Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Królikowska- Przewłoka Sędziowie Sędzia WSA Ewa Frąckiewicz Sędzia WSA Andrzej Wieczorek (spr.) Protokolant Anna Fabiańczuk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 czerwca 2008 r. sprawy ze skargi A. D. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] stycznia 2008 r.; 2. stwierdza, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu; 3. zasądza od Głównego Inspektora Transportu Drogowego na rzecz A. D. kwotę 134 (sto trzydzieści cztery) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Główny Inspektor Transportu Drogowego decyzją z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...] działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), art. 87 ust. 1, ust. 3, art. 92 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tj. Dz. U. z 2007 r., Nr 125, póz. 874 ze zm.) oraz lp. 1.7 załącznika do ustawy o transporcie drogowym (tj. Dz. U. z 2007 r., Nr 125, póz. 874 ze.zm.), po rozpatrzeniu odwołania – skarżącej – A. D. od decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] stycznia 2008 r. o nałożeniu kary pieniężnej w wysokości 500,00 zł. utrzymał zaskarżoną decyzję organu I instancji w całości w mocy.

Zdaniem organu podstawą faktyczną rozstrzygnięcia stanowiło wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem obowiązku. Ustalono, że podczas kontroli pojazdu marki [...] o nr rej. [...] w dniu 13 czerwca 2007 r. w miejscowości O., kierowanego przez Pana R. K., kierowca nie był wyposażony w odpowiednie dokumenty co zostało potwierdzone zarówno w protokole kontroli (nr [...]) jak i w protokole przesłuchania świadka (kierowca zeznawał pod sankcją odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań). W tym protokole kierowca zeznał, iż nie okazał wymaganego zaświadczenia ze względu na zdenerwowanie i pośpiech.

Z tego powodu nałożono na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 500 zł.

Wskazano, że zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, podczas przejazdu wykonywanego w ramach transportu drogowego kierowca pojazdu samochodowego, z zastrzeżeniem ust. 4, jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać, na żądanie uprawnionego organu kontroli m.in. zapisy urządzenia rejestrującego samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy i czas postoju, obowiązkowe przerwy i czas odpoczynku. Zgodnie z art. 5 ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym kierowcy, o których mowa w art. 3 ust. 2 i art. 4 ust. 1, do czasu uzyskania wpisu do prawa jazdy potwierdzającego odbycie szkolenia okresowego, obowiązani są mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu wydane przez przewoźnika drogowego zaświadczenie potwierdzające zatrudnienie i spełnianie wymagań określonych w niniejszej ustawie oraz w ustawie, o której mowa w art. 1. Zdaniem organu podczas kontroli kierujący pojazdem nie okazał do kontroli wymaganego zaświadczenia potwierdzającego zatrudnienie i spełnienie wymagań określonych w ustawie. Powyższą okoliczność kierowca potwierdził w protokole przesłuchania świadka.

Uznano, że zgodnie z art. 92 ust. 1 pkt 2 i 8 ustawy o transporcie drogowym, kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub przepisów ustawy o czasie pracy kierowców lub przepisów wspólnotowych dotyczących przewozów drogowych, podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 złotych do 15.000 złotych. Wskazano, że zgodnie z treścią lp. 1.7. załącznika do w/w ustawy, przewinienie za wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem obowiązku wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty sankcjonowane jest karą w wysokości 500 zł.

Zdaniem organu za działalność przedsiębiorstwa zawsze ponosi odpowiedzialność osoba, która je prowadzi - z podmiotowego punktu widzenia - przedsiębiorca. To na nim spoczywa ciężar odpowiedzialności za ewentualne skutki działań osób (w tym kierowcy), którymi w wykonywaniu działalności gospodarczej się posługuje. Wskazano, że zgodnie z zasadą ryzyka pracodawcy (tzw. ryzyko osobowe) to pracodawca obciążony jest skutkami niewłaściwego doboru pracowników i zmuszony jest ponosić straty wynikłe wskutek ich niezaradności i braku należytego przygotowania do pracy (Ludwik Florek, Tadeusz Zieliński, Prawo pracy, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2004). Reguła ta obowiązuje tak na gruncie prawa cywilnego jak i administracyjnego.

Podniesiono, iż wymierzenie kary pieniężnej nie ma żadnego związku z winą lub jej brakiem po stronie przedsiębiorcy, czy też zatrudnionego przez niego kierowcy. Uznano, że kary te nakładane są za naruszenie przepisów administracyjnych i to niezależnie od przyczyn, które leżą u podstawy tych naruszeń.

