Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Andrzej Melezini, Sędziowie sędzia WSA Marcin Kojło, sędzia WSA Paweł Janusz Lewkowicz (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 15 czerwca 2023 r. sprawy ze skargi E. S. na decyzję Dyrektora Podlaskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Łomży z dnia 4 kwietnia 2023 r., nr 9010-00000001097/23 w przedmiocie przyznania pomocy dla rolników szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę oddala skargę.

Dnia 18 stycznia 2023 r. E. S. (dalej jako: "skarżąca") złożyła wniosek

o przyznanie pomocy dla rolników szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę w ramach działania "Nadzwyczajne tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej jako: "kierownik biura ARiMR") w Suwałkach dnia 16 lutego 2023 r. wezwał skarżącą do usunięcia braku formalnego wniosku. W odpowiedzi na wezwanie, skarżąca dnia 22 lutego 2023 r. przedłożyła zmianę do jego treści. Dnia 13 marca 2023 r. kierownik biura ARiMR wydał decyzję odmowną nr 0199-2023

-0023, która to została skutecznie doręczona dnia 14 marca 2023 r. W ocenie organu skarżąca nie spełnia przesłanek uprawniających do otrzymania pomocy określonych w § 2, § 3 i § 14 rozporządzenia Ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 16 grudnia 2022 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu "Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę" w ramach działania "Nadzwyczajne tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014

–2020 (Dz. U. z 2022 r., poz. 2742, dalej jako: "rozporządzenie").

Skarżąca złożyła odwołanie od niniejszej decyzji do Dyrektora Podlaskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Łomży (dalej jako: "dyrektor PORARiMR"), w którym zarzuca niekonstytucyjność regulacji zawartych w rozporządzeniu, co w jej ocenie prowadzi do nieuprawnionej dyskryminacji osoby skarżącej, jako sukcesora uniwersalnego.

Organ II instancji, decyzją z dnia 4 kwietnia 2023 r. nr 9010-00000001097/23 utrzymał w mocy decyzję wydaną w I instancji. W uzasadnieniu wskazano, że skarżąca na dzień rozpoczęcia naboru (tj. 18 stycznia.2023 r.) spełniła warunek

w zakresie posiadania sztuk zwierząt oraz prowadzenia produkcji ekologicznej. Ponadto w okresie od 1 kwietnia 2022 r. do 18 stycznia 2023 r. dokonywała zgłoszeń urodzeń kolejnych sztuk zwierząt. Organ podniósł także, że w terminie do 15 maja 2022 r. skarżąca nie zgłosiła do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych oraz siedzib stad tych zwierząt, o którym mowa w przepisach o systemie identyfikacji

i rejestracji zwierząt, oznakowania łącznie przynajmniej 10 sztuk zwierząt z gatunku "świnia" (Sus scrofa) urodzonych w siedzibie stada posiadacza tych zwierząt

w okresie od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia 31 marca 2022 r., co uprawniałoby finalnie do przyznania pomocy. W związku z tym skarżąca wnioskowała o uznanie zwierząt przekazującego gospodarstwo rolne (zmarłego brata). Dyrektor PORARiMR argumentuje, że rozporządzenie przewiduje możliwość uznania zwierząt od osoby przekazującej gospodarstwo rolne, o ile przejęcie to nastąpiło w całości oraz rolnikowi przejmującemu przyznano punkty na podstawie kryteriów wyboru stosowanych w poddziałaniu "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętym Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz wypłacono pierwszą ratę pomocy finansowej przyznanej na operację typu "Premie dla młodych rolników" w ramach tego poddziałania. W ocenie organu

z akt sprawy wynika, że skarżąca przejęła 1/4 gospodarstwa Pana S. S. (postanowienie sądu w sprawie o sygn. akt I Ns 294/22), jak również nie jest beneficjentem premii dla młodych rolników. W związku z tym warunki wskazane

w § 3 rozporządzenia nie zostały spełnione, tak jak nie zostały również spełnione warunki § 14 rozporządzenia, bowiem przepis ten ogranicza krąg osób uprawnionych do małżonka osoby zmarłej, a skarżąca jest siostrą zmarłego S. S.

