Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Ewa Michna Sędziowie : WSA Janusz Kasprzycki WSA Tadeusz Kiełkowski (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 listopada 2021 r. sprawy ze skargi M. F. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 25 marca 2021 r. znak [...] w przedmiocie kary pieniężnej I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącej M. F. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Starosta, decyzją z dnia [...] 2020 r., znak [...], działając na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256) oraz art. 140mb ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 110 ze zm.) nałożył na M. F. karę pieniężną w wysokości 200 zł. W uzasadnieniu tej decyzji wskazano: "Z raportu wygenerowanego z systemu CEPiK wynika, iż pojazd o nr rej. [...], nr VIN [...] został kupiony w dniu 09-01-2020 r., a zgłoszenie nabycia nie zostało dokonane. Należy więc stwierdzić, iż właściciel pojazdu nie dopełnił obowiązku o którym mowa w art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym".

Od powyższej decyzji odwołanie w ustawowym terminie wniosła M. F. Odwołująca się podniosła, iż nałożenie kary pieniężnej w przedmiotowej sprawie jest zupełnie niezasadne, bowiem dopełniła wszelkich formalności związanych z nabyciem pojazdu. Nabycie zostało zgłoszone w Starostwie Powiatowym, gdzie odwołująca się posiada miejsce zamieszkania, na dowód czego przedłożona została kserokopia dowodu rejestracyjnego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 25 marca 2021 r., znak [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 2 i art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm.), a także na podstawie art. 78 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 140mb pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 110 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania M. F. od decyzji Starosty z dnia [...] 2020 r., nr: [...], orzekającej o nałożeniu na M. F. kary pieniężnej w wysokości 200,00 zł w związku z przekroczeniem terminu zawiadomienia Starosty o nabyciu pojazdu marki KIA [...] o numerze rej. [...] – utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ odwoławczy przytoczył art. 78 ust. 2 pkt 1, art. 140mb pkt 2, art. 140n ust. 4 i 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 110 ze zm.) – i wskazał, że w dniu 9 stycznia 2020 r. M. F., prowadząca działalność gospodarczą na terenie Powiatu, nabyła pojazd marki Kia [...], o numerze rej. [...], nr VIN: [...]. Jak wynika z akt sprawy (a także odwołania), strona złożyła wniosek o rejestrację pojazdu w Starostowie Powiatowym. Kolegium pismem z dnia 3 marca 2021 r. wezwało Starostę o wyjaśnienie, czy strona poinformowała organ o nabyciu pojazdu. Starosta pismem z dnia 17 marca 2021 r. poinformował Kolegium, że strona złożyła wniosek o rejestrację w dniu 10 lutego 2020 r., jednak nie poinformowała o zbyciu/nabyciu przedmiotowego pojazdu marki Kia [...].

Organ odwoławczy wyjaśnił dalej, że art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568 ze zm.) z dniem 31 marca 2020 r. zmienił ustawę covidową z dnia 2 marca 2020 r. przez dodanie do niej art. 31i. Wedle dodanego art. 31i ust. 1 U.COV.: w okresie od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw do dnia 31 grudnia 2020 r.: 1) wydłuża się do 180 dni terminy określone w art. 71 ust. 7 i art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym; 2) art. 140mb ustawy, o której mowa w pkt 1, stosuje się z uwzględnieniem terminu określonego w pkt 1. Zgodnie zaś z art. 31i ust. 2: przepisy ust. 1 stosuje się: 1) do pojazdu, niebędącego nowym pojazdem, sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej nie później niż 30 dni przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw; 2) do pojazdu zarejestrowanego nabytego lub zbytego nie później niż 30 dni przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw weszła w życie co do zasady z dniem ogłoszenia, tj. 31 marca 2020 r. (również art. 1 pkt 17 wspomnianej ustawy z dnia 31 marca 2020 r. w zakresie wprowadzenia przepisu art. 31i do ustawy covidowej z dnia 2 marca 2020 r. wszedł w życie z dniem ogłoszenia, tj. w dniu 31 marca 2020 r.). W niniejszej sprawie nabycie pojazdu miało miejsce w dniu 9 stycznia 2020 r., a zatem więcej niż 30 dni przed dniem 31 marca 2020 r. Z tego powodu przepisy art. 31i (o wydłużeniu terminu do 180 dni) ustawy covidowej z dnia 2 marca 2020 r. nie mają w niniejszej sprawie zastosowania.

