Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Michał Ruszyński (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Adam Jutrzenka-Trzebiatowski Sędzia WSA Krzysztof Rogalski Protokolant st. sekr. sąd. Elżbieta Dzięcielewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 stycznia 2022 r. sprawy ze skargi P.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie odmowy rejestracji samochodu osobowego oddala skargę.

Starosta (dalej w skrócie: organ pierwszej instancji, organ rejestrujący), decyzją z dnia [...] lipca 2021 r., nr [...] - na podstawie art. 104 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r., poz. 735 - dalej w skrócie: "K.p.a.") w związku z art. 73 ust. 1 i 1e pkt 1 oraz art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2021 r., poz. 450 ze zm. - dalej w skrócie: "p.r.d."), odmówił P.K. rejestracji pojazdu osobowego marki [...] nr. rej. [...].

W uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji wskazał, że w dniu 24 stycznia 2020 r. P.K. przesłał drogą mejlową dokument Border Force z dnia [...] stycznia 2020 r., w którym jako nabywca pojazdu figurował G.H.. Wobec powyższego organ rejestrujący wystąpił o potwierdzenie, który z dokumentów jest autentyczny, czy dokument wystawiony na G.H. czy dokument wystawiony na P.K.. Organ pierwszej instancji wyjaśnił, że z informacji przekazanych z Wielkiej Brytanii wynika, że pojazd został sprzedany G.H.. Podano dalej, że zgodnie z art. 73 ust. 1 p.r.d., rejestracji dokonuje się na wniosek właściciela pojazdu, natomiast zgodnie z art. 73 ust. 1e pkt 1 p.r.d. organ rejestrujący wydaje decyzję o odmowie rejestracji pojazdu w przypadku braku pozytywnej weryfikacji dokumentów. Obowiązek przedłożenia dokumentów ciąży na składającym wniosek o zarejestrowanie pojazdu; w razie niespełnienia przewidzianych prawem warunków, tj. nie przedłożenia wymaganych dokumentów, nie może nastąpić rejestracja pojazdu. Dokumenty - jak wskazał organ pierwszej instancji - muszą być prawdziwe nie tylko w znaczeniu formalnym, czyli sporządzonym przez właściwe organy lub osoby, ale zgodne ze stanem faktycznym; organ może dokonać rejestracji pojazdu w oparciu o ustalony niesporny stan własności. Dowód własności pojazdu obowiązany jest przedstawić podmiot występujący o zarejestrowanie pojazdu, przy czym dowód taki nie może wywołać wątpliwości ani co do przedmiotu własności ani też co do podmiotu, któremu przysługuje prawo własności. Organ rejestrujący uznał zatem, że przedłożone dokumenty potwierdzające prawo własności pojazdu budzą wątpliwości co do prawdziwości i nie mogą stanowić dowodu w sprawie, ponieważ pojazd sprzedany został G.H., a nie wnioskującemu o rejestrację.

Odwołanie od ww. decyzji złożył P.K., wnosząc o uchylenie decyzji organu pierwszej instancji i nakazanie organowi rejestrującemu zarejestrowanie pojazdu. Odwołujący się wyjaśnił, że skutecznie nabył prawo własności pojazdu, pojazd został zakupiony na licytacji Border Force i dokument otrzymał od tej firmy i nie jest mu znane dlaczego strona angielska raz wskazuje, że właścicielem pojazdu jest odwołujący się a innym razem G.H..

Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej w skrócie: "SKO", "organ odwoławczy"), decyzją z dnia [...] września 2021 r., nr [...] - na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. - utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Uzasadniając decyzję SKO wskazało, że stosownie do dyspozycji art. 72 p.r.d. rejestracji pojazdu dokonuje się na podstawie dowodu własności pojazdu lub dokumentu potwierdzającego powierzenie pojazdu (...). W niniejszej sprawie dowód własności pojazdu powinna przedłożyć osoba występująca o zarejestrowanie pojazdu; jednocześnie taki dowód nie może wywoływać wątpliwości w zakresie przedmiotu własności ani w zakresie osoby, której przysługuje prawo własności. Organ odwoławczy zaznaczył, że w wyniku weryfikacji dokumentów ustalono, że pojazd został sprzedany innej osobie aniżeli strona tego postępowania administracyjnego.

W ocenie SKO organ pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny w sprawie w oparciu o przedłożone dowody oraz uzyskane w toku postępowania dokumenty z organów innych państw; są one wiarygodne i zostały sporządzone przez uprawnione instytucje państwa wystawiające te dokumenty i w wyniku tych ustaleń prawidłowo odmówił rejestracji pojazdu.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi P.K. (dalej w skrócie: "skarżący"), złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. (dalej w skrócie: "WSA"). W skardze skarżący ponowił zarzuty zawarte w odwołaniu.

Odpowiadając na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, w całości podtrzymując argumenty podniesione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga okazała się nieuzasadniona.

Zgodnie z art. 73 ust. 1 p.r.d. rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Z kolei według art. 72 ust. 1 p.r.d. rejestracji dokonuje się na podstawie: 1) dowodu własności pojazdu lub dokumentu potwierdzającego powierzenie pojazdu, o którym mowa w art. 73 ust. 5; 2) karty pojazdu, jeżeli była wydana; 3) świadectwa zgodności WE albo świadectwa zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu, dopuszczenia jednostkowego pojazdu, decyzji o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwa dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu - jeżeli są wymagane; 4) zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane albo dowodu rejestracyjnego pojazdu lub innego dokumentu wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego, potwierdzającego wykonanie oraz termin ważności badania technicznego; 5) dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany; 6) dowodu odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy; 6a) dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy na terytorium kraju albo dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju albo zaświadczenia stwierdzającego zwolnienie od akcyzy (...).

