Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie: Przewodniczący – sędzia NSA - Piotr Piszczek po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. J. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] października 2007 r. Nr [...] w przedmiocie rozłożenia na raty należności z tytułu nałożonej kary pieniężnej oraz odmowy umorzenia tej należności postanawia: - odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, tj. zwolnienia od kosztów sądowych.

M. J. wezwany do uiszczenia wpisu sądowego od skargi na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z [...] października 2007 r., wystąpił z wnioskiem (uzupełnionym na urzędowym formularzu PPF z 27.03.2008 r.) o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, tj. zwolnienia od kosztów sądowych.

W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wskazał, iż we wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje wraz z małżonką oraz pełnoletnią córką, posiadają mieszkanie o pow. [...] m2, natomiast nie posiadają oszczędności pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Wnioskodawca oświadczył, iż uzyskuje miesięczny dochód w wysokości 1.200 zł brutto z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, zaś jego córka w wysokości 1.500 zł brutto ze stosunku pracy. W uzasadnieniu wniosku podniósł, iż z prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje niewielki dochód, zaciągnął kredyty w bankach komercyjnych, na utrzymaniu jego oraz małżonki pozostaje córka, w związku z czym nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych.

Z uwagi na to, iż złożone oświadczenia okazały się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych wnioskodawcy, zarządzeniem z 3 kwietnia 2008 r. wezwano go do udzielenia odpowiedzi na konkretne pytania oraz do złożenia określonych dokumentów, w terminie siedmiu dni pod rygorem ujemnych skutków prawnych.

Postanowieniem z dnia 14 maja 2008r. referendarz sądowy odmówił przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, ze względu na brak odpowiedzi na ww. zarządzenie.

Pismem z dnia 2 czerwca 2008r. skarżący wniósł sprzeciw na ww. postanowienie z dnia 14 maja 2008r. W uzasadnieniu wskazał, iż pismem z dnia 19 kwietnia 2008r. udzielił odpowiedzi na zarządzenie z dnia 3 kwietnia 2008r. Na potwierdzenie powyższego przesłał kserokopię dowodu nadania listu poleconego z dnia 19 kwietnia 2008r.

Zarządzeniem z dnia 13 czerwca 2008r. wezwano skarżącego do nadesłania odpisu pisma z dnia 19 kwietnia 2008r., bądź ponowne udzielenie odpowiedzi i złożenie dokumentów zgodnie z zarządzeniem z dnia 3 kwietnia 2008r. w terminie 7 dni. W zakreślonym terminie skarżący nie wykonał ww. zarządzenia.

Po sprawdzeniu korespondencji skarżącego z Sądem ustalono, iż przesyłka z dnia 19 kwietnia 2008r., na którą powoływał się skarżący w sprzeciwie, została skierowana do innego Wydziału tutejszego Sądu, zgodnie z zawartą w tej przesyłce sygnaturą akt odnoszącą się do sprawy prawomocnie zakończonej. W związku z powyższymi ustaleniami przesyłkę skarżącego włączono do akt niniejszej sprawy. Z dodatkowego oświadczenia wynika, iż żona skarżącego podjęła pracę od [...] kwietnia 2008r. z wynagrodzeniem 1140 złotych brutto, miesięczne skarżący ponosi wydatki w wysokości 500 złotych (gaz, prąd, telefon) oraz 1.700 złotych z tytułu spłaty zaciągniętych zobowiązań. Do pisma zainteresowany załączył umowę o pracę żony, kopię wpłat z tytułu zaciągniętych zobowiązań wobec banku, dowody potwierdzające ponoszone wydatki na mieszkanie (czynsz, gaz), zestawienie sum miesięcznych i PIT 5 dotyczące prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej.

Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:

Zgodnie z zasadą obowiązującą w postępowaniu przed sądem administracyjnym – wyrażoną w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a. – strona ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może być przyznane osobie fizycznej, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). Powyższe oznacza, że omawiana instytucja, powinna być stosowana w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną.