Wobec powyższego – w ocenie organu odwoławczego – od dnia 9 stycznia 2020 r. rozpoczął bieg ustawowy termin 30 dni, w którym właściciel pojazdu zarejestrowanego ma obowiązek zawiadomić starostę o zbyciu pojazdu. Wedle art. 57 § 1 k.p.a. jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Mając na uwadze powyższe, w ocenie Kolegium nie ulega wątpliwości, iż trzydziestodniowy termin na zgłoszenie organowi zbycia pojazdu upłynął zatem wraz z dniem 8 lutego 2020 r. Organ odwoławczy dodał, że zgodnie z art. 15zzr ust. 1 pkt 2 U.COV. w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki – nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres. Przepis te nie ma zastosowania do niniejszej sprawy, albowiem, mając na uwadze wynikający z daty nabycia pojazdu obowiązek zgłoszenia upłynął w dniu 8 lutego 2020 r.

Uwzględniając fakt, że nabycie pojazdu miało miejsce w dniu 9 stycznia 2020 r., a strona nie zgłosiła tej okoliczności, stwierdzić należy – zdaniem organu odwoławczego – że odwołująca się wyraźnie uchybiła obowiązkowi określonemu w art. 140 mb pkt 2 w zw. z art. 78 ust. 2 pkt 1 PRD. W związku z tym nałożenie kary jest zasadne. Odnosząc się zaś do zarzutów odwołania, organ odwoławczy wyjaśnił, iż cytowane powyżej przepisy wyraźnie wskazują na konieczność złożenia odrębnej informacji do właściwego starosty o zbyciu/nabyciu pojazdu. Wniosek ten może być równocześnie złożony wraz z wnioskiem o rejestrację, jednakże złożenie wniosku o zarejestrowanie pojazdu nie jest tożsame z obowiązkiem informacji organów administracyjnych o zbyciu lub nabyciu. Powyższego ustawowego obowiązku nie należy mylić z art. 72 ustawy, bowiem są to dwie, niezależne od siebie czynności. W świetle cytowanych powyżej przepisów "przerejestrowanie" pojazdu w trybie art. 72 (nowe tablice rejestracyjne, dowód rejestracyjny, naklejki itd.), nie jest tym samym co zgłoszenie zbycia/nabycia - obowiązku określonego wart. 78 ust. 2 pkt 1. Dlatego też zarzuty odwołującej się należy uznać za bezzasadne.

Organ odwoławczy, poddając analizie wymiar (wysokość) nakładanej kary, wskazał, że zgodnie z powołanym wcześniej art. 140n ust. 4 PRD ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia się zakres naruszenia, powtarzalność naruszeń oraz korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszenia ustawy. W sprawie nie mamy do czynienia z istotną powtarzalnością naruszeń lub z uzyskaniem korzyści finansowych przez sprawcę z tytułu naruszenia ustawy. W związku z tym, mając na uwadze powyżej przytoczone przepisy prawa dotyczące zawieszenia biegu terminów przewidzianych w prawie administracyjnym, a także wynikające z panującej epidemii COVID-19 utrudnienia w realizowaniu przedmiotowego obowiązku, a także wykonywaniu innych czynności wymagających działań w przestrzeni publicznej, zasadne jest nałożenie kary w minimalnej wysokości. Biorąc pod uwagę to, że przepis art. 140mb pkt 2 PRD przewiduje nałożenie kary w granicach od 200 do 1000 zł, organ odwoławczy uznał, że organ pierwszej instancji – Starosta (właściwy ze względu na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie K) nałożył na odwołującą się karę w dolnej (najniższej) granicy, to jest w wysokości 200 zł. W konkluzji organ odwoławczy stwierdził, że organ pierwszej instancji prawidłowo zastosował normę prawa materialnego, a ustalone przez organ właściwy w sprawie konsekwencje prawne względem strony w stanie faktycznym niniejszej sprawy są analogiczne z ustaleniami organu odwoławczego. Decyzja organu pierwszej instancji nie zawiera wad obligujących organ odwoławczy do jej uchylenia.