W ocenie organu II instancji zaskarżona decyzja została wydana w oparciu

o prawidłowe ustalania dotyczące stanu faktycznego poczynione w I instancji. Odwołanie złożone przez skarżącą nie zawiera żadnych wyjaśnień i argumentów mających wpływ na wynik przedmiotowego rozstrzygnięcia, a tym samym nie zasługuje na uwzględnienie. Przepisy określające zasady przyznania pomocy są jasne i bezwzględnie obowiązujące, a ustawodawca wyraźnie uwarunkował możliwość jej udzielenia tylko rolnikowi i jego małżonkowi. Wydając decyzję

w sprawie organ w tym przypadku kieruje się przede wszystkim treścią oświadczeń wnioskodawcy zawartych we wniosku, że spełnia on ustawowe warunki do przyznania pomocy.

Pismem z dnia 21 kwietnia 2023 r. skarżąca za pośrednictwem pełnomocnika wywiodła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku,

w ramach której wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji jej poprzedzającej, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji ją poprzedzającej

i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Ponadto skarżąca wniosła

o zasądzenie kosztów procesu zgodnie z normami. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:

1. Przepisów postępowania:

a) art. 8 ust. 2 i 178 ust. 1 Konstytucji RP (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, dalej jako: "Konstytucja") w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r., poz. 259, dalej jako: "p.p.s.a.") w zakresie bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji, skutkującą koniecznością złożenia skargi do Sądu, który jest właściwy do badania zgodności aktów prawnych niższego rzędu z Konstytucją i traktatami wobec stanowiska organu, który wskazuje, że "organ odwoławczy nie ma kompetencji do oceny zgodności sprawnych w niniejszej sprawie przepisów z Konstytucją" - str.

5 uzasadnienia decyzji z dnia 4 kwietnia 2023;

b) art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 21 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 7 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r., poz. 775, dalej jako: "k.p.a."), skutkujący wtórnie naruszeniem art. 77 i 80 k.p.a., poprzez nieustalenie prawidłowego stanu faktycznego przez organ II instancji wskutek błędnie i pobieżnie poczynionych ustaleń organu I instancji tj. mimo spełnienia wszystkich warunków w zakresie posiadania sztuk na dzień rozpoczęcia naboru tj. na dzień

18 stycznia 2023 r., jak również dokonania zgłoszeń urodzeń sztuk w okresie od dnia 1 kwietnia 2022 r. do dnia 18 stycznia 2023 r. oraz prowadzenia produkcji ekologicznej w roku 2021 jak i złożenie wniosku w wyznaczonym terminie zgodnie

z deklaracją płatności 2022;

c) art. 132 § 1 i 2 k.p.a. poprzez nieskorzystanie przez organ administracji publicznej, który wydał zaskarżoną decyzję, w przypadku uznania, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydania nowej decyzji, w której miał możliwość uchylenia łub zmiany zaskarżonej decyzji na korzyść odwołującej się

w trybie autokontroli i tym samym przyznać pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę w ramach działania celowego.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego:

a) § 2 rozporządzenia w zw. z art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji oraz art. 21 ust.

1 Konstytucji w zakresie przyjęcia ograniczenia, że pomoc przyznaje się rolnikowi lub jego małżonkowi pomijając przy tym krąg ewentualnych spadkobierców

i w sposób nieuprawniony i dyskryminujący wyłączając innych spadkobierców

z dziedziczenia - wadliwie przyjmując, że każdy rolnik posiada małżonka i w razie śmierci to małżonek wstępuje w jego prawa, a nie sukcesor uniwersalny;

b) art. 8 ust. 2 Konstytucji w zakresie bezpośredniego stosowania jej przepisów, skutkującą nie prokonstytucyjną wykładnią rozporządzeń i ustaw

w odniesieniu do ustawy zasadniczej, czego wynikiem jest wtórne naruszenie zasady równości wobec prawa (art. 32 ust. 1) w związku z tym, że według

§ 2 rozporządzenia, organ przyznaje pomoc wyłącznie rolnikowi łub jego małżonkowi pomijając przy tym krąg ewentualnych spadkobierców i w sposób nieuprawniony

i dyskryminujący wyłącza innych spadkobierców z dziedziczenia praw i uprawnień

w ramach spadku.

W uzasadnieniu skargi strona skarżąca podtrzymała swoje stanowisko zawarte w odwołaniu od decyzji wydanej w I instancji, a ponadto wskazała na szereg uchybień w zakresie stosowania przepisów prawa materialnego i procesowego.

