Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 20 maja 2021 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Aleksandra Kiersnowska – Tylewicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędzia WSA Jan Szuma po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 maja 2021 roku sprawy ze skargi J. G. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą G. na zarządzenie pokontrolne Inspektora Ochrony Środowiska z dnia [...] kwietnia 2020 r. nr [...] w przedmiocie odpadów I. uchyla zaskarżone zarządzenie pokontrolne, II. zasądza od Inspektora Ochrony Środowiska na rzecz skarżącego kwotę [...]zł ([...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W dniu [...] kwietnia 2020 r. Inspektor Ochrony Środowiska (zwany dalej: [...]) wydał zarządzenie pokontrolne nr [...] (zwane dalej: zarządzenie). Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2019 r. poz. 1355 z późn. zm., zwanej dalej: ustawa IOŚ) oraz ustaleń przeprowadzonej w dniach [...] stycznia 2020 r. - [...] lutego 2020 r. kontroli działalności gospodarczej prowadzonej przez Pana J. G. pn. [...] na terenie działek o nr ewid.[...], [...], [...] w P., udokumentowanej protokołem kontroli nr [...] [...] (zwane dalej odpowiednio: kontrola; skarżący/kontrolowany; nieruchomość; protokół), do ustaleń której - pismem z dnia [...] marca 2020 r. skarżący wniósł uwagi i zastrzeżenia, i do których [...]WIOŚ odniósł się pismem z dnia [...] marca 2020 r. znak [...] organ zarządził:

1. Zaprzestać nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadów - w terminie: niezwłocznie dostosować się do wymagań prawnych;

2. Prowadzić zbieranie odpadów po uzyskaniu stosownego zezwolenia - w terminie: niezwłocznie dostosować się do wymagań prawnych;

3. Rzetelnie prowadzić ilościową i jakościową ewidencję odpadów zgodnie z przyjętym katalogiem odpadów, przy użyciu kart ewidencji i kart przekazania odpadów oddzielnie dla każdego rodzaju odpadu - w terminie: na bieżąco;

4. Przekazywać wytworzone odpady uprawnionym podmiotom, tj. posiadającym uregulowany stan formalnoprawny w zakresie gospodarowania odpadami - w terminie: na bieżąco;

5. Prowadzić działalność zgodną ze wpisem do rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami prowadzonym przez Marszałka Województwa W. – w terminie: na bieżąco;

6. Rzetelnie prowadzić ewidencję obejmującą informację o rodzaju i masie w prowadzonych do obrotu akumulatorów - w terminie: na bieżąco.

Jednocześnie organ wyznaczył termin przesłania pisemnej informacji o zakresie podjętych działań służących wyeliminowaniu wskazanych w zarządzeniu naruszeń na dzień [...] maja 2020 r.

Uzasadniając wydane zarządzenie organ wskazał, że dniach [...] stycznia 2020 r. - [...] lutego 2020 r. upoważniony pracownik WIOŚ przeprowadził kontrolę działalności gospodarczej prowadzonej przez skarżącego na nieruchomości. Podczas kontroli stwierdzono nieprawidłowości w zakresie przestrzegania wymagań ochrony środowiska. W związku z powyższym WIOŚ zarządził w punktach 1-6 ich usunięcie. Kolejno organ odniósł się szczegółowo do każdego z tych punktów.

1. Organ wskazał, że podczas kontroli ustalono, że Kontrolowany od czerwca 2018 r. prowadzi działalność w zakresie handlu pojazdami powypadkowymi sprowadzonymi z [...]. Zgodnie z informacją złożoną przez niego pojazdy nabywane są od francuskiej stacji demontażu [...]. Sprowadzone z [...] do Polski pojazdy są wystawiane na sprzedaż na aukcjach na portalu internetowym otomoto.pl.

W ocenie organów w opisanych okolicznościach brak wymaganych dokumentów, pozwalających na ponowną rejestrację w kraju oraz stan techniczny pojazdów jednoznacznie oznaczają, że pojazdy nie będą mogły być wykorzystane zgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem, przez co takie pojazdy należy zaklasyfikować jako odpady zgodnie z definicją odpadu zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2019 r. poz. 701 z późn. zm., zwanej dalej: ustawa o odpadach). Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 3 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2020 r. poz. 10, zwanego dalej: Rozporządzenie MK) odpady te należy zakwalifikować jako odpady niebezpieczne o kodzie 16 01 04* - Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy. Kod odpadu 16 01 04* nie jest klasyfikowany pod żadnym kodem w załączniku III, IIIB, IV i IVA do rozporządzenia (WE) nr [...] Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia [...] czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (zwanego dalej: Rozporządzenie WE).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 lit b) i art. 4 rozporządzenia WE wwóz i wywóz ww. odpadów niebezpiecznych, tj. odpadów spoza listy do Polski powinien być realizowany po dokonaniu pisemnego zgłoszenia zamiaru wykonania transportu odpadów do kraju lub za granicę oraz po uzyskaniu zgody właściwych organów, tj. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Ponadto zgodnie z obwiązującymi przepisami, wysyłający odpady winien wcześniej podpisać umowę z zakładem posiadającym uprawnienia do prowadzenia działalności w zakresie odzysku tego rodzaju odpadu, a kontrolowany nie dysponuje takim zezwoleniem.

