Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Gorzeń, Sędziowie Sędzia NSA Elżbieta Rischka, Sędzia WSA Irena Wesołowska (spr.), Protokolant Specjalista Dorota Zawiślińska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 4 stycznia 2023 r. sprawy ze skargi M.B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia 18 marca 2022 r. sygn. akt SKO Gd/5613/21 w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2021 rok 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku na rzecz strony skarżącej kwotę 400 (czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2021 r. Prezydent Miasta Gdyni ustalił podatnikom: M. B. oraz M.P.zobowiązanie pieniężne z tytułu podatku od nieruchomości za rok 2021 w kwocie 12.036 zł.

Od wydanej decyzji M. B. wniósł odwołanie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku (dalej w skrócie zwane Kolegium lub organem odwoławczym) decyzją z dnia 18 marca 2022 r. utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że działka o numerze geodezyjnym 848, położona na terenie miasta G., przy ul. [...] jest przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych M. P. i M. B. i okoliczność ta nie była w toku postępowania negowana.

Po odwołaniu się do treści przepisu art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1170, dalej: u.p.o.l.), SKO stwierdziło, że w decyzji organu pierwszej instancji poprawnie ujęto wszystkich współwłaścicieli nieruchomości i następnie przesłano decyzję każdemu z osobna. W przypadku Skarżącego - na adres jego pełnomocnika, w przypadku M. P. na jego adres w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Ustawodawca w art. 144 O.p. wskazał sposoby doręczenia pism, stanowiąc, że podmiotem uprawnionym do realizacji tej czynności jest m.in. Poczta Polska S.A. Wprawdzie ustawa Ordynacja podatkowa nie reguluje wprost w tym przepisie zagadnienia doręczania pism podatnikom mieszkającym za granicą, jednakże nie wyłącza to dopuszczalności takiego doręczenia. Stosownie bowiem do postanowień art. 148 § 1 Ordynacji podatkowej, osobom fizycznym pisma doręcza się w miejscu ich zamieszkania.

Wobec powyższego, należy przyjąć, że Poczta Polska, która przyjęła pismo, zobowiązując się do jego doręczenia, a następnie na podstawie międzynarodowych procedur pocztowych, przekaże pismo operatorowi pocztowemu państwa, w którym adresat pisma mieszka, w celu jego doręczenia - to takie dostarczenie pisma należy traktować jako doręczenie zrealizowane przez Pocztę Polską (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 grudnia 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 1828/12). 

SKO odwołało się także do Regulaminu poczty listowej Światowego Związku Pocztowego sporządzonego w Bernie dnia 28 stycznia 2005 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 108, poz. 744), mającego zastosowanie w przypadku doręczeń listów w obrocie międzynarodowym. Z zapisów zawartych w art. RL 147 wynika, że administracje pocztowe zapewniają zwrot przesyłek, które nie mogły zostać z jakiegokolwiek powodu doręczone adresatom, (ust 1). Z kolei, z treści ust. 8 pkt 8.1 ww. artykułu wynika, że przed zwróceniem do administracji kraju nadania przesyłek niedoręczonych z jakiegokolwiek powodu, urząd przeznaczenia powinien podać, po francusku, przyczynę niedoręczenia. Wyraźną i zwięzłą informację o przyczynie umieszcza się, o ile to możliwe, na przedniej stronie przesyłki, w następującej formie: "inconnu" ("nieznany"), "refuse" ("odmówił przyjęcia"), "demenage" ("wyprowadził się"), "non reclame" ("nie podjął"), "adresse insuffisante" ("niewystarczający adres") itp. Każda administracja ma prawo dodać w jej własnym języku tłumaczenie przyczyny niedoręczenia i inne przydatne informacje. W obrocie między administracjami, które wyraziły na to zgodę, informacje te można podawać w jednym wybranym języku. Tak samo odręczne adnotacje o niedoręczeniu odnotowane przez pracowników poczty lub przez urzędy pocztowe można, w takim przypadku, uznać za wystarczające (ust. 8 pkt 8.2.).