W świetle zaś § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 2355 – dalej w skrócie: "rozp. MIiB"), w celu rejestracji pojazdu właściciel pojazdu składa do organu rejestrującego wniosek o rejestrację pojazdu na formularzu, do którego dołącza m. in. dowód własności pojazdu (pkt 1). Z kolei według § 6 ust. 1 rozp. MIiB dowodem własności pojazdu lub jego pojedynczych zespołów jest w szczególności jeden z następujących dokumentów:

1) umowa sprzedaży; 2) umowa zamiany; 3) umowa darowizny; 4) umowa o dożywocie; 5) faktura potwierdzająca nabycie pojazdu; 6) prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności.

Zawarty w art. 72 ust. 1 p.r.d., katalog dokumentów niezbędnych do rejestracji pojazdu jest wyczerpujący. Omawiany przepis formułuje wymagania formalne rejestracji i musi być rozumiany restrykcyjnie, co oznacza, że niespełnienie wymogu wskazanego pkt 1 tego przepisu, tj. przedstawienia dowodu własności pojazdu stanowi bezwzględną przeszkodę do zarejestrowania samochodu. Zarejestrowany może być zatem jedynie pojazd, który stanowi przedmiot uregulowanego prawa własności. Z uwagi na to, że rejestracja pojazdu odbywa się wyłącznie na podstawie dokumentów, organ administracyjny nie ma możliwości zarejestrowania pojazdu, jeżeli brak jest podstaw do przyjęcia, że dokumenty przedłożone przez wnioskodawcę są bezsprzecznie prawdziwe, wiarygodne i dają pewność dokonania przeniesienia prawa własności między poszczególnym zbywcami i nabywcami. Wykaz zaś dowodów wskazujących na tytuł własności pojazdu, nie jest - jak zasadnie wskazał organ pierwszej instancji - zamknięty, co wynika wprost z literalnego brzmienia § 6 ust. 1 rozp. MIiB, w którym użyto słowa "w szczególności". Zwrot ten nie może zatem być interpretowany inaczej, jak wyraźne zaznaczenie przykładowego jedynie wyliczenia dokumentów, będących dowodem własności pojazdu, a wyliczenie to nie zamyka drogi do wykazania własności pojazdu innymi jeszcze dokumentami, jako że dowody wskazane w rozporządzeniu są najbardziej typowe i najczęściej występują w obrocie prawnym. Dowodem własności są zatem wszystkie dokumenty potwierdzające fakt przeniesienia prawa własności pojazdu, natomiast organ może dokonać rejestracji w oparciu o ustalony na ich podstawie jednoznaczny stan własności pojazdu.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że rację mają organy, że w przedmiotowej sprawie z dołączonych do wniosku oraz uzyskanych przez organ pierwszej instancji dokumentów, nie wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że skarżący jest właścicielem pojazdu zgłaszanego do rejestracji. Przede wszystkim zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że pojazd marki [...] nr rej. [...] "został sprzedany G.H." (informacja Border Force z dnia [...] stycznia 2021 r.). W tych uwarunkowaniach podzielić należało wątpliwości organów co faktu, że pojazd został sprzedany skarżącemu. Jak to już wyżej wskazano, wszelkie dokumenty dołączone do rejestracji muszą być prawdziwe nie tylko w znaczeniu formalnej autentyczności dokumentu, lecz także zgodne ze stanem faktycznym, czego w niniejszej sprawie bezspornie nie da się ustalić. Organy administracji publicznej nie mogą domniemywać istnienia czy nieistnienia określonego prawa lub stosunku prawnego, gdyż kwestie te należą wyłącznie do kompetencji sądu powszechnego (organ rejestrujący nie jest władny do dokonywania oceny i weryfikacji przedłożonych mu dokumentów i dokonywania ustaleń istnienia bądź nieistnienia określonego prawa lub stosunku prawnego w sferze stosunków cywilnoprawnych). W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wielokrotnie akcentowano, że właściwe organy dokonują rejestracji na podstawie dokumentów potwierdzających niesporne stany w sferze stosunków własnościowych, co oznacza, że nie mogą one ani kreować, ani korygować tychże stosunków. Jeżeli więc wnioskodawca nie przedstawi bezspornych dowodów własności pojazdu i jego podstawowych elementów, organy administracji publicznej obowiązane są odmówić zarejestrowania zgłoszonego pojazdu (zob. wyrok NSA z dnia 14 października 1998 r., II SA 1093/98, LEX Nr 41322 i z dnia 4 lutego 1998 r., II SA 1258/98, LEX 41343).

Mając na uwadze powyższe, WSA nie stwierdził naruszenia prawa materialnego. Brak też jest podstaw do stwierdzenia uchybienia regułom procedury administracyjnej w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zaskarżona decyzja została też należycie uzasadniona, zgodnie z wymogami z art. 8 i 107 § 3 K.p.a. Organy rozpoznające w niniejszej sprawie wzięły pod uwagę dokumenty przedstawione przez skarżącego, niemniej jednak nie stanowiły one wystarczającej podstawy do potwierdzenia faktu przeniesienia prawa własności spornego pojazdu.

W tym stanie rzeczy WSA nie znalazł podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji i na podstawie art. 151 ustawy z dnia z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.) oddalił skargę.