Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Gabriela Nowak Sędzia WSA Maria Tarnowska Asesor WSA Iwona Kosińska (spr.) Protokolant Ewa Nieora po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi J. D. na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego w sprawie wpisu do rejestru zabytków oddala skargę.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] po rozpatrzeniu odwołania J. D., umorzył postępowanie odwoławcze od decyzji [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] lutego 2007 r. nr [...] dotyczącą wpisu do rejestru zabytków [...] położonego w W. przy [...] wraz z jego stałym wyposażeniem i wystrojem architektonicznym.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków [...] wraz z wyposażeniem i wystrojem architektonicznym. Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem J. D. złożył odwołanie.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpatrując odwołanie stwierdził, że stosownie do art. 127 Kodeksu postępowania administracyjnego, od decyzji wydanej przez organ w pierwszej instancji stronie postępowania służy odwołanie tylko do jednej instancji. J. D. nie był stroną kwestionowanego postępowania administracyjnego, zgodnie bowiem z treścią art. 28 kpa przymiot strony posiada każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W tej sytuacji organ odwoławczy prowadząc postępowanie wyjaśniające zwrócił się pismem z dnia 7 marca 2007 r. do J. D. z prośbą o udokumentowanie, że jest on stroną tego postępowania w rozumieniu przywołanego przepisu art. 28 kpa. W odpowiedzi na to pismo odwołujący się stwierdził, że na podstawie Konstytucji RP każdy obywatel ma prawo dziedzictwa centralnych obiektów narodowych, a ponieważ jest obywatelem tego Narodu i podatnikiem, więc oczywiste jest, że ma on prawo decydowania w charakterze strony w postępowaniu administracyjnym dotyczącym wpisania do rejestru zabytków obiektu takiego, jakim jest [...]. Po zapoznaniu się z udzielonymi wyjaśnieniami organ odwoławczy stanął na stanowisku, że nie stanowią one dowodu na wykazanie interesu prawnego lub obowiązku, który upoważniałby odwołującego się do uczestnictwa w przedmiotowym postępowaniu na prawach strony. W związku z brakiem takich dowodów organ II instancji stwierdził, że odwołanie zostało wniesione przez osobę, która nie jest stroną w postępowaniu, nie jest też ustawowym lub statutowym przedstawicielem strony niebędącej osobą fizyczną bądź pełnomocnikiem strony. W tej sytuacji powołując się na treść art. 138 § 1 pkt 3 kpa Minister uznał, że konieczne było umorzenie postępowania odwoławczego, jako że odwołanie zostało wniesione przez osobę nieuprawnioną. Organ odwoławczy przywołał na poparcie swojego rozstrzygnięcia uchwałę siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 1999 r. (sygn. akt OSP 16/98), zgodnie z którą stwierdzenie przez organ odwoławczy, że osoba nie jest stroną w rozumieniu art. 28 kpa, następuje w drodze decyzji o umorzeniu postępowania odwoławczego, stosownie do art. 138 § 1 pkt 3 kpa.

Mając powyższe na uwadze, organ II instancji umorzył postępowanie odwoławcze od decyzji [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] lutego 2007 r. dotyczącą wpisu do rejestru zabytków [...] .

Na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył J. D. W uzasadnieniu skarżący podniósł, że jego zdaniem uchwała składu 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest ważniejsza od Konstytucji, a procedura nie jest ważniejsza od meritum sprawy. Nadto skarżący stwierdził, że jego legitymacja strony jest oczywista. [...] zdaniem skarżącego powinien być zburzony, a na jego miejscu powinien zostać zbudowany "[...] ".

W odpowiedzi na skargę Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wniósł o jej oddalenie, podtrzymując w całości argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd bada, czy organ administracji orzekając w sprawie nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Należy dodać, że zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Analiza zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wskazuje na niezasadność skargi.

