Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Sylwester Marciniak po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia W. U. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1 września 2008 r., sygn. akt I SA/Gd 108/08 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym przez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi W. U. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia 3 grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatkowe spółki postanawia: oddalić zażalenie

Postanowieniem z dnia 1 września 2008 r., sygn. akt I SA/Gd 108/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku odmówił W. U. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie z jego skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia 3 grudnia 2007 r. w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatkowe spółki.

W uzasadnieniu wskazano, iż zgodnie z przedstawionymi przez wnioskodawcę informacjami prowadzi on gospodarstwo domowe z żoną i dorosłym synem, a źródłem utrzymania rodziny są dochody skarżącego ze stosunku pracy w wysokości 844 zł netto miesięcznie (po uwzględnieniu potrąceń z tytułu prowadzonego postępowania egzekucyjnego), emerytura żony w wysokości 1.171,90 zł netto miesięcznie oraz uzyskiwane przez syna dochody z tytułu zlecenia, które w roku 2007 wyniosły 12.655,31 zł, a aktualnie kształtują się na poziomie od 432 do 888 zł netto. Małżonkowie nie posiadają żadnego majątku, w tym nieruchomości, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro, kont oraz lokat dewizowych. Syn skarżącego jest właścicielem samochodu o wartości ok. 3.500 zł. Skarżący przedłożył odpis umowy majątkowej małżeńskiej z 16 stycznia 2006 r., na mocy której między małżonkami ustanowiona została rozdzielność majątkowa.

W ocenie Sądu I instancji skarżący nie przedłożył wszystkich wymaganych dokumentów, które pozwoliłyby na dokonanie pełnej i rzetelnej oceny jego sytuacji finansowej. Złożone przez skarżącego oświadczenia w przedmiocie uzyskiwanych dochodów są zdaniem Sądu I instancji niewiarygodne, a skarżący nie ujawnił wszystkich posiadanych rzez siebie i małżonkę rachunków bankowych oraz nie przedstawił z nich wyciągów. Świadczy o tym historia operacji dokonanych na rachunku bankowym skarżącego, która potwierdza, że posiada on dwa inne rachunki (lub subkonta), z których dokonywane były wpłaty na rachunek, z którego wyciąg przedłożono do akt sprawy. Wskazanie na wyciągu bankowym numeru rachunku, z którego przelew dokonano wyklucza możliwość zaaprobowania wyjaśnień skarżącego, iż były to wpłaty własne, gotówkowe. Niezależnie od powyższego analiza wydatków skarżącego wskazuje, że posiada on inne, poza ujawnionymi w postępowaniu, źródła dochodów. Skoro bowiem przychody skarżącego wynoszą 844 zł miesięcznie, a wydatki składają się z 500 zł miesięcznie na kształcenie i wychowanie syna, ok. 200 zł miesięcznie na stałe zlecenie na rzecz N., a nadto obciążenie budżetu z tytułu czesnego syna (2.415 zł ponoszone raz w roku) wynosi 201,25 zł miesięcznie, to nasuwa się oczywisty wniosek, że wydatki (bez kosztów własnego bieżącego utrzymania) przekraczają wykazane przychody. Sytuacja zaś, gdy skarżący nie uzyskuje dostatecznych przychodów na pokrycie wykazanych wydatków, a musi zaspokoić przynajmniej podstawowe potrzeby życiowe, sugeruje, że musi mieć on inne źródła dochodów, nieujawnione w oświadczeniu.