W ocenie skarżącej rozporządzenie narusza konstytucyjne normy prawa tj. ochronę prawa własności i innych praw majątkowych oraz prawa do dziedziczenia, gdyż tego typu akt prawny jakim jest rozporządzenie nie może ograniczać możliwości korzystania z konstytucyjnych praw i wolności. Mogą one być ograniczane tylko

w drodze ustawy. Strona skarżąca podkreśla, że konstytucyjną ochroną są objęte także prawa spadkobiercy, a treść rozporządzenia narusza tę ochronę, ponadto stanowisko przyjęte przez organ narusza konstytucyjną zasadę równości w związku

z nieuprawnionym różnicowaniem sytuacji prawnej spadkobierców rolnika, co stanowi także naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej oraz obowiązku udzielenia pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej

i społecznej. W opinii skarżącej organ powinien dokonać prokonstytucyjnej interpretacji przepisów prawa, czego nie uczynił.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał swoje stanowisko i wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Sąd administracyjny sprawuje funkcje kontrolne działalności administracji publicznej, co oznacza, że w przypadku zaskarżenia aktu wydanego przez organ administracji publicznej, sąd bada jego zgodność z przepisami prawa na podstawie art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.

U. z 2022 r., poz. 2492 z późn. zm.) oraz art. 3 § 1 p.p.s.a. Podstawowym celem, którego realizacji służy kontrola sądowa jest eliminowanie z obrotu aktów i czynności organów administracji publicznej niezgodnych z prawem i przywrócenie stanu zgodnego. W myśl art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Wykładnia powołanego przepisu wskazuje, że sąd ma nie tylko prawo, ale i obowiązek dokonania oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego, nawet wówczas, gdy dany zarzut nie został w skardze podniesiony. Z drugiej jednak strony granicą praw i obowiązków sądu wyznaczoną

w art. 134 § 1 p.p.s.a. jest zakaz wkraczania w sprawę nową. Granice te zaś wyznaczone są dwoma aspektami, mianowicie: legalnością działań organu oraz całokształtem aspektów prawnych tego stosunku prawnego, który był objęty treścią zaskarżonego rozstrzygnięcia. Art. 3 § 2 pkt 1 p.p.s.a. stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach dotyczących skarg na decyzje administracyjne. Jak wynika

z treści art. 151 p.p.s.a., w razie nieuwzględnienia skargi w całości albo w części, sąd oddala skargę odpowiednio w całości albo w części. Sprawując kontrolę działalności organów administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, sąd bada, czy organy do ustalonego stanu faktycznego zastosowały właściwą normę prawa materialnego oraz czy nie uchybiły przepisom prawa regulującym zasady postępowania, a jeśli dopuściły się takich uchybień, to czy te uchybienia mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Uchylenie zaskarżonej decyzji następuje wówczas, gdy sąd stwierdzi, że zaistniała któraś z tych przesłanek. W sprawie będącej przedmiotem niniejszego postępowania sytuacja taka bez wątpienia nie zachodzi

– stosując się do przytoczonych kryteriów należy uznać, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności ocena zaskarżonej decyzji pod kątem jej zgodności

z prawem, wymaga przypomnienia przepisów mających w tej sprawie zastosowanie. Delegacja ustawowa, na podstawie której właściwy minister dokonał ustalenia warunków udzielenia wsparcia, którego dotyczy przedmiotowa sprawa wynika z art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. z 2022 r., poz. 2422, dalej jako: "ustawa"), który stanowi, że Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki lub tryb przyznawania, wypłaty lub zwrotu pomocy w ramach poszczególnych działań, poddziałań lub typów operacji objętych programem, a także przestrzenny zasięg wdrażania tych działań oraz poddziałań. Jest to delegacja związana z treścią art. 92 Konstytucji, w ramach którego wskazano, że rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

W związku z taką treścią aktów wyższego rzędu wydano rozporządzenie, które określa jakie warunki musi spełnić osoba ubiegająca się o przyznanie pomocy przewidzianej dla rolników szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę oraz tryb udzielania takiej pomocy. Na podstawie art. 26 ustawy kwestia przyznania pomocy jest rozstrzygana w drodze decyzji administracyjnej. W swojej treści § 2 oraz § 3 rozporządzenia zawierają obszerny katalog kryteriów

