Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Anna Lech po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. Ś. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt II SA/Łd 8/08 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi J. Ś. na działanie Prokuratora Okręgowego w Ł. w przedmiocie odmowy udzielenia informacji publicznej dotyczącej zakresu badania osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa przez powołanego przez Prokuraturę biegłego lekarza psychiatrę postanawia: oddalić zażalenie

Postanowieniem z dnia 20 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Łd 8/08, referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi odmówił J. Ś. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.

Od powyższego postanowienia, J. Ś. złożył sprzeciw.

Art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) stanowi, że w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.

W oparciu o ten przepis, postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt II SA/Łd 8/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi odmówił przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi podniósł, że skarżący nie wykazał niemożności poniesienia pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania.

Sąd podkreślił, że, jak wynika ze złożonego formularza PPF, skarżący posiada zgromadzone oszczędności w kwocie [...] zł, jak również dom o powierzchni [...] m2 oraz udział w prawie do lokalu mieszkalnego o powierzchni [...] m2. Skarżący wskazał także, iż posiada udziały w dwóch działkach w Poznaniu o łącznej powierzchni [...] m2 oraz udział w działce w M. o powierzchni [...] m2 zabudowanej budynkiem mieszkalnym o powierzchni [...] m2.

Sąd zwrócił uwagę na okoliczność, że strona złożyła wniosek o prawo pomocy głównie celem uzyskania profesjonalnej pomocy przy sporządzeniu skargi kasacyjnej od postanowienia o odrzuceniu skargi. W ocenie Sądu oszczędności w wysokości [...] zł w zupełności wystarczą na pokrycie wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika oraz reprezentowanie strony w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Sąd przyznał, ze wyzbywanie się środków finansowych nigdy nie leży w interesie jednostki, to jednak finansowanie przez Skarb Państwa działań strony, gdy strona ta posiada środki finansowe, w sposób rażący narusza interes publiczny.

Na powyższe postanowienie J. Ś. złożył zażalenie, z którego wynika, że nie zgadza się on z jego treścią oraz wskazał, że nie posiada dochodów, a oszczędności miały służyć zabezpieczeniu najbliższej przyszłości.

Naczelny Sąd administracyjny zważył, co następuje:

zgodnie z art. 245 § 1 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym.

W myśl § 2 tego przepisu, prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Natomiast § 3 powołanego przepisu stanowi, że prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

Oznacza to, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy, stosowana jest jedynie w przypadkach, gdy skarżący znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację nie mogą uiścić kosztów sądowych, bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania.

Podkreślić tu należy z całą stanowczością, że ciężar dowodu co do wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie prawa pomocy (postanowienie NSA z dnia 18 czerwca 2004r. sygn. akt FZ 165/04).

Z punktu widzenia przepisu art. 245 § 1 w związku z art. 246 § 1 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd rozpatrując wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien uwzględnić nie tylko bieżące dochody i wydatki wnioskodawcy i jego rodziny, ale również stan majątkowy. Zgodnie bowiem z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym kosztów sądowych.

Instytucja "prawa pomocy" ma zatem na celu ułatwienie najuboższym dochodzenia swych słusznych praw w sprawach dotyczących ich żywotnych interesów.

Z akt przedmiotowej sprawy nie wynika natomiast, aby skarżący nie był w stanie ponieść kosztów postępowania oraz kosztów profesjonalnej pomocy prawnej bez uszczerbku utrzymania. Wskazane bowiem w formularzu PPF oszczędności i stan majątkowy skarżącego, nie uzasadniają przyznania prawa pomocy, w związku z czym uznać należy, że postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, nie narusza obowiązującego prawa.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł, jak w postanowieniu.