Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Magdalena Chraniuk-Stępniak, Sędziowie Sędzia WSA Mirosław Surma, Asesor WSA Magdalena Stępniak (spr.), , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 3 listopada 2022 r. sprawy ze skargi P. W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia 1 czerwca 2022 r. nr SKO.RD-52/3111/179/2022 w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu oddala skargę.

Sygn. akt I SA/Ke [...]

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem

z 1 czerwca 2022 r. nr [...] utrzymało w mocy postanowienie Starosty [...] z 25 kwietnia 2022 r. nr [...] odmawiające P. W. przywrócenia terminu na zawiadomienie o nabyciu pojazdu.

Organ wskazał, że 21 marca 2022 r. zawiadomił skarżącego o uchybieniu

180-dniowego terminu na zawiadomienie o nabyciu pojazdu marki Seat Cordoba

nr rej. SBL [...], wyznaczając jednocześnie skarżącemu termin 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia na złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Strona złożyła wniosek o przywrócenie terminu, dopełniając jednocześnie czynności, dla której określony był termin. P. W. wyjaśnił, że nie ponosi winy w uchybieniu, którego się dopuścił. Powodem niewywiązania się przez niego z obowiązku, wynikającego z art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, był stan pandemii i związane z nim utrudnienia organizacyjne i formalne. Był przekonany, że nie jest obowiązany zawiadamiać o nabyciu pojazdu, skoro niezwłocznie po zakupie przystąpił do jego demontażu, a następnie uzyskał decyzję o jego wyrejestrowaniu.

W ocenie Kolegium argumenty wnioskodawcy nie uprawdopodabniają należycie istnienia braku winy w niedochowaniu terminu do zawiadomienia starosty

o nabyciu pojazdu. Zawiadomienie o nabyciu samochodu nie wymaga osobistej wizyty w organie. Można to było uczynić za pomocą poczty elektronicznej, placówki pocztowej lub przez pełnomocnika. Ponadto skarżący miał, ze względu na czas epidemii, termin 180 dni na zgłoszenie nabycia pojazdu.

Organ wyjaśnił, że uzyskanie decyzji o wyrejestrowaniu pojazdu nie zawiera

w sobie jednocześnie informacji o nabyciu pojazdu. Z art. 79 ust. 1 ustawy Prawo

o ruchu drogowym wynika bowiem, że pojazd podlega wyrejestrowaniu przez organ właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, na wniosek jego właściciela. W sprawie decyzję o wyrejestrowaniu pojazdu wydał Starosta [...] w B., zaś powiadomienie o nabyciu pojazdu strona miała obowiązek złożyć

w Starostwie Powiatowym w J..

Odnosząc się do zarzutu zażalenia w zakresie braku możliwości zastosowania zasady ignorantia iuris nocet, organ odwoławczy wskazał, że obowiązek zawiadomienia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu obowiązuje w ustawie Prawo

o ruchu drogowym od 1 stycznia 1998 r., a od 1 stycznia 2020 r. obowiązuje sankcja finansowa związana z niedopełnieniem tego obowiązku. Ponadto, skarżący prowadzi działalność gospodarczą związaną z zakupem i demontażem pojazdów od 1996 r.

Podsumowując Kolegium stwierdziło, że strona nie dołożyła należytej staranności w prowadzeniu własnych spraw, doprowadzając do uchybienia terminu do złożenia zawiadomienia o nabyciu pojazdu. Nie uprawdopodobniła też, że uchybienie tego terminu nastąpiło bez jej winy.

Na powyższe postanowienie P. W. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego je postanowienia organu I instancji. Zarzucił naruszenie:

1. art. 58 § 1 i 2 K.p.a. w zw. z art. 15zzzzzn˛ ust. 1-3 ustawy z 2 marca 2020 r.

o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem

i zwalczaniem [...], innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (j.t. [...]) dalej "ustawa [...]", poprzez brak przywrócenia terminu 30 dni na zawiadomienie o nabyciu pojazdu, mimo że skarżący spełnił wszystkie przesłanki implikujące przywrócenie tego terminu, w szczególności uprawdopodobnił, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy;

2. art. 58 § 1 i 2 K.p.a. w zw. z art. 15zzzzzn˛ ust. 1-3 ustawy [...] poprzez rażące i bezprawne przekroczenie granic uznania administracyjnego;

