Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Poznań, dnia 10 marca 2008r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w P w składzie następującym Przewodniczący: Sędzia WSA Elwira Brychcy po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2008r na posiedzeniu niejawnym wniosku T K w przedmiocie przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi T K na decyzję Dyrektora Izby Celnej w P z dnia [...] nr [...], [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług postanawia oddalić wniosek /-/ Elwira Brychcy

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2008r. referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym oddaliła wniosek T K z dnia 3 grudnia 2007r o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w wysokości 200 zł. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że zarówno skarżący jak i jego małżonka, pozostający od dnia 31 lipca 2002r w rozdzielności majątkowej, nie posiadają rachunków bankowych, lokat oraz kont bankowych. Koszty miesięcznego utrzymania wynoszą 3000 zł, przy czym 1100 zł - koszty dzierżawy mieszkania ( 500 zł), RTV ( 60 zł), telefon ( 210 zł), leki ( 250- zł), gaz ( 35 zł), wyżywienie ( 1500 zł), inne opłaty - min. kształcenie dzieci, opłata zajęć sportowych dla dzieci ( 400 zł). Skarżący wskazał także, że nie ma kredytów bankowych, zarówno on jak i jego żona nie posiadają samochodów osobowych, nie osiągają żadnych dodatkowych dochodów i nie korzystają z pomocy opieki społecznej. Małżonka skarżącego nie jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, a z jej oświadczenia wynika, że brak jest w stosunku do jej wykształcenia i kwalifikacji propozycji pracy, zona ma wykształcenie zawodowe - zawód kelnerka. Biorąc pod uwagę wysokość kosztów miesięcznego utrzymania gospodarstwa domowego. W ocenie referendarza, nie zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku skarżącego, który nawet mimo wezwania nie podał skąd bierze takie środki finansowe, nie wskazał nawet czy korzysta z pomocy finansowej rodziny i w jakiej kwocie, nie przedłożył umów pożyczek, których wynikałoby, że otrzymuje jakiekolwiek kwoty na utrzymanie siebie i swojej własnej rodziny. Ponadto zważyć należy, zdaniem referendarza sądowego, że T K w swoim wniosku całkowicie pominął okoliczność swojej wiarygodności kredytowej czy pożyczkowej, która pozwoliła mu na zabezpieczenie środków na wynagrodzenie dla swojego pełnomocnika. Mając na uwadze w/w okoliczności, oddalono wniosek skarżącego.

Od powyższego postanowienia sprzeciw wniósł skarżący. W jego uzasadnieniu wskazano, że nie jest on w stanie dokonać zapłaty wpisu sądowego, gdyż od chwili wszczęcia przez organy celne postępowania weryfikacyjnego jego sytuacja finansowa ulega ciągłemu pogorszeniu. W jego opinii pozbawienie go prawa pomocy w kwestii całkowitego zwolnienia od kosztów sadowych, z uwagi na brak możliwości ich poniesienia, jest równoznaczne z brakiem możliwości poddania przez sąd ocenie zgodności z prawem działań organu celnego dokonanych w trakcie całego postępowania administracyjnego. Duża ilość trwających sporów z organem celnym, które znajdują się na różnych etapach rozstrzygania, zarówno przed sądem jak i samym organem, doprowadziła zdaniem skarżącego do powstania często niewyobrażalnie wysokich zobowiązań podatkowych, i w związku z tym wysokości wpisów sądowych przekraczają nie tylko możliwości samego skarżącego, ale także jego bliskich, nawet gdyby założyć hipotetycznie, że takowej pomocy w ogóle mu udzielą. Jednocześnie T K wskazał, że w trakcie postępowania w przedmiocie udzielenia mu pomocy prawnej wykazał, że codzienna egzystencja jego rodziny to wynik pomocy teściów i jego ojca, którzy w różny sposób łożą na ich utrzymanie.

Wobec skutecznego wniesienia przez skarżącego sprzeciwu - na podstawie art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej p.p.s.a.) postanowienie z 21 lutego 2008r. utraciło moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega ponownie rozpoznaniu przez Sąd na posiedzeniu niejawnym.