Z ustaleń kontroli wynika, że J. G. sprowadzał do kraju i wywoził za granicę odpady niebezpieczne o kodzie 16 01 04* bez uprzedniego pisemnego zgłoszenia i uzyskaniu zgody właściwych organów, tj. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska - zgodnie z rozporządzeniem WE.

Organ wskazał kolejno, że podczas oględzin na terenie prowadzonej działalności stwierdzono także obecność części karoserii pojazdów: 4 podłużnice z progiem, część tylnego podwozia - podłoga z bagażnikiem i słupkami, tylna część karoserii pojazdu, 2 szt. podłogi bagażnika (tylna połowa karoserii pojazdu), 1 błotnik tylny z kawałkiem progu, 4 szt. tylnych drzwi, plastikowe osłony, zderzaki przednie i tylne, plastikowe nadkola, 3 szt. tylnych szyb, opony. Kontrolowany zeznał pod odpowiedzialnością kamą, że część elementów została zakupiona na giełdzie w Polsce, pozostałe zostały sprowadzone z [...] - pochodzą z aut, które zostały zakupione na aukcji, a z powodu ich znacznych uszkodzeń zostały rozebrane przez francuską stację demontażu [...] sprowadzone do Polski jako tzw. "pakiet części". W związku z powyższym, według organu, kontrolowany na terenie w P. zbierał i magazynował części cięte karoserii pojazdów, które należy zaklasyfikować jako odpady zgodnie z definicją odpadu zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach. Zgodnie z przepisami rozporządzenia MK odpady te należy zakwalifikować jako odpady niebezpieczne o kodzie 16 01 17 - Metale żelazne.

Wwóz do kraju ww. odpadów oraz ich wywóz powinien być realizowany z dołączonym do transportu dokumentem śledzenia przesyłki, tj. załącznikiem nr VII zgodnie z rozporządzeniem WE. Zgodnie bowiem z art. 18 tego rozporządzenia przewóz odpadów, które wyszczególnione są w art. 3 ust. 2 i 4 rozporządzenia, tj. odpady wyszczególnione w załączniku III i IIIB – B1010 wg konwencji bazylejskiej - metale żelazne, złom żelaza i stali (w tym: cięte elementy karoserii, przeguby elementów zawieszenia i kierowania oraz zawory recyrkulacji spalin oraz stanowiące odpady metali takie podzespoły jak: rozruszniki, turbiny, alternatory, wtryskiwacze itd.) może być realizowany wyłącznie z dokumentem "Załącznik nr VII" zgodnie z rozporządzeniem WE. Wskazano również, że w załączniku nr VII konieczne jest wskazanie podmiotu, który uprawniony jest do prowadzenia odzysku tego rodzaju odpadu. Ponadto zgodnie z obwiązującymi przepisami, wysyłający odpady winien wcześniej podpisać umowę z zakładem posiadającym uprawnienia do prowadzenia działalności w zakresie odzysku tego rodzaju odpadu, a kontrolowany nie dysponuje takim zezwoleniem.

W ocenie WIOŚ powyższe powoduje, że kontrolowany od czerwca 2018 r. prowadził międzynarodowe przemieszczanie odpadów niebezpiecznych o kodzie 16 01 04* wg rozporządzenia MK oraz odpadu spoza listy wg rozporządzenia WE, tj. odpadu niebezpiecznego spoza listy, bez wymaganego zgłoszenia i zgody GIOŚ oraz prowadził międzynarodowe przemieszczanie odpadów o kodzie 16 01 17 - wg rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów i o kodzie B1010 - wg konwencji bazylejskiej, tj. odpadu innego niż niebezpieczny, wyszczególnionego w załączniku III do rozporządzenia WE bez wymaganej dokumentacji.

Powyższe powoduje, według organu, że ujawniony podczas kontroli proceder jest nielegalny i nie może być prowadzony bez dostosowania się do wskazanych wymagań formalnoprawnych.

2. Kolejno organ wywodził, że z przedstawionych w punkcie 1 ustaleń kontroli wynika, że J. G. w ramach prowadzonej działalności zbierał odpady o kodzie [...] bez wymaganego zezwolenia. Tymczasem zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 34 ustawy o odpadach, obieranie odpadów stanowi ich gromadzenie przed transportem do miejsc przetwarzania, w tym wstępne sortowanie nieprowadzące do zasadniczej zmiany charakteru i składu odpadów i niepowodujące zmiany klasyfikacji odpadów oraz tymczasowe magazynowanie odpadów, o którym mowa w pkt 5 lit. b. Kontrolowany podmiot w związku ze zbieraniem odpadów był zobowiązany do posiadania wymaganego zezwolenia. Obowiązek posiadania tego zezwolenia wynika z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o odpadach, zgodnie z którym prowadzenie zbierania odpadów i prowadzenie przetwarzania odpadów wymaga uzyskania zezwolenia, a zezwolenie na zbieranie odpadów i zezwolenie na przetwarzanie odpadów wydaje, w drodze decyzji, organ właściwy odpowiednio ze względu na miejsce zbierania lub przetwarzania odpadów.

