Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Wiesława Pierechod, Sędziowie sędzia NSA Włodzimierz Kędzierski,, sędzia WSA Tadeusz Piskozub (spr.), Protokolant Paweł Guziur, po rozpoznaniu w Olsztynie na rozprawie w dniu 3 września 2008r. sprawy ze skargi spółki A na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości oddala skargę

I SA/Ol 262/08

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia "[...]" Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu odwołania, uchyliło w części decyzję Wójta Gminy z dnia "[...]" w przedmiocie określenia przedsiębiorstwu A podatku od nieruchomości za 2002 rok i umorzyło postępowanie w sprawie, natomiast utrzymało w mocy w pozostałej części decyzję Wójta Gminy z dnia "[...]" w sprawie określenia przedmiotowemu A podatku od nieruchomości za 2003 rok, 2004 rok, 2005 rok i 2006 rok.

Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, co następuje:

Wójt Gminy decyzją z dnia "[...]" określił A, zwanym dalej Spółka A, podatek od nieruchomości za lata podatkowe 2002. 2003, 2004, 2005 i 2006, z tytułu posiadania gruntów na terenie gminy, na których strona zawiesiła wykonywanie przewozów kolejowych

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia "[...]"uchyliło zaskarżoną decyzję organu I instancji w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2002 roku z powodu przedawnienia zobowiązania, zaś utrzymało w mocy decyzję w pozostałej części.

Z uzasadnienia decyzji organu odwoławczego wynika, że postanowieniem z dnia "[...]" Organ i instancji wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia stronie zobowiązania w podatku od nieruchomości za lata 2002 - 2006.

W toku postępowania ustalono, iż A w złożonych za wymienione lata deklaracjach strona wykazywała zwolnienie od podatku gruntów, na których zawieszono wykonywanie przewozów kolejowych z dniem 22 grudnia 2000 roku na odcinku L – C.

Organ I instancji uznał, iż w sytuacji gdy strona zaprzestała przewozów na liniach kolejowych, a budowle kolejowe nie były faktycznie wykorzystywane na potrzeby publicznego transportu kolejowego, zarówno te budowle, jak i zajęte pod nie grunty nie mogły korzystać ze zwolnienia od podatku. Dlatego Wójt Gminy określił A zobowiązania w podatku od nieruchomości za poszczególne lata wskazane w decyzji.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia odwoławczego, samorządowe kolegium odwoławcze wskazało, że zgodnie z brzmieniem przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, zwolnieniu podlegały budowle kolejowe stanowiące całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, służące do ruchu pojazdów kolejowych, organizacji i sterowania tym ruchem, umożliwiające dokonywanie przewozów osób lub rzeczy - wykorzystywane wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego, a także zajęte pod nie grunty.

Jak wskazało Kolegium, warunkiem zastosowania zwolnienia było wykorzystywanie budowli kolejowych wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego. Organ II instancji wskazał, że przepis ustanawiający zwolnienie kładzie nacisk na wykorzystywanie, z zastrzeżeniem jednak, iż ma ono być związane tylko i wyłącznie z potrzebami publicznego transportu kolejowego.

Wykładnia językowa art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, pozwala na wniosek, że przesłanka nabycia prawa do w/w zwolnienia polegająca na wykorzystywaniu budowli kolejowych wraz z instalacjami i urządzeniami, a także zajętych pod nimi gruntów wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego ma charakter faktyczny tzn. oznacza, że dotyczy wyłącznie budowli i zajętych pod nimi gruntów, na których rzeczywiście publiczny transport jest wykonywany. Słowo "wykorzystywać" oznacza bowiem: osiągać z czegoś korzyść, pożytek, skorzystać z czegoś, spożytkować, zużytkować (Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 1981).

Ustalony w sposób zgodny z wymogami procedury podatkowej stan faktyczny niniejszej sprawy jednoznacznie wskazuje, iż przewozy na linii kolejowej na odcinku C-L zostały zawieszone.

Punktem wyjścia do dalszych rozważań jest zatem ustalenie czy zaprzestanie wykonywania przewozów kolejowych na danej linii można uznać za wykorzystywanie, co jest niezbędne do zastosowania powyższego zwolnienia. Na tak postawione pytanie, w kontekście przedstawionej wyżej wykładni językowej, należy udzielić odpowiedzi przeczącej. Cytowany przepis kładzie bowiem nacisk na wykorzystywanie, z zastrzeżeniem jednak, iż ma ono być związane tylko i wyłącznie z potrzebami publicznego transportu kolejowego. Nie chodzi więc o każde użytkowanie, lecz tylko wskazane. Ustawodawca widząc brak rentowności niektórych połączeń kolejowych z jednej strony i konieczność skomunikowania kraju z drugiej, dał bonus w postaci zwolnienia z opodatkowania, aby zmniejszyć koszty utrzymania

utrzymania obsługi danej linii kolejowej, jednak z tym zastrzeżeniem, że przewozy muszą być dokonywane. W ocenie organu odwoławczego, skoro przewoźnik zawiesza wykonywanie przewozów, to nie ma podstaw do zastosowania zwolnienia. Argumentacja przeciwna, przedstawiona przez odwołującą się Spółkę, doprowadziłaby bowiem do uznania, iż posiadanie budowli i gruntów, które co prawda w nieokreślonej przyszłości mogłyby zostać wykorzystane na potrzeby transportu kolejowego, jest tożsame z ich wykorzystywaniem. Powyższe rozumienie pojęcia "wykorzystywanie", potwierdza zdaniem SKO, ponadto dodatkowy argument — otóż warunkiem zastosowania zwolnienia jest wykorzystywanie wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego. Nie można jednak ustalić na jakie potrzeby są dokonywane przewozy, skoro w ogóle nie są one wykonywane. Nie sposób natomiast udzielić zwolnienia jedynie w oparciu o domniemanie.

