Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Marcinowski (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Jadwiga Pastusiak, Sędzia NSA Maria Wieczorek, Protokolant Asystent sędziego Jerzy Parchomiuk, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 26 marca 2009 r. sprawy ze skargi T. D. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] września 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowa wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków oddala skargę.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w L. Decyzją z dnia [...] września 2008 r. nr [...] po rozpatrzeniu odwołania T. D., od decyzji Starosty B. z dnia [...] lipca 2008 r., znak [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu podniesiono, że zaskarżoną decyzją Starosta B. odmówił wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków obrębu S. w części dotyczącej przebiegu granic działek nr nr 440, 2245, 594, 441, 2246 i 595. O zmiany te wnioskował T. D. w piśmie z dnia 11 grudnia 2006 r. skierowanym do Starosty B.

Organ II instancji nie podzielił zarzutów odwołania stwierdzając, że pomiar stanu posiadania przedmiotowych działek do założenia operatu ewidencji gruntów został wykonany w 1966 roku. Wykazane na szkicach pomiarowych miary do powyższych działek zostały pobrane z gruntu według wskazań ówczesnych ich użytkowników. Wyniki pomiarów zostały ogłoszone i przyjęte bez zastrzeżeń przez A. D. s. M. w stosunku do działek nr 441, 595, 2246 - poz. 128 wykazu okazania stanu posiadania oraz za posiadacza działek nr 440, 594 i 2245 sołtys wsi R. - poz. 127 powyższego wykazu zachowanego w operacie technicznym z pomiaru.

T. D. wraz z żoną T. stali się właścicielami działek nr 441, 595 i 2246 na podstawie aktu własności ziemi Nr [...] z dnia 15 września 1973 r. Działki nr 440, 594 i 2245 zostały nabyte przez T. D. aktem notarialnym Rep. A. Nr [...] w drodze umowy zamiany z A. P. c. R. i M.. A. P. z kolei działki powyższe nabyła aktem notarialnym z dnia 30 września 2003 r., Nr [...] od W. P., który stał się ich właścicielem na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w B. z dnia 10 września 1998 roku, sygn. akt I C 85/98 w sprawie złożenia oświadczenia woli przez spadkobierców A. K. o nieodpłatnym przeniesieniu na rzecz W. P. s. M. i G. prawa własności między innymi działek nr 440, 594 i 2245. W stosunku do A. K. własność w/w działek została potwierdzona w trybie przepisów ustawy z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, postanowieniem Sądu Rejonowego w B. z dnia 28 czerwca 1988 r., sygn. akt Ns 587/88.

Wszystkie działki będące przedmiotem sprawy podlegały działaniu ustawy uwłaszczeniowej.

Akty własności ziemi wydane na podstawie tej ustawy obejmowały stan posiadania istniejący w dniu 4 listopada 1971 roku i taki stan był miarodajny do zakładania ewidencji gruntów dla nieruchomości nimi objętymi.

Nie ulega wątpliwości, że ewidencja gruntów obejmująca przedmiotowe działki gruntu odzwierciedla stan posiadania w dniu 4 listopada 1971 roku oraz stan zgodny z wydanymi aktami własności ziemi, co potwierdzają stosowne mapy.

Prawem materialnym regulującym zagadnienie ewidencji gruntów i budynków jest ustawa z dnia 17 maja 1989 roku - Prawo geodezyjne i kartograficzne (jt. Dz. U. Z 2005 r. Nr 240, poz. 2027) oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).

Zgodnie z art. 20 ust. 1 i 2 powołanej wyżej ustawy, ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące gruntów, ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków rolnych oraz klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład, której wchodzą grunty. Prowadzenie ewidencji gruntów regulują zaś przepisy powołanego rozporządzenia, a w szczególności § 44, 45 i 46.

Na tle powyższych regulacji, w orzecznictwie sądowym i administracyjnym od lat ugruntowany jest pogląd, że zapisy ewidencji gruntów mają wyłącznie charakter techniczno-deklaratoryjny, co oznacza, że nie kształtują stanu prawnego nieruchomości, a upoważnione organy ewidencyjne rejestrują jedynie stany prawne ustalone przez odpowiednie organy. Nie mogą, zatem samodzielnie rozstrzygać kwestii własnościowych.

W przedmiotowej sprawie skarżący T. D. domagał się zmiany przebiegu granic działek będących przedmiotem sprawy poprzez ujawnienie ich przebiegu w ewidencji gruntów według jego wskazań na gruncie.

Działanie takie doprowadziłoby do bezpodstawnego naruszenia stanu prawnego nieruchomości, ustalonego we wcześniejszych postępowaniach uwłaszczeniowych.

Nie ulega wątpliwości, że w okolicznościach sprawy niniejszej nie nastąpiły zmiany danych objętych ewidencją gruntów w rozumieniu art. 22 ust. 2 ustawy. Wnioskodawca zmian powołuje się na fakty, które nie dotyczą stanu prawnego nieruchomości, uregulowanych ustawą uwłaszczeniową, na podstawie stanu posiadania w dniu 4 listopada 1971 roku.