3. Następnie organ wskazał, że z przeprowadzonych w dniu [...] stycznia 2020 r. oględzin terenu przy ul. [...] i ul. [...] w P. wynika, że w związku z prowadzeniem działalności na terenie zakładu powstają odpady złomu, metalowych opakowań pod ciśnieniem, opakowań z tworzyw sztucznych. Kontrolowany okazał ewidencje wytworzonych odpadów dla odpadów o kodach:

- 16 01 12 - Okładziny hamulcowe inne niż wymienione w 16 01 11,

- 16 01 13 * - Płyny hamulcowe,

- 16 01 17 - Metale żelazne,

- 16 01 18 - Metale nieżelazne,

- 16 01 19 - Tworzywa sztuczne,

- 16 01 20 - Szkło,

- 16 02 13* - Zużyte urządzenia zawier. niebezp. elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12,

- 15 01 01 - Opakowania z papieru i tektury,

- 15 01 10* - Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone,

- 15 02 03 - Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02,

- 13 02 05 - Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych,

- 13 02 08* - Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe.

Organ podniósł, że z okazanych kart ewidencji wynika, że w 2019 r. kontrolowany wytworzył następujące ilości odpadów: odpady o kodzie [...] Mg oraz odpady o kodzie [...] Mg, dla których okazano karty przekazania odpadów. Ponadto w ramach prowadzonej działalności kontrolowany prowadził zbieranie odpadów o kodzie [...].

W związku z powyższym, J. G. jako prowadzący zbieranie odpadów oraz wytwarzający odpady zgodnie z art. 66 ustawy o odpadach zobowiązany był do prowadzenia ewidencji odpadów przy użyciu kart przekazania odpadów oraz kart ewidencji odpadów. Tymczasem podczas kontroli stwierdzono, że nie prowadził ewidencji odpadów dla zbieranych odpadów. Organ wskazał, że ewidencję jakościowo-ilościową odpadów prowadzi się w oparciu o art. 67 ust. 1 pkt 1a i 1b ustawy o odpadach, który stanowi, że ewidencję odpadów prowadzi się z zastosowaniem następujących dokumentów: 1. W przypadku posiadaczy odpadów: a) karty przekazania odpadu, b) karty ewidencji odpadów. W myśl art. 69 ust. 1 i 2 ustawy o odpadach kartę przekazania odpadu sporządza posiadacz odpadów, który przekazuje odpady. Kartę przekazania odpadów sporządza się w odpowiedniej ilości egzemplarzy - po jednym dla każdego z posiadaczy odpadów, który przyjmuje odpad. " Do [...] grudnia 2019 r. dokumenty ewidencji należało prowadzić na wzorach dokumentów określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia [...] kwietnia 2019 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. z 2019 r. poz. 819, zwanego dalej: Rozporządzenie MŚ). Obecnie dokumenty ewidencji odpadów należy sporządzać za pośrednictwem indywidualnego konta w Bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. W okresie do dnia [...] czerwca 2020 r. dopuszczano sporządzanie dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej (art. 236a ust. 1 ustawy o odpadach).

4. Następnie organ wskazał, że z okazanych kart przekazania odpadów wynika, że kontrolowany przekazywał wytworzone odpady złomu firmie E. z siedzibą przy ul. [...], [...], a wytworzone odpady z papieru i tektury przekazywane były P.H.U. D. M. z siedzibą przy ul. [...], [...]. Kontrolowany nie okazał decyzji potwierdzających, że w momencie odbioru i transportu odpadów odbiorcy posiadali uregulowany stan formalnoprawny w zakresie gospodarowania odpadami. Innymi słowy kontrolowany nie udowodnił, że przekazywał odpady uprawnionym podmiotom. Obowiązek taki - przekazywania odpadów uprawnionym podmiotom - wynika natomiast z art. 27 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy o odpadach, który stanowi, że wytwórca odpadów lub inny posiadacz odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami wyłącznie podmiotom, które posiadają: (ust. 1) zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów, (ust. 3) wpis do rejestru w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 5 - chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania decyzji lub wpisu do rejestru.

5. W zakresie pkt 5 zarządzenia wywodzono, że kontrolowany posiada wpis w bazie BDO pod numerem rejestrowym: [...] w działach:

- Dział II Działalność wynikająca z ustawy z dnia [...] maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej: Przedsiębiorca wprowadzający na terytorium kraju produkty,

- Dział III Działalność wynikająca z ustawy z dnia [...] stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji: Wprowadzający pojazdy,

- Dział V Działalność wynikająca z ustawy z dnia [...] kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach: Wprowadzający baterie lub akumulatory.

Organ wskazał także, że podczas kontroli okazano wniosek aktualizacyjny z dnia [...] lipca 2019 r. wpis do bazy BDO o wpis do Działu XII Wytwórca odpadów zobowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów niepodlegających obowiązkowi uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów albo pozwolenia zintegrowanego. Organ wyjaśnił, że zgodnie z zapisem art. 51 ust. 1 pkt 3 ustawy o odpadach Marszałek województwa dokonuje wpisu do rejestru z urzędu posiadacza odpadów, który uzyskał zezwolenie na zbieranie odpadów. Organ stwierdził, że kontrolowany prowadził zbieranie odpadów o kodzie [...] i [...] bez zezwolenia, w związku z czym Marszałek Województwa W. nie mógł dokonać wpisu, gdyż zbieranie odpadów było procederem nielegalnym.