Skargę na powyższą decyzję wniosła skarżąca zarzucając decyzji błędną kwalifikację prawną stwierdzonego naruszenia; brak podstaw prawnych do wszczęcia postępowania wobec przedsiębiorcy; naruszenie zasad ogólnych postępowania; naruszenie innych przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego, stwierdzenie, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu i zasądzenie kosztów postępowania.

Wskazała, że ukaranie jej, a nie kierowcy, nie znajduje żadnego uzasadnienia, tym bardziej, że kierowca zeznał do protokołu, iż nie okazał wymaganego zaświadczenia ze względu na zdenerwowanie i pośpiech, w żaden sposób nie negując faktu wyposażenia go w wymagane prawem dokumenty. Jej zdaniem przyjęta przez organ odwoławczy argumentacja, że na przedsiębiorcy spoczywa ciężar odpowiedzialności za wszystkie skutki działań kierowcy jest interpretacją zbyt daleko idącą i w żaden sposób nie może zwolnić organu prowadzącego postępowanie z obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Wskazała, że nie miała żadnego wpływu na to, że kierowca nie okazał podczas kontroli dokumentu, który z całą pewnością otrzymał, w związku z czym przyjąć należy, iż w przypadku tym zaszły okoliczności, o których mowa w art. 92a ust. 4 cytowanej powyżej ustawy, znowelizowanej ustawą z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 99, poz. 661). Podniosła, że przepis ten obowiązywał w czasie orzekania zarówno przez organ pierwszej, jak i drugiej instancji, a podniesiona wyżej okoliczność nie została uwzględniona. W podobny sposób została pominięta treść art. 92a ust. 7.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tego aktu. Sąd administracyjny nie ocenia rozstrzygnięcia organu administracji pod kątem jego słuszności, czy też celowości, jak również nie rozpatruje sprawy kierując się zasadami współżycia społecznego. Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej także: p.p.s.a.).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów, skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem zaskarżenia jest decyzja z dnia [...] lutego 2008 r. mocą, której nałożono na skarżącą karę pieniężną w wysokości 500,00 zł. za nie wyposażenie kierowcy w odpowiednie dokumenty. Zdaniem organu podczas kontroli kierujący pojazdem nie okazał do kontroli wymaganego zaświadczenia potwierdzającego zatrudnienie i spełnienie wymagań określonych w ustawie.

W ocenie sądu, generalnie, prawidłowe jest stanowisko organu, że za działalność przedsiębiorstwa ponosi odpowiedzialność osoba, która je prowadzi. Przedsiębiorca zgodnie z zasadą ryzyka pracodawcy (tzw. ryzyko osobowe) jest obciążony skutkami niewłaściwego doboru pracowników i zmuszony jest ponosić straty wynikłe wskutek ich niezaradności i braku należytego przygotowania do pracy. Reguła ta obowiązuje także na gruncie prawa administracyjnego. Niemniej jednak zgodnie z art. 92a ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r., Nr 125, póz. 874 ze zm.), w przypadku, gdy podczas kontroli drogowej zostaną stwierdzone naruszenia obowiązku posiadania w pojeździe wymaganych dokumentów, o których mowa w art. 87, kierowca pojazdu samochodowego realizujący przewóz drogowy podlega karze grzywny. Przyjęta przez organ odwoławczy argumentacja, że na przedsiębiorcy spoczywa ciężar odpowiedzialności za wszystkie skutki działań kierowcy jest zbyt daleko idącą i nie może zwolnić organu prowadzącego postępowanie z obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego. W ocenie sądu skarżąca nie miała żadnego wpływu na to, że kierowca nie okazał podczas kontroli dokumentu, który (jak twierdzi strona skarżąca i co potwierdził kierowca podczas przesłuchania) otrzymał. W związku z tym należy rozważyć czy w tym przypadku zaszły okoliczności, o których mowa w art. 92a ust. 4 cytowanej powyżej ustawy, znowelizowanej ustawą z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 99, poz. 661). Należy zauważyć, że przepis ten obowiązywał w czasie orzekania zarówno przez organ pierwszej, jak i drugiej instancji, a podniesiona wyżej okoliczność nie została uwzględniona. Faktem jest, że zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, podczas przejazdu wykonywanego w ramach transportu drogowego kierowca pojazdu samochodowego, z zastrzeżeniem ust. 4, jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać, na żądanie uprawnionego organu kontroli m.in. zapisy urządzenia rejestrującego samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy i czas postoju, obowiązkowe przerwy i czas odpoczynku. Zgodnie z art. 5 ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym kierowcy, o których mowa w art. 3 ust. 2 i art. 4 ust. 1, do czasu uzyskania wpisu do prawa jazdy potwierdzającego odbycie szkolenia okresowego, obowiązani są mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu wydane przez przewoźnika drogowego zaświadczenie potwierdzające zatrudnienie i spełnianie wymagań określonych w niniejszej ustawie oraz w ustawie, o której mowa w art. 1. Organ wskazał, że dowodem na brak posiadania przez kierowcę wymaganych dokumentów jest protokół kontroli Nr [...] oraz protokół przesłuchania świadka. Odnośnie tego ostatniego dokumentu to należy zauważyć, że kierowca stwierdził, że posiadał w pojeździe wszystkie dokumenty ale nie okazał tego jednego przez zdenerwowanie i pośpiech. Ta kwestia została jedynie lakonicznie wskazana przez organ, który stwierdził, że nie daje wiary temu zeznaniu. Nie wyjaśniono powodów takiego stanowiska organu. Odnośnie natomiast protokołu kontroli to w stanie niniejszej sprawy, należy uznać, że jest to czynność o charakterze technicznym. Nie jest to dokument urzędowy, o którym mowa w art. 76 § 1 k.p.a. a więc podlega swobodnej ocenie dowodów (por. I OSK 1744/06). Przedsiębiorca kwestionujący ustalenia organu jest uprawiony do zgłoszenia środka dowodowego przeciw treściom zawartym w protokole a organ winien taki dowód dopuścić i wskazać powody jego uznania bądź odmowy takiego uznania. W takim zakresie żaden z organów postępowania w sprawie nie przeprowadził, a skutkiem tego stanu rzeczy jest naruszenie powołanych przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy i w konsekwencji uznanie przez Sąd, iż ww. decyzje naruszają prawo w stopniu uzasadniającym ich uchylenie.

