Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Pasternak / spr. / Sędziowie WSA Małgorzata Brachel-Ziaja WSA Kazimierz Bandarzewski Protokolant Dorota Solarz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lipca 2008 r. sprawy ze skargi K. G. c. A. i K. G. c. R. na decyzję Wojewody z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu nieruchomości I. uchyla zaskarżoną decyzję w części odmawiającej zwrotu działki nr [...] o pow. 0, 1658 ha, zabudowanej częścią budynku [...] Szkoły Muzycznej oraz częścią budynku Dworu [...], oraz niezabudowanej działki nr [...] o pow. 0,0002 ha położonych w G., oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji w punkcie 1. w części odmawiającej zwrotu działki nr [...] o pow. 0, 1658 ha zabudowanej częścią budynku [...] Szkoły Muzycznej oraz częścią budynku Dworu [...] działki nr [...] o pow. 0, 1658 ha oraz niezabudowanej działki nr [...] o pow. 0,0002 ha położonych w G., II. w pozostałym zakresie skargę oddala, III. zasądza od Wojewody na rzecz skarżących K. G. c. A. i K. G. c. R. kwotę 500 / pięćset / złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Starosta decyzją z dnia [...] kwietnia 2006 r. znak: [...] na podstawie art. 142 w związku z art. 136 ust. 3, art. 229 i art. 229a ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), oraz art. 104 k.p.a. po ponownym rozpatrzeniu wniosku K. G. i R. G. o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, stanowiącej działki ew. nr [...] o pow. 0,1658 ha, nr [...] o pow. 0,0008 ha, nr [...] o pow. 0,0019 ha i nr [...] o pow. 0,0002 ha w G., jednostka ewid. Miasto G. : 1 .odmówił zwrotu zabudowanej częścią budynku [...] Szkoły Muzycznej oraz częścią budynku Dworu [...] działki nr [...] o pow. 0,1658 ha oraz niezabudowanych działek nr [...] o pow. 0,0019 ha i nr [...] o pow. 0,0002 ha, 2.orzekł o zwrocie niezabudowanej działki oznaczonej nr [...] o pow. 0,0008 ha, położonej w G. przy ul. [...] na rzecz K. G. w - części oraz R. G. w - części,

3.orzekł o zwrocie na rzecz Skarbu Państwa zrewaloryzowanego odszkodowania w kwocie 12,66 zł a to od K. G. kwoty 6,33 zł i R. G. kwoty 6,33 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ podał, że orzeczeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia [...].08.1964 r. znak [...], o wywłaszczeniu nieruchomości, utrzymanym w mocy decyzją Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z dnia [...]. 02. 1965 r. znak [...] - przejęto na rzecz Skarbu Państwa między innymi pgr [...], [...], [...], [...], [...], [...] i [...] o powierzchni ogólnej 51 a 09 m2, stanowiące własność Z. G. w 1/2 części oraz K. G. i R. G. po 3/8 części. Wyżej wymienioną decyzją objęte były także grunty stanowiące własność J. M. o powierzchni 10 a 70 m2, oraz W. z D. B. o powierzchni 14a 22m2. Cały wywłaszczony teren objęty był decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. Wydziału Urbanistyki i Architektury o lokalizacji szczegółowej znak [...] z [...].12.1963 r., pod budowę Domu N. Odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość zostało przyznane ówczesnym właścicielom. W kompleksie w/w parcel znajdował się również obszar o powierzchni 8 a 55 m2, w skład którego wchodziła zabudowana Dworem

-2-

[...] parcela budowlana 32, oraz parcela gruntowa pgr [...], znajdująca się w chwili wywłaszczenia w gestii Zarządu Powiatowego [...] w G.

Parcele gruntowe [...], [...], [...], [...] i [...] po II etapie ewidencji gruntów i zmianie oznaczenia na działki [...], [...] oraz [...] o pow. ogólnej 0,3239 ha, zostały zwrócone K. G. i R. G. decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w G., nr [...] z [...].01.1993 r.

W dniu 9. 04 2003 r. K. G. i R. G. zwrócili się z wnioskiem o zwrot pozostałego gruntu położonego w G. przy ul. [...], powstałego z pgr [...] i [...], stanowiącego następujące działki ewidencyjne: [...] o pow. 0,1658 ha, [...] o pow. 0,0008 ha, [...] o pow. 0,0019 ha i [...] o pow. 0,0002 ha, o pow. ogólnej 0,1687 ha. Działki te powstały z podziału działki [...] objętej Kw Nr [...] prowadzoną przez Sąd Rejonowy w G. Wydział [...].

Decyzją Starosty z dnia [...].10.2000 r. odmówiono zwrotu parcel gruntowych odpowiadających działkom [...], [...], [...] i części działki [...]. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Wojewody z dnia [...].12.2000 r., która następnie wyrokiem NSA z 17.10.2001 r. sygn. akt II SA/Kr 251/01 została w części uchylona i przekazana do ponownego rozpatrzenia. W pozostałej części, rozstrzygającej o żądaniu zwrotu działek nr [...] i [...], stwierdzono jej nieważność. W uzasadnieniu wyroku NSA zarzucił, że ustalenia Starosty co do oznaczenia żądanych do zwrotu działek były dowolne i nie odzwierciedlone dokumentami geodezyjnymi, a ponadto zarzucił ogólnikowe ustalenie, że część wywłaszczonego gruntu objętego wnioskiem o zwrot została wykorzystana zgodnie z celem wywłaszczenia. Sąd wskazał, że przy odtworzeniu celu wywłaszczenia pomocne mogą być dane i dokumenty, które w świetle przepisu art. 16 ustawy z 12.03.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości winny stanowić załącznik do wniosku wywłaszczeniowego.

