Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sylwester Miziołek (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal, Sędzia WSA Krzysztof Armański, , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 15 grudnia 2021 r. sprawy z wniosku M. G. o wymierzenie Prezydentowi Miasta [...] grzywny w trybie art. 55 § 1 p.p.s.a. I. wymierza Prezydentowi Miasta [...] grzywnę w kwocie 500 (pięćset) złotych; II. zasądza od Prezydenta Miasta [...] na rzecz M. G. kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W dniu 17 listopada 2021 r. M. G., reprezentowana przez radcę prawnego, zwróciła się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach o wymierzenie Prezydentowi Miasta [...] grzywny w trybie art. 55 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U z 2019 r. poz. 2325 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wniosku podano, że organ nie przekazał Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Kielcach skargi M.G. (doręczonej organowi w dniu 6 lipca 2021 r.) na bezczynność Prezydenta Miasta [...] w sprawie udostępnienia informacji publicznej, żądanej wnioskiem z dnia 12 maja 2021 r., odpowiedzi na skargę oraz akt sprawy. W tym zakresie skarżąca wskazała na znaczny upływ terminu na dokonanie ww. czynności – zgodnie bowiem z art. 21 pkt 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 2176 ze zm.), zwanej dalej "u.d.i.p.", przekazanie akt wraz z odpowiedzią na skargę powinno nastąpić w terminie 15 dni od otrzymania.

W odpowiedzi na wniosek organ wskazał, że pismo Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach wraz z wnioskiem strony o wymierzenie grzywny było pierwszym pismem, z którego Prezydent Miasta [...] powziął wiedzę o wniesieniu skargi na jego bezczynność w sprawie udostępnienia informacji publicznej żądanej ww. wnioskiem strony dnia 12 maja 2021 r. Organ podniósł że, skarga ta nie została uprzednio doręczona w Urzędzie Miasta [...], mimo że świadczy o tym załączony do wniosku wydruk ze strony internetowych Poczty Polskiej dotyczący śledzenia przesyłki o numerze [...]. W tym zakresie zbadano wszelkie okoliczności, ustalając że pracownik Kancelarii Urzędu Miasta, która zajmuje się przyjmowaniem korespondencji dostarczanej przez operatorów pocztowych – mimo że prawdopodobnie potwierdził pisemnie odbiór przesyłki – to faktycznie nie otrzymał jej do rąk. Świadczy o tym fakt, że przesyłka ta nie została zarejestrowana w dzienniku korespondencyjnym. W dniu 6 lipca 2021 r. ww. pracownik potwierdził zbiorczo odbiór 55 przesyłek, które dostarczyła Poczta Polska S.A., w tym feralnej przesyłki. Tym niemniej, do doręczenia skargi faktycznie nie poszło. Wyjaśnieniom pracownika – logicznym i spójnym – nie sposób, zdaniem organu, odmówić wiarygodności. Pracownik nie miał bowiem żadnego interesu w tym, aby ukryć przedmiotową przesyłkę. W opisywanym przypadku doszło najprawdopodobniej do uchybienia, które wystąpiło po stronie operatora pocztowego. Zdarzają się przecież pojedyncze przypadki składania reklamacji przez instytucje korzystające z usług operatorów na jakość tych usług, a problemy, o których mowa, nie są niczym nadzwyczajnym. W związku z tym, że na tablecie zbiorczo potwierdzono odbiór wszystkich przesyłek, nie jest obecnie możliwe złożenie reklamacji za niedostarczenie przesyłki. Natomiast niezwłocznie po otrzymaniu korespondencji sądowej, zawierającej wniosek o wymierzenie kary – bo już w dniu 17 listopada 2021 r. – żądana informacja została doręczona skarżącej (dowód: odpowiedź z dnia 17 listopada 2021 r. wraz z potwierdzeniem jego odbioru). Tym samym organ dopełnił obowiązku udzielenia informacji publicznej, a niedotrzymanie terminu jej udzielenia jest wynikiem zwykłego przeoczenia.

Reasumując, organ stwierdził, że niniejsze postępowanie w sprawie wymierzenia grzywny jest następstwem zbiegu okoliczności, na które nie miał jakiegokolwiek wpływu. Natomiast okolicznością uzasadniającą nałożenie kary jest takie działanie (zachowanie) organu, które ma charakter celowy i zmierza do uniknięcia przekazania skargi do sądu administracyjnego, głównie w obawie o wynik postępowania przed tym sądem – co w niniejszej sprawie nie miało miejsca, gdyż jeszcze przed rozpoznaniem wniosku został dopełniony obowiązek przekazania skargi wraz z aktami oraz odpowiedzią na skargę. Ponadto, skoro poprzednio żądane informacje dotyczące lat 2014-2019 zostały skarżącej udzielone i organ przyjął do wiadomości, że jest zobowiązany do udostępniania takich informacji, nie on żadnego interesu w tym, żeby udaremniać stronie dostęp do takich samych danych odnośnie roku budżetowego 2020.

