Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Łucja Franiczek (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Ewa Krawczyk, Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka, Protokolant sekretarz sądowy Beata Malcharek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lutego 2008r. sprawy ze skargi E. S. oraz L. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podziału nieruchomości oddala skargę.

Decyzją Naczelnika Gminy R. z dnia [...] r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosku S. J., M. B., K. S. i E. G. na podstawie art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości ( tekst jedn. Dz. U. z 1989 r. Nr 14, poz. 74 ), zatwierdzono projekt podziału działek nr : [...],[...],[...],[...],[...], położonych w R. – na działki nr : [...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...]

( wg przedłożonej mapy z dnia [...] r. Nr [...]).

W uzasadnieniu decyzji powołano się na zgodność dokonanego podziału z zatwierdzonym planem realizacyjnym z dnia [...]r. Nr [...].Nadto, wyjaśniono że działka nr [...] powstała po połączeniu działek [...],[...],[...] i [...], położonych w ogólnym planie zagospodarowania przestrzennego w jednostce strukturalnej oznaczonej symbolem AG MNMR, przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i zagrodowe.

W dniu [...] r. L. S. jako następca prawny A. M. i T. M., wniósł o stwierdzenie nieważności powyższej decyzji na podstawie art. 156 kpa, zarzucając że decyzją tą zatwierdzono m.in. podział działki nr [...], o który nie przystąpili jej właściciele ujawnieni w KW nr [...] i jednostce rejestrowej [...] ( po zmianie : nr [...]) i nigdy o tej decyzji nie zostali też powiadomieni, a ponadto, wynikły z decyzji podział i ocalenie, nigdy nie został naniesiony na mapy ewidencyjne oraz do planu zagospodarowania przestrzennego, stojąc w sprzeczności z obecnym planem miejscowym ( uchwała nr [...]), co świadczy o trwałej niewykonalności decyzji. Nadto, wnioskodawca podniósł, że w dniu wydania decyzji, wnioskujący o podział K. S. nie był właścicielem działki nr [...], a wreszcie, powołana ustawa dotyczy jedynie gruntów Skarbu Państwa i gminnych, zaś w obrocie prawnym funkcjonuje identycznej treści decyzja o zatwierdzeniu podziału o numerze [...].

Po rozpatrzeniu wniosku decyzją z dnia [...]r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. na podstawie art. 157 § 1 i 2, art. 158 w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 i art. 156 § 1 kpa, orzekło o :

1) stwierdzeniu nieważności decyzji Naczelnika Gminy R. z dnia [...]r, nr [...] – w części dotyczącej zatwierdzenia projektu włączenia do działki nr [...], działek nr [...],[...],[...],[...] i utworzenia działki nr [...] o nowej konfiguracji i powierzchni [...]m2,

2) stwierdzeniu, że powyższa decyzja w części dotyczącej zatwierdzenia projektu podziału działki nr [...], została wydana z rażącym naruszeniem prawa, ale nie można stwierdzić jej nieważności z powodu wywołania nieodwracalnych skutków prawnych,

3) o odmowie stwierdzenia nieważności tejże decyzji w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Kolegium w pierwszym rzędzie wskazało na niekompletność akt postępowania, zakończonego kwestionowaną decyzją, której kopię dołączył wnioskodawca, zauważając że w aktach znajduje się identycznej treści decyzja, oznaczona znakiem [...].

Objęta podziałem działka nr [...], stanowiła własność A. i T. M., których prawo ujawniono w księdze wieczystej, a którzy nie wystąpili o jej podział. Jednakże działka ta ujęta została dwoma aktami własności ziemi :

1) nr [...] z dnia [...] r., którym stwierdzono nabycie z mocy prawa przez A. i T. M.,

2) nr [...] z dnia [...] r. ( którego odpis z odpisu aktu wydał Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Z. ), a którym potwierdzono jej nabycie z mocy prawa przez M. i A. B.

Zdaniem Kolegium, skoro A. i T. M. nie wystąpili o podział działki nr [...], decyzja w tej części została wydana z rażącym naruszeniem art. 12 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości – w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania kwestionowanej decyzji, a ponadto, z rażącym naruszeniem art. 7,8,9 i 10 kpa z uwagi na pominięcie tych osób w postępowaniu, mimo faktu, iż geodecie znany był fakt rozbieżności w stanie posiadania i błędnego wydania dwóch aktów własności ziemi.

Jednakże w ocenie organu, decyzja w tym zakresie, a mianowicie podziału działki nr [...] na działki nr [...] i [...], wywołała nieodwracalne na drodze administracyjnej skutki prawne, bowiem umowami w formie aktów notarialnych z dnia [...]r. rep. A Nr [...], R. J. i L. J. nabyli od M. i A. B. powstałe w wyniku podziału działki nr [...],[...],[...],[...] o łącznej powierzchni [...] m2, zaś w dniu [...] r. rep. A nr [...], L. i R. J. nabyli od S. J. działkę nr [...], a od K. i A. S. – działki nr [...];[...], a wreszcie, umową z dnia [...]r. rep. A Nr [...], L. i R. J. dokonali zamiany działki nr [...] na działkę nr [...] o pow. [...] m2, stanowiącą współwłasność E. G. i K. G.

Co do powyższej decyzji w części, dotyczącej zatwierdzenia projektu włączenia do działki nr [...], działek nr [...],[...],[...] i [...] oraz utworzenia w ten sposób działki nr [...] - o nowej konfiguracji i powierzchni, Kolegium uznało, że zapadła ona z rażącym naruszeniem art. 12 powołanej ustawy, bowiem scalenie nieruchomości w celu utworzenia działek budowlanych, nie następowało w tym trybie, a ponadto, brak było zgody właścicieli na takie scalenie. Zdaniem Kolegium, decyzja w tej części nie wywołała też żadnych skutków prawnych, ponieważ przedmiotem obrotu ( sprzedaży ), były działki powstałe w wyniku podziału, a nie – działka powstała w wyniku scalenia. Gdy zaś idzie o podział działek nr [...],[...],[...] i [...], organ administracji uznał, że nastąpił on na wniosek właścicieli i był zgodny z ustaleniami planu miejscowego. Stąd też brak było podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji w tym zakresie.

Wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy złożył L. S., zarzucając oparcie decyzji Kolegium z dnia [...]r. na błędnych ustaleniach faktycznych, iż o podział nieruchomości wystąpili właściciele, jako że A. i K. S. stali się właścicielami działki nr [...] dopiero w dniu [...]r. na mocy postanowienia Naczelnika Gminy nr [...] w sprostowaniu oczywistej omyłki aktu własności ziemi nr [...] z dnia [...] r. Wnioskodawca zanegował też ustalenia Kolegium, że do działki nr [...] wydano dwa akty własności ziemi, jako że działka ta objęta była jedynie aktem nr [...] z daty [...] r., wydanym na rzecz A. i T. M. Działki tej nie obejmował zaś akt własności ziemi nr [...] z daty [...]r., wydany na rzecz M. i A. B., znajdujący się w zasobach Starostwa Powiatowego w Z. Dopiero w powstałym w dniu [...]r. odpisie tegoż aktu własności, wymieniono działkę nr [