Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 21 lipca 2004 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Janusz Nowacki, Sędziowie: WSA Krzysztof Szczygielski (spr.), p.o. Sędziego WSA Monika Krzyżaniak, Protokolant: referent stażysta Łukasz Zajda, po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2004 na rozprawie przy udziale ---- sprawy ze skargi M. O. na decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za brak dowodu uiszczenia opłaty za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Komendanta Powiatowego Policji w Ł. z dnia [...] nr [...], 2. orzeka, że do uprawomocnienia się wyroku zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu 3. zasądza od Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. na rzecz M. O. kwotę 775 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania

Komendant Powiatowy Policji w Ł. decyzją z dnia [...] Nr [...] wydaną na podstawie art.93 ust.1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym /Dz.U Nr 125, poz.1371 ze zm./ nałożył karę pieniężną na Przedsiębiorstwo Transportowo-Sprzętowe w D. za brak dowodu uiszczenia opłaty za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych.

Odwołanie od decyzji wniósł M. O., będący właścicielem Przedsiębiorstwa Transportowo-Sprzętowego w D.

W uzasadnieniu odwołania stwierdził, że kara powinna zostać uchylona, bowiem w czasie kontroli pojazdu skarżący posiadał dowód opłaty za przegląd po drogach krajowych ważny od 18 do 24 listopada. Tylko wskutek swojego błędu nie okazał jej podczas kontroli, mimo posiadania dowodu w pojeździe.

Wojewódzki Komendant Policji w Ł. decyzją z dnia [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Komendanta Powiatowego Policji w Ł.

Decyzja organu odwoławczego uzasadniona została następująco:

W dniu 21 listopada 2002 r. podczas kontroli drogowej samochodu Scania o nr rej. [...] funkcjonariusz Komendy Powiatowej w Ł. stwierdził brak dowodu uiszczenia opłaty należnej za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych.

W związku z powyższym w drodze decyzji administracyjnej została nałożona kara pieniężna w wysokości 4.000 zł.

Podstawą rozstrzygnięcia stał się art.92 ust.1 pkt 6 i art.93 ust.1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Przepis art.42 ust.1 ustawy o transporcie drogowym nakłada na przedsiębiorcę wykonującego transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne obowiązek uiszczenia opłaty za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych. Zgodnie z § 4 ust.1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 grudnia 2002 r. w sprawie uiszczania przez przedsiębiorców opłat za przejazd po drogach krajowych /Dz.U nr 150, poz.1684 ze zm./ uiszczenie opłaty następuje poprzez nabycie przez przedsiębiorcę karty opłaty, a następnie wypełnienie jej w sposób wskazany w § 5 ust.1 - 4 tego aktu prawnego. Czynność tę przedsiębiorca ma obowiązek wykonać przed rozpoczęciem przejazdu. Z kolei art.87 ust.1 ustawy o transporcie drogowym, nakłada na kierowcę pojazdu samochodowego, który wykonuje ten rodzaj przewozów, obowiązek posiadania przy sobie i okazywania, na żądanie uprawnionego organu kontroli, dowodu uiszczenia należnej opłaty za korzystanie z dróg krajowych. Istotny zatem jest fakt posiadania w pojeździe prawidłowo wypełnionego dowodu uiszczenia opłaty. Umożliwia to organowi kontrolnemu ustalenie, czy opłata została uiszczona i czy karta opłaty została prawidłowo wypełniona.

M. O. w dniu 5 lutego 2003 r. zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w Ł. Zarzucił tej decyzji obrazę przepisów prawa, w szczególności art.4 pkt 4, 33 ust.1, 40 pkt 1, 42 ust.1, 92 ust.1 pkt 6 i art.96 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w związku z art.3 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji ją poprzedzającej. Zdaniem skarżącego przepisy ustawy o transporcie drogowym stosuje się wyłącznie do przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą, stosownie do przepisów prawa działalności gospodarczej.

Przepis art.3 prawa działalności gospodarczej wyraźnie określa status osób prowadzących gospodarstwa rolne, które nie są uznawane za przedsiębiorców.

Opłat za korzystanie z dróg przez przedsiębiorców nie uiszczają właściciele gospodarstw rolnych, wykonujący niezarobkowy transport płodów rolnych wyprodukowanych we własnym gospodarstwie rolnym. Skarżący jest rolnikiem posiadającym własne gospodarstwo rolne. W trakcie kontroli wykonywał przewóz buraków cukrowych wyprodukowanych we własnym gospodarstwie rolnym.

Komendant Wojewódzki Policji w Ł. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie w całości. W piśmie tym stwierdził, że podnoszony przez skarżącego argument "iż jest on jednocześnie przedsiębiorcą i rolnikiem pozostaje bez związku dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Zarówno w chwili kontroli jak i w postępowaniu odwoławczym Pan M. O. nie kwestionował posiadanego przez siebie statusu przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy Prawo działalności gospodarczej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wyjaśnić, iż z dniem 1 stycznia 2004 r. na podstawie art.1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. przepisy wprowadzające ustawę - prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U nr 153, poz.1271/ weszła w życie ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U nr 153, poz.1269/ oraz ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U nr 153, poz.1270/.

Zgodnie z art.97 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. przepisy wprowadzające ustawę - prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sprawy, w których skargi zostały wniesione do Naczelnego Sądu Administracyjnego przed dniem 1 stycznia 2004 roku i postępowanie nie zostało zakończone, podlegają rozpoznaniu przez właściwe wojewódzkie sądy administracyjne na podstawie przepisów ustawy - prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Skarga M. O. została wniesiona przed dniem 1 stycznia 2004 r. i do tego dnia postępowanie nie zostało zakończone. Skarga zostaje zatem rozpoznana na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a sądem właściwym do jej rozpatrzenia jest Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi.