Zasadność wniosku skarżącego rozpatrzono zatem w dwóch aspektach, tj. z jednej strony uwzględniono wysokość obciążeń finansowych, jakie będzie on zobowiązany ponieść w postępowaniu, z drugiej zaś strony jego możliwości finansowe.

Biorąc pod uwagę znajdujące się w aktach sprawy oświadczenia o stanie majątkowym i porównując je z kosztami związanymi z wpisem sądowym od skargi w wysokości 200 złotych należało uznać, iż w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki do udzielenia skarżącemu prawa pomocy w zakresie częściowym.

Odmawiając udzielenia wnioskodawcy prawa pomocy zauważyć należy, iż prawo pomocy jest instytucją przewidzianą dla osób znajdujących się w stanie ubóstwa, dla których poniesienie wydatków postępowania przed sądem nie jest możliwe bez uszczerbku w niezbędnym utrzymaniu. Biorąc zatem pod uwagę oświadczenia skarżącego ilustrujące osiągane przez niego dochody, jak również miesięczne wydatki (które mieszczą się w kategorii "wydatków niezbędnych dla utrzymania"), nie sposób uwzględnić jego wniosku w omawianym zakresie. Zgodnie bowiem z oświadczeniem skarżący ponosi miesięcznie wydatki w wysokości 1700 złotych na spłatę zaciągniętych zobowiązań w tym z tytułu zaciągniętych kredytów. Wydatków powyższych nie można uznać za konieczne, a tylko takie mogą zostać uwzględnione. Zadłużenie w banku traktowane winno być, co najmniej na równi z obowiązkiem ponoszenia kosztów postępowania sądowego. Dlatego też nie można uznać skarżącego za osobę, która nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Skarżący może wygospodarować z własnego budżetu kwotę 200 złotych niezbędną do opłacenia wpisu sądowego od skargi.

W tym miejscu przywołać należy utrwalone już orzecznictwo, zgodnie z którym, strona dla wydatków związanych z postępowaniem sądowym winna znaleźć pokrycie w swych dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków nie będących niezbędnymi dla utrzymania. Ubiegający się o taką pomoc winien więc poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające – może zwrócić się o pomoc państwa.

Wnioskodawca winien zatem, jeżeli dysponuje jakimikolwiek zasobami majątkowymi, partycypować w kosztach postępowania sądowego. Udzielenie stronie prawa pomocy jest bowiem formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do przypadków, w których zdobycie środków na sfinansowanie udziału w tym postępowaniu jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe, co w niniejszej sprawie nie ma miejsca.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, iż zwrócono się do skarżącego o złożenie dodatkowych oświadczeń i nadesłanie dokumentów m.in. odnośnie posiadanego rachunku bankowego.

W odpowiedzi na wezwanie, skarżący nie złożył oświadczenia w tym przedmiocie oraz nie nadesłał wyciągów za ostatnie 3 miesiące. Zasadą przy prowadzeniu działalności gospodarczej jest posiadanie rachunku bankowego oraz dokonywanie przez ten rachunek płatności.

W związku z powyższym należy uznać również, iż skarżący nie dąży do wyjaśnienia w sposób rzetelny swojej sytuacji majątkowej. Nadesłanie żądanych dokumentów nie wiązało się po stronie wnioskodawcy z nadmierną uciążliwością i to zarówno finansową jak i czasową. Należy bowiem mieć na uwadze to, że w sytuacji, gdy oświadczenie zawarte we wniosku jest niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego wnioskodawcy lub budzi wątpliwości, na podstawie art. 255 p.p.s.a., można wezwać taką osobę do złożenia dodatkowego oświadczenia uzupełniającego, jak i potwierdzającego wykazywane przez nią okoliczności.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 254 § 1 i art. 260 p.p.s.a. orzeczono, jak w sentencji postanowienia.