3. art. 58 § 1 i 2 K.p.a. w zw. z art. 15zzzzzn˛ ust. 1-3 ustawy [...] poprzez zdecydowanie zawężającą wykładnię regulacji związanych z przywróceniem terminu;

4. art. 7 w zw. z art. 77 § 1 K.p.a. poprzez brak dokładnego wyjaśnienia okoliczności przedmiotowej sprawy i naruszenia zasady prawdy materialnej oraz jej gwarancji,

a w szczególności brak podjęcia przez organy najdalej idącej inicjatywy i wnikliwości w badaniu stanu faktycznego;

5. art. 8 § 1 K.p.a. poprzez prowadzenie przez organy postępowania w sposób niebudzący zaufania do organów władzy publicznej;

6. art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP w zw. z art. 8 K.p.a. poprzez naruszenie zasady równości wobec pracy, nierówne traktowanie skarżącego w porównaniu z podmiotami znajdującymi się w podobnej sytuacji;

7. art. 9 K.p.a. poprzez nieuwzględnienie zasady informowania, a także nieprawidłową interpretację zasady ignorantia iuris nocet w prawie administracyjnym.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że był przekonany, że skoro w terminie do zawiadomienia o nabyciu pojazdu, pojazd jest już zniszczony i wszczęte jest postępowanie w sprawie jego wyrejestrowania, to nie ma konieczności zgłaszania nabycia pojazdu. Według skarżącego, wniosek o wyrejestrowanie pojazdu "konsumuje" zgłoszenie nabycia pojazdu, a także stanowi zawiadomienie o nabyciu pojazdu. Ponadto uznanie organów administracyjnych stało się dowolnością, w wyniku której organ I instancji zinterpretował wszystkie okoliczności na niekorzyść skarżącego. Przytaczając orzecznictwo sądów administracyjnych, skarżący wskazał na potrzebę mniej rygorystycznego pojmowania przesłanek implikujących przywrócenie terminu i przemawiające za koniecznością ochrony przedsiębiorców

w związku z trudnościami, jakie wystąpiły w obliczu pandemii [...] Proces przywracania terminu do dokonania czynności ma charakter uproszczony

i odformalizowany. Organy powinny wziąć pod uwagę cały kontekst sprawy,

a wykładnia przepisów związanych z instytucją przywrócenia terminu nie może być zbyt rygorystyczna, aby nie zamykać obywatelom drogi do obrony ich praw.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach zważył, co następuje:

Zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. Prawo

o ustroju sądów administracyjnych (j. t. Dz. U. z 2021, poz. 137) i art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j. t. Dz.U. z 2022 r., poz. 329), dalej "p.p.s.a.", sąd bada zaskarżone orzeczenie pod kątem jego zgodności z obowiązującym prawem, zarówno materialnym, jak i procesowym, nie jest przy tym, co do zasady, związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżone postanowienie nie narusza prawa. Stan faktyczny sprawy, jako prawidłowo ustalony przez organ administracji przyjęto za podstawę rozważań sądu. Sprawa została rozpoznana przez sąd w trybie uproszczonym na podstawie art. 119 pkt 3 p.p.s.a.

Przedmiotem kontroli sądu jest postanowienie w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do zawiadomienia starosty o nabyciu pojazdu.

Spór koncentruje się wokół przesłanki uprawdopodobnienia braku winy skarżącego w uchybieniu terminu do zawiadomienia o nabyciu pojazdu. Organy uznały, że skarżący nie uprawdopodobnił istnienia braku winy w niedochowaniu terminu do zawiadomienia starosty o nabyciu pojazdu, a stanowisko to zasługuje na akceptację.

Zgodnie z art. 15zzzzzn˛ ust. 1 ustawy o COVID w przypadku stwierdzenia uchybienia przez stronę w okresie obowiązywania stanu epidemii ogłoszonego

z powodu [...] przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów: 1) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed organem administracji publicznej, 2) do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki, 3) przedawnienia, 4) których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie

w opóźnienie, 5) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony, 6) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju - organ administracji publicznej zawiadamia stronę o uchybieniu terminu (ust. 1). W zawiadomieniu wyznacza stronie termin 30 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu (ust. 2). W przypadku, o którym mowa

w art. 58 § 2 K.p.a., prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w terminie 30 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu (ust. 3).