W ocenie Sądu T K nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Pozostaje on we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z żoną i z synem. Koszty miesięcznego utrzymania wynoszą około 3000 zł. Skarżący nie wyjaśnił jednak w sposób przekonywujący, w jaki to sposób zdobywa w/w sumę pieniężną, czy otrzymuje wsparcie od osób bliskich oraz czy faktycznie nie stać go na zapłatę kwoty wpisu sądowego w wysokości 200 zł. W sprawach dotyczących przyznania prawa pomocy, to na wnioskodawcy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się on w sytuacji uprawniającej do skorzystania z tej wyjątkowej instytucji, przewidzianej przez ustawodawcę dla strony, która na skutek szczególnie trudnych warunków materialnych, nie byłaby w stanie wstąpić na drogę procesu. Skarżący nie wykazał jednak w sposób wyczerpujący i zasadny, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania nawet w części, co pozwoliłoby na zwolnienie go od powyższego obowiązku. Wbrew twierdzeniu T K, nie zostało jednak w żaden wiarygodny sposób wykazane we wniesionym sprzeciwie, że wydatkowana co miesiąc kwota 3000 zł pochodzi od jego teściów oraz ojca. Nie dołączono bowiem żadnymi dokumentów świadczących o tym, że fatycznie suma ta pochodzi od osób bliskich skarżącemu, a Sąd nie może poprzestać jedynie na oświadczeniu samej strony. Za bezzasadne należało także uznać twierdzenie strony, że bez znaczenia w danej sprawie jest reprezentacja skarżącego przez pełnomocnika z wyboru, gdyż nie jest to przesłanka do przyznania prawa pomocy, a wynagrodzenie należne pełnomocnikowi ma zostać uiszczone dopiero po zakończeniu toczącego się postępowania. Zdaniem Sądu okoliczność ta ma zasadniczy wpływ na możliwość przyznania prawa pomocy z uwagi na to, że wykazuje, iż skarżący ma jednak dostęp do określonych środków, które powinny zostać wyłożone na uiszczenie wpisu. Natomiast sama okoliczność późniejszego terminu zapłaty wynagrodzenia pełnomocnika także nie została przez stronę w żaden sposób wiarygodnie wykazana.

Zdaniem Sądu, nie zasługują na uwzględnienie także argumenty strony dotyczące wielości toczących się postępowań celnych i podatkowych, wskutek czego powstają zobowiązania publicznoprawne dotyczące kwestii uregulowania należnych Skarbowi Państwa kwot podatku. Sytuacja procesowa strony, która pozostaje w licznych sporach z organami celnymi, co nie jest kwestionowane przez Sąd, nie wpływa na możliwość zapłaty przez nią opłaty sądowej w postaci należnego wpisu, w wysokości zaledwie 200 zł. Stanowi to bowiem niewielką kwotę przy sumie 3000 zł, którą skarżący każdego miesiąca wydaje na zaspokojenie bieżących potrzeb swoich i jemu najbliższych. Za nieprawidłowe uznano argumenty skarżącego, który wywodził, iż brak zwolnienia od uiszczenia wpisu sądowego pozbawi go konstytucyjnego prawa do rozpoznania jego sprawy przed sądem, gdyż wymagana kwota wpisu nie jest sumą nie do zdobycia dla skarżącego, którego stać na reprezentowanie jego osoby przed sądem przez profesjonalnego pełnomocnika ( doradcę podatkowego) z wyboru. W takiej sytuacji, w opinii sądu nie można uznać, że skarżący nie posiada środków finansowych na uiszczenie kosztów postępowania, które obiektywnie nie stanowią wysokiej sumy. Skarżący jako przedsiębiorca, a więc profesjonalista który prowadząc własną działalność gospodarczą musi liczyć się z ryzykiem pojawienia trudności finansowych, powinien mieć je na uwadze i zabezpieczyć odpowiednie środki, które pozwoliłyby mu na wstąpienie na drogę sądową w celu udowodnienia swoich racji.

Stosownie do przepisu art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. warunkiem koniecznym do przyznania prawa pomocy osobie fizycznej jest wykazanie, że nie jest ona w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Takie zwolnienie powinno być stosowane wyjątkowo, jedynie w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sadowym jest obiektywnie niemożliwe. Z tej przyczyny Sąd wydając przedmiotowe rozstrzygnięcie wziął pod uwagę aktualną sytuację materialną strony, która to w jego ocenie nie uprawnia skarżącego do zwolnienia z obowiązku zapłaty wpisu sądowego w wymiarze 200 zł. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu sądowym jest bowiem formą dofinansowania przez Skarb Państwa, wobec czego wnioskodawca powinien w pierwszej kolejności poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia absolutnie minimalnych kosztów utrzymania siebie i rodziny.

W danej sprawie, zdaniem Sądu, nie występują przesłanki pozwalające zastosować instytucję prawa pomocy poprzez zwolnienie od obowiązku uiszczenia wpisu sądowego, z uwagi na dysproporcję należnej opłaty - tj.200 zł, w stosunku do kwoty wydatkowanej każdego miesiąca przez skarżącego na utrzymanie bieżące rodziny, oraz innych kosztów związanych ze sprawą - chociażby koniecznością ponoszenia wydatków związanych z reprezentowaniem skarżącego przez pełnomocnika z wyboru.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a orzeczono jak w sentencji postanowienia.

/-/ Elwira Brychcy