Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA S. Presnarowicz (spr.), Sędzia NSA J. Orzel, Asesor WSA W. Stachurski, Protokolant B. Borkowska, po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2004 r. sprawy ze skargi W. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] grudnia 2003 r. Nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 1998 r. 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżony akt nie może być wykonany, 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. na rzecz skarżącego W. W. kwotę 2.865 zł (słownie: dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia [...].09.2003 r. Nr [...], wydaną wobec W. J. W. w ramach wznowionego postępowania podatkowego, Prezydent Miasta S. uchylił w całości decyzję Nr [...] z dnia [...].02.1998 r. w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości za 1998 r. i ustalił podatek w kwocie [...] zł. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ podatkowy wskazał, że W. W. od czasu nabycia nieruchomości położonej w S. przy ul. [...], tj. od 1993 r., opłacał podatek od nieruchomości na podstawie decyzji wymiarowych, które z kolei wydawane były w oparciu o wykaz nieruchomości złożony przez podatnika, a także zapisy ewidencji gruntów. W tym okresie aż do 2001 r. włącznie podatnik wykazywał do opodatkowania:

- budynki mieszkalne o pow. 4300 m kw.

- budynki mieszkalne związane z działalnością gospodarczą o pow. 1400 m kw.

- grunty związane z działalnością gospodarczą o pow. 1800 m kw.

- grunty pozostałe o pow. 21.264 m kw.

Przeprowadzona w 2001 roku przez inspektora kontroli skarbowej z Urzędu Kontroli Skarbowej w B. Ośrodek Zamiejscowy w S. kontrola wykazała, iż W. W. niewłaściwe kwalifikował sposób wykorzystywania przedmiotowej nieruchomości, czy spowodował znaczne zaniżenie dochodu miasta. Na podstawie protokołów z kontroli skarbowej, po przeprowadzeniu wznowionego postępowania organ podatkowy uchylił decyzję wymiarową w podatku od nieruchomości za 1998 r. i orzekając w tej sprawie na nowo za podstawę opodatkowania przyjął:

- budynki związane z działalnością gospodarczą o pow. 5.700 m kw.,

- grunty związane z działalnością gospodarczą o pow.2.610 m kw.,

- grunty pozostałe o pow. 20.454 m kw.

Organ I instancji stwierdził, iż budynek o pow. 4.300 m kw., który według złożonej przez podatnika informacji miał charakter budynku mieszkalnego, w istocie związany był

z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Według organu podatkowego W. W. jako obywatel Szwecji od 1983 r. prowadzi w Polsce działalność gospodarczą. W latach 1992-2001 na nieruchomości przy ul. [...] w S. działalność prowadziły następujące firmy utworzone przez W.W., jako jedynego ich udziałowca: P. [...]" (działaloność jednoosobowa, w latach 1992-1999), "L." Sp. z o.o. z siedzibą w L. ( od 1998 r.), "W. [...] Sp.

z 0.0. S., ul. [...] ( w latach 1995 - 2001). Według ustaleń organu, podatnik część swoich nieruchomości wydzierżawiał także innym podmiotom gospodarczym, jak "L." Spółka z o.o. w L., W. [...] Sp. z 0.0. w S. Ponadto spółka "L." podnajmowała część nieruchomości innym przedsiębiorcom na mocy zawiązanych z nimi umów dzierżawy. Powyższe zdaniem organu I instancji jednoznacznie wskazuje, iż nieruchomość przy ul. [...] w S. związana była z działalnością gospodarczą.