Tym samym Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało za odpowiadające prawu stanowisko organu pierwszej instancji, iż będące we władaniu Spółki budowle i grunty podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości i nie korzystając ze zwolnienia, w przypadku zawieszenia przewozów kolejowych.

W konsekwencji w niniejszej sprawie zaistniały przesłanki umożliwiające wydanie decyzji w sprawie określenia zobowiązania podatkowego na podstawie art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, ponieważ zobowiązanie to powstało z mocy prawa i nie zostało zapłacone w ustawowych terminach.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Olsztynie, Spółka A domagała się uchylenia w całości decyzji organów podatkowych obu instancji. Spółka zarzuciła decyzji organu odwoławczego naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Skarżąca A podniosła, że posiada na terenie gminy nieruchomości związane z działalnością gospodarczą. Zdaniem skarżącej zawieszenie z przyczyn ekonomicznych przewozów kolejowych, nie oznacza, że Spółka nie może korzystać z przedmiotowego zwolnienia

W uzasadnieniu strona skarżąca podniosła, że zarówno w przepisach prawa podatkowego, jak i regulacjach odnoszących się do transportu kolejowego, brak jest definicji "publicznego transportu kolejowego". Mając na uwadze powyższe powołała znaczenie słownikowe tego pojęcia. W "Słowniku języka polskiego" PWN z 1978 r. termin "transport" definiuje się jako przewóz ludzi i ładunków różnymi środkami lokomocji, natomiast słowo "publiczny" oznacza służący ogółowi ludzi, powszechny. Ponadto przytaczając treść informacji uzyskanych z Departamentu "[...]", strona stwierdziła, że transport publiczny ma miejsce we wszystkich przypadkach, gdy nie można z góry zindywidualizować podmiotów uprawnionych do korzystania z niego.

Na poparcie swego stanowiska strona powołała wyrok naczelnego sądu administracyjnego z dnia 23 sierpnia 2006 r., Sygn. akt II FSK 1477/05, w którym wskazano, że wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przesłanki zwolnienia muszą wystąpić łącznie. Pierwsza przesłanka oznacza, że budowle kolejowe wraz z instalacjami i urządzeniami muszą być przeznaczone do ruchu pojazdów kolejowych i sterowania tym ruchem. Przesłanka druga zostanie spełniona jeżeli budowle kolejowe wraz z instalacjami i urządzeniami umożliwiają dokonywanie przewozu osób lub rzeczy. Dla jej spełnienia nie ma znaczenia czy budowle kolejowe wraz z instalacjami i urządzeniami wykorzystywane są do faktycznego przewozu osób lub rzeczy.

Trzecia przesłanka wymaga by budowle, instalacje i urządzenia kolejowe były faktycznie wykorzystywane wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego.

Strona podniosła, iż stanowisko przez nią zajęte zostało potwierdzone również w piśmie Departamentu Podatków Lokalnych i Katastru Ministerstwa Finansów, opublikowanym w biuletynie skarbowym 2004/3/18.

W konkluzji spółka zaznaczyła, że określone w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zwolnienie nie jest uzależnione od okresowości ani częstotliwości wykorzystywania budowli i instalacji na potrzeby publicznego transportu kolejowego. Dodała, że jako zarządca infrastruktury kolejowej jest zobowiązana ustawowo do utrzymywania jej w stanie technicznym umożliwiającym przewoźnikom wykorzystywanie jej na potrzeby transportu publicznego.

W przyszłości może bowiem nastąpić istotna zmiana stosunków gospodarczych bądź ze względu na celu obronności kraju przewoźnik kolejowy wznowi przewozy osób lub rzeczy na tej linii.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie jako nieuzasadnionej, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji odwoławczej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie rozpatrując sprawę zważył, co następuje:

Skarga jest nieuzasadniona.

Sąd badając legalność zaskarżonej decyzji, zgodnie z kompetencją ustanowioną

art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych i art. 3 §1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie stwierdził naruszenia prawa przez samorządowe organy podatkowe.

Zasadnicza istota sporu pomiędzy stroną skarżącą, a organami orzekającymi w niniejszej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia kwestii, czy wskazane w decyzji Wójta Gminy grunty o powierzchni oraz budowle, od których wymierzono podatek od nieruchomości, podlegały w latach 2003-2006 zwolnieniu przedmiotowemu, w myśl przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.