6. Odnosząc się do ostatniego punktu zarządzenia organ podniósł, że z ustaleń kontroli wynika, że J. G. w ramach prowadzonej działalności sprowadza do Polski pojazdy, w które posiadają akumulatory. W związku z powyższym jest wprowadzającym akumulatory w myśl art. 6 pkt 22 ustawy z dnia [...] kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. 2019 r. poz. 521 z późn. zm., zwanej dalej: ustawa o akumulatorach), które mówią, że za wprowadzającego baterie lub akumulatory uważa się przedsiębiorcę, który wykonuje działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu baterii lub akumulatorów, w tym zamontowanych w sprzęcie lub pojazdach, po raz pierwszy na terytorium kraju. Zgodnie zaś z art. 34 ust. 1 ustawy wprowadzający baterie lub akumulatory jest obowiązany do prowadzenia ewidencji obejmującej informacje o rodzaju i masie wprowadzanych do obrotu baterii i akumulatorów. Tymczasem, pomimo takiego obowiązku, podczas kontroli nie okazano ewidencji wprowadzanych na terytorium kraju akumulatorów.

Skargę na powyższe zarządzenie wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu J. G. zaskarżając je w całości, wnosząc o jego uchylenie oraz zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 107 § 3 Kpa poprzez niepodjęcie czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i przyjęcie, że pojazdy oraz części pojazdów, których posiadaczem jest skarżący są odpadami, podczas gdy okoliczność ta nie została wystarczająco wyjaśniona, a skarżący wyjaśnił, że pojazdy te nie są odpadami, co wynikało, w jego ocenie, z przedstawionych przez niego ekspertyz motoryzacyjnych.

W uzasadnieniu postawionych zarzutów skarżący wywodził, że pismem z dnia [...] marca 2020 r. wniósł zastrzeżenia do protokołu kontroli i przedstawił swoje stanowisko w sprawie wnosząc o: przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do pisma na okoliczność wskazaną w jego uzasadnieniu, zobowiązanie [...] do złożenia wyjaśnień w sprawie na okoliczności wskazane w piśmie, a także w zakresie objętym przedmiotem kontroli, wystąpienie do odpowiednich organów francuskich w celu ustalenia, czy [...] posiada stosowne pozwolenia do prowadzenia działalności polegającej na prowadzeniu stacji demontażu, zobowiązanie podmiotu [...] do przedłożenia ekspertyz dotyczących wspomnianych pojazdów.

W odpowiedzi na zastrzeżenia Inspektor podtrzymał swoje stanowisko co do prawidłowości w zakresie uznania, że pojazdy, które były badane w ramach kontroli, są odpadami.

Powołując się na art. 3 ust 1 ustawy o odpadach skarżący podkreślał, że rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. Przesłanka "pozbycia się" w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach, determinująca uznanie pojazdu za odpad odnosi się, zdaniem skarżącego, do uprzedniego posiadacza pojazdu, co oznacza, że to jego wola i sposób postępowania ma wpływać na kwalifikację pojazdu jako odpadu. Wskazaną w art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach przesłankę "pozbycia się" można stwierdzić wyłącznie na podstawie zachowania posiadacza pojazdu, z uwzględnieniem okoliczności obiektywnych umożliwiających odtworzenie zamiaru, jaki był w dacie przekazania przedmiotu innemu podmiotowi.

Zdaniem skarżącego Inspektor powołał się m.in. na dokumenty, których nie można uznać za źródło prawa. Jednak wnioski płynące z tych dokumentów, zdaniem skarżącego, nie stoją w sprzeczności z definicją ustawową odpadów. Nadal więc aktualne pozostaje, w jego ocenie, to, czy faktycznie w ramach kontroli Inspektor prawidłowo uznał, że pojazdy sprowadzane z [...] są odpadami.

Skarżący argumentował, że pojazdy, których posiadaczem jest skarżący, zostały zakupione przez [...] jako pojazdy, które nadają się do naprawy. Pojazdy były przedmiotem aukcji internetowych, w ramach których właściciel dokonywał ich sprzedaży jako pojazdów przeznaczonych do naprawy. Skoro pojazdy nie były uszkodzone w stopniu, który uniemożliwia ich naprawę, to nie można – według skarżącego - uznać, że ich pierwotny właściciel chciał się ich pozbyć jako odpadu. Przeciwna interpretacja prowadziłaby, jego zdaniem, do absurdalnego wniosku, że każda rzecz sprzedawana jako uszkodzona, ale nadająca się do naprawy, powinna być uznana jako odpad. Na okoliczność udowodnienia powyższych faktów, skarżący przedłożył informacje ze strony [...], która jest stroną podmiotu dokonującego we [...] ekspertyz motoryzacyjnych. Informacje dotyczyły wymienionych przez skarżącego w 37 punktach pojazdów wskazanych w protokole kontroli, które wskazane zostały jako pojazdy nadające się do naprawy ("[...] [...]", "[...]" lub "[...]" ([...])), których nie można zakwalifikować jako odpady).

Kolejno skarżący wskazał, że jeżeli pojazdy przeznaczone są do kasacji, to skarżący kupuje pojazd od [...] w celu uzyskania części nadających się do dalszego użytkowania. Jako przykład może posłużyć pojazd [...]. Pojazd ten został zakupiony od [...] zgodnie z fakturą nr [...] z dnia [...] lutego 2019 r. [...] dokonał demontażu pojazdu na miejscu, jako uprawniony do tego podmiot prowadzący stację demontażu.