W powyższym zakresie przedstawiono pisemne wyjaśnienia pracownika Urzędu Miasta [...] - na okoliczność niedostarczenia organowi przez Pocztę Polską S.A. przesyłki zawierającej skargę, nadanej przez skarżącą, poświadczone za zgodność z oryginałem kserokopie kart dziennika korespondencyjnego, zawierającego wpisy przesyłek dostarczonych do Urzędu Miasta w dniu 6 lipca 2021 r. oraz w dniu poprzedzającym i dniu następującym po tej dacie – na okoliczność niedostarczenia organowi przez Pocztę Polską S.A. przedmiotowej przesyłki ze skargą.

Mając na uwadze powyższe organ wniósł o odstąpienie od wymierzenia grzywny lub o umorzenie postępowania w zakresie tego wniosku jako bezprzedmiotowego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach zważył, co następuje:

Wniosek o ukaranie organu grzywną jest zasadny.

Stosownie do treści art. 54 § 2 p.p.s.a. organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Z kolei art. 55 § 1 p.p.s.a. stanowi, że w razie niezastosowania się do powyższego obowiązku, Sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6, przy czym, w przypadku skarg dotyczących udostępnienia informacji publicznej termin ten, stosownie do art. 21 pkt 1 u.d.i.p. wynosi 15 dni od dnia otrzymania skargi.

Na wstępie – odnosząc się do argumentacji przedstawionej w odpowiedzi na skargę – wskazać należy, że celem grzywny, o której mowa w art. 55 § 1 p.p.s.a., jest nie tylko pełnienie funkcji dyscyplinującej, mającej na celu doprowadzenie do wykonania przez organ ciążącego na nim obowiązku procesowego, ale również funkcji represyjnej. Ta druga funkcja służy bowiem ochronie wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP prawa strony do rozpoznania sprawy sądowej bez nieuzasadnionej zwłoki. Nadto grzywna pełni również funkcję prewencyjną, bowiem ukaranie nią służy także zapobieganiu ewentualnym naruszeniom prawa w przyszłości, zarówno przez ukarany organ, jak i przez inne organy. W wymiarze indywidualnym ukarany organ będzie chciał uniknąć powtórzenia takiej sytuacji, choćby z uwagi na związane z tym uszczuplenie środków finansowych (por. uchwała 7 sędziów NSA z 3 listopada 2009 r. sygn. akt II GPS 3/09, postanowienie NSA z 11 maja 2012 r. sygn. akt I OZ 328/12 - wszystkie orzeczenia powołane w uzasadnieniu są dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem: orzeczenia.gov.pl).

Należy również zaznaczyć, że powołany przepis pozostawia po stronie sądu pewną dozę uznania, bowiem użyty w treści tego przepisu zwrot "może" nie wskazuje na obligatoryjny charakter grzywny w tym przypadku, a jedynie wprowadza fakultatywnie możliwość jej orzeczenia. Podkreślenia jednocześnie wymaga, że powołane przepisy przewidują wyłącznie dwa warunki, których spełnienie pozwala sądowi na wymierzenie grzywny, tj. stwierdzenie uchybienia przez organ terminowi do przekazania sądowi skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę oraz złożenie przez stronę wniosku o wymierzenie grzywny. Oznacza to, że przesłanką do wymierzenia grzywny jest sam fakt nieprzekazania sądowi administracyjnemu skargi, akt sprawy i odpowiedzi na skargę, bez względu na powody takiego stanu rzeczy (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 stycznia 2019 r., sygn. akt I OZ 1296/18). Wymierzając natomiast grzywnę, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności danej sprawy, w tym m.in. przyczyny niewypełnienia przez organ ciążącego na nim obowiązku (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 grudnia 2018 r. sygn. akt I OZ 930/18). Podnieść jednak trzeba, że to, jakie przyczyny spowodowały nieprzekazanie skargi sądowi, pozostaje bez znaczenia w sprawie samego wymierzenia grzywny, a może mieć jedynie wpływ na jej wysokość (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lipca 2014 r. sygn. akt I OZ 489/14, z dnia 23 września 2014 r. sygn. akt I OZ 759/14, z dnia 12 stycznia 2016 r. sygn. akt I OZ 1368/15, z dnia 12 kwietnia 2016 r. sygn. akt I OZ 335/16, z dnia 13 lutego 2018 r. sygn. akt I OZ 1940/17, z dnia 20 listopada 2018 r. sygn. akt II GZ 395/18, z dnia 31 stycznia 2019 r., sygn. akt I OZ 1296/18).

W rozpoznawanej sprawie bezspornym jest, że M. G. wysłała do Prezydenta Miasta [...]skargę na bezczynność w sprawie udostępnienia informacji publicznej żądanej wnioskiem z dnia 12 maja 2021 r.,

o czym świadczy:

1. wydruk ze strony internetowych Poczty Polskiej dotyczący śledzenia przesyłki o numerze 00359007731436107224 (k. 16 akt sądowych), z którego wynika, że została doręczona organowi w dniu 6 lipca 2021 r. o godzinie 10:45;

2. przedstawiona przez radcę prawnego skarżącej książka nadawcza (k. 15 akt sądowych).