W tym stanie rzeczy, z uwagi na uchylenie się od przedłożenia dokumentów lub złożenia oświadczeń pozwalających na ocenę zasadności wniosku, nie można przyjąć, że wnioskodawca dokonał wszelkich starań, by w sposób zupełny zobrazować swoją sytuację finansową. W ocenie Sądu I instancji postępowanie wnioskodawcy nie pozwala na wyjaśnienie istotnych wątpliwości dotyczących jego rzeczywistej sytuacji majątkowej, a zatem wnioskodawca nie wykazał, że spełnia przesłanki przyznania prawa pomocy.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wniósł o jego zmianę, wskazując, iż wpłaty widoczne na wyciągu, który przedstawił Sądowi I instancji nie są przelewami z subkonta, lecz wpłatami gotówkowymi (pożyczka od rodziny na czesne syna) dokonywanymi osobiście w kasie banku. Wpłaty te system komputerowy księguje posługując się numerem, złożonym z numeru identyfikacyjnego banku, oddziału banku i pracownika przyjmującego wpłatę - numer ten błędnie został przez Sąd I instancji uznany za numer innego rachunku wnioskodawcy. Na potwierdzenie powyższego strona przedstawiła kolejny wyciąg z konta z adnotacją pracownika banku, potwierdzającą, iż kwestionowane pozycje dotyczą wpłat własnych na konto w banku. Wnioskodawca zgodził się ze stanowiskiem Sądu I instancji, iż przychody, które uzyskuje, nie pozwalają na zaspokojenie jego podstawowych potrzeb życiowych. Powoduje to, że wnioskodawca jest permanentnie zadłużony wśród rodziny i znajomych. Strona wskazała przy tym, iż w związku z zakończeniem w połowie lipca studiów licencjackich syna, podjęciu przez niego pracy i zapewnieniu, że dalszą naukę i utrzymanie będzie on pokrywał z własnych środków, wnioskodawca ma realną przesłankę, że jego sytuacja po spłaceniu ciążących na nim zobowiązań znacząco się poprawi.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego należy uznać, iż kwestia spornych rachunków bankowych skarżącego została wiarygodnie przez stronę wyjaśniona - twierdzenia strony w tym zakresie zostały wsparte dokumentem z adnotacjami pracownika banku, co jest wystarczające dla obalenia stanowiska Sądu I instancji. Kwestia źródeł utrzymania skarżącego, co do której Wojewódzki Sąd Administracyjny również wyraził wątpliwości, nie została w równie bezsporny sposób wyjaśniona - strona wskazała jedynie na swoje permanentne zadłużenie u rodziny i znajomych, bez podania jednakże żadnych konkretnych informacji w tym zakresie. Fakt ten należy ocenić negatywnie, bowiem powoduje on, że w dalszym ciągu nie jest znana w wystarczającym stopniu sytuacja materialna skarżącego. Niezależnie jednak od tego stwierdzić należy, iż z treści zażalenia wynika, iż sytuacja finansowa skarżącego uległa poprawie - z niezakwestionowanych przez stronę wyliczeń Sądu I instancji wynika bowiem, iż na utrzymanie i wykształcenie syna skarżący ponosił wydatki przewyższające kwotę 700 zł miesięcznie. Z treści zażalenia wnosić należy, iż syn skarżącego w lipcu ukończył studia licencjackie i począwszy od tego momentu sam ponosi koszty związane ze swoim utrzymaniem i wykształceniem, co oznacza, iż wydatki skarżącego uległy zmniejszeniu o 700 zł miesięcznie. Nie można również pominąć okoliczności podjęcia przez syna skarżącego pracy, co także podniesiono w zażaleniu - wnioskować z tego należy, iż jego zarobki kształtują się korzystniej, niż wskazano we wniosku. Z pewnością nie pozostaje to bez wpływu na sytuację materialną pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym członków rodziny.

Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.) osobie fizycznej prawo pomocy w zakresie częściowym może być przyznane, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Należy podkreślić, iż prawo pomocy stanowi instytucję wyjątkową. Zasadą jest bowiem ponoszenie przez strony kosztów postępowania sądowoadministracyjnego (art. 199 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Przy tym uznaniu Sądu pozostawił ustawodawca ocenę przytoczonych przez wnioskodawcę okoliczności, uzasadniających jego zdaniem wyjątkowe traktowanie wynikające z art. 246 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W przedmiotowej sprawie, bo zbadaniu sytuacji skarżącego przedstawionej we wniosku oraz w zażaleniu, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż skarżący nie spełnia wskazanych wyżej przesłanek ustawowych do udzielenia mu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, a zatem prawidłowo Sąd I instancji oddalił wniosek strony we wnioskowanym zakresie.

Z uwagi na powyższe okoliczności Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.