Postępowanie administracyjne w przedstawionej sprawie zostało wszczęte na skutek złożenia przez J. D. odwołania od decyzji [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w W. z dnia [...] lutego 2007 r. dotyczącej wpisania do rejestru zabytków nieruchomych województwa [...] [...] wraz ze stałym wyposażeniem i wystrojem architektonicznym, położonego w W. przy [...]. Zaskarżoną decyzją Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, na mocy art. 138 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania administracyjnego umorzył postępowanie odwoławcze z uwagi na brak przymiotu strony wnioskodawcy w postępowaniu zakończonym powołaną wyżej decyzją z dnia [...] lutego 2007 r.

W tej sytuacji wyjaśnić należy, że postępowanie odwoławcze może w myśl art. 127 § 1 kpa zostać wszczęte wyłącznie na skutek odwołania wniesionego przez stronę postępowania administracyjnego. Aby zatem mogło zostać skutecznie wszczęte postępowanie odwoławcze, musi zostać wykazane, że osoba, która wniosła odwołanie, posiada przymiot strony w rozumieniu art. 28 kpa. Istotą rozpoznawanej sprawy było zatem ustalenie, czy skarżący posiadał przymiot strony w postępowaniu toczącym się na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz. 1568, ze zm.), gdyż tylko posiadanie tego przymiotu uprawniałoby skarżącego do skutecznego złożenia do Ministra odwołania od decyzji [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w W.

Przywołany art. 28 kpa określa, kto może być stroną postępowania administracyjnego. Zgodnie z jego treścią i utrwalonym orzecznictwem stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego panuje zgodny pogląd, że mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym to tyle, co wskazać przepis prawa powszechnie obowiązującego, na którym składający odwołanie opiera swoje żądanie. Przy tym interes prawny, którego istnienie warunkuje przyznanie przymiotu strony w sprawie, musi bezpośrednio dotyczyć sfery prawnej podmiotu. Brak bezpośredniego wpływu sprawy na sferę prawną nie pozwala na uznanie składającego odwołanie za stronę. Z akt sprawy wynika, że skarżący nie był stroną kwestionowanego postępowania prowadzonego przez organ I instancji, nie posiada żadnego tytułu prawnorzeczowego do przedmiotowej nieruchomości, a co za tym idzie nie może wykazać istnienia interesu prawnego. Wskazany przez skarżącego fakt, że swój interes prawny upatruje w tym, że jest obywatelem Polski i podatnikiem, który płaci podatki trafiające do budżetu Państwa oraz który jego zdaniem zgodnie z przepisami Konstytucji RP "ma prawo dziedzictwa centralnych obiektów narodowych", również nie może uzasadniać interesu prawnego skarżącego w niniejszej sprawie. Argumenty te mogłyby co najwyżej uzasadnić istnienie po stronie skarżącego tzw. interesu faktycznego, czyli sytuacji, w której obywatel jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa powszechnie obowiązującego, mającego stanowić podstawę skutecznego żądania stosownych czynności organu administracji. W takim zaś wypadku obywatelowi nie przysługują atrybuty strony w postępowaniu administracyjnym. Oznacza to, że skarżący nie był legitymowany do złożenia odwołania. W tej sytuacji organ II instancji po stwierdzeniu faktu, że odwołanie zostało złożone przez podmiot niebędący stroną w rozumieniu art. 28 kpa, prawidłowo na podstawie art. 138 § 1 pkt 3 kpa umorzył postępowanie odwoławcze. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 5 lipca 1999 r., sygn. akt OPS 16/98, wyjaśnił, że stwierdzenie przez organ odwoławczy, iż wnoszący odwołanie nie jest stroną w rozumieniu art. 28 kpa, następuje w drodze decyzji o umorzeniu postępowania odwoławczego na podstawie art. 138 § 1 pkt 3 kpa (ONSA 1999 nr 4, poz. 119).

Z wyżej wyjaśnionych względów Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) orzekł jak w sentencji.