Z brzmienia art. 15zzzzzn˛ ust. 1 ustawy o [...] wynika, że szczególny tryb przywrócenia terminu uregulowany w ustawie [...] jest dodatkową ochroną prawną dla stron w postępowaniu administracyjnym w przypadku niedochowania przez nie terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego, zastrzeżoną dla terminów uchybionych w czasie trwania epidemii. Nie przewiduje on innych przesłanek przywrócenia terminu, niż przewidziane w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego. Wprowadza jedynie dodatkowy tryb zawiadomienia strony

o uchybieniu i wydłuża – z siedmiu do trzydziestu dni – termin na złożenie wniosku

o przywrócenie. Pomimo, że z przepisu art. 15zzzzzn˛ ustawy [...] nie wynika, według jakich zasad organy administracji powinny rozpatrywać wnioski o przywrócenie terminów prawa administracyjnego, to jednak skoro ustawodawca nawiązał w ust. 3 tego przepisu wprost do art. 58 K.p.a., to należy przyjąć, że jego intencją było, aby wnioski tego rodzaju rozpatrywane były właśnie na podstawie przepisów K.p.a. Przepis art. art. 15zzzzzn˛ ustawy [...] nie funkcjonuje zatem samodzielnie i nie może stanowić wyłącznej podstawy do rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu. Przepis ten normuje obowiązek organu w zakresie poinformowania o uchybieniu

i możliwości złożenia wniosku o przywrócenie terminu, ale samo rozpoznanie wniosku odbywa się w oparciu o przesłanki określające podstawę do przywrócenia terminu określone w art. 58 K.p.a.

Stosownie do art. 58 § 1 K.p.a.w razie uchybienia terminowi, należy przywrócić go na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Organ, oceniając, czy strona dopuściła się uchybienia terminu bez swojej winy, powinien odwołać się do obiektywnych mierników staranności. O braku winy strony można mówić tylko wtedy, gdy zaistniała rzeczywista przyczyna, która spowodowała uchybienie terminowi i przyczyna ta była niezależna od strony, przy czym strona nawet przy dołożeniu najwyższej staranności nie była w stanie owej przeszkody przezwyciężyć. Ciężar wykazania, że istotnie zaistniała taka przeszkoda faktyczna, która wykluczyła możność terminowego dokonania czynności procesowej, spoczywa na stronie, przy czym wystarczającym środkiem jest tutaj uprawdopodobnienie. Jest ono środkiem zwolnionym od ścisłych formalności, ale jego zadaniem jest przekonanie organu orzekającego o prawdziwości graniczącej niemalże z pewnością, co do formułowanych we wniosku o przywrócenie terminu twierdzeń. Aby uprawdopodobnić brak winy, strona postępowania winna uwiarygodnić stosowną argumentacją swoją staranność oraz fakt, że przeszkoda była od niej niezależna

i istniała cały czas, aż do momentu wniesienia wniosku o przywrócenie terminu.

Powyższe oznacza, że przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej nie jest dopuszczalne, gdy strona zawiniła uchybienie terminu, choćby

w postaci lekkiego niedbalstwa (por. wyroki NSA z 20 września 2018 r., sygn. akt II OSK [...], z 19 maja 2021 r., sygn. akt I OSK [...]; CBOS). Przywrócenia uchybionego terminu nie uzasadniają: niedostateczna staranność w prowadzeniu własnych spraw, nieznajomość prawa, "przeoczenie" wynikające ze słabej znajomości procedury, oczekiwanie na poradę profesjonalisty.

W realiach badanej sprawy, ocena organu, zgodnie z którą skarżący nie uprawdopodobnił, że uchybienie terminu było od niego niezależne, jest prawidłowa. Skarżący wskazał dwie przyczyny uchybienia terminu do dokonania zawiadomienia starosty o nabyciu pojazdu. Powoływał się na istnienie stanu pandemii i związane

z tym utrudnienia organizacyjne i formalne oraz wskazał na przekonanie, że nie jest obowiązany zawiadamiać o nabyciu pojazdu, skoro w terminie na to zawiadomienie, dokonał jego demontażu. Dodał przy tym, że poczynił w tym względzie konsultacje. Argumentów tych słusznie organ nie uwzględnił.