W odwołaniu wniesionym do Samorządowego Kolegium Odwoławczego

w S., pełnomocnik W. W. zarzucił wydanej decyzji naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 3 i 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach

i opłatach lokalnych ( Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn.zm.). Zdaniem pełnomocnika strony organ I instancji błędnie zaliczył wszystkie należące do W. W. nieruchomości budynkowe i gruntowe, jako służące do prowadzenia działalności gospodarczej. Organ

I instancji nie ustalił jaka część nieruchomości i w jakich okresach była wynajmowana przez poszczególne podmioty, przyjmując wprost, że wszystkie budynki i cały grunt należący do podatnika służyły działalności gospodarczej. Zdaniem pełnomocnika podatnik wynajmował jedynie niewielką część swojej nieruchomości, która była zgłaszana do Urzędu Miasta i od której opłacany był podatek wg stawki, jak od działalności gospodarczej. Pozostała część nieruchomości nie była wykorzystywana do żadnej działalności ani przez podatnika, ani też przez osoby trzecie. Pełnomocnik strony podniósł, że W.W. nie jest przedsiębiorcą

w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Prowadzenie działalności gospodarczej na części wynajmowanych nieruchomości przez osoby prawne i osoby fizyczne nie oznacza, że właściciel nieruchomości prowadzi działalność gospodarczą. Ponadto pełnomocnik zarzucił organowi I instancji, że przy wydawaniu decyzji nie uwzględnił faktów znanych mu z urzędu, co dotyczy przedwstępnej umowy zamiany nieruchomości zawartej

w dniu 28.10.1999 r. pomiędzy Urzędem Miasta S. i W. W. Z umowy tej wynika, iż Miasto S. wyburzyło część należących wówczas do podatnika budynków o łącznej powierzchni 1350 m kw. Mimo tego faktu organ policzył podatek od nieruchomości od powierzchni 5.700 m kw., zamiast od powierzchni 4.350 m kw.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. po rozpoznaniu odwołania decyzją z dnia [...].12.2003 r. Nr [...] uchyliło wydaną decyzję w części dotyczącej wymiaru podatku od nieruchomości i w to miejsce ustaliło wysokość zobowiązania podatkowego w kwocie [...] zł. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ przyznał, że uzasadniony jest zarzut dotyczący zaliczenia w zaskarżonej decyzji wszystkich budynków znajdujących się na posesji przy ul. [...] jako związanych z działalnością gospodarczą - o pow. 5700 m kw. Jak wynika z pisma podatnika z dnia 1.04.1993 r. włączonego do protokółu w dniu 5 grudnia 2003 r. wykorzystywał on na działalność gospodarczą budynki o pow. 1400 m kw. a pozostałe budynki stanowiły 4.300 m kw. Według tego dokumentu powierzchnia gruntu związanego z działalnością gospodarczą wynosiła 1.800 m kw. a grunt pozostały to pow. 21.263 m kw. Dokument ten wobec nie składania przez podatnika w okresie 1998-2000 wykazów nieruchomości – stanowi zdaniem organ II instancji podstawę do ustalenia wymiaru podatku od nieruchomości za 2000 r. dla W. W. Nabyta przez W. W. nieruchomość nie była częścią składową P. [...], ani też nie wchodziła w skład majątku spółki "L." założonej przez podatnika w 1998 roku, a tym samym z założenia nie służyła realizacji określonych zadań gospodarczych. Jeżeli więc nieruchomość nie wchodziła w skład jakiegokolwiek przedsiębiorstwa, to nie można przyjąć że nieruchomość znajdowała się w posiadaniu przedsiębiorcy. Według SKO w S. z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że W. W. jako wynajmował część swojej nieruchomości znajdującej się przy ul. [...] w S. podmiotom gospodarczym. I tylko w stosunku do tej części nieruchomości mają zastosowanie stawki gospodarcze. Pozostała część powierzchni budynków i gruntu powinna być objęta stawką właściwą dla gruntów i budynków "pozostałych". Natomiast zdaniem organu II instancji przeprowadzone postępowanie wykazało, iż wbrew twierdzeniom podatnika na terenie przedmiotowej nieruchomości nie znajdował się budynek mieszkalny.