Na podstawie bowiem obowiązującego od 01 stycznia 2003r., art. 7 ust.1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zwanej dalej u.p.o.l., zwolnienie obejmowało natomiast budowle kolejowe stanowiące całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, służące do ruchu pojazdów kolejowych, organizacji i sterowania tym ruchem, umożliwiające dokonywanie przewozów osób lub rzeczy - wykorzystywane wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego, a także zajęte pod nie grunty.

Na tle zastosowania powyższego przepisu do rozstrzygnięcia pozostaje zagadnienie, czy zwolnienie przedmiotowe w podatku od nieruchomości, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.o.l., może mieć zastosowanie w przypadku faktycznego wykorzystywania budowli kolejowych na potrzeby publicznego transportu kolejowego, czy też wystarczającym jest sam fakt przeznaczenia ich na te cele.

Dokonując wykładni tych przepisów należy mieć na względzie, ugruntowaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego zasadę interpretacyjną, zgodnie z którą przepisów wprowadzających zwolnienia podatkowe nie można interpretować rozszerzająco. W myśl tej zasady, przepisy prawa należy odczytywać w ten sposób, aby ustalona treść normy prawnej pozostawała w zgodzie z systemem prawa, celem regulacji oraz logiką przyjętych rozwiązań, przy czym wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią, w świetle wynikającej art.84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zasady powszechności opodatkowania, odstępstwo od reguły. Dlatego w orzecznictwie NSA ugruntowany został pogląd, że przepisy dotyczące zwolnień podatkowych należy interpretować ściśle (zob.: uchwała 7 sędziów NSA z 10 września 2001 r., Sygn. akt FPS 9/01, opubl. ONSA 2002/1/6; wyrok NSA z 31 sierpnia 1999 r., Sygn. akt I SA/Łd 932/97).

Obowiązujący w latach 2003-2006 przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. wprowadził trzy przesłanki nabycia ustawowego prawa do zwolnienia przedmiotowego, a mianowicie:

A) budowle kolejowe wraz z instalacjami i urządzeniami mają służyć do ruchu pojazdów kolejowych, organizacji i sterowania tym ruchem,

B) budowle kolejowe wraz z instalacjami i urządzeniami mają umożliwiać dokonywanie przewozu osób lub rzeczy,

C) budowle kolejowe wraz z instalacjami i urządzeniami mają być wykorzystywane wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego.

Ponadto zwolnieniem przedmiotowym objęte są budowle kolejowe wraz z instalacjami i urządzeniami, a także zajęte pod nie grunty.

Przesłanki nabycia tego zwolnienia muszą wystąpić łącznie, na co wskazuje równorzędność znaczeniowa tych przesłanek, a także użycie w powołanym przepisie pauzy, która w gramatyce może zastępować łącznik (p. Bąk, gramatyka (...), op. Cit., s. 428). Tym samym brak którejkolwiek z przesłanek uniemożliwia podatnikowi skorzystanie ze zwolnienia (p. Wyrok NSA z dnia 23 sierpnia 2006 r., Sygn. akt II FSK 1477/05,).

Użyte w art. 7 ust.1 pkt 1 u.p.o.l., określenie "grunty wykorzystywane wyłącznie na potrzeby publicznego transportu kolejowego" oznacza, że zwolnienie od podatku dotyczy wyłącznie gruntów, na których rzeczywiście publiczny transport kolejowy jest wykonywany, a nie wszystkich tych gruntów, na których mimo ich przeznaczenia na potrzeby publicznego transportu kolejowego faktycznie transport taki się nie odbywa, np. z powodu zawieszenia przewozów pasażerskich i towarowych.

W świetle zebranych dowodów w niniejszej sprawie, poza sporem pozostaje, iż w złożonych za wymienione lata deklaracjach strona wykazywała zwolnienie budowli i gruntów, na których całkowicie zawieszono wykonywanie przewozów kolejowych. Budowle te i zajęte pod nie grunty w okresie objętym zaskarżoną decyzją nie służyły zatem publicznemu transportowi kolejowemu.

Przedstawiona przez A interpretacja art. 7 ust.1 pkt 1 u.p.o.l., kładąca nacisk na przeznaczenie gruntów, a nie ich rzeczywiste wykorzystanie na potrzeby publicznego transportu kolejowego, jest zdaniem sądu, zbyt daleko idąca. Taka wykładnia wymienionego wyżej przepisu mogłaby bowiem prowadzić do unikania przez podatników realizowania obowiązków podatkowych poprzez jedynie formalne zawieszanie linii nadających się do likwidacji, w celu zmniejszenia swoich obciążeń podatkowych.

W tym stanie rzeczy organy zasadnie uznały, iż w sytuacji gdy strona zaprzestała przewozów na tych liniach, a budowle kolejowe nie były faktycznie wykorzystywane na potrzeby publicznego transportu kolejowego, to zarówno budowle te, jak i grunty nie mogły korzystać ze zwolnienia od podatku od nieruchomości.

Dlatego też, zdaniem Sądu, organy podatkowe obu instancji dokonały prawidłowej wykładni cytowanych wyżej przepisów prawa.

Z powyższych względów sąd uznał skargę za niezasadną i na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł, jak w sentencji.