Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mariusz Kotulski Sędziowie WSA Krystyna Daniel (spr.) WSA Renata Czeluśniak Protokolant Teresa Jamróz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2008 r. sprawy ze skargi "[....] " S.A. w K. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia [....] w przedmiocie odmowy wydania decyzji nakazującej demontaż urządzeń skargę oddala

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. - Powiat Grodzki decyzją z[...]. Nr [...] znak:[...]na podstawie art. 51 ust.1 pkt. 1, art. 80 ust. 2 pkt. 1, art. 83 ust. 1 ustawy z 7.07. lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r., Nr 207, poz. 2016) w zw. z art. 2 ust 1 ustawy z 16.04. 2004 r. o zmianie ustawy prawo budowlane (Dz. U. z 2004 r. Nr 93, poz. 888) oraz art. 104 kpa, odmówił wydania decyzji nakazującej demontaż urządzeń klimatyzacyjnych: czerpni i wyrzutni z pomieszczeń piwnicznych klubu [...] w budynku przy ul....w K..

Organ l instancji w uzasadnieniu decyzji podał, że postępowanie administracyjne w niniejszej sprawie zostało wszczęte na wniosek[...] Spółdzielni Mieszkaniowej w K. z [.... W dniu [...] r. przeprowadzono kontrolę z udziałem stron i stwierdzono że w lokalu użytkowym mieszczącym się w piwnicy budynku przy ul. ... w K. zamontowana jest instalacja wentylacji mechanicznej obejmująca instalację wewnątrz lokalu oraz urządzenia tj, czerpnię i wyrzutnię powietrza - zamontowane na zewnątrz obiektu. Czerpnia powietrza zlokalizowana jest to przewód wykonany z blachy o przekroju 40 x 40 cm wyprowadzony ponad teren na wys. [..] m. Obok czerpni zamontowano na elewacji budynku wyrzutnię powietrza - jest to przewód z blachy o przekroju o przekroju ok. 40 x 40 cm wys. [...] nad terenem.

Jak wynika, ze zgromadzonego materiału dowodowego rozpoczęcie robót związanych z montażem instalacji wentylacji mechanicznej rozpoczęto w [...] . Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. decyzją nr [...]z [...] r. znak:[...]nakazał inwestorowi C. s.c. zaniechanie dalszych robót budowlanych związanych z budową wyrzutni i czerpni powietrza dla pomieszczeń piwnicznych w budynku ul....w K.. W roku[...]. aktualny właściciel lokalu klubu[...] mieszczącego się w piwnicy budynku przy ul.[...] w K. tj. B. S.A. z siedzibą w K. wykonał w [...] r. montaż urządzeń instalacyjnych na zewnątrz obiektu tj, czerpni i wyrzutni.

Aktualny właściciel przedmiotowego, wykonując nałożony na niego przez organ l instancji obowiązek w trybie art. 81 c ust. 2 prawa budowlanego przedłożył opinię techniczną autorstwa mgr. inż. Z.W., z której wynika, że jedynymi urządzeniami umiejscowionymi na elewacji budynku są: czerpnia i wyrzutnia powietrza przy czym, o ile czerpnia jest zamontowana zgodnie z przepisami to lokalizacja wyrzutni musi zostać zmieniona. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 12. 04. 2002r w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, należy ją wyprowadzić ponad więźbę dachową o minimum 0,4 m, tak aby najbliższa czerpnia znajdowała się w odległości nie mniejszej niż 10 m.

Organ l instancji stwierdził, że zmontowana czerpnia i wyrzutnia powietrza stanowią zgodnie z art. 3 pkt. 9 Prawa budowlanego, urządzenia budowlane - należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne. Wykonane roboty budowlane polegające na montażu urządzeń budowlanych tj. czerpni i wyrzutni zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt. 15 ustawy Prawo budowlane nie wymagają pozwolenia na budowę. Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt. 2 i pkt. 3 lit. b ustawy Prawo budowlane instalowanie urządzeń na obiektach budowlanych o wysokości poniżej 3 m nie wymaga zgłoszenia właściwemu organowi. Zatem w przedmiotowej sprawie nie mają zastosowania przepisy art. 50 i art. 51 cyt. ustawy ponieważ wykonane roboty budowlane nie zostały wykonane w warunkach tzw. samowoli budowlanej. Wykazana w postępowaniu nieprawidłowość tj. niezgodność wykonanej instalacji z przepisami zawartymi w/w rozporządzeniu może być przedmiotem odrębnego postępowania w trybie przepisów art. 66 Prawa Budowlanego z zakresu stanu technicznego obiektu.