Na decyzję organu II instancji pełnomocnik W. W. w dniu 20.01.2004 r. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. Zarzucił w niej:

- naruszenie prawa materialnego, a w szczególności przepisu art.3 i art.5 ustawy z dnia

12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych ( Dz.U. Nr 9 poz.31, ze zm.), przez błędne zaliczenie wszystkich nieruchomości budynkowych i gruntowych należących do

W. W. jako nieruchomości służących do prowadzenia działalności gospodarczej,

- sprzeczność istotnych ustaleń z treścią materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, przez naliczenie podatku od nieruchomości za lata 1999-2000, od wyburzonego

w październiku 1999 r. przez Urząd Miejski w S., budynku o powierzchni 1350 m kw.,

- naruszenie przepisu art. 68 ( 1 Ordynacji podatkowej, przez wydanie decyzji w sprawie podatku od nieruchomości po upływie 3 lat od licząc od końca roku kalendarzowego,

w którym powstał obowiązek podatkowy.

Zdaniem skarżącego podatek od nieruchomości budynkowych znajdujących się

w S. przy ul. [...], powinien być ustalony zgodnie z "pierwotną decyzją" w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości za zaskarżony okres. Na okoliczność wykorzystywania tych budynków na cele mieszkaniowe należało zdaniem skarżącego przesłuchać poprzednią właścicielkę – B. M. J., czego jednak organy konsekwentnie odmawiały. Jednocześnie skarżący zarzuca naruszenie art. 190 Ordynacji Podatkowej, przez nie zawiadomienie podatnika o przesłuchaniu świadków Z. D. i T. J.na okoliczność sposobu wykorzystywania

i przeznaczenia budynków należących do podatnika. Podobnie jak w odwołaniu od decyzji

I instancji w skardze podniesiono, iż oba organy nie wzięły pod uwagę faktu wyburzenia przez Miasto S. na przełomie października i listopada 1999 r. część budynków o łącznej pow. 1.350 m kw.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. nie zgadzając się z podniesionymi w niej zarzutami wniosło o jej oddalenie. Według organu odwoławczego budynków mieszkalnych nigdy nie było na terenie nieruchomości podatnika

a fakt ich wykorzystywania przez poprzednią właścicielkę na cele mieszkalne nie przesądza

o zmianie ich funkcji. Odpowiadając na zarzut przedawnienia prawa do wymiaru zobowiązania podatkowego podkreśla, że zgodnie z art. 68 ( 2 Ordynacji podatkowej, jeżeli podatnik nie wykonuje należycie obowiązków polegających na terminowym złożeniu rzetelnej w treści deklaracji i nie ujawnia wszystkich niezbędnych danych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego - obowiązek podatkowy nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Odnosząc się zaś do powierzchni budynków SKO wyjaśniło, że wobec faktu niezłożenia przez podatnika wykazów nieruchomości za ten okres, w dniu 5 grudnia 2003 r. podczas przesłuchania strony pod rygorem odpowiedzialności karnej, przyjęto oświadczenie

z dnia 1.04.1993 r., którego treść potwierdził podatnik dodając, że sposób wykorzystywania nieruchomości tamże wykazany istniał do końca 2000 roku. Taki też stan faktyczny został przyjęty za podstawę opodatkowania w 1999 i 2000 r. Dopiero z wykazu nieruchomości

z 2.07.2001 r. i z 22.10.2002 r. podatnik uwzględnił fakt wyburzenia części budynków, co zostało też uwzględnione w decyzjach za lata 2001 - 2002.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna, z uwagi na naruszenie przepisów postępowania podatkowego, mogące mieć istotny wpływ na wynik przedmiotowej sprawy.

Stosownie do treść art. 4 ust. l pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach

i opłatach lokalnych ( Nr 9, poz. 31 z późn. zm.), podstawę opodatkowania dla budynków

i ich części, stanowi powierzchnia użytkowa tego przedmiotu opodatkowania. W myśl art. 4 ust. 2 tejże ustawy o podatkach i opłatach lokalnych za powierzchnię użytkową budynku, uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigów.