Dokonany pomiar kontrolny nie potwierdził istnienia błędów w zapisach ewidencji gruntów, co zostało wyrażone w opinii geodety uprawnionego.

Zmian w ewidencji gruntów dokonuje się na podstawie prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych, ostatecznych decyzji administracyjnych, a także innych aktów normatywnych. Dotyczy to więc i zmiany przebiegu granicy, co wymaga przedstawienia odpowiednich dokumentów.

Skargę sądową na powyższą decyzję złożył T. D., wnosząc o jej uchylenie.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że dane zawarte w operacie ewidencji gruntów są wadliwe. Wszystkie mapy i dane opisowe nie są miarodajne.

Organy właściwe do spraw geodezji i kartografii mają obowiązek aktualizować ewidencję i dbać o jej spójność. Wydane w przedmiotem sprawie decyzje, odmawiające usunięcia błędów ewidencji, w istocie petryfikują bezprawny stan rzeczy. Granice działek uwidocznione na mapach nie zostały oparte na przeprowadzonych pomiarach, lecz są abstrakcyjne i stanowią efekt działania urzędników "zza biurka".

Celem toczącego się postępowania było wykrycie błędów w ewidencji i zaprowadzenie w niej porządku. Starostwo ma możliwość prostowania wszelkich błędów, jest władne do kontrolowania zasobów i usuwania wszelkich błędów, bez względu na ich rodzaj. Kompetencje tego organu nie są ograniczone do prostowania oczywistych omyłek i błędów rachunkowych.

Ewidencja gruntów jest niezgodna ze stanem faktycznym.

Zadaniem organów było zatem dokonanie inwentaryzacji istniejącego na gruncie przebiegu granic i ewentualne przeprowadzenie rozgraniczenia z urzędu.

W odpowiedzi na skargę, Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w L. wnosił o jej oddalenie, podtrzymując argumentację przytoczoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Skarżący jest aktualnie właścicielem działek położonych w obrębie S., gm. B., oznaczonych nr nr 440, 2245, 594, 441, 2246, 595.

Stan posiadania oraz granice w/w działek z działkami sąsiednimi ustalono na gruncie w 1966 r., według wskazań ówczesnych ich użytkowników (granice wskazywał m.in. A. D. – ojciec skarżącego). Na tej podstawie w 1966 r. założono ewidencję gruntów.

Bezsporne jest, że własność przedmiotowych działek oraz sąsiednich działek leśnych – ich pierwotni posiadacze nabyli na własność na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 27, poz. 250 ze zm.). Granice między działkami nie uległy wówczas zmianie, w porównaniu do stanu z 1966 r.

Biegły geodeta S. K., po dokonaniu pomiaru kontrolnego nie stwierdził, aby w istniejącej ewidencji gruntów istniały błędy.

Stosownie do art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027) zwanej dalej ustawą – ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące gruntów – m.in. ich położenia, granic i powierzchni. Zapisy w ewidencji gruntów mają jedynie charakter techniczno-deklaratoryjny.

Rejestr odzwierciedla aktualny stan prawny nieruchomości. Poprzez żądanie wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów nie można dochodzić ani udowadniać praw właścicielskich.

Zmian w ewidencji dokonuje się w oparciu o prawomocne orzeczenia sądowe, ostateczne decyzje administracyjne oraz odpisy aktów notarialnych (art. 23 ustawy). Dotyczy to również zmian w zakresie przebiegu granicy.

Wprowadzenie zmian wymaga zatem przedstawienia odpowiednich dokumentów, wymaganych prawem (por. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 maja 1999 r., sygn. II SA 566/99 – LEX nr 46217).

Dopuszczalne jest prostowanie zaistniałych w ewidencji błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek, w trybie art. 113 § 1 k.p.a. Zmiana granic i powierzchni działki nie dotyczy jednak spraw nieistotnych i nie może być dokonywana w tym trybie (por. wyżej cyt. wyrok).

Na podstawie § 36 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454) – przebieg granic działek wykazuje się na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, sporządzonej:

1/ w postępowaniu rozgraniczeniowym,

2/ w celu podziału nieruchomości,

3/ w postępowaniu scaleniowym i wymiany gruntów,

4/ w postępowaniu dotyczącym scalenia i podziału nieruchomości,

5/ na potrzeby postępowania sądowego lub administracyjnego, a następnie wykorzystanej do wydania prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji administracyjnej,

6/ przy zakładaniu, na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, katastru nieruchomości i ewidencji gruntów i budynków.

Ustalony przez organy stan faktyczny nie dawał podstaw do dokonania aktualizacji operatu ewidencyjnego (§ 54 ust. 6 rozporządzenia).

O ile skarżący kwestionuje przebieg granic, może żądać wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego.

Niezasadne jest twierdzenie skarżącego, że starosta mógł dokonać rozgraniczenia z urzędu, skoro w myśl art. 30 ust. 1 ustawy – organem właściwym do przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Z tych względów należało orzec jak w sentencji, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).