Z powyższych względów skarżący wniósł, aby organ wystąpił do odpowiednich organów francuskich w celu ustalenia, czy [...] posiada stosowne pozwolenia do prowadzenia takiej działalności. W jego bowiem ocenie, a wbrew twierdzeniom organu, części te nie są poddawane procesowi odzysku przez skarżącego, ale otrzymuje on od [...] części, które nadają się do użytku bez konieczności poddawania ich procesom odzysku u skarżącego.

Wskazano również, że ostatnim właścicielem pojazdów był [...]. Inspektor powinien więc przede wszystkim zbadać, jaki był zamiar tego podmiotu dotyczący sprzedania skarżącemu wskazanych wyżej pojazdów i części. Inspektor powinien więc wystąpić do tego podmiotu o przedstawienie stosownych wyjaśnień, czy podmiot ten chciał się pozbyć pojazdów, które wcześniej w jego imieniu kupował kontrolowany.

Inspektor powinien także zobowiązać podmiot [...] prowadzący portal [...] do przedłożenia ekspertyz dotyczących wspomnianych pojazdów na okoliczność, że pojazdy te nie są odpadami.

Skarżący zastrzegał także, że niezwłocznie przedłoży stosowne faktury VAT, jak tylko otrzyma takowe od [...].

W opisanych okolicznościach, zdaniem skarżącego, WIOŚ nie ustalił stanu faktycznego w sposób wystarczający do wydania zarządzeń pokontrolnych. Dopiero po ustaleniu okoliczności, o których mowa w niniejszej skardze Inspektor mógłby ocenić, czy ma do czynienia z odpadami i w dalszej kolejności — do jakich czynności mógłby zobowiązać skarżącego.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o jej oddalenie.

Odnosząc się do zarzutów skargi organ wskazał, że są one chybione, albowiem w orzecznictwie sądowym panuje jednolite stanowisko, iż zarówno do czynności kontrolnych, jak i wydania zarządzenia pokontrolnego, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy IOŚ, nie stosuje się przepisów Kpa, gdyż jest to postępowanie odrębne, które jako postępowanie prowadzone w trybie przepisów wyżej wymienionej ustawy przez WIOŚ, jako organ administracji publicznej, nic należy do żadnej grupy spraw wymienionych w art. 1 Kpa.

Niezależnie od powyższego organ wywodził, że upoważniony inspektor, wykonujący czynności kontrolne w imieniu [...]WIOŚ, ustalił w sposób rzetelny stan faktyczny, co wykazano w piśmie [...]WIOŚ z dnia [...] marca 2020 r. stanowiącym odpowiedź na zastrzeżenia do protokołu kontroli.

W ocenie WIOŚ podnoszona przez skarżącego, zarówno w piśmie wnoszącym uwagi do protokołu kontroli, jak i w skardze kwestia uznania pojazdów za odpady, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach, których posiadaczem jest skarżący, nie wyczerpuje możliwości organu w zakresie oceny ujawnionych podczas kontroli pojazdów pod kątem ich klasyfikacji jako odpady.

Organ wywodził, w nawiązaniu do definicji odpadów, że do kategorii odpadów włączyć należy nie tylko te przedmioty, które ich dotychczasowy posiadacz uważa za zbędne i których chciałby się wyzbyć, ale także te podlegające powtórnemu gospodarczemu wykorzystaniu, po oddaniu ich procesowi odzysku. Odnosząc się do zarzutu, iż przesłanka "pozbycia się", determinująca uznanie pojazdu za odpad, odnosi się do poprzedniego posiadacza pojazdu, podniósł, że to uzasadnienie jest błędne, biorąc pod uwagę fakt, że szczegółowe Wytyczne Korespondentów Nr [...] w sprawie przemieszczania odpadów w postaci pojazdów, objaśniające w jaki sposób w rozumieniu wspólnym wszystkich państw członkowskich powinno być interpretowane rozporządzenie (WE), zawierają szczegółowe opisy typów pojazdów oraz wskaźniki pozwalające uznać dany pojazd za odpad. W większości ujawnione w miejscach prowadzenia działalności skarżącego pojazdy były wrakami pojazdów, a więc były niekompletne, uszkodzone, rozebrane, spalone. Nie posiadały również polskich tablic rejestracyjnych oraz dokumentów umożliwiających rejestrację pojazdu w Polsce. Z oględzin terenu, jak również ustaleń kontroli (zeznanie J. G., okazane dokumenty) wynikało, że pojazdy w momencie przekroczenia granicy, jak również po transporcie na kontrolowany teren przy ul. [...] oraz ul. [...] w P. posiadały silnik, chłodnice, zbiornik paliwa, oleje hydrauliczne, jak również akumulatory oraz nie posiadały dokumentów umożliwiających ich rejestrację.

Powyższe powoduje, że odpady pojazdów stanowią odpady niebezpieczne o kodzie [...] - EWC, spoza listy - rozporządzenie (WE) nr [...] w sprawie przemieszczania odpadów i zostały sprowadzone do Polski w ramach nielegalnego międzynarodowego przemieszczania odpadów. Większość pojazdów wwiezionych do kraju nie posiadała dokumentów umożliwiających rejestracje pojazdu na terenie Polski, posiadały uszkodzenia konstrukcji nośnej karoserii, zostały zakupione spalone (po pożarze).