Organ I instancji podał, że wniosek [...] Spółdzielni Mieszkaniowej z [...] w sprawie spowodowania na drodze postępowania administracyjnego -zaprzestania przez użytkownika przedmiotowego lokalu usługowego zakłócania spokoju w dzień i w nocy mieszkańcom budynku przy ul.... nie może być przedmiotem postępowania bowiem przepisy Prawa budowlanego nie regulują spraw dotyczących zakłócania spokoju.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła [...] Spółdzielnia Mieszkaniowa w K.. Odwołująca podała, iż wykonanie przedmiotowych robót budowlanych związanych z wykonaniem czerpni i wyrzutni w budynku przy ul..... w K. było kontynuacją robót budowlanych wykonywanych w[...]. przez poprzedniego inwestora, w stosunku do którego orzeczono na podstawie art. 51 ust. 1 pkt. 1 cyt. ustawy zaniechanie robót budowlanych decyzją z [...] r., znak:[...]. W ocenie odwołującej powyższa decyzja jest wiążącą dla organu, który ją wydał jak również dla następcy prawnego poprzedniego inwestora tj. B., a zarazem inwestora wykonanych robót budowlanych.

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. decyzją z [...]. znak:[...] na podstawie art. 138 § 2 oraz art. 104 kpa oraz art. 80 ust. 2 pkt. 2 i w zw. 83 ust. 2 ustawy z 7.07. 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.) uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ l instancji.

W ocenie organu odwoławczego decyzja l instancji jest nieprawidłowa. Organ l instancji zakwalifikował wykonane w [...] r. przez inwestora - B. S.A. roboty budowlane jako montaż urządzenia klimatyzacyjnego (czerpni i wyrzutni powietrza) na elewacji budynku przy ul....w K., których wykonanie zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 15 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 2 oraz pkt 3 lit b Prawa budowlanego nie wymagało zarówno uzyskania pozwolenia na budowę jak i zgłoszenia. W ocenie organu odwoławczego przyjętą przez organ l instancji kwalifikacja wykonanych robót jest nieprawidłowa. Należy bowiem zwrócić uwagę, iż z protokołu z oględzin przeprowadzonych w [...] . wynika, że w budynku przy ul....w K. wykonana została instalacja wentylacji mechanicznej wraz z czerpnią i wyrzutnią powietrza dla lokalu gastronomicznego klub [...] znajdującego się w pomieszczeniach piwnicznych tegoż budynku. Instalacja jest wykonana z kanału [...] o średnicy ok.[...] mm, poprowadzonego pomiędzy ceglanym sklepieniem piwnicy a żelbetowym stropem na poziomie parteru. Czerpnią powietrza zlokalizowana jest na zewnątrz budynku, od strony podwórka -wyprowadzona kanałem ok.[..] m ponad teren podwórka, natomiast kanał wyrzutni powietrza biegnie wzdłuż zewnętrznej ściany budynku od strony podwórka, równolegle do czerpni, wyprowadzony na wysokość [...]m od poziomu podwórka. Powyższe wskazuje jednoznacznie, iż wykonane przez inwestora roboty stanowiły wykonanie instalacji wentylacyjnej pomieszczenia piwnicznego przedmiotowego budynku, na co zgodnie z art. 28 ust. 1 cyt. ustawy wymagane było uzyskanie pozwolenia na budowę, bowiem ten rodzaj robót budowlanych nie został zwolniony z takiego obowiązku. Roboty te stanowią jednak przypadek inny niż określone w art. 48 i 49 b w/w ustawy, a zatem właściwym do załatwienia przedmiotowej sprawy jest tryb art. 50 i art 51 Prawa budowlanego

Organ odwoławczy zaznaczył, że zgodnie z § 147 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 ze zm.) dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania budynku (zwłaszcza w pomieszczeniach z przeznaczeniem na pobyt ludzi) niezbędne jest zapewnienie właściwej wymiany powietrza poprzez system wentylacji (czy to grawitacyjnej czy mechanicznej). Wskazał, że jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego tj. oględzin, a zwłaszcza z opinii technicznej sporządzonej przez mgr inż. Z.W., przedmiotowa instalacja nie czyni zadość wymaganiom § 152 tego rozrządzenia, który reguluje szczegółowo warunki usytuowania czerpni i wyrzutni instalacji wentylacji jak i klimatyzacji na budynku, bowiem lokalizacja wyrzutni na przedmiotowym budynku jest niezgodna z przepisami. Organ odwoławczy wskazał, że w zgromadzonym materiale dowodowym brak jest ustaleń odnośnie faktu czy budynek przy ul.... w K. jest (bądź nie jest) wpisany na listę ochrony zabytków lub też czy znajduje się (bądź też nie) na obszarze wpisanym do rejestru ochrony zabytków, co w ocenie organu odwoławczego może mieć również wpływ na wydanie rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

