Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Zdanowicz, , Sędzia WSA Leszek Kamiński (spr.), Asesor WSA Jolanta Augustyniak - Pęczkowska, , Protokolant Ewa Sawicka, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2008 r. sprawy ze skargi W. i M. R. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2006 r. znak [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania. I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Prezydent W. decyzją Nr [...], wydaną dnia [...] marca 2004 r. zatwierdził projekt budowlany i udzielił W. C. pozwolenia na budowę instalacji gazowej wewnętrznej w budynku mieszkalnym, jednorodzinnym na działce nr ew. [...] z obrębu [...], położonych przy ul. [...] w W.

W dniu [...] lipca 2005 r. W. R. złożył wniosek o wznowienie postępowania zakończonego powyższą decyzją. We wniosku podał, że nie otrzymał zawiadomienia o wszczęciu postępowania w powyższej sprawie i w związku z tym nie miał możliwości zapoznania się z dokumentami, a co za tym idzie, nie mógł złożyć ewentualnych zastrzeżeń.

Po rozpatrzeniu wniosku Prezydent W. decyzją z dnia [...] września 2005 r. na podstawie art. 148 § 1, art. 149 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071, ze zm.), zw. dalej k.p.a. odmówił wznowienia postępowania.

W uzasadnieniu decyzji organ podał, że termin, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia wynosił więcej niż 1 miesiąc. Decyzja nr [...] została bowiem doręczona skarżącemu, zgodnie z procedurą określoną w art. 43 i 44 k.p.a. w dniu [...] kwietnia 2004 r. Nadto organ I instancji wyjaśnił, że w dniu [...] maja 2005 r. wniosek o wyjaśnienie wątpliwości dotyczących w/w instalacji złożyła M. R., na co otrzymała odpowiedź stanowiącą pismo z dnia [...] czerwca 2005 r., zatem za dzień, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania można było niewątpliwie uznać również dzień [...] maja 2005 r.

W efekcie rozpoznania odwołania W. R., podnoszącego że do dnia [...] lipca 2005 r., kiedy to przeglądał akta sprawy dotyczące przedmiotowej inwestycji, nie wiedział o wszczęciu postępowania w tej sprawie oraz o wydaniu decyzji z dnia [...] marca 2004 r., Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] lutego 2006 r. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. Organ wskazał, że decyzję z dnia [...] marca 2004 r., Nr [...] próbowano doręczyć skarżącemu za pośrednictwem poczty w dniu [...] kwietnia 2004 r. Z uwagi na zamknięte mieszkanie adresata przesyłkę awizowano, a następnie powtórnie awizowano w dniu [...] maja 2004 r., po czym zwrócono ją do organu I instancji, ponieważ nie została odebrana. Powołując się na art. 44 k.p.a. organ odwoławczy przyjął, że doręczenie decyzji Nr [...] zostało dokonane najpóźniej z dniem [...] maja 2004 r. i od tej daty należało liczyć okres jednego miesiąca do złożenia wniosku o wznowienie postępowania w sprawie.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyli M. i W. R., wnosząc o stwierdzenie jej nieważności, względnie o uchylenie decyzji obu instancji. W uzasadnieniu skarżący zarzucili błędy w ustaleniu stanu faktycznego sprawy i naruszenie art. 107 k.p.a., art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a., art. 148 § 2 k.p.a. w związku z art. 44 k.p.a. oraz naruszenie zasad ogólnych postępowania administracyjnego. Skarżący dodatkowo zanegowali instytucję domniemania doręczenia, ponieważ decyzja ich zdaniem faktycznie nie dotarła do adresata, co w konsekwencji stanowi, iż nie powzięli wiadomości, że toczyło się postępowanie, w którym nie brali udziału.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2006 r., oddalając skargę W. R. i M. R. uznał, że brak było podstaw do wznowienia postępowania z uwagi na uchybienie przez stronę terminu jednomiesięcznego określonego w art. 148 k.p.a. Prawidłowo w ocenie Sądu Wojewoda [...] wywiódł, że zgodnie z art. 44 k.p.a. należy przyjąć, że doręczenie decyzji zostało dokonane najpóźniej z dniem [...] maja 2004 r. i termin jednego miesiąca na złożenie wniosku należało liczyć od powyższej daty. Następnie Sąd wskazał, że jednym ze skutków doręczenia decyzji w postępowaniu administracyjnym jest rozpoczęcie biegu terminów związanych z doręczeniem decyzji, w tym również terminów do wniesienia środków zaskarżenia w trybie zwyczajnym i nadzwyczajnym, jakim jest m.in. wznowienie postępowania, a skutki tego rodzaju doręczenia mogą być obalone wyłącznie przeciwdowodem, który potwierdzi, że adresat pisma nie miał obiektywnej możliwości zapoznania się z treścią pisma doręczonego w trybie art. 44 k.p.a.

Wojewódzki Sąd również zauważył, że w art. 148 § 2 k.p.a. mowa jest o powzięciu wiadomości o istnieniu decyzji, a nie doręczeniu decyzji i stwierdził, że niewątpliwie za datę powzięcia wiadomości o toczącym się postępowaniu można byłoby przyjąć także datę [...] maja 2005 r., kiedy to M. R. zwróciła się pisemnie w związku z budową instalacji gazowej o pilne udzielenie informacji dotyczącej tej inwestycji. Sąd I instancji stwierdził wreszcie, że zakładając nawet najbardziej korzystną dla skarżących datę powzięcia wiadomości o toczącym się postępowaniu, jaką jest dzień [...] czerwca 2005 r. (kiedy to zgodnie z wyjaśnieniem M. R. złożonym na rozprawie w dniu 4 sierpnia 2006 r. do protokołu, skarżąca otrzymała kopię decyzji z dnia [...] marca 2004 r.), to i tak termin 1 miesiąca nie został dochowany, skoro skarga została złożona w dniu [...] lipca 2005 r.