o charakterze przedmiotowym i podmiotowym, które muszą zostać spełnione, aby przyznanie pomocy było zasadne, ponadto § 14 rozporządzenia odnosi się do kwestii śmierci rolnika i przyznania pomocy jego małżonkowi. W skrócie, wsparcie skierowane jest do rolnika zajmującego się chowem lub hodowlą trzody chlewnej, samodzielnie bądź z małżonkiem, ewentualnie do rolnika, którego małżonek prowadzi taką działalność, jeżeli do dnia 15 maja 2022 r. zgłosił (lub jego małżonek) do rejestru IRZ oznakowanie co najmniej 10 zwierząt gatunku "świnia" (Sus scrofa), urodzonych w siedzibie stada między 1 kwietnia 2021 r., a 31 marca 2022r. oraz do dnia 18 stycznia 2023 r. zgłosili oznakowanie przynajmniej 1 zwierzęcia tego gatunku, które urodziło się od dnia 1 kwietnia 2022 r. Dodatkowo należy spełniać jedno z kryteriów wymienionych w treści §2 pkt 4 rozporządzenia.

Istota sporu w przedmiotowej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy skarżąca spełniła przesłanki przyznania pomocy finansowej na podstawie wymogów określonych w rozporządzeniu.

Z materiału zgromadzonego w sprawie wynika, że skarżąca spełnia warunek posiadania sztuk zwierząt, a w okresie od dnia 1 kwietnia 2022 r. do dnia 18 stycznia 2023 r. (dzień rozpoczęcia naboru) dokonała zgłoszenia oznakowania co najmniej

1 sztuki zwierzęcia gatunku "świnia" (Sus scrofa) urodzonego w siedzibie stada posiadacza tego zwierzęcia - § 2 pkt 2 rozporządzenia, a także spełnia warunek

w zakresie prowadzenia produkcji ekologicznej określony w § 2 pkt 4 lit. a) rozporządzenia. Ponadto, skarżąca nie spełniła warunku określonego w § 2 pkt 1, który stanowi, że konieczne jest zgłoszenie do dnia 15 maja 2022 r. do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stad tych zwierząt, o którym mowa

w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, oznakowania łącznie co najmniej 10 sztuk zwierząt gatunku "świnia" (Sus scrofa) urodzonych w siedzibie stada posiadacza tych zwierząt w okresie od dnia 1 kwietnia 2021 r. do dnia 31 marca 2022 r., w związku z czym skarżąca wniosła o uznanie zwierząt przekazującego gospodarstwo rolne (numer identyfikacyjny 063187122). Z akt niniejszej sprawy wynika, że skarżąca w związku ze śmiercią swojego brata

– S. S. nabyła ¼ udziału w masie spadkowej, co wynika zarówno

z oświadczenia złożonego przez skarżącą w toku postępowania administracyjnego oraz z odpisu postanowienia z dnia 9 maja 2022 r., wydanego przez Sąd Rejonowy w Suwałkach w sprawie o sygn. akt I Ns 294/22. W tym miejscu należy zaznaczyć, że § 3 rozporządzenia wyraźnie wskazuje, kiedy dopuszczalne jest uznanie zwierząt od osoby przekazującej gospodarstwo rolne. Zgodnie z treścią tego przepisu, konieczne jest, aby przejęcie gospodarstwa rolnego nastąpiło w całości, a rolnikowi przejmującemu przyznano punkty na podstawie kryteriów wyboru stosowanych

w poddziałaniu "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętym Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, oraz wypłacono pierwszą ratę pomocy finansowej przyznanej na operację typu "Premie dla młodych rolników" w ramach tego poddziałania - § 3 pkt 1 rozporządzenia. Warunki te w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie mogły zostać uznane za spełnione. Oprócz powyższego, w niniejszej sprawie istotny jest także § 14 rozporządzenia, którego treść odnosi się do sytuacji śmierci rolnika. Stanowi on, że w przypadku śmierci rolnika, pomoc może zostać przyznana jego małżonkowi, po spełnieniu odpowiednich kryteriów. W tym zakresie skarżąca ze względu na swoje pokrewieństwo nie spełnia także tego kryterium podmiotowego.

W zakresie zarzutów, które sformułowała strona skarżąca, w pierwszej kolejności sąd odniesie się do treści art. 64 Konstytucji. Stanowi on, że

każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia, a własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Własność może być ograniczona tylko

w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.