W sprawie uwag zawartych w odwołaniu organ odwoławczy wyjaśnił, iż bezspornym przedmiotowa sprawa administracyjna związana z wykonaniem tej instalacji przez nowego inwestora - B., i po wydaniu decyzji przez organ l instancji, stanowi nową sprawę w stosunku do sprawy rozstrzygniętej decyzją z dnia [...]., gdyż stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem badania przez organy nadzoru budowlanego obydwu instancji w chwili obecnej uległ zmianie. Powyższe oznacza, iż przedmiotowa sprawa nie jest tożsama ze sprawą rozstrzygniętą decyzją z[...]., znak:[...]

Skarga na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie została złożona przez B. w K. Strona skarżąca wniosła o uchylenia zaskarżonej decyzji i zarzuciła decyzji organu II instancji naruszenie prawa materialnego o istotnym wpływie na wynik sprawy, a to przepisu art. 29 ust. 2 pkt. 15 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt. 2 i 3 lit. b ustawy z 7.07. 1994 r.. Prawo budowlane poprzez jego niezastosowanie wobec błędnego przyjęcia, iż instalacja wentylacji mechanicznej wykonana w budynku przy ul.... w K. stanowi roboty wymagające pozwolenia na budowę. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie w całości, podtrzymując argumenty zawarte w uzasadnieniu decyzji z dnia [...] r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z 30. 08. 2002 r - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwaną dalej w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne powołane są do kontroli działalności administracji publicznej, w tym w zakresie legalności decyzji administracyjnych i stosują środki określone w ustawie (art. 1 i 3 p.p.s.a.). W ramach swej kognicji sąd bada czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi, stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, zgodnie z ustaloną linią orzecznictwa oraz poglądami doktryny, decyzja kasacyjna wydana na podstawie art. 138 §2 kpa, która prowadzi do ponownego rozpatrzenia sprawy przez organ l instancji jest uzasadniona w sytuacji gdy organ odwoławczy stwierdzi w materiale dowodowym, zebranym przez organ l instancji istotne braki, których usunięcie wymagałoby przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części. Nadto należy mieć na względzie, że podejmowanie przez organ odwoławczy merytorycznego rozstrzygnięcia w okolicznościach wskazanych w art. 138 § 2 kpa tj. po uzupełnieniu materiału dowodowego w postępowaniu odwoławczym, ogranicza zasadę dwuinstancyjności ponieważ pozbawia strony procesowe prawa do dwukrotnego rozpatrywania co do istotny rozstrzyganej sprawy.

W niniejszej sprawie organ odwoławczy, po rozpatrzeniu odwołania [...] Spółdzielni Mieszkaniowej w K. od decyzji PINB w K. -Powiat Grodzki z [...] ., uchylił zaskarżoną decyzję, którą organ na podstawie art. 51 ust. pkt 1 Prawa budowlanego odmówił wydania decyzji nakazującej demontaż urządzeń klimatyzacyjnych tj. czerpni i wyrzutni powietrza w budynku przy ul. ... w K. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ l instancji. Organ odwoławczy wskazał na błędną kwalifikację przyjętą przez organu l instancji, że roboty budowlane polegające na montażu urządzeń klimatyzacyjnych tj. czerpni i wyrzutni powietrza na elewacji budynku przy ul.... nie wymagają, zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 15 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt. 2 i 3b Prawa budowlanego, uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia ponieważ ich wykonanie. Nadto wskazał na istotne braki w ustaleniach dowodowych, poczynionych przez organ l instancji.