Realizując zalecenia zawarte w powyższym wyroku NSA, organ l instancji zlecił A. S.A. w G. wykonanie synchronizacji stanu katastralnego ze stanem ewidencji gruntów dla celów niniejszego postępowania. W oparciu o opracowaną dokumentację ustalono, że w wyniku synchronizacji pgr [...] i [...] nastąpił podział działki [...] na [...], [...], [...] i [...]. Część pgr [...], [...] i [...] o pow. 0,1666 ha weszła

-3-

w skład działek ewidencyjnych nr [...] i [...], natomiast część pgr [...] i [...] o pow. 13 m2 weszła w skład działki nr [...], a część o pow. 48 m2 do działki nr [...], powstałej z podziału działki nr [...]. Kolejna część pgr [...] i [...] o pow. 18 m2 , stanowi obecnie działkę ew. nr [...], a część o pow. 11 m2 weszła w skład działki ew. nr [...].

Działki [...], [....] oraz [...] o pow. ogólnej 0,3239 ha, jak wyżej wskazano, zostały zwrócone K. G. i R. G. decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego Nr [...] z [...].01.1993 r. Tą samą decyzją została również rozstrzygnięta sprawa odmowy zwrotu działek [...] i [...]. Powyższy stan opisany jest na mapach podziału, wykonanych w wyniku synchronizacji pgr [...] i [...]. Z dalszej części dokumentacji geodezyjnej wynika, że w skład wydzielonej działki [...] weszła oprócz części przedmiotowej parceli [...] o pow. 6 m2, również część parceli [...] o pow. 2 m2, stanowiąca własność K. G., R. G. i zmarłej Z. G.

Opracowana dokumentacja wykazała również, że działka [...] o pow. 19 m2 nie stanowiła nigdy własności K. G., R. G. jak również zmarłej Z. G., bowiem powstała z części pgr [...] i [...] objętych Kw Nr [...]. Parcele te nie były przedmiotem decyzji wywłaszczeniowej, zatem domaganie się zwrotu działki [...] o pow. 19 m2 jest bezzasadne.

Przytaczając treść art. 136 ust. 3, art. 229, oraz art. 229a ustawy z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, organ stwierdził, iż ze szczegółowej analizy zebranych w sprawie materiałów, a w szczególności akt wywłaszczeniowych i decyzji o lokalizacji wynika, że celem wywłaszczenia była budowa Domu N. Zdaniem organu cel wywłaszczenia został zrealizowany, bowiem Dom N. wybudowano na części płaskiej terenu, bezpośrednio przy ul. [...] w konturze objętym decyzją o lokalizacji szczegółowej, określonym kolorem czerwonym w załączniku do zaświadczenia lokalizacyjnego Nr [...] z [...].12.1963 r. Płaska część wywłaszczonego terenu o pow. 0,4300 ha została wykorzystana w całości i jest niezbędna do funkcjonowania Domu N. oraz [...] Szkoły Muzycznej, w których realizowane są zadania z zakresu oświaty i wychowania.

Znajdująca się w granicach wywłaszczenia, na działkach o zwrot których ubiegają się wnioskodawcy [...] Szkoła Muzyczna l Stopnia stanowi wprawdzie inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, jednak w dniu wydania tej decyzji cel

-4-

ten może stanowić podstawę wywłaszczenia, gdyż zgodnie z art. 6 pkt. 6 cyt. ustawy jest to cel publiczny. Brak zatem podstaw do przyjęcia, iż występuje zbędność nieruchomości na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Zwrócona na rzecz wnioskodawców działka [...] o pow. 0,0008 ha zlokalizowana jest poza ogrodzeniem [...] Szkoły Muzycznej i jako zbędna podlega zwrotowi na rzecz byłych właścicieli nieruchomości i spadkobierców zmarłej Z. G. Odszkodowanie należne Skarbowi Państwa z tytułu zwrotu tej działki zostało ustalone zgodnie zasadami określonymi w art. 140 u.g.n.

W odwołaniu od powyższej decyzji K. G. i R. G. zaskarżyli jej pkt. 1, dotyczący odmowy zwrotu działek nr [...], [...] i [...], a następnie zarzucili, że cała decyzja wydana została z naruszeniem przepisów art. 7, 77 § 1 i 80 kpa., oraz wnieśli o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ l instancji. Nadto zarzucili, że organ l instancji błędnie potraktował budowę Domu N. jako realizację celu wywłaszczenia, ponieważ obiekt ten posadowiony jest na innych działkach niż stanowiące przedmiot postępowania. Uznali też za niesłuszne utożsamianie budowy domu partii nie objętej stosowną decyzją lokalizacyjną, za realizację celu wywłaszczenia. Zarzucili nadto, ze działka nr [...] pozostawała w ich władaniu do czasu przejęcia nieruchomości przez wywłaszczającego.