W wyniku skargi kasacyjnej wniesionej przez M. R., wyrokiem z dnia 8 lutego 2008 r. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 4 sierpnia 2006 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Niniejszą sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpatruje powtórnie w wyniku przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 8 lutego 2008 r. Zauważyć należy, że zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.), zw. dalej p.p.s.a., ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. W związku z powyższym Sąd I instancji przy ponownym rozpoznawaniu sprawy jest związany wskazaniami i oceną prawną zawartą w wyroku NSA z dnia 8 lutego 2008 r., jako że przedmiotem zaskarżenia był wyrok WSA z dnia 4 sierpnia 2006 r.

Stosując się do oceny prawnej zawartej w wyroku z dnia 8 lutego 2008 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny przy ponownym rozpoznaniu sprawy uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy zaznaczyć, że decyzja podlegająca kontroli Sądu jest to decyzja wydana w toku postępowania o wznowienie postępowania. Jest to jeden z trybów nadzwyczajnych wzruszenia decyzji administracyjnej i stanowi wyjątek od zasady trwałości decyzji administracyjnych wyrażonej w art. 16 k.p.a. Z tego względu wzruszenie decyzji ostatecznej może nastąpić tyko w przypadkach przewidzianych w kodeksie i wymaga bezspornego ustalenia, że zaistniała jedna z przesłanek określonych w art. 145 § 1 lub 145 a k.p.a.

Jak to wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu swojego wyroku, do oddalenia skargi doszło z istotnym uchybieniem art. 44 § 4, 145 § 1 pkt 4 i 148 § 1 i § 2 k.p.a.

W. R. złożył wniosek o wznowienie postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a., a więc z powodu niebrania udziału w postępowaniu bez własnej winy. Wznowienia postępowania można żądać, zgodnie z zasadą ogólną wynikającą z art. 148 § 1 k.p.a., w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania. Natomiast w przypadku przesłanki z pkt 4 ww przepisu początkiem terminu jest dzień, w którym strona dowiedziała się o decyzji (art. 148 § 2 k.p.a.). Skład orzekający w niniejszym postępowaniu podziela stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którym początek biegu terminu wyznacza dzień faktycznego powzięcia wiadomości o istnieniu decyzji i zawartym w niej rozstrzygnięciu i to niezależnie od źródła, z którego informacja pochodzi. Powzięcie wiadomości o wydaniu decyzji nie jest pojęciem tożsamym z doręczeniem decyzji. Z datą doręczenia decyzji związane są określone skutki prawne, tak dla organu administracji jak i strony. Dotyczą one między innymi kwestii rozpoczęcia biegu terminów do dokonania przez stronę określonych czynności procesowych (np. wniesienia środków zaskarżenia, wniosku o uzupełnienie decyzji). Jasny w swej treści art. 148 § 2 k.p.a. nie wiąże natomiast biegu terminu do złożenia podania o wznowienie postępowania z doręczeniem decyzji (a szczególnie fikcją jej doręczenia, o czym mowa w art. 44 k.p.a.), której wznowienie dotyczy, lecz ze zdarzeniem faktycznym wywołującym skutek w postaci rzeczywistego powzięcia wiadomości przez stronę informacji o istnieniu i treści decyzji.

W niniejszej sprawie, w związku z nieodebraniem przesyłki zawierającej decyzję z dnia [...] marca 2004 r. pozostawionej w Urzędzie Pocztowym, doszło do zastosowania przewidzianej w kodeksie postępowania administracyjnego w art. 44 fikcji doręczenia. Z fikcji tej w żadnym razie nie można wyprowadzać wniosku o uzyskaniu przez W. R. informacji o istnieniu decyzji z dnia [...] czerwca 2004 r., w rozumieniu art. 148 § 2 k.p.a.

Należy również zgodzić się z poglądem wyrażonym w wyroku kasacyjnym, że z treści pisma z dnia [...] maja 2005 r., w którym M. R. podniosła, że nie otrzymała żadnej decyzji dotyczącej inwestycji linii gazowej, nie można ustalić daty powzięcia wiadomości o istnieniu takiej decyzji, a tym bardziej wiedzy o jej treści. Ponadto pismo to złożyła tylko M. R., a wniosek o wznowienie postępowania złożył W. R., w związku z powyższym nie można przyjąć, że wiedza skarżącej, czy otrzymanie przez nią kopii decyzji z dnia [...] marca 2004 r. świadczy o tym, iż skarżący również wiedział o decyzji i mógł podejmować stosowne kroki, a tym samym, aby przyjąć, że skarżący uchybił terminowi miesięcznemu na złożenie wniosku o wznowienie postępowania. Okoliczności te winny być przedmiotem zbadania i ocen organów w powtórnym biegu sprawy administracyjnej.

Z uwagi na powyższe, decyzje zarówno organu II jak i I instancji należało uchylić na postawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. Na podstawie art. 152 p.p.s.a., zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.