W pierwszym rzędzie trzeba stwierdzić, że organ odwoławczy wskazał, że zamontowanie przedmiotowej instalacji wymaga uzyskania pozwolenia na budowę ponieważ dyspozycja art. 28 ust. 1 w zw. z art. 29 i 30 Prawa budowlanego nie zwalnia z obowiązku uzyskania takiego aktu w odniesieniu do tego rodzaju instalacji. Jak wynika z art. 29 ust. 2 pkt 15 cyt. ustawy pozwolenia na budowę nie wymaga wykonanie robót budowlanych polegających na instalowaniu urządzeń na obiektach budowlanych. Trzeba jednak mieć na uwadze, że zwolnienie obejmuje instalowanie urządzeń na zewnątrz obiektów budowlanych, podczas gdy przedmiotowa czerpnia i wyrzutnia powietrza stanowią elementy większej całości -obejmującej także elementy wewnątrz budynku - jaką jest instalacja wentylacyjna w piwnicy budynku przy ul....w K., w której to piwnicy znajduje się klub [...] i w której przebywają ludzie. Nadto podkreślić trzeba, że w odniesieniu do budynku przy ul.... w K., chociaż znajduje się na [...] nie ustalono czy jest on wpisany na listę ochrony zabytków oraz czy znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru ochrony zabytków. Zgodnie bowiem z art. 36 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. nr 162 poz. 1568 ze zm.) umieszczenie na zabytku nieruchomym (bez względu na jego stan zachowania - art. 6 ust. 1 pkt 1 b cyt. ustawy) urządzeń technicznych, tablic, reklam oraz napisów, a także podejmowanie innych działań, które prowadzić mogłyby do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Jak wynika z przedłożonych akt administracyjnych w oparciu o oględziny przeprowadzone w dniu [...] ., organ l instancji ustalił, że w piwnicy budynku przy ul. [...] w K. wykonana została, bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, wentylacja mechaniczna dla lokalu gastronomicznego - klubu[...], przy czym czerpnia i wyrzutnia powietrza zostały zamontowane na ścianie w/w budynku. Ustalił, że czerpnia zlokalizowana jest od strony podwórka i wyprowadzona kanałem na wysokości ok. [..] m ponad teren podwórza, natomiast wyrzutnia powietrza biegnie wzdłuż ściany równolegle do czerpni do wysokości [...] m na poziom terenu. W oparciu o opinię techniczną sporządzoną [...]. przez mgr inż. Z.W. ustalono, że przedmiotowa czerpnia jest zamontowana zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12.04. 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, natomiast usytuowanie wyrzutni powietrza musi zostać zmienione.

Biorąc powyższe pod uwagę trzeba podnieść, że art. 51 ust. 1 Prawa budowlanego może mieć zastosowanie także do samowolnie wykonanych robót budowlanych już zakończonych i ma na celu prowadzenie postępowania naprawczego. Postępowanie to w przypadku samowolnych robót budowlanych, których nie można zalegalizować powinno prowadzić do wydania - w przypadku już wykonanych robót- decyzji nakazującej rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego (art. 51 ust. 1 pkt. 1) Jeśli natomiast w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego okaże się, że możliwe jest doprowadzenie wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem, a nie zachodzi przypadek istotnych odstępstw od projektu budowlanego, wtedy właściwy organ zobowiązany jest do nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania (art. 51 ust. 1 pkt 2). W związku z tym szczególne znaczenie należy przypisać ustaleniom dowodowym w zakresie zgodności wykonanych nielegalnie robót budowlanych z obowiązującym prawem w tym warunkami technicznymi oraz przepisami odrębnymi. W niniejszej sprawie materiał dowodowy jakim dysponował organ odwoławczy obejmował ustalenia dotyczące przedmiotowej instalacji, poczynione w trakcie oględzin przeprowadzonych przez organ l instancji w dniu [...] r. oraz ustalenia z opinii technicznej sporządzonej przez mgr inż. Z.W. w październiku 2003 r., podczas gdy decyzja drugoinstancyjna została podjęta w dniu[...]. r. Oprócz znacznego upływu czasu w szczególności należało uwzględnić, że jak wynika z w/w protokołu oględzin R.W. Prezes Spółki.B. -aktualnego właściciela klubu[...]zobowiązał się "jako przejmujący obowiązki byłych inwestorów do doprowadzenia przedmiotowej instalacji do stanu zgodnego z warunkami technicznymi", a także przedłożono uproszczony projekt prawidłowego rozwiązania w zakresie "wywiewu i nawiewu przedmiotowej instalacji. W związku z tym należało ustalić, czy i w jaki zakresie zobowiązanie to zostało wykonane. Należało również ustalić czy budynek przy ul.... w K.,, na którym zamontowano przedmiotową czerpnię i wyrzutnię powietrza jest lub nie jest wpisany na listę ochrony zabytków oraz czy znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru ochrony zabytków stosowne do ustawy z 23.07. 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz. 1568 ze zm.)

Na marginesie należy wskazać, że organ l instancji w sentencji orzekł o "urządzeniach klimatyzacyjnych" podczas gdy w protokole oględzin i w uzasadnieniu wskazywana jest instalacja "wentylacji mechanicznej".

W związku z powyższym, mając na uwadze, że zgodnie z dyspozycją z art. 7 i 77 § 1 kpa organy mają obowiązek wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego oraz, że postępowanie w niniejszej sprawie wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznym zakresie, wykraczającym poza granice postępowania odwoławczego, WINB w K. miał pełne podstawy do przekazania sprawy organowi l instancji do ponownego rozpoznania.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 151 ustawy z 30.08. 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270) orzeczono jak w sentencji.