Wojewoda decyzją z dnia [...].06.2006 r. znak [...] na podstawie art. 138 § 2 kpa, oraz art. 9a, art. 136 w związku z art. 229a u.g.n. uchylił w całości zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi l instancji. Organ wskazał, że zrealizowany zgodnie z celem wywłaszczenia budynek Domu N. usytuowany jest na działkach, które nie stanowiły własności wnioskodawców, niemniej jednak został wybudowany na terenie objętym tym samym orzeczeniem o wywłaszczeniu nieruchomości z [...].08.1964 r. i tą samą decyzją o lokalizacji szczegółowej. Natomiast bezsporne w sprawie jest, że na wnioskowanym do zwrotu terenie nie stoi Dom N., oraz że na całym obszarze objętym orzeczeniem o wywłaszczeniu planowana była jedynie budowa Domu N. Jak wynika z akt sprawy, oprócz Domu N. na części wywłaszczonej nieruchomości - wnioskowanej do zwrotu - wybudowany został Dom Partii, w którym obecnie mieści się [...] Szkoła Muzyczna.

-5-

Powołując się nadto na : pisma Prezydium M.R.N. w G. z [...].08.1964 r. Nr [...], skierowane do Prezydium W.R.N. w R. (w związku z odwołaniami od orzeczenia o wywłaszczeniu), oraz Prezydium W.R.N. z dnia [...].08.1966 r. skierowane do K. G. (którego kopia znajduje się w aktach), fakt posiadania przez KW PPZPR w R. decyzji lokalizacyjnej Nr [...] z [...].06.1964 r. wydanej przez Prezydium P.R.N. w G. na budowę budynku administracyjnego KP PZPR w G., oraz decyzję tegoż Prezydium z [...].02.1966 r. o przekazaniu Komitetowi nieruchomości gruntowej, oznaczonej jako [...], [...], [...], [...], [...] o pow. 0,288 Wojewoda stwierdził, iż organ l instancji błędnie przyjął, że zrealizowanym, innym celem niż określony w decyzji o wywłaszczeniu jest [...] Szkoła Muzyczna, bowiem na wnioskowanej do zwrotu części wywłaszczonej nieruchomości wybudowany został Dom Partii. Nadto zastosowanie art. 229 a u.g.n. wymaga ustalenia, czy na wywłaszczonej nieruchomości został zrealizowany inny cel, niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, który w dniu wydania decyzji mógł stanowić podstawę wywłaszczenia. Wymaga to rozważenia, czy zrealizowany na przedmiotowej nieruchomości ceł mógł stanowić podstawę wywłaszczenia na podstawie przepisów ustawy z 12.03.1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, a nie -jak to błędnie uczynił organ l instancji- ustalenia tej okoliczności w oparciu o przepis art. 6 pkt. 6 ustawy dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Na skutek skargi wniesionej na powyższą decyzję Wojewody przez [...] Szkołę Muzyczną l Stopnia w G., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2007 r. sygn. akt II SA/Kr 906/06 uchylił zaskarżoną decyzję .

W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd, wskazując na treść przepisów art. 127 § 1, art. 128 i art. 129 § 2 k.p.a. stwierdził, że rozpatrując odwołanie K. G. i R. G. od decyzji Starosty z dnia [...].04.2006 r. znak [...] Wojewoda przyjął, mimo niejednoznacznej treści odwołania, że obejmuje ono całą decyzję organu ł instancji. Nadto Sąd stwierdził, że organ odwoławczy wydał zaskarżoną decyzję z naruszeniem przepisu art. 138 k.p.a. Nie zachodziła bowiem konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części, a więc nie zachodziły przeszkody do merytorycznego rozpoznania sprawy przez organ odwoławczy i ustalenia, czy w sprawie zachodzą

-6-

przesłanki do zwrotu wnioskowanych działek. Sąd wskazał, że w rozpoznawanej sprawie przedmiot sporu sprowadza się do oceny trzech podstawowych kwestii istotnych dla podjęcia decyzji w przedmiocie zwrotu wnioskowanych działek K. G. i R. G., a to stwierdzenia przez organ:

- po pierwsze czy wszystkie działki, wywłaszczone decyzją z [...].08.1964 r. i wnioskowane w niniejszej sprawie do zwrotu stanowiły własność K., R. i Z. G.,

- po drugie, czy wywłaszczone nieruchomości stały się zbędne na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu,

- po trzecie, czy w odniesieniu do działki nr ew. [...], zabudowanej częścią budynku [...] Szkoły Muzycznej oraz częścią budynku Dworu [...] można przyjąć, że został na niej zrealizowany inny cel, niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, który w dniu wydania tej decyzji mógł stanowić podstawę wywłaszczenia.

Nadto Sąd uznał, że organ odwoławczy słusznie wskazał na błędne ustalenia organu l instancji, który przyjął, że na terenie wnioskowanej do zwrotu działki nr [...] wybudowana została [...] Szkoła Muzyczna ponieważ z dokumentów znajdujących się w aktach administracyjnych niezbicie wynika, że na tym terenie został wybudowany Dom Partii, a dopiero później budynek ten został przekazany Szkole Muzycznej. Za prawidłową uznał Sąd także wykładnię organu odwoławczego dotyczącą stosowania przepisu art. 229a w związku z art. 229 u.g.n. W końcu stwierdził Sąd, że akta administracyjne zawierają dokumentację synchronizacji stanu katastralnego wykonaną dla celów niniejszego postępowania, umożliwiającą precyzyjne określenie powierzchni działek ewidencyjnych, które zostały utworzone z parcel gruntowych, dla wyeliminowania dowolności co do oznaczenia żądanych do zwrotu działek.