Pismem z dnia 12 maja 2021 r. M. F. wniosła skargę na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Skarżąca wskazała, że pojazd zarejestrowała w Starostwie Powiatowym, które jest odpowiednie dla jej zamieszkania i zameldowania. Skarżąca podkreśliła też, że w dniu 9 stycznia 2020 r. nie prowadziła działalności gospodarczej pod firmą Ośrodek Szkolenia Kierowców [...] w K.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi, w pełni podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 137) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej "p.p.s.a."), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, stosując środki określone w ustawie. Kontrola sądu polega na zbadaniu, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do rażącego naruszenia prawa dającego podstawę do stwierdzenia jego nieważności, naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy oraz naruszenia przepisów postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, zgodnie z dyspozycją art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd nie rozstrzyga sprawy administracyjnej merytorycznie, lecz ocenia zgodność aktu z prawem.

Kontrolując zaskarżoną decyzję zgodnie ze wskazanymi wyżej kryteriami, należało uznać, że zachodzą podstawy do pozbawienia jej mocy wiążącej. Na zasadzie art. 135 p.p.s.a. Sąd uchylił także decyzję organu I instancji.

Zgodnie z art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 450 ze zm., dalej "ustawa" lub "p.r.d.") właściciel pojazdu zarejestrowanego jest obowiązany zawiadomić w terminie nieprzekraczającym 30 dni starostę o nabyciu lub zbyciu pojazdu. Natomiast art. 140mb pkt 2 ustawy stanowi, że kto będąc właścicielem pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt 1 nie zawiadamia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu – podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł. W świetle art. 140n ust. 1 i ust. 2a ustawy, kara ta jest nakładana w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez starostę. Ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia się zakres naruszenia, powtarzalność naruszeń oraz korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszenia ustawy (art. 140n ust. 4 ustawy). Do przedmiotowej kary pieniężnej w zakresie nieuregulowanym w ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (art. 140n ust. 6).

Odnośne przepisy nie określają jednoznacznie właściwości miejscowej organu. W orzecznictwie przesądzono, że "zawiadomienie o zbyciu pojazdów powinno być dokonane wobec tego organu, przed którym zostały one zarejestrowane" (zob. np. postanowienie NSA z dnia 28 września 2021 r., II GW 50/21, CBOSA), natomiast gdy idzie o orzekanie o karze pieniężnej – zdaniem Sądu – właściwość organu powinna być ustalana wedle ogólnego kryterium obowiązującego w administracyjnym postępowaniu jurysdykcyjnym, tj. wedle miejsca zamieszkania strony. W niniejszej sprawie okoliczności faktyczne determinujące ewentualną właściwość Starosty do orzekania o karze pieniężnej nie zostały należycie wyjaśnione. Organ pierwszej instancji skierował decyzję do skarżącej jako osoby zamieszkałej w K. Z kolei organ odwoławczy wskazał, że Starosta był właściwy "ze względu na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie K". Tymczasem w skardze skarżąca podnosi, że nie mieszka w K, a działalność gospodarczą prowadziła tam w latach 2014 – 2019. W tym stanie rzeczy w ponownym postępowaniu w sprawie organ obowiązany będzie przede wszystkim poczynić miarodajne ustalenia co do okoliczności, od których zależy jego właściwość – i, w zależności od wyniku tych ustaleń, podjąć stosowne czynności. Jeżeli okaże się, że podstawy właściwości organu nie istniały względnie odpadły, wydanie przezeń orzeczenia merytorycznego będzie niedopuszczalne.

Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu, w postępowaniu administracyjnym nie zostały wyjaśnione wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Zgodnie bowiem z art. 189f k.p.a.: "§ 1. Organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli: 1) waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa lub 2) za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna. § 2. W przypadkach innych niż wymienione w § 1, jeżeli pozwoli to na spełnienie celów, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna, organ administracji publicznej, w drodze postanowienia, może wyznaczyć stronie termin do przedstawienia dowodów potwierdzających: 1) usunięcie naruszenia prawa lub 2) powiadomienie właściwych podmiotów o stwierdzonym naruszeniu prawa, określając termin i sposób powiadomienia. § 3. Organ administracji publicznej w przypadkach, o których mowa w § 2, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli strona przedstawiła dowody, potwierdzające wykonanie postanowienia".

W świetle utrwalonego już stanowiska sądów administracyjnych powołany przepis ma zastosowanie w sprawie dotyczącej kary przewidzianej w art. 140mb ustawy. "Ani przepisy ustawy p.r.d., ani też przepisy działu III Ordynacji podatkowej, nie zawierają uregulowań dotyczących odstąpienia od wymierzenia kar. Przepisy tej ustawy (art. 140n ust. 4 p.r.d.) regulują przesłanki wymiaru kary administracyjnej, przy jednoczesnym braku uregulowań w zakresie np. odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Okoliczność ta, przy uwzględnieniu treści reguły kolizyjnej z art. 189a § 2 k.p.a. in fine daje podstawy do wyrażenia poglądu co do powinności stosowania normy z art. 189f k.p.a. na tle spraw związanych z nakładaniem kar pieniężnych w trybie przepisów p.r.d. Przy uwzględnieniu zatem »odpowiedniego« stosowania przepisów Ordynacji podatkowej, jak również przy zastrzeżeniu, że przepisy tej ustawy nie określają np. warunków odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej (co oczywiste), w sprawie należało m.in. przyjąć, że stosowanie na gruncie p.r.d. przepisu art. 189f k.p.a. jest nie tylko wymagane, ale i zgodne z intencją ustawodawcy, którego zamysłem było ujednolicenie zasad wymiaru kar pieniężnych w systemie prawa, za wyjątkiem przypadków uregulowania tych kwestii w przepisach odrębnych. Skoro, jak wspomniano wyżej przepisy odrębne (p.r d. i O.p. poprzez odpowiednie stosowanie w rozumieniu art. 140n ust. 6 p.r.d.) nie regulują kwestii odstąpienia od wymierzenia kary, w sprawie należało zastosować art. 189f k.p.a." (wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 kwietnia 2021 r., VII SA/Wa 2261/20, CBOSA).

Orzekające w niniejszej sprawie organy w ogóle nie rozważyły możliwości zastosowania art. 189f k.p.a., co implikuje naruszenie art. 8, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 13 maja 2021 r., II SA/Gl 1345/20, CBOSA) – zwłaszcza że okoliczności przemawiające za odstąpieniem od nałożenia kary jawią się w niniejszej sprawie jako prawdopodobne. Warto tu zwrócić uwagę choćby na okoliczności przytoczone przez organ odwoławczy w kontekście wymiaru kary – zdaniem Sądu, wymagają one rozważenia nie tylko przez pryzmat art. 140n ust. 4 p.r.d., ale także przez pryzmat art. 189f k.p.a.

W ponownym postępowaniu w sprawie organ obowiązany będzie uwzględnić ocenę prawną sformułowaną w niniejszym wyroku oraz wynikające z niej wskazania co do dalszego postępowania.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. w zw. z art. 135 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku. O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt II sentencji wyroku na podstawie art. 200 p.p.s.a., zasadzając na rzecz skarżącej kwotę 100 zł. Kwotę tę stanowi uiszczony wpis od skargi.