Każdy z organów orzekających w sprawie był związany przepisami procedury administracyjnej. Postępowanie winno być zatem prowadzone w sposób zapewniający pełną realizację zasad ogólnych tej procedury i reguł dotyczących postępowania dowodowego. Z art. 6 i 7 k.p.a. statuujących zasadę praworządności i prawdy obiektywnej wynika dla organu administracji publicznej obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu sprawy, a także w świetle art. 77 § 1 k.p.a. obowiązek wyczerpującego zebrania (w sposób zgodny z regułami postępowania dowodowego) i rozpatrzenia materiału dowodowego, a ocena i wyczerpujące wyjaśnienie przesłanek dokonanego rozstrzygnięcia powinny, stosownie do art. 107 § 3 k.p.a., znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji.

W tym stanie rzeczy należy wskazać, że organ faktycznie nie zbadał podnoszonych przez skarżącego okoliczności, czym naruszył przepis art.107 § 3 k.p.a. Organ nie odniósł się do przepisów obowiązujących w dacie wydania decyzji. Zgodnie z art. 93 ust.7 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym powołanej normy przepisów ust. 1-3 nie stosuje się, jeżeli stwierdzone zostanie, że naruszenie przepisów nastąpiło wskutek zdarzeń lub okoliczności, których podmiot wykonujący przewozy nie mógł przewidzieć. W takiej sytuacji, właściwy ze względu na miejsce przeprowadzanej kontroli organ wydaje decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej. Z kolei art. 92a ust.4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym stanowi, że postępowania administracyjnego wobec przedsiębiorcy lub podmiotu, o którym mowa w art. 3 ust. 2 pkt 3, nie wszczyna się, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot wykonujący przewóz nie miał wpływu na powstanie naruszenia, przy czym ust.5 cytowanego przepisu wskazuje, że przepisu ust. 4 nie stosuje się, jeżeli naruszenie, o którym mowa w ust. 1, ma charakter rażący, a w szczególności:

1) zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego;

2) zostało popełnione wielokrotnie.

Wobec tego należy wskazać, że organ nie zbadał podnoszonych przez skarżącego okoliczności, czym naruszył przepis art.107 § 3 k.p.a. Organ nie wziął bowiem pod uwagę przepisów obowiązujących w dacie wydania decyzji i nie zajął stanowiska w tym zakresie. Działaniem organu naruszone zostały więc przepisy art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a, w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy.

Wobec powyższego, odnośnie w/w naruszeń, organ winien ponownie przeprowadzić ocenę zebranego materiału dowodowego i zająć stanowisko wobec zarzutów skarżącego w kontekście cytowanych wyżej norm.

Z tych przyczyn Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt.1 lit c. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji wyroku.

Stosownie do przepisu art. 152 p.p.s.a. orzeczono o niewykonywaniu zaskarżonej uchwały do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

O kosztach postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 200 o ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.