Wojewoda, po ponownym rozpatrzeniu odwołania wnioskujących o zwrot nieruchomości K. G. i R. G., decyzją z dnia [...] r., [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 k.p.a., oraz art. 9a, art.136, art.137 i art. 229a ustawy z dnia 21.08.1997 r. .o gospodarce nieruchomościami:

- utrzymał w mocy zaskarżoną część decyzji Starosty z dnia [...] kwietnia 2006 r. znak [...], określoną w punkcie 1 sentencji,

-7-

orzekającą o odmowie zwrotu zabudowanej częścią budynku [...] Szkoły Muzycznej oraz częścią budynku Dworu [...] działki nr [...] o pow. 0,1658 ha, oraz niezabudowanych działek nr [...] o pow. 0,0019 ha i nr [...] o pow. 0,0002 ha położonych w G.

W uzasadnieniu decyzji Wojewoda stwierdził, że w związku z treścią powyższego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego pełnomocnik K. i R. G., w sposób jednoznaczny określił zakres zaskarżenia, poprzez wskazanie punktu 1 decyzji Starosty z dnia [...] kwietnia 2006 r. Organ odwoławczy ustalił zatem, że przedmiotem rozpoznania jest zaskarżona część powyższej decyzji objęta punktem 1, w którym orzeczono o odmowie zwrotu zabudowanej częścią budynku [...] Szkoły Muzycznej oraz częścią budynku dworu [...] działki nr [...] o pow. 1658 ha oraz niezabudowanych działek nr [...] o pow. 0,0019 ha i nr [...] o pow. 0,0002 ha.

Wojewoda wskazał, że zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego OZ w Krakowie z dnia 10 lutego 1994 r. sygn. akt SA/Kr 937/93 przedmiotem rozpoznania po raz kolejny wniosku o zwrot nieruchomości jest działka nr [...] położona w G. Ten sam sąd, rozpoznając sprawę odmowy zwrotu m.in. działki nr [...] w wyroku z dnia 17.10.2001 r. sygn. akt II SA/Kr 251/01 podkreślił, że Starosta w sposób dowolny ustalił oznaczenia żądanych do zwrotu działek, bez potwierdzenia określonego ich stanu dokumentacją geodezyjną. Wobec powyższego na zlecenie Starosty sporządzono dokumentację techniczno-prawną dotyczącą synchronizacji stanu katastralnego wywłaszczonej nieruchomości do stanu zawartego w operacie ewidencji gruntów miasta G., umożliwiającej precyzyjne określenie powierzchni działek ewidencyjnych utworzonych z wywłaszczonych parcel gruntowych. Organ ustalił, że zgodnie z mapą podziału z dnia 12 lutego 2003 r. powstałą w wyniku synchronizacji do stanu katastralnego działki nr [...] o pow. 0,1687 ha, działka ta dzieli się na nowe działki:

-działkę ewidencyjną nr [...] o pow. 0,1658 ha powstałą z części wywłaszczonych pgr nr [...] i [...],

-działkę ewidencyjną nr [...] o pow. 0,008 ha powstałą w całości z części wywłaszczonych pgr [...] i [...],

-8-

-działkę ewidencyjną nr [...] o pow. 0,0019 ha powstałą z części pgr nr [...] i [...], które nie były objęte orzeczeniem Prezydium WRN w R. o wywłaszczeniu nieruchomości z dnia [...] sierpnia 1964 r.,

-działkę ewidencyjną nr [...] o pow. 0,0002 ha powstałą w całości z części wywłaszczonej pgr. [...].

W oparciu o powyższe organ ustalił, że wchodzące w skład działek nr [...], [...] i [...] parcele gruntowe nr [...], [...] i [...] objęte były decyzją wywłaszczeniową z dnia [...] sierpnia 1964 r. i stanowiły w chwili wywłaszczenia współwłasność Z. G., w 2/8 cz. l K. G. oraz R. G. po 3/8 cz.

Nadto działka nr [...] o pow. 0,0019 ha powstała z części parcel gruntowych l. kat [...] i [...], które nie były objęte orzeczeniem Prezydium WRN w R. z dnia 5 sierpnia 1964 r. o wywłaszczeniu nieruchomości. Ustalono również na podstawie badania stanu prawnego nieruchomości położonej w G. przy ul. [...], że parcele te przeniesione ostały z Lwh [...] do księgi wieczystej Kw nr [...] - G. w 1975 r., a następnie utworzyły wraz z pb. [...] działki nr [...] i [...] i nigdy nie stanowiły własności K. G., R. G. oraz zmarłej Z. G. Jak wynika z zapisów w dziale II Kw Nr [...], współwłaścicielami tej nieruchomości są osoby fizyczne - właściciele lokali nr [...], w 7/16 c., nr [...] i [...] w - c. nr [...] w 1/16 cz. (na podstawie wskazanych w uzasadnieniu decyzji umów sprzedaży).