W niniejszej sprawie, na zwrotnym potwierdzeniu odbioru nie ma żadnej wzmianki, że przesyłki nie doręczono, nie zwrócono również samej przesyłki, do czego doręczający byłby zobowiązany w świetle przytoczonych regulacji. W ocenie Kolegium, powyższe okoliczności przemawiają za uznaniem, że doszło do prawidłowego doręczenia decyzji ustalającej zobowiązanie za 2021 r. Kwestie wzajemnych relacji i rozliczeń pomiędzy współwłaścicielami pozostają natomiast poza ramami niniejszej sprawy.

Nie zgadzając się z rozstrzygnięciem SKO, M. B. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.

W uzasadnieniu skargi Skarżący podkreślił, że w żaden sposób nie kwestionuje wysokości zobowiązania pieniężnego z tytułu podatku od nieruchomości, jak również nie kwestionuje wymierzenia podatku drugiemu współwłaścicielowi.

Zdaniem Skarżącego nic nie stało na przeszkodzie, aby Organ wydał decyzję dla samego Skarżącego, gdzie zaznaczono w piśmie, osobę "Pana/Pani" w liczbie pojedynczej.

Skarżący podkreślił, że z ostrożności procesowej pełnomocnik Skarżącego, zwrócił w/w decyzję Organowi wyjaśniając, że nie ma uprawnionego pełnomocnictwa dla osoby M. P., który to znalazł się na w/w decyzji (Skarżący dołączył decyzje podatkowe z lat 2015-2020, które to zostały wydane tylko na osobę Skarżącego).

Skarżący stwierdził, że pismo wysłane przez Organ i adresowane do M. P. w USA, nigdy nie zostało doręczone do adresata, a w związku z sytuacją pandemiczną w sortowni listów 085 w mieście Trenton w stanie New Jersey owa przesyłka została zatrzymana dnia 9 września 2021r. i zwrócona do nadawcy, co potwierdza pomarańczowy dokument Poczty Polskiej - potwierdzenie odbioru/doręczenia, na którym w górnej części znajduje się napis: "COVID 19" oraz adnotacja: "Return" w miejscu nazwiska odbiorcy. Potwierdza to fakt, że na w/w dokumencie Poczty Polskiej brak jakiegokolwiek daty i podpisu M. P.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Sąd administracyjny bada zgodność zaskarżonej decyzji organu odwoławczego z punktu widzenia jej legalności, tj. zgodności tej decyzji z przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Z brzmienia art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r., poz. 329 ze zm.), dalej: "p.p.s.a.", wynika, że zaskarżona decyzja winna ulec uchyleniu wtedy, gdy Sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Oceniając zaskarżoną decyzję z punktu widzenia jej zgodności z prawem stwierdzić należy, że decyzja ta narusza prawo.

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 18 marca 2022 r. utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta Gdyni ustalającą współwłaścicielom nieruchomości położonej w G. przy ul.[...] podatek od nieruchomości za rok 2021.

Okoliczność, że powyższa nieruchomość jest przedmiotem współwłasności wynika z decyzji organu pierwszej instancji oraz organu odwoławczego i nie jest kwestionowana.

Nadto należy zauważyć, że zgodnie z art. 3 ust. 4 u.p.o.l., jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach.

Z treści tego przepisu wynika, że w przypadku współwłasności nieruchomości obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. Wskazać również należy, że zgodnie z art. 91 O.p. do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego. Odpowiedzialność solidarna oznacza, że organ podatkowy (wierzyciel) może żądać całości lub części świadczenia (uiszczenia należnego podatku) od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych, przy czym aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani (art. 366 § 1 k.c.). Ustanowienie solidarnego obowiązku zapłaty podatku oznacza, że każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do uiszczenia całej kwoty należności podatkowej, a zapłata dokonana przez jednego bądź kilku ze współwłaścicieli zwalnia pozostałych z obowiązku zapłaty. Charakter odpowiedzialności jest w danym przypadku uniezależniony od stosunków wewnętrznych między współwłaścicielami, sposobu korzystania z nieruchomości oraz wielkości przypadających współwłaścicielom udziałów.