Z powyższym powiązany jest art. 21 Konstytucji, który stanowi, że Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia, a wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Nie sposób zgodzić się ze skarżącą, że treść przepisów rozporządzenia narusza prawa wskazane w art. 21 i art. 64 Konstytucji. Rozporządzenie na podstawie którego przyznawana jest pomoc rolnikom szczególnie dotkniętym wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę w żaden sposób nie ogranicza prawa właściciela do dysponowania przedmiotem własności, ani nie ogranicza w żaden inny sposób innych praw majątkowych lub prawa do dziedziczenia. Wszystkie uprawnienia właścicieli, posiadaczy, spadkobierców etc. nie zostały naruszone tylko przez to, że zakres pomocy przewidzianej

w § 2 przedmiotowego rozporządzenia został ograniczony do osoby rolnika, ustalając szereg kryteriów, które musi spełniać ten podmiot lub jego małżonek. Minister, który wydał rozporządzenie w żadnym jego fragmencie nie rości sobie praw do ograniczenia praw wskazanych w Konstytucji, w związku z tym § 2 rozporządzenia

w żadnym wypadku nie zaburza porządku prawnego, zasad dziedziczenia, nie ogranicza możliwości dokonywania przez uprawnionego czynności inter vivos i mortis causa, a tym bardziej nie prowadzi do wywłaszczenia. Konstytucyjne wolności

i prawa nie zostały naruszone w żaden sposób, poprzez przyznanie pomocy finansowej osobom spełniającym określone w rozporządzeniu kryteria, tym bardziej, że samo rozporządzenie przewiduje szeroki katalog możliwości uzyskania pomocy finansowej. Daje możliwość jej przyznania zarówno poprzez spełnienie warunków

z § 2, § 3, jak i § 14. Podkreślić tutaj należy, że brak przyznania prawa pomocy skarżącej nie jest związany tylko z faktem, iż nie jest ona małżonką rolnika, ale nie spełnia też pozostałych kryteriów, o których wspomniał także organ I oraz organ

II instancji, a które są wyraźnie określone w treści rozporządzenia. Zasadniczą kwestią jest także to, że § 2 rozporządzenia nie wskazuje małżonka rolnika za względu na jego status jako spadkobiercy (kwestia ta jest uregulowana odrębnie

w §14), ale ze względu na fakt prowadzenia przez tego rolnika działalności

w zakresie hodowli lub chowu trzody chlewnej samodzielnie bądź wspólnie

z małżonkiem, ew. prowadzenie takiej działalności przez małżonka tego rolnika. Dopiero po spełnieniu przez rolnika lub jego małżonka określonych warunków, rolnik ten może nabyć prawo do uzyskania pomocy w oparciu o § 2, w związku z tym małżonek rolnika nie ma możliwości uzyskania pomocy na podstawie

§ 2 rozporządzenia, gdyż może to zrobić tylko rolnik, podobnie jak w przypadku spełnienia warunków z § 2 rozporządzenia.

Podobnie jak powyższe, chybiony jest zarzut naruszenia art. 8 ust. 2, który stanowi, że przepisy ustawy zasadniczej stosuje się bezpośrednio, chyba że sama Konstytucja stanowi inaczej. Zgodnie z treścią art. 87 ust. 1 Konstytucji źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Konstytucja jest aktem prawnym najwyższej wagi, który reguluje podstawowe kwestie dotyczące systemu prawnego. Kolejne w hierarchii ustawy regulują szczegółowo konkretne zagadnienia, a z kolei rozporządzenia stanowią akty wykonawcze względem ustaw. W przedmiotowej sprawie podstawa do udzielenia pomocy została określona

w drodze rozporządzenia na mocy upoważnienia ustawowego, o którym wspomniano we wcześniejszej części uzasadnienia prawnego. Podkreślić warto, że dokonując interpretacji norm prawnych, trzeba też wziąć pod uwagę, iż z Konstytucji wynika, że obowiązkiem sądów jest dokonywanie interpretacji przepisów ustaw, zatem nie mogą one poprzestać na dosłownym odczytaniu ich treści, gdyż zobowiązane są do nadania im takiego znaczenia, aby rezultat wykładni był zgodny z zasadami przewidzianymi w Konstytucji i prawie międzynarodowym, wiążącym Polskę, oraz

z ich aksjologicznym uzasadnieniem. Odwołanie do tego kontekstu również stanowi bezpośrednie stosowanie Konstytucji w rozumieniu art. 8 ust. 2. Dlatego, jeżeli treść przepisu ustalona na podstawie dyrektyw I stopnia (językowej, systemowej

i celowościowej) jest rozbieżna lub budzi wątpliwości co do zgodności z aktualną aksjologią, sądy powinny stosować generalne dyrektywy wykładni, stanowiące metanormy II stopnia (wyrok NSA z dnia 21 lutego 2017 r., sygn. II GSK 4717/16).