Skoro więc K. G., R. G. i zmarła Z. G. nigdy nie byli właścicielami wnioskowanej do zwrotu działki nr [...] powstałej z parcel gruntowych l. kat [...] i [...], to ich wniosek o zwrot w części dotyczącej tejże działki nie znajduje uzasadnienia.

Na podstawie wskazanej wyżej dokumentacji sporządzonej w sprawie, w tym protokołu granicznego z 5. 11. 2002 r. z czynności ustalenia przebiegu granic dla postępowania prowadzonego o zwrot działki nr [...] wraz ze szkicem granicznym, a także dokonanych przez organ odwoławczy w dniu 14 grudnia 2007 r. oględzin ustalono, że na działce nr [...] usytuowana jest część budynku [...] Szkoły Muzycznej oraz część budynku Dworu [...]. Teren Szkoły Muzycznej wraz z działką nr [...] jest ogrodzony ogrodzeniem trwałym i w całości zagospodarowany. Część działki nr [...] po północnej stronie budynku zajęta jest

-9-

pod mały parking z miejscami postojowymi dla samochodów osobowych, z placem manewrowym, który wcześniej zagospodarowany był jako warzywnik. Teren ten jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania budynku, stanowi równocześnie drogę przeciwpożarową i jedyny dostęp do zaplecza budynku, gdzie znajduje się dodatkowe wejście wraz z chodnikiem. Pozostała, niewielka część działki nr [...] wraz z działką nr [...] zagospodarowana jest jako zieleń urządzona z trawnikiem i pojedynczymi drzewami.

Wojewoda powtórzył swoje wcześniejsze, prawidłowe ustalenia dotyczące budowy Domu N. i jego lokalizacji, oraz budowy Domu [...] wybudowanego na części wywłaszczonej nieruchomości, wnioskowanej do zwrotu-powołując się na wskazane już wyżej pisma Prezydium MRN w G. z [...].08.1964 r. i Prezydium W.R.N. w R. z [...].08. 1966 r., oraz decyzję lokalizacyjną z dnia 4.06.1964 r. na budowę Komitetu Powiatowego PZPR i decyzję z dnia [...].02.1966 r. o przekazaniu Komitetowi nieruchomości gruntowej oznaczonej l. kat. [...], [...], [...], [...], [...] o pow. 0,2882 ha przejętej przedmiotowym orzeczeniem o wywłaszczeniu. Nadto uznał Wojewoda, że interpretacja przepisu art. 229 a u.g.n. przez organ l instancji była błędna i stwierdził, że ocena, czy zrealizowany na wywłaszczonej nieruchomości inny cel- budowa domu [...]- mógł stanowić podstawę wywłaszczenia winna dokonać się w oparciu o przepisy ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, a nie w oparciu o przepis art. 6 pkt. 6 u.g.n.

W związku z powyższym Wojewoda wskazał na treść art. 3 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. i wynikające z tego przepisu szczegółowe przesłanki dopuszczalności wywłaszczenia. Organ wskazał także, iż przepis ten nie definiował pojęcia celu użyteczności publicznej. Wobec tego Wojewoda przyjął, powołując się na pogląd wyrażony w piśmiennictwie, że celem użyteczności publicznej jest cel leżący w interesie Państwa, a ogólnie mówiąc zamierzenia społecznie użyteczne. Teren, na którym usytuowany był budynek administracyjny KP PZPR przeznaczony był na cele użyteczności publicznej, co wynika z powołanego już wyżej pisma wyjaśniającego Prezydium M.R.N. w G. [...].08.1964 r., w którym stwierdzono, że przeznaczenie terenu objętego wywłaszczeniem zostało zmienione uchwałą Prezydium PPRN w G. i Prezydium W.R.N. w R. na budownictwo użyteczności publicznej. Ponadto KW PZPR był w posiadaniu decyzji lokalizacyjnej

-10 -

Nr [...] z [...].06.1964 r. na budowę budynku KP PZPR w G., oraz decyzji z [...].02.1966 o przekazaniu Komitetowi parcel gruntowych tam wymienionych. Ponadto wskazał organ, że w świetle obowiązujących w dacie wywłaszczenia przepisów ustawy z 31.01.1961 r. o planowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 7, poz. 47), oraz zarządzenia Przewodniczącego Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury z [...].08.1961 r. w sprawie ustalania lokalizacji szczegółowej inwestycji budowanych i stref ochronnych oraz wyrażania zgody na zmianę sposobu wykorzystania terenu (M.P. Nr 62, poz. 268), decyzje ustalające lokalizację szczegółową inwestycji wydawane były w zgodzie ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Skoro zatem teren, na którym został wybudowany budynek administracyjny KP PZPR przeznaczony był na cele użyteczności publicznej zaś KW PZPR w R. uzyskał decyzję lokalizacyjną na budowę budynku KPPZPR w G., to w świetle obowiązujących w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu przepisów ustawy z dnia 12 marca 1958 r., zrealizowany na nieruchomości inny cel- budowa Domu Partii- mógł stanowić podstawę wywłaszczenia.