Jednym z głównych zarzutów zawartych w skardze, jest podnoszona przez skarżącego okoliczność nie właściwego przyjęcia do opodatkowania podatkiem od nieruchomości, powierzchni użytkowej budynków. Z akt sprawy wynika, iż od początku prowadzonego postępowania skarżący podnosił argumenty, co do zaliczenia, bądź nie zaliczenia określonych powierzchni do danego rodzaju budynków (np. związanych z działalnością gospodarczą, tzw. pozostałych, czy mieszkalnych). Jednocześnie z materiałów dowodowych zgromadzonych

w sprawie nie wynika, aby którykolwiek z organów (inspektor uks-u, Prezydent Miasta S., SKO w S.) prowadzących dane postępowania wyjaśniające, dokonał pomiaru powierzchni użytkowych będących przedmiotem sporu budynków. Również na posiedzeniu Sądu w dniu 23.04.2003 r. pełnomocnik skarżącego stwierdził, iż nie wie czy podatnik, czy ktoś w jego imieniu, dokonywał fizycznego obmiaru powierzchni użytkowych budynków dla celów podatku od nieruchomości, będących przedmiotem sporu.

W kontekście tego, co zostało wyżej przez Sąd stwierdzone, za słuszny należy uznać zarzut skarżącego nie wyjaśnienia wszystkich okoliczności związanych z nie uznaniem powierzchni użytkowej budynku do celów mieszkalnych. Z materiałów dowodowych

w sprawie Sąd dopatrzył się sprzecznych ustaleń organów, nie do końca wyjaśnionych istotnych kwestii. Otóż w akcie notarialnym z dnia 22.05.2001 r. (rep.A nr [...]) zawarcia ze skarżącym umowy zamiany nieruchomości, przedstawiciele Miasta S. (wiceprezydent i pełnomocnik) na s. 3, potwierdzają istnienie na działce nr [...] położonej w S., budynku mieszkalnego, następnie rozebranego przez Miasto S. Tymczasem w decyzji ustalającej wysokość podatku od nieruchomości, utrzymanej w mocy przez organ odwoławczy, Prezydent Miasta S. zaprzecza istnieniu opisanego budynku. Tym bardziej nie wiadomo na jakich dowodach oparł się organ odwoławczy, kiedy stwierdzał, iż " ... budynków mieszkalnych nigdy nie było na terenie nieruchomości podatnika, a fakt ich wykorzystywania przez poprzednią właścicielkę na cele mieszkalne nie przesądza o zmianie ich funkcji ...". Z materiałów przesłanych Sądowi nie można dokonać ustaleń co do funkcji tegoż budynku. W tej sytuacji – w ocenie Sądu - za zasadne wydaje się przesłuchanie w charakterze świadka, na okoliczność wykorzystywania, bądź nie wykorzystywania tych budynków na cele mieszkaniowe, nie tylko poprzedniej właścicielki – B. M. J., ale także innych osób dysponujących wiedzą co do rodzaju danego budynku.

Organy podatkowe wymienionych wyżej okoliczności w sposób pełny nie wyjaśniły, co uchybia treści art. 120, art. 187 i art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa ( Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm. ).

W przedmiotowej sprawie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. przed wydaniem zaskarżonej decyzji nie wyznaczyło skarżącemu (jego pełnomocnikowi)

7-dniowego terminu do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego, co narusza unormowania art. 200 § 1 omawianej ustawy Ordynacja podatkowa. Organy podatkowe, w tym również organy II instancji mają taki obowiązek nawet wówczas, gdyby same nie przeprowadzały uzupełniającego postępowania dowodowego (zob. wyrok NSA

z 11.07.2002 r., syg. Akt I S.A./Po 788/00, opublikowany w Lex, nr 56705).

Mając powyższe na uwadze, Sąd na mocy art. 145 § l pkt 1 lit. c) oraz § 2 ustawy

z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153,poz.1270),w związku z art. 97 ( 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.), orzekł

o uchyleniu zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S.

Ponieważ skarga uznana została za zasadną, Sąd orzekł

o zwrocie kosztów w oparciu o przepisy art. 200, art. 209 i art. 206 cytowanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.