Natomiast organ kwestionuje sam fakt doręczenia skargi w jego siedzibie, argumentując że:

1. pracownik Kancelarii Urzędu Miasta faktycznie nie otrzymał do rąk przedmiotowej korespondencji;

2. przesyłka ta nie została zarejestrowana w dzienniku korespondencyjnym;

3. o skardze dowiedział się dopiero po doręczeniu przez tut. Sąd złożonego w niniejszej sprawie wniosku o wymierzenie grzywny, wobec czego niezwłocznie (w dniu 17 listopada 2021 r.) odpowiedział na wniosek skarżącej, doręczając jej w tym samym dniu żądane informacje (k. 45-48 akt sądowych);

5. złożona skarga na bezczynność została przekazana (wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w dniu 24 listopada 2021 r. – sprawa tut. Sądu o sygn. akt II SAB/Ke 156/21).

Powyższe stanowisko Prezydenta Miasta [...], który – powołując się na późniejsze udzielenie odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej – domaga się umorzenia postępowania, nie mogło odnieść skutku. Jak bowiem sam organ przyznaje, z przedstawionego wydruku ze strony internetowej Poczty Polskiej dotyczącego śledzenia przesyłki o numerze [...]wynika, że doręczenie przesyłki miało miejsce w dniu 6 lipca 2021 r., ponadto pracownik Kancelarii Urzędu Miasta potwierdził na tablecie m.in. odbiór przedmiotowej przesyłki. W tym kontekście, zważywszy na przedstawiony materiał dowodowy (w tym również dziennik korespondencyjny pełnomocnika skarżącej) brak było podstaw do uwzględnienia argumentacji organu co do tego, że jego pracownik, który zajmuje się przyjmowaniem korespondencji dostarczanej przez operatorów pocztowych, faktycznie nie otrzymał przedmiotowej korespondencji, która nie została zarejestrowana w dzienniku korespondencyjnym Kancelarii Urzędu Miasta.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia ze skargą, złożoną w tradycyjnej pisemnej formie – za pośrednictwem Poczty Polskiej S.A. W tym kontekście nie budzi wątpliwości tut. Sądu, że do obowiązków organu administracji publicznej należy takie zorganizowanie – techniczne i osobowe – obsługi przychodzącej doń korespondencji, aby zapewnić bezproblemowy, niezwłoczny i jednoznaczny jej odbiór. Natomiast skutki ewentualnych trudności, błędów, czy nieprawidłowości w zakresie obsługiwania nadsyłanej korespondencji – zazwyczaj szczególnie ważnej z punktu widzenia składających ją stron – nie mogą być przerzucane na korzystających z usług operatora pocztowego. Odmienne zapatrywanie sprawiałoby, że w praktyce prawo do wnoszenia różnego rodzaju pism do organu byłoby iluzoryczne, a jego skuteczność zależna byłaby od woli organu. W niniejszej sprawie godziłoby to w konstytucyjne prawo do sądu (art. 45 § 1 Konstytucji RP) oraz regulacje konstytucyjne, wymagające zapewnienia sprawności działania władz publicznych (preambuła Konstytucji).

Przedstawiony przez skarżącą wydruk śledzenia przesyłki o numerze 00359007731436107224, zawierający potwierdzenie doręczenia jej organowi w dniu 6 lipca 2021 r. o godzinie 10:45, stanowi dostateczny dowód, że skarga M. G. została doręczona organowi. W tym zakresie, wobec faktu, że w niniejszej sprawie strona dysponuje nie tylko potwierdzeniem nadania, ale również samego doręczenia, nie może być mowy o ewentualnym domniemaniu doręczenia – którego organ nie zakwestionował w drodze reklamacji, co sam przyznał w treści odpowiedzi na skargę.

Wymierzając grzywnę w wysokości 500 zł, Sąd miał na uwadze, że powyższe opóźnienie nie było efektem złej woli i chęci uchylenia się organu od kontroli sądu administracyjnego – który niezwłocznie, po wpłynięciu wniosku o wymierzenie grzywny wraz z odpisem skargi, przekazał tą skargę wraz z odpowiedzią i aktami administracyjnymi. Natomiast wpływ na wysokość grzywny miał również dość długi termin dokonania tej czynności (dopiero 24 listopada 2021 r.), który upłynął w dniu 21 lipca 2021 r. – a więc ponad cztery miesiące wcześniej.

Z tych wszystkich względów, mając na uwadze charakter omawianej instytucji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach stwierdził, że celowym i zasadnym jest nałożenie na organ grzywny w wysokości orzeczonej w punkcie I sentencji wyroku na podstawie art. 55 § 1 w związku z art. 154 § 6 p.p.s.a. uznając, że wysokość grzywny osiągnie cel przewidziany w przywołanej normie prawnej.

O kosztach orzeczono jak w pkt II sentencji zgodnie z art. 200 w związku z art. 64 § 3 i art. 205 § 2 p.p.s.a. i § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265). Na zasądzone koszty w łącznej wysokości 597 zł składa się wpis od wniosku (100 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (480 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).