Skargę na powyższą decyzję Wojewody z dnia [...] r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wniosły K. G. c. A. i K. G. c. R., zmarłego w dniu [...] stycznia 2008 r. wnioskodawcy w postępowaniu administracyjnym, obydwie działające przez pełnomocnika adwokata J. B.

Skarżące zarzuciły naruszenie art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 kpa, oraz błąd w ustaleniach faktycznych przez utożsamienie budowy Domu Partii nie objętej stosowną decyzją lokalizacyjną za realizację celu wywłaszczenia, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i uwzględnienie wniosku o zwrot działek nr [...], [...] i [...], oraz o zasądzenie kosztów postępowania, względnie o u chylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżących zakwestionował przydatność wykonanej synchronizacji jeżeli chodzi o odtworzenie stanu gruntu z czasu wywłaszczenia, podkreślił, że wobec niewybudowania Domu N. na wywłaszczonych działkach nieruchomość stała się zbędna na cel wywłaszczenia. Zarzucił błędne zastosowanie art. 229 a u.g.n., wskazał, że grunt o powierzchni 51 a 09 m2 , stanowiący m. in. pgr [...], [...] i in. przejęty przez Skarb Państwa

-11 -

stanowiący własność rodziny G. został w całości objęty decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydziału Budownictwa i Architektury w G. o lokalizacji szczegółowej i przeznaczony pod budowę Domu N. Wykonana na użytek nin. sprawy synchronizacja stanu katastralnego stanowiącego podstawę wywłaszczenia umożliwia precyzyjne określenie powierzchni działek ewidencyjnych utworzonych z dotychczasowych parcel gruntowych, ale nie obrazuje stanu na gruncie z czasu wywłaszczenia. Własność rodziny stanowiła także działka nr [...] o powierzchni 0,0019 ha. Zapisy w Kw [...] dotyczą rozporządzeń nieruchomością z lat 60-tych i 70-tych. Zdaniem skarżących w sprawie nie mają zasadniczego znaczenia decyzja lokalizacyjna z 1964 r. na budowę budynku administracyjnego Komitetu Powiatowego Partii, ani decyzja z 1966 r. o przekazaniu Komitetowi nieruchomości oznaczonej wtedy jako l. kat. [...], [...], [...], [...] i [...] o pow. 0,2882 ha. Wywłaszczone rodzinie G. działki stały się zbędne na cel wywłaszczenia, zaś decyzja lokalizacyjna dla Domu Partii wydana dwa miesiące po wydaniu decyzji o wywłaszczeniu gruntu pod Dom N., nie mogła być znana skarżącym. Przeprowadzony dowód z oględzin nie wniósł nic do sprawy w kontekście treści wyroku NSA z 10 lutego 1994 r. sygn. akt SA/Kr 937/93, ponieważ nie dokonano pomiaru wolnego od zabudowy terenu, określenia terenu niezbędnego jako obejścia budynku, określenia powierzchni terenu przeznaczonego pod parking. Zdaniem skarżących powoływanie się na przepis art. 229 a u.g.n. jest zbyt daleko idące, gdyż budowa Domu Partii nie była celem użyteczności publicznej, a jedynie została zlokalizowana na gruntach przeznaczonych na cel użyteczności publicznej. Budowy Domu Partii nie można wiązać z wzniesieniem budynku użyteczności publicznej.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie i wskazał, że organ uwzględnił zalecenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 21 kwietnia 2007 r., sygn. akt II SA/Kr 251/06, podtrzymując motywy rozstrzygnięcia zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W piśmie z dnia 13.06.2008 r. skarżąca K. G. podtrzymała zarzuty skargi, podając, że zgodnie z zanotowanymi w jej pamięci faktami, działka nr [...] o pow. 19 m2 wchodziła w skład rodzinnego ogrodu.

-12-

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Zgodnie z treścią art. 1 ustawy z dnia 25.07.2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, która to kontrola w myśl art. 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), w skrócie p.p.s.a. odbywa się na zasadach określonych w przepisach tej ustawy. W ramach kontroli działalności administracji publicznej przewidzianej w art. 3 p.p.s.a. sąd uprawniony jest do badania, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną- art. 134 § 1 p.p.s.a., zaś jedynym ograniczeniem w tym zakresie jest zakaz przewidziany w art. 134 §2 p.p.s.a.

Skarga zasługuje na częściowe uwzględnienie, jednakże nie z powodu zarzutów w niej podnoszonych.

Zaskarżoną decyzją odmówiono zwrotu nieruchomości stanowiącej obecnie wymienione tam działki ewidencyjne, w oparciu o zróżnicowane przesłanki i podstawy prawne.

W odniesieniu do działek ewidencyjnych :

1. nr [...] o pow. 0,1658 ha, zabudowanej częścią budynku Szkoły Muzycznej i częścią Dworu [...], oraz

2. nr [...] o pow. 0,0002 ha - niezabudowanej

podstawą odmowy zwrotu był przepis art. 229a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, dodany ustawą z 28.11.2003 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2004 r.,nr 141, poz. 1492 ze zm.), zgodnie z którym art. 229 (u.g.n.) stosuje się, jeżeli na nieruchomości został zrealizowany inny cel, niż określony w decyzji o wywłaszczeniu a który w dniu wydania tej decyzji mógł stanowić podstawę wywłaszczenia.