Skarżący jako przedsiębiorca prowadzący działalność od 1996 r. polegającą na sprzedaży i demontażu pojazdów powinien wiedzieć, jakie z tą działalnością wiążą się obowiązki wynikające z przepisów prawa i konsekwencje prawne związane z ich nieprzestrzeganiem. W prowadzenie takiej działalności gospodarczej wpisane jest bowiem wymaganie posiadania niezbędnej wiedzy fachowej, obejmującej nie tylko czysto formalne kwalifikacje, ale także doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej oraz ustalone zwyczajowo standardy wymagań. Profesjonalizm przedsiębiorcy powinien przejawiać się w postępowaniu zgodnym z obowiązującymi przepisami (w szczególności dotyczącymi prowadzonej działalności gospodarczej),

z regułami fachowej wiedzy oraz sumienności. Od profesjonalisty wymaga się zwiększonego zaangażowania, zapobiegliwości, rzetelności i dokładności w zakresie prowadzonej działalności.

Powołanie się w sposób bardzo ogólny na konsultacje celem upewnienia się co do obowiązku zgłoszenia nabycia pojazdu w takiej sytuacji oraz na zarzut nierównego traktowania względem innych przedsiębiorców, bez przedstawienia dodatkowych okoliczności, również nie może być uznane za wystarczające do przyjęcia, że skarżący nie mógł dokonać zawiadomienia o nabyciu pojazdu w terminie. Skarżącego nie mógł w tym zakresie zastąpić organ administracyjny. Nie jest on bowiem upoważniony do podejmowania czynności zmierzających do zebrania dowodów na okoliczności uprawdopodobnienia, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy strony. Z treści samego art. 58 § 1 K.p.a. wynika, że to strona powinna uwiarygodnić stosowną argumentacją swoją staranność oraz fakt, że przeszkoda była od niej niezależna.

Zdaniem sądu argumentacja usprawiedliwiająca spóźnienie skarżącego

z powodu przekonania o braku obowiązku zgłoszenia nabycia pojazdu niweczy niejako istnienie innej podnoszonej przez skarżącego przyczyny spóźnienia, tj. istnienia stanu pandemii i związanych z tym utrudnień organizacyjnych i formalnych. [...] jednak w tym zakresie należy wskazać, że stan epidemii i związane z nim obostrzenia nie mogą bezwzględnie usprawiedliwiać i same przez się tłumaczyć w każdym przypadku naruszenia obowiązujących przepisów. Prawidłowo zauważył organ, że zawiadomienie o nabyciu samochodu nie wymaga osobistej wizyty w organie. Można to było uczynić za pomocą poczty elektronicznej, placówki pocztowej lub przez pełnomocnika. Ponadto skarżący miał, ze względu na czas epidemii, wydłużony termin na zgłoszenie nabycia pojazdu. W okresie od 14 marca 2020 r. do 23 maja 2020 r., zgodnie z art. 15zzr ustawy o [...] terminy m. in. wynikające z art. 78 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, uległy zawieszeniu. Ponadto w myśl art. 31i ustawy tej ustawy termin z art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym do dnia

31 grudnia 2020 r. został wydłużony z 30 na 180 dni.

W konsekwencji uprawnione jest stanowisko, że niedochowanie przez skarżącego terminu do zawiadomienia o nabyciu pojazdu było wynikiem niedołożenia przez niego należytej staranności, jakiej można wymagać od każdej osoby dbającej należycie o swoje interesy.

W związku z powyższym zarzuty naruszenia art. 58 § 1 i 2, art. 7, art. 8 § 1,

art. 9, i art. 77 § 1 K.p.a. oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej [...] są niezasadne. Nie sposób doszukać się także naruszenia art. 15zzzzzn˛ ust. 1-3 ustawy o [...] Z przepisu tego wynika jedynie obowiązek organu administracyjnego poinformowania osoby, która uchybiła przewidzianego przepisami prawa terminu

o możliwości złożenia wniosku o jego przywrócenie, co organ I instancji uczynił.

Z tych względów sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.