Zgodnie z art.1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U nr 153, poz.1269/ sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej.

W myśl art. 1 § 2 wymienionej ustawy kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Art.145 § 1 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przewiduje, iż sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi:

a/ naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

b/ naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,

c/ inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Organ pierwszej instancji w swej decyzji, jako stronę postępowania administracyjnego wskazał Przedsiębiorstwo Transportowo-Sprzętowe w D.

W myśl art.29 kpa stronami postępowania mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej .

Art.30 § 1 kpa stwierdza, że zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych stron ocenia się według przepisów prawa cywilnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Jako strona postępowania powinien zostać wskazany w decyzji organu I instancji Pan M. O. , to jest osoba fizyczna prowadząca Przedsiębiorstwo Transportowo-Sprzętowe w D.

Wskazanie w decyzji nazwy przedsiębiorstwa, a nie imienia i nazwiska przedsiębiorcy uchybiło przepisom art.107 § 1 kpa, zgodnie z którym w decyzji należy oznaczyć stronę. Przedsiębiorstwo Transportowo-Sprzętowe w D. nie jest stroną postępowania administracyjnego. W myśl organu I instancji brak zatem jej adresata.

Organ odwoławczy rozpoznając odwołanie od decyzji nie dostrzegł powyższego uchybienia formalnego, koncentrując się na meritum sprawy.

Organ I Instancji rozpatrując sprawę ponownie oznaczy w sposób prawidłowy stronę postępowania.

Ponadto przeanalizuje treść przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w brzmieniu obowiązującym w dacie przeprowadzenia kontroli, to jest 21 listopada 2002 r.

Zgodnie z treścią art.42 ust.1 wymienionej ustawy o transporcie drogowym przedsiębiorcy wykonujący transport drogowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wykonujący przewozy na potrzeby własne są zobowiązani do uiszczania opłaty za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych. W myśl zaś art.92 ust.1 pkt 6 wymienionej ustawy kto wykonuje transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne bez uiszczenia opłat za przejazd po drogach krajowych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 zł do 15.000 złotych.

Z wymienionych przepisów wynika, iż każdy przedsiębiorca wykonujący transport drogowy ma obowiązek uiścić opłatę na przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych. Analiza przepisu art.92 ust.1 pkt 6 wymienionej ustawy wskazuje, iż kara pieniężna może zostać wymierzona za wykonywanie transportu drogowego bez uiszczenia opłaty.

Decydujące znaczenie ma zatem to, czy przedsiębiorca uiścił taką opłatę.

Organy administracji w uzasadnieniach swych decyzji uznały, że można wymierzyć karę za nieposiadanie w pojeździe dowodu uiszczenia opłaty w czasie kontroli drogowej.

Wniosek taki nie wynika z treści art.92 ust.1 pkt 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. W przepisie tym wyraźni określono, iż karę można wymierzyć za wykonywanie transportu drogowego bez uiszczenia opłaty w czasie kontroli.

W sytuacji, gdyby ustawodawca chciał wprowadzić możliwość wymierzenia kary za brak w pojeździe dowodu uiszczenia opłaty w czasie kontroli drogowej to inaczej sformułowałby treść przepisu art.92 ust.1 pkt 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Skoro jednak z przepisu tego wynika, że karę wymierza się za uiszczenie opłaty, to nie można jej nałożyć za nieposiadanie w pojeździe dowodu uiszczenia opłaty w czasie kontroli drogowej.

Wprawdzie w punkcie 6 załącznika do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych w transporcie drogowym /Dz.U nr 115, poz.999 ze zm./ przewidziano karę pieniężną w wysokości 4000 zł za wykonywanie transportu drogowego bez posiadania w pojeździe dowodu uiszczenia zapłaty lecz treść tego punktu wykracza poza upoważnienie ustawowe. Zgodnie z treścią art.92 ust.2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. minister właściwy do spraw transportu drogowego został upoważniony do określenia w drodze rozporządzenia wysokości kar pieniężnych za naruszenia, o których mowa w ust.1. Minister Infrastruktury był zatem upoważniony jedynie do określenia wysokości kar a nie naruszeń, za które kary te mogą zostać wymierzone. Naruszenia te bowiem zostały określone w przepisach ustawy.

Minister Infrastruktury natomiast w rozporządzeniu z dnia 3 lipca 2002 r. sam określił, że kara pieniężna jest wymierzona za nieposiadanie w pojeździe dowodu uiszczenia opłaty mimo, że ustawa za takie naruszenie nie przewiduje kary.

Prowadzi to do wniosku, iż Minister Infrastruktury wydał rozporządzenie w części dotyczącej punktu 6 tego załącznika z przekroczeniem upoważnienia ustawowego.

Zauważyć należy, iż z dniem 28 września 2003 r. zmieniono treść art.92 ust.1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. określając możliwość wymierzenia kary za każde naruszenie obowiązków przewidzianych w ustawie, w tym także za brak dowodu uiszczenia opłaty. Zaskarżona decyzja została jednak wydana przed 28 września 2003 r., zaś do tego dnia, zgodnie z treścią art.92 ust.1 pkt 6, karę pieniężną można było wymierzyć tylko za wykonywanie transportu drogowego bez uiszczenia opłaty.

Sąd biorąc pod uwagę naruszenie przepisu art.107 § 1 kpa uchylił na podstawie art.145 § 1 pkt 1c w zw. z art.135 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji i poprzedzającą ją decyzję Komendanta Powiatowego Policji w Ł. z dnia [...] nr [...]

Na podstawie art.152 wymienionej ustawy orzeczono, że do uprawomocnienia się wyroku zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art.200 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z § 18 ust.1a i § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu /Dz.U Nr 163, poz.1348 ze zm./.