Solidarny obowiązek podatkowy wszystkich współwłaścicieli, będącej przedmiotem opodatkowania nieruchomości, określony w art. 3 ust. 4 u.p.o.l., zobowiązuje organ do objęcia postępowaniem podatkowym wszystkich współwłaścicieli (por. wyrok NSA z dnia 24 listopada 2016 r., II FSK 3146/14). Jednocześnie w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że w przypadku nieruchomości pozostającej we współwłasności wszyscy współwłaściciele powinni być adresatami jednej decyzji, w której wysokość podatku od nieruchomości należy ustalić w jednej kwocie. Wszystkim też decyzja ta powinna być doręczona (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 13 grudnia 2018 r., I SA/Po 768/18; wyrok NSA z dnia 3 sierpnia 2018 r., II FSK 1336/17; wyrok NSA z dnia 17 maja 2018 r., II FSK 1087/16). Jednakże w judykaturze wyrażany jest także pogląd, że nie ma żadnych przeszkód prawnych, aby w osobnych decyzjach ustalić wymiar podatku dla każdego ze współwłaścicieli, istotne jest, aby każdy z pozostałych współwłaścicieli, wobec solidarnej odpowiedzialności za zobowiązanie podatkowe, posiadał wiedzę, iż takie decyzje zostały wystawione (por. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 19 maja 2016 r., I SA/Sz 286/16; wyrok NSA z dnia 22 maja 2015 r., II FSK 1210/13).

Z akt niniejszej sprawy nie wynika, żeby Samorządowe Kolegium Odwoławcze wydało odrębne decyzje – na każdego ze współwłaścicieli. Organ odwoławczy wydał jedną decyzję, przy czym jej treść nie wskazuje, żeby adresatami tej decyzji byli wszyscy współwłaściciele. Decyzję tę doręczono tylko Skarżącemu. Z akt sprawy nie wynika też, aby wszyscy współwłaściciele brali w ogóle brali udział w postępowaniu odwoławczym.

W wypadku gdy obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na kilku podmiotach postępowanie podatkowe powinno być przeprowadzone z udziałem wszystkich osób, na których ciąży ten obowiązek, stosownie bowiem do art. 133 § 1 O.p. podmiotom tym przysługuje przymiot strony. Podkreślenia wymaga, że przepis art. 123 O.p., nakłada na organ podatkowy obowiązek zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania. Obowiązek ten istnieje od momentu wszczęcia postępowania do chwili doręczenia decyzji organu odwoławczego (ostatecznej). Okoliczność, że odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji złożył tylko jeden współwłaściciel nie powoduje, że pozostali współwłaściciele tracą przymiot strony. W takiej sytuacji na organie podatkowym, stosownie do art. 165 § 3a w związku z art. 235 O.p., spoczywał obowiązek zawiadomienia pozostałych osób będących stronami w sprawie o wniesionym odwołaniu i prowadzenia postępowania z ich udziałem oraz doręczenia decyzji także pozostałym stronom postępowania (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 21 czerwca 2017 r., I SA/Po 1736/16; wyrok WSA w Krakowie z dnia 15 marca 2016 r., I SA/Kr 1097/15; wyrok WSA w Lublinie z dnia 16 października 2015 r., I SA/Lu 374/15; wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 7 maja 2013 r., I SA/Bd 131/13; wyrok WSA w Poznaniu z dnia 12 grudnia 2017 r., I SA/Po 615/17).

Zatem organ odwoławczy zobowiązany był traktować wszystkich (obu) współwłaścicieli nieruchomości jako strony postępowania, ze wszystkimi tego konsekwencjami, w szczególności doręczając im swoją decyzję. Zgodnie bowiem z art. 211 w związku z art. 235 O.p. decyzję doręcza się stronom na piśmie. Na skutek zaniechania organu drugiej instancji, drugi współwłaściciel nie brał udziału w postępowaniu odwoławczym i nie została im doręczona decyzja SKO. W konsekwencji w postępowaniu tym doszło do naruszenia przepisów prawa procesowego, dającego podstawę do wznowienia postępowania na podstawie art. 240 § 1 pkt 4 O.p.

Ponownie rozpatrując sprawę Samorządowe Kolegium Odwoławcze będzie miało na uwadze powyższe wywody.

Wobec naruszenia przepisów procesowych przedwczesne byłoby odnoszenie się do kwestii prawidłowości doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku M. P. Organ przy ponownym rozpatrzeniu sprawy powinien ponownie rozważyć czy doszło do skutecznego doręczenia decyzji organu pierwszej instancji obu współwłaścicielom nieruchomości.

Mając powyższe uwadze na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) i c) p.p.s.a., Sąd uchylił zaskarżoną decyzję. O zwrocie kosztów postępowania postanowiono na podstawie art. 200 p.p.s.a.