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2008 r., sygn. akt K 6/05 (orzecznictwo do Dz. U. 04.261.2603-art. 229a) stwierdził w pkt. 3, że art. 229a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.) jest niezgodny z art. 21 ust.2 w związku z art. 64

-13-

ust. 2 oraz art. 7 Konstytucji. Zgodnie z art. 190 ust. 1 i 3 Konstytucji z dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw z dnia 9 kwietnia 2008 r. (Dz. U. nr 59, poz. 369) art. 229a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami utracił moc.

Przepis art. 145a § 1 k.p.a. stanowi: "Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja".

Stosownie do art. 145 § 1 pkt. 1 lit. b) ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi decyzja lub postanowienie podlega uchyleniu, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego. Skutkiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności przepisu stanowiącego podstawę prawną decyzji jest powinność jej uchylenia przez sąd. Skoro bowiem stwierdzenie niezgodności aktu normatywnego, na podstawie którego została wydana zaskarżona decyzja, z Konstytucją RP, umową międzynarodową lub z ustawą, jest podstawą wznowienia postępowania administracyjnego, to taka regulacja prawna uzasadnia uchylenie zaskarżonej decyzji, oraz decyzji organu pierwszej instancji, niezależnie od okoliczności, że ta podstawa wznowienia postępowania nie istniała w chwili wydawania decyzji (por. T. Woś, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, wyd.2 Wyd. LexisNexis, W-wa 2008, kom do art. 145 ustawy, J. Zimmermann, glosa do wyroku NSA z 6.01.1999, III SA 4728/97, OSP 2000/1/16, wyrok WSA z 16.06.2004 r. II SA/Gd 430/01, lex. Nr 299433).

W niniejszej sprawie zachodzi przesłanka wznowienia postępowania określona w art. 145a § 1 k.p.a, w zakresie dotyczącym odmowy zwrotu działki ew. nr [...] o pow. 0,1658 ha, oraz działki ew. nr [...] o pow. 0,0002 ha, ponieważ podstawą odmowy ich zwrotu był przepis art. 229a ustawy o gospodarce nieruchomościami, uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z art. 21 ust. 2 w związku z art. 64 ust. 2 oraz z art. 7 Konstytucji RP.

Natomiast w oparciu o inną podstawę prawną organ orzekł o odmowie zwrotu działki ew. nr [...] o pow. 0,0019 ha. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Wojewoda ustalił, że działka ta powstała z parcel gruntowych l. kat [...] i [...],

-14-

których właścicielami nigdy nie byli K. G., R. G. i Z. G. Powołując się na treść art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami organ uznał, że wniosek o zwrot w części dotyczącej tej działki nie znajduje uzasadnienia. W sentencji decyzji Wojewody jako podstawa prawna powołany został art. 136 u.g.n. bez szczegółowego wskazania na ust. 3 tego przepisu, jednakże brak ten nie może mieć znaczenia wobec istnienia podstawy prawnej i powołania jej szczegółowo w uzasadnieniu decyzji. Zgodnie z tym przepisem zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części mogą żądać tylko poprzedni jej właściciel, lub jego spadkobierca.

W zakresie dotyczącym odmowy zwrotu działki o nr ewid. [...] należało więc dokonać oceny zaskarżonej decyzji pod względem jej zgodności z przepisami prawa materialnego i przepisami postępowania. Dokonując tej oceny sąd orzekający był obowiązany brać pod uwagę regulację zawartą w przepisie art. 153 p.p.s.a., który stanowi, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą ten sąd oraz organ którego działanie lub bezczynność były przedmiotem zaskarżenia. Mając na uwadze stan prawy w odniesieniu do działek nr ewid. [...] i [...], tj. konieczność uchylenia w tym zakresie zaskarżonej i poprzedzającej ją decyzji ze względu na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 kwietnia 2008 r., pozostaje aktualna ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania, dotyczące pozostałej, żądanej do zwrotu nieruchomości stanowiącej działkę o nr ewid. [...] o pow. 0,0019 ha.

W odniesieniu do tej działki organ obowiązany był zatem - zgodnie z poglądem wyrażonym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 11 kwietnia 2007 r. sygn. akt II SA/Kr 906/06 rozstrzygnąć przede wszystkim, czy wszystkie działki, wywłaszczone decyzją z [...].08.1964 r. i wnioskowane w niniejszej sprawie do zwrotu stanowiły własność K., R. i Z. G. i dopiero w zależności od wyniku tego ustalenia, kontynuować postępowanie polegające na badaniu, czy zaistniały przesłanki jej zwrotu wynikające z przepisu art. 137 u.g.n, tj. czy stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu czy też zachodzi sytuacja, w której zrealizowano na niej inny cel, niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, który mógł w dniu jej wydania stanowić podstawę zwrotu - to w przypadku ustalenia, że działka ta stanowiła własność wnioskodawców i ich spadkodawczyni, bądź odmówić jej zwrotu z uwagi na brak przesłanki, o której