Wyżej wymieniony kod 160104* nie jest klasyfikowany pod żadnym kodem w załączniku III, IIIB, IV i IVA do rozporządzenia (WE). W związku z powyższym międzynarodowe przemieszczanie odpadów w postaci ww. pojazdów wymagało uprzedniego pisemnego zgłoszenia i uzyskania zgody właściwego organu, tj. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Zgodnie z zeznaniami J. G. pojazdy te były transportowane do Polski przez firmę [...].

Zdaniem organu istotne znaczenie ma stan techniczny tych pojazdów w momencie przekroczenia przez nie granicy, jak również ich wyposażenie oraz dokumenty jakimi legitymuje się posiadacz pojazdów, umożliwiające rejestracje takiego pojazdu na terenie Polski. Brak wymaganych dokumentów, pozwalających na ponowną rejestrację w kraju oraz stan techniczny pojazdów jednoznacznie oznaczają, że pojazdy nie będą mogły być wykorzystane zgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem, przez co należy uznać takie pojazdy za odpady.

W toku postępowania organ ustalił, że skarżący w ramach prowadzonej działalności nabywa uszkodzone pojazdy od francuskiej stacji demontażu [...]. Auta kwalifikowane są we [...] jako zdatne do naprawy przez podmiot dokonujący ekspertyz w tym zakresie tj. firmę bca.fr. Odwołanie do dokonanej kwalifikacji pojazdu jako nadającego się do naprawy zgodnie z francuskimi procedurami [...] itp. nie stanowi jednak dla organu wiążącej oceny dla kwalifikacji pojazdu jako odpadu. Niesporne w tym jednak jest to, że są to pojazdy uszkodzone, z reguły powypadkowe, które przekazane zostały do zbycia przez dotychczasowych użytkowników. Natomiast okoliczność, że dotychczasowy posiadacz pojazdu używanego odstąpił od jego naprawienia celem dalszego użytkowania rodzi domniemanie, że wolę pozbycia się pojazdu łączyć trzeba z oceną jego dalszej nieprzydatności w rozumieniu, jakie temu pojęciu nadaje definicja odpadu.

Organ wskazał, że w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że rozpatrując stan techniczny danego pojazdu, można zakwalifikować jako odpad nie tylko pojazd nienadający się do naprawienia (niemożność techniczna lub technologiczna albo nieopłacalność ekonomiczna), bowiem możliwość naprawy, a nawet naprawa i rejestracja pojazdu nie wykluczają zakwalifikowania pojazdu jako odpadu.

Kolejno organ wskazał, że niezależnie od powyższego, istotne jest posiadanie przez WIOŚ kompetencji w zakresie kwalifikacji pojazdów jako odpadów. Wyrokiem z dnia [...] lipca 2015 r. sygn. akt IV SA/Wa [...] Wojewódzki Sąd Administracyjny jednoznacznie wskazał bowiem, że do oceny czy dany przedmiot jest odpadem uprawnione są wyspecjalizowane w tym zakresie organy Inspekcji Ochrony Środowiska.

Organ wyjaśnił, że podczas przeprowadzonej kontroli obowiązek udowodnienia, poprzez okazanie niezbędnych w tym celu dokumentów, że dane pojazdy mogą być zarejestrowane w Polsce, a tym samym nie stanowią odpadów spoczywał na kontrolowanym, co wyraźnie wskazuje art. 50 ust. 4a lit. a i b oraz 4b Rozporządzenia (WE).

Organ kontrolny zatem ma prawo żądać podczas kontroli okazania stosownych dokumentów, niezbędnych do prawidłowej oceny stanu faktycznego. Podkreślono, że ocenie poddano stan techniczny pojazdów znajdujących się na kontrolowanym terenie oraz to, czy pojazdy te posiadały wymagane dokumenty potwierdzające możliwość ich rejestracji na terytorium Polski. W protokole kontroli wyszczególniono pojazdy, których stan techniczny wymagał uznania ich za odpad, jak również wskazano, że brak dokumentów definiuje pojazdy jako odpady.

W piśmie procesowym z dnia [...] marca 2021 r. organ uzupełnił odpowiedź na skargę wskazując, że przedstawione tam tezy mają wyraźne oparcie w orzecznictwie sądowym.

Organ podkreślił, że fakt, że każdy samochód od strony technicznej "można naprawić", używając do tego odpowiednio dużych nakładów technicznych, nie powoduje, że w określonej sytuacji faktycznej i prawnej przestaje on być odpadem, na co wskazuje choćby wiążące [...] stanowisko Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który w wyroku [...] (ECR [...] [...]) stwierdził, że pojęcie odpadu nie wyłącza substancji i przedmiotów, które nadają się do dalszego gospodarczego wykorzystania.

Podkreślono, że pojazdy ujawnione u skarżącego nie posiadały dokumentów, co uniemożliwiało rejestrację pojazdów, a jak ustalono J. G. nie potrafił wskazać kiedy otrzyma dokumenty do pojazdów, czy też będzie musiał zwrócić pojazd z powodu nie otrzymania do nich dokumentów.

W piśmie procesowym z dnia [...] marca 2021 r. skarżący uzupełniając swoje stanowisko przedłożył kopię opinii biegłego z zakresu ochrony środowiska i gospodarki odpadami sporządzonej na potrzeby śledztwa w sprawie [...]. [...](c)/6 prowadzonego przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej P. — W. . Konkluzją rzeczonej opinii jest to, że pojazdy, które były przedmiotem kontroli nie są odpadami.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art.145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.), zwana dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który odpowiednio miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art.134 § 1 p.p.s.a.).

