Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim - Zbigniew Kruszewski po rozpoznaniu w dniu 1 września 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku T.K. o zwolnienie od kosztów sądowych w związku ze skargą na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej pochodzenia towarów postanowił: odmówić przyznania prawa pomocy.

W związku z wezwaniem do uiszczenia ustalonego na 200 zł wpisu od skargi na wskazaną na wstępie decyzję, T.K. wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych, podnosząc, że z uwagi na egzekucję należności celnych i podatkowych znalazł się na progu bankructwa.

Z zawartego we wniosku oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku oraz dochodach skarżącego wynika, że mieszka wspólnie z żoną i dwoma synami w wieku 16 i 18 lat. Skarżący prowadzi nie przynoszącą żadnego dochodu działalność gospodarczą, natomiast jego żona pracuje za wynagrodzeniem miesięcznym wynoszącym 281 zł brutto.

Miesięczne koszty utrzymania rodziny skarżącego wynoszą 3000 zł. Na kwotę tę składają się wydatki na mieszkanie, telewizję, radio i telefon, żywność oraz "inne opłaty". Skarżący oświadczył, iż wszystkie wydatki jego rodziny finansowane są przez jego ojca i teściów.

Wezwany w trybie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm. - dalej cyt. jako "p.p.s.a.") do uzupełnienia informacji podanych w oświadczeniu, skarżący oświadczył, że pomimo formalnego zarejestrowania, faktycznie nie prowadzi działalności gospodarczej i dlatego nie składa związanych z nią deklaracji podatkowych.

W kolejnym oświadczeniu poinformował, że pomoc finansowa ojca i teściów stanowi jedyne źródło finansowania wydatków jego rodziny. Wskazał jednocześnie, iż ojciec i teściowie utrzymują się z emerytur.

Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. stronie będącej osobą fizyczną można przyznać prawo pomocy w zakresie częściowym, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania strony z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście - obiektywnie niemożliwe.

Ze wspomnianego przepisu art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. wynika jednak, że ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy (post. NSA z 6.10.2004r. GZ 71/04 ONSAiWSA z 2005r. z. 1 poz. 8).

Treść oświadczeń złożonych przez skarżącego nie przekonuje o zasadności jego wniosku. Skarżący nie wykazał bowiem, by wpisu od skargi bądź potencjalnych innych kosztów sądowych przekraczało jego możliwości majątkowe.

O niemożliwości poniesienia tych kosztów nie przekonuje podnoszony w oświadczeniach skarżącego fakt, iż skarżącego i jego rodzinę utrzymują jego ojciec i teściowie. Zweryfikowanie prawdziwości podawanej informacji uniemożliwia brak jakiejkolwiek informacji o wysokości dochodów krewnych na utrzymaniu których skarżący pozostaje. Wątpliwe jest zaś, by skarżący nie znał choćby w przybliżeniu wysokości dochodów krewnych, którzy na bieżąco finansują wszystkie jego wydatki. Tymczasem informacja taka jest niezbędna do kategorycznego ustalenia zdolności płatniczych skarżącego.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że w przypadku rozpoznawania wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych dopuszczalne jest badanie sytuacji majątkowej członków rodziny wnioskodawcy, w sytuacji, gdy wnioskodawca utrzymuje, iż pozostaje na ich utrzymaniu. Na poparcie tego stanowiska warto przytoczyć pogląd Sądu Najwyższego, który z istoty obowiązku alimentacyjnego wywiódł, że w wypadkach uzasadnionych prowadzeniem procesu w interesie dziecka, które nie jest się w stanie samodzielnie utrzymać, jego rodzice winni wyłożyć potrzebne na ten cel środki, jeżeli mogą to uczynić bez uszczerbku utrzymania, koniecznego dla siebie i rodziny. Sąd Najwyższy uznał, iż w takim wypadku o zwolnieniu od kosztów sądowych decydują możliwości zarobkowe i majątkowe rodziców (post. SN z 15 maja 1989r. II CZ 80/89 LEX nr 8963).

Nadto należy zauważyć, że wśród wydatków składających się na deklarowane przez skarżącego koszty miesięcznego utrzymania zawarto także wydatek na radio i telewizję. Trudno uznać, by te wydatki służyły utrzymaniu koniecznemu. Przeznaczenie asygnowanych na nie kwot na koszty sądowe z pewnością nie spowoduje niebezpieczeństwa niemożności zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych skarżącego i jego rodziny.

Ubocznie trzeba wskazać na wątpliwości co do oświadczenia skarżącego dotyczącego kwot comiesięcznych wydatków. W aktach sprawy znajduje się bowiem odpis umowy o pracę łączącej skarżącego - jako pracodawcę - z J.C. reprezentującym go w niniejszym postępowaniu. Z umowy wynika, iż J.C. otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 400 zł, która to kwota również obciąża budżet skarżącego.

Istotne jest również, że wpis od skargi w niniejszej sprawie został ustalony na 200 zł, która to suma jest wielokrotnie niższa od deklarowanych miesięcznych wydatków skarżącego. Uwzględniając, że wydatki obejmują także kwoty przeznaczane na cele nie służące koniecznemu utrzymaniu, nie można uznać, że opłacenie tej należności - stanowiącej jedyną opłatę sądową na obecnym etapie postępowania, wykraczało poza możliwości płatnicze skarżącego.

Powyższej oceny wniosku nie zmienia fakt, że ze skarg T.K. przed tutejszym sądem toczą się liczne postępowania, ponieważ - jak wspomniano - skarżący nie przedstawił informacji i dokumentów potwierdzających w sposób niewątpliwy, czy i w jakim zakresie poniesienie kosztów sądowych przekracza jego możliwości finansowe, pomimo, iż to na nim spoczywał ciężar dowodu w tej kwestii.

Uwzględniając powyższe postanowiono o odmowie przyznania prawa pomocy.