-15-

mowa w art. 136 ust. 3 u.g.n. (domaganie się zwrotu wywłaszczonej nieruchomości wyłącznie przez jej właściciela lub jego spadkobierców). Odnośnie wskazań co do dalszego postępowania, WSA w Krakowie w powyższym wyroku uznał, że akta administracyjne zawierają dokumentację synchronizacji stanu katastralnego wykonaną dla celów niniejszego postępowania, umożliwiającą precyzyjne określenie powierzchni działek ewidencyjnych, które zostały utworzone z parcel gruntowych, dla wyeliminowania dowolności co do oznaczenia żądanych do zwrotu działek. Należy w tym miejscu wskazać, że na potrzebę sporządzenia prawidłowej dokumentacji geodezyjnej dotyczącej żądanych do zwrotu działek wskazał NSA OZ w krakowie w wyroku z 17.10.2001 r. sygn. akt II SA/Kr 251/01 zarzucając, że ustalenia Starosty co do oznaczenia żądanych do zwrotu działek były dowolne i nie odzwierciedlone dokumentami geodezyjnymi. Zgodnie z powyższym zaleceniem sporządzono dokumentację techniczno-prawną dotyczącą synchronizacji stanu katastralnego wywłaszczonej nieruchomości do stanu zawartego w operacie ewidencji gruntów miasta G. Z dokumentacji tej, sporządzonej przez uprawnionych geodetów, którzy przeprowadzili czynności polegające na okazaniu granic pgr. [...] i [...] (kserokopia protokołu granicznego w aktach sprawy) będących przedmiotem wniosku o zwrot i badaniu staniu prawnego ksiąg wieczystych, sporządzili opinię techniczną zawierającą opis przebiegu granic, oraz szczegółowy opis dotyczący w/w parcel gruntowych wraz ze wskazaniem, w skład których działek ewidencyjnych wchodzą części tych parcel o określonych powierzchniach, sporządzili mapy podziału w wyniku synchronizacji, obrazujące granice parcel gruntowych, oraz granice działek ewidencyjnych, wynika, że działka ewidencyjna nr [...], o zwrot której ubiegają się skarżący powstała z części parcel, które nie stanowiły własności K. G., R. G. ani Z. G. Należy podkreślić, że powyższe czynności zostały wykonane w oparciu o dokumenty korzystające z waloru dokumentów urzędowych (art. 76 § 1 k.p.a.) - tj. mapę katastralną (informacja zaw. w protokole okazania granic pgr. [...] i [...]), oraz mapę ewidencyjną. K. G. i R. G. brali udział w czynności okazania granic wywłaszczonych parcel [...] i [...] i nie zgłosili zastrzeżeń do ich przebiegu. Nie składali również w toku postępowania zastrzeżeń w stosunku do sposobu, treści i wyników przeprowadzonych czynności, w szczególności nie podważali treści mapy katastralnej i przedstawionych tam granic,

-16-

ani treści mapy ewidencyjnej. Wyniku tak przeprowadzonych dowodów nie mogą podważać twierdzenia skarżących o samym tylko władaniu sporną działką, czy też o zakresie posiadania w okresie poprzedzającym wywłaszczenie, nie poparte konkretnymi dowodami. W szczególności nie mogą tych wniosków podważać okoliczności dotyczące budowy ogrodzenia przez sąsiada i lokalizacji tego ogrodzenia, czy też usytuowania na gruncie drzewa, gdyż nie stanowią one dowodów świadczących o zakresie własności wywłaszczonych parcel gruntowych. Na podstawie przeprowadzonych dowodów organ prawidłowo również ustalił, że parcele gruntowe [...] i [...] weszły w skład :

-działek ewidencyjnych zwróconych skarżącym decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w G. z dnia [...] stycznia 1993 r. znak [...],

- działek ewidencyjnych, których zwrotu odmówiono tą samą (powyższą) decyzją,

-działki ewidencyjnej zwróconej decyzją Starosty z dnia [...].04.2006 r. znak [...] (w pkt. 2. tej decyzji, tj. poprzedzającej decyzję zaskarżoną, które to rozstrzygnięcie jest ostateczne), oraz

- działek ewidencyjnych objętych żądaniem zwrotu w niniejszej sprawie

Stwierdzić zatem należy, że organy w sposób prawidłowy przeprowadziły dowody mające stanowić podstawę ustalenia, czy spełniona została przesłanka z art. 136 ust. 3 u.g.n. - tj. wymóg aby wniosek o zwrot nieruchomości pochodził od jej poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercy. Z tak przeprowadzonych dowodów zostały wyciągnięte prawidłowe wnioski, a podstawa faktyczna i prawna rozstrzygnięcia została prawidłowo wskazana. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji w ocenie sądu odpowiada wymogom wynikającym z treści art. 107 § 3 k.p.a.

W tym zakresie nie można więc postawić organom zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę orzekania w sprawie zakończonej zaskarżoną decyzją co do odmowy zwrotu działki nr erwid. [...], ani też zarzutu naruszenia przepisów postępowania, bądź pominięcia treści art. 153 p.p.s.a.

Biorąc pod uwagę powyższe, zważywszy na zaistniałą podstawę wznowienia postępowania, należało orzec jak w pkt. l sentencji, zaś nie znajdując podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji w pozostałej części z uwagi treść przepisu art. 145 § 1 i § 2 p.p.s.a., należało w oparciu o art. 151 p.p.s.a. orzec jak w pkt. II sentencji. O kosztach orzeczono w oparciu w art. 200 p.p.s.a.