Materialnoprawną podstawę kontrolowanego zarządzenia stanowił art. 12 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2019 r., poz. 1355 ze zm.).

Przepis art. 12 ust. 1 powołanej ustawy stanowi, że na podstawie ustaleń kontroli wojewódzki inspektor ochrony środowiska może:

1) wydać zarządzenie pokontrolne do kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub osoby fizycznej;

1a) wydać na podstawie odrębnych przepisów zalecenia pokontrolne;

2) wydać na podstawie odrębnych przepisów decyzję administracyjną;

3) wszcząć egzekucję, jeżeli obowiązek wynika z mocy prawa lub decyzji administracyjnej.

Przepis art. 12 ust. 2 powołanej ustawy stanowi przy tym, że Kierownik kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub kontrolowana osoba fizyczna, w terminie wyznaczonym w zarządzeniu pokontrolnym, mają obowiązek poinformowania wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o zakresie podjętych i zrealizowanych działań służących wyeliminowaniu wskazanych naruszeń.

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ustalono, że do zarządzeń pokontrolnych, o jakich mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, gdyż jest to postępowanie odrębne (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. akt II OSK 723/12, https://orzeczenia.nsa.gov.pl). Tym samym uchylenie przez sąd administracyjny tego aktu nie może służyć ustaleniu stanu faktycznego a sąd kontrolujący takie zarządzenie może, na mocy art. 146 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uchylić taki akt jedynie wtedy, gdy jego wydanie nie znajdowało oparcia w ustaleniach poczynionych w trakcie kontroli, bądź gdy kontrola ta odbyła się z naruszeniem obowiązującej procedury (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt II SA/Gd 502/15, https://orzeczenia.nsa.gov.pl). Z tego względu zarzut naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 107 § 3 Kpa nie mógł być uwzględniony. Jednakże Sąd badając omawianą sprawę doszedł do przekonania, że poczynione przez organ ustalenia nie były pełne i nie pozwalały na wydanie zaskarżonego aktu.

Istota sporu w omawianej sprawie sprowadza się do oceny prawidłowości uznania, że pojazdy, które były badane w ramach kontroli, są odpadami.

Organ ustalił, że kontrolowany od czerwca 2018 r. prowadzi działalność w zakresie handlu pojazdami powypadkowymi sprowadzonymi z [...]. Zgodnie z informacją złożoną przez niego pojazdy nabywane są od francuskiej stacji demontażu [...] Sprowadzone z [...] do Polski pojazdy są wystawiane na sprzedaż na aukcjach na portalu internetowym otomoto.pl.W ocenie organów w opisanych okolicznościach brak wymaganych dokumentów, pozwalających na ponowną rejestrację w kraju oraz stan techniczny pojazdów jednoznacznie oznaczają, że pojazdy nie będą mogły być wykorzystane zgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem, przez co takie pojazdy należy zaklasyfikować jako odpady zgodnie z definicją odpadu zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2019 r. poz. 701 z późn. zm., zwanej dalej: ustawa o odpadach). Przytoczony przepis zawiera ustawową definicję odpadów: rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. Organ wywodził, w nawiązaniu do definicji odpadów, że do kategorii odpadów włączyć należy nie tylko te przedmioty, które ich dotychczasowy posiadacz uważa za zbędne i których chciałby się wyzbyć, ale także te podlegające powtórnemu gospodarczemu wykorzystaniu, po oddaniu ich procesowi odzysku. Zdaniem skarżącego przesłanka "pozbycia się" w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach, determinująca uznanie pojazdu za odpad odnosi się, do uprzedniego posiadacza pojazdu, co oznacza, że to jego wola i sposób postępowania ma wpływać na kwalifikację pojazdu jako odpadu. Wskazaną w art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach przesłankę "pozbycia się" można stwierdzić wyłącznie na podstawie zachowania posiadacza pojazdu, z uwzględnieniem okoliczności obiektywnych umożliwiających odtworzenie zamiaru, jaki był w dacie przekazania przedmiotu innemu podmiotowi. TS Unii Europejskiej podnosi, że zakres pojęcia "odpad" zależy od interpretacji pojęcia "pozbywać się" (zob. wyrok ETS z 18 grudnia 1997 r. w sprawie C-129/96 oraz wyrok ETS z 8 września 2005 r. w sprawie C-121/03.).

W orzecznictwie NSA ukształtowanym na gruncie ustawy o odpadach z [...] kwietnia 2001 r. wyrażony został pogląd, według którego pojęcie "pozbycie się", które stanowi przesłankę do uznania za odpad, w istocie oznacza zmianę sposobu użytkowania wskazanego przedmiotu, czyli użytkowanie w inny sposób aniżeli nakazuje to przeznaczenie danego przedmiotu, a nowy sposób użytkowania mógłby wywoływać niekorzystne oddziaływanie na środowisko (zob. Wyrok NSA w Warszawie z 9 czerwca 2009 r., sygn. akt II OSK 960/08, LEX, nr 1276193.).