W niniejszym przypadku zarówno wykładnia językowa jak i wykładnia celowościowa przedmiotowych regulacji wskazują wyraźnie kto jest adresatem pomocy przyznanej w ramach rozporządzenia – są to osoby mające status rolnika, o którym mowa w art. 39c ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013

z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)

i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347

z 20.12.2013, str. 487, z późn. zm.), któremu został nadany numer identyfikacyjny

w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, zwany dalej "numerem identyfikacyjnym", które prowadzą działalność, której przedmiotem jest hodowla/chów trzody chlewnej samodzielnie albo wspólnie z małżonkiem, ewentualnie którego małżonek prowadzi taką działalność. Ponadto taki małżonek

w skutek śmierci rolnika może także się ubiegać o przyznanie pomocy i wtedy zastosowanie mają przepisy przedmiotowego rozporządzenia określające kwestię uprawnień małżonka, które wyraźnie stanowią, że musi on spełniać ściśle określone kryteria, a prawo do otrzymania pomocy nie przysługuje tylko z racji bycia spadkobiercą i małżonkiem. Taki kształt niniejszych regulacji chroni wartości wskazane w art. 18 Konstytucji, z którego wynika, że małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej, a także służy realizacji zadań przewidzianych

w art. 71 Konstytucji (prawo rodziny do pomocy ze strony państwa). W związku z tym rozporządzenie, które przewiduje, że prawo rolnika do otrzymania pomocy finansowej będzie po jego śmierci utrzymane jako prawo przysługujące małżonkowi po spełnieniu odpowiednich kryteriów nie może być uznane za naruszenie zasady równości wyrażonej w art. 32 Konstytucji. Nie stanowi ono naruszenia konstytucyjnych praw spadkobierców, nie narusza ich uprawnień w zakresie rozporządzania majątkiem będącym przedmiotem dziedziczenia, nie narusza samego prawa dziedziczenia, nie ingeruje w zakres dziedziczenia, ani

w katalog spadkobierców. Dodać należy także, że prawo do uzyskania pomocy przez małżonka rolnika nie jest dziedziczone. Jest to odrębne uprawnienie, które przysługuje mu po spełnieniu odpowiednich kryteriów. Nie jest elementem wchodzącym w skład masy spadkowej, przez co nie mamy do czynienia ze zróżnicowaniem sytuacji poszczególnych spadkobierców. W związku z tym, że celem zastosowania wykładni prokonstytucyjnej jest zapobieżenie sytuacji, w której doszłoby do zróżnicowania uprawnień lub obowiązków podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej. (zob. wyrok NSA z dnia 16 kwietnia 2013 r., sygn.

I FSK 787/12), w przedmiotowej sprawie nie doszło do naruszenie norm konstytucyjnych.

Brak jest podstaw do uwzględnienia zarzutów skargi dotyczących uchybień

w zakresie postępowania dowodowego oraz procesu dokonania oceny zebranego

w sprawie materiału dowodowego, tj. art. 77 oraz art. 80 k.p.a. Organ dokonał ustaleń w zakresie stanu faktycznego w oparciu o treść pism oraz oświadczeń wiedzy i woli przedłożonych przez skarżącą, która ponadto w treści skargi nie wskazała jakich okoliczności faktycznych nie wziął pod uwagę organ na etapie wydawania zaskarżonej decyzji i z czego one wynikają. Z akt sprawy wynika, że organ dokonał ustaleń zbieżnych z treścią dokumentów przedłożonych przez skarżącą.

Z uwagi na opisane wyżej aspekty niniejszej sprawy, nieuzasadniony okazał się także zarzut naruszenia art. 132 § 1 i § 2 k.p.a. Sąd w całości podziela ocenę organu II instancji, że w przedmiotowej sprawie doszło do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, a skarżąca nie spełnia przesłanek do otrzymania pomocy

w ramach działania "Nadzwyczajne tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, tak więc nie było podstaw do zastosowania instytucji autokontroli przez organ.

Mając na względzie powyższe należy uznać, że w sprawie nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego oraz prawa procesowego, a zarzuty skarżącej nie zasługują na uwzględnienie. Z tych też względów oddalono skargę

w całości na podstawie art. 151 p.p.s.a., a sąd orzekł jak w sentencji.