Przenosząc te rozważania na niniejszą sprawę należy bez wątpliwości stwierdzić, że ustawowa definicja odpadu, zacytowana wyżej uzależnia potraktowanie rzeczy jak odpad w korelacji ze stosunkiem do tej rzeczy jej poprzedniego posiadacza. Określenie pozbyć się — pozbywać się to wg Słownika Języka Polskiego pod red. W. Doroszewskiego «uwolnić się od czegoś niepotrzebnego, uciążliwego lub od czyjejś niepożądanej obecności». Przeprowadzone przez organ postępowanie w ocenie Sądu nie pozwala na bezsprzeczne ustalenie, że pojazdy znajdujące się na posesji skarżącego stanowiły odpad w rozumieniu przytoczonych definicji. Organ twierdził, że obowiązek udowodnienia, poprzez okazanie niezbędnych w tym celu dokumentów, że dane pojazdy mogą być zarejestrowane w Polsce, a tym samym nie stanowią odpadów spoczywał na kontrolowanym, co wyraźnie wskazuje art. 50 ust. 4a lit. a i b oraz 4b Rozporządzenia (WE). Zgodnie z tym przepisami (ust. 4a lit. a i b) "Aby ustalić, czy substancja lub przedmiot przemieszczane transportem drogowym, kolejowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym nie są odpadem, organy zajmujące się inspekcjami mogą, bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE, wymagać od osoby fizycznej lub prawnej, w której posiadaniu znajduje się dana substancja lub dany przedmiot lub która organizuje ich przewóz, aby przedstawiła dokumenty stanowiące dowód: a) pochodzenia i miejsca przeznaczenia danej substancji lub danego przedmiotu; oraz b) że nie są one odpadem, w tym, w stosownych przypadkach, wykazanie funkcjonalności". (4b) "Aby ustalić, czy substancja lub przedmiot przemieszczane transportem drogowym, kolejowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym nie są odpadem, organy zajmujące się inspekcjami mogą, bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE*, wymagać od osoby fizycznej lub prawnej, w której posiadaniu znajduje się dana substancja lub dany przedmiot lub która organizuje ich przewóz, aby przedstawiła dokumenty stanowiące dowód:

a) pochodzenia i miejsca przeznaczenia danej substancji lub danego przedmiotu; oraz b) że nie są one odpadem, w tym, w stosownych przypadkach, wykazanie funkcjonalności. "

Cytowane przepisy określają uprawnienie organu do domagania się od osoby fizycznej lub prawnej, by przedstawiła dokumenty stanowiące dowód , że m. in. kontrolowane przedmioty nie są odpadem. Nie zakazują jednakże stosowania innych środków dowodowych w celu ustalenia tej okoliczności.

Zdaniem organu istotne znaczenie ma stan techniczny tych pojazdów w momencie przekroczenia przez nie granicy, jak również ich wyposażenie oraz dokumenty jakimi legitymuje się posiadacz pojazdów, umożliwiające rejestracje takiego pojazdu na terenie Polski. Brak wymaganych dokumentów, pozwalających na ponowną rejestrację w kraju oraz stan techniczny pojazdów jednoznacznie wg organu oznaczają, że pojazdy nie będą mogły być wykorzystane zgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem, przez co należy uznać takie pojazdy za odpady.

W ocenie sądu takie stanowisko organu należy uznać za przedwczesne. Organ przyjmując, czy dany przedmiot może być uznany za odpad, ma obowiązek ustalenia jaka była wola posiadacza przedmiotów. Przy ustalaniu treści aktu woli konieczne jest zatem rozważenie jakie były okoliczności towarzyszące wyzbyciu się przedmiotów i czy one wskazywały na zamiar zbywcy wyzbycia się ich, gdyż nie nadawały się do dalszej eksploatacji zgodnie z przeznaczeniem. Nie kwestionując przy tym kompetencji wyspecjalizowanych w tym zakresie organów Inspekcji Ochrony Środowiska należy wskazać na przydatność dowodu z opinii biegłego do dokonania przedmiotowych ustaleń. Na uwagę zasługuje w tej mierze zwłaszcza przedłożona przez skarżącego opinia wykonana w toku postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonowa Poznań-Wilda. Wnioski tej opinii są nie do pogodzenia z ustaleniami stanowiącymi podstawę do wydania zaskarżanego aktu.

Zarządzenie kontrolne o treści przyjętej w zaskarżonym akcie należało zatem uznać za wydane z naruszeniem art. 12 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. Przeprowadzając ponowne postępowanie organ przeprowadzi postępowanie dowodowe w celu ustalenia, czy przedmiotowe pojazdy, znajdujące się na posesji skarżącego stanowią odpad w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o odpadach, wykorzystując wszelkie dostępne środki dowodowe, rozważając przy tym skorzystanie z opinii biegłego z dziedziny ochrony środowiska i gospodarki odpadami.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uchylił zaskarżone zarządzenie pokontrolne na podstawie art. 146 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. O kosztach orzeczono w zgodzie z art. 200 i art. 205 § 2 P.p.s.a. w zw. z w związku z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 )

Na wysokość zasądzonej od organu odwoławczego kwoty składa się: uiszczony wpis od skargi [...] zł, wynagrodzenie radcy prawnego (w wysokości [...] złotych) oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa [...] zł

Niniejszą sprawę rozpoznano na posiedzeniu niejawnym stosownie do art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia [...] marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem [...], innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (obecnie tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., poz. 1842 z późn. zm.), po uprzednim skierowaniu jej do takiego trybu przez Przewodniczącego Wydziału zarządzeniem z dnia [...].02.2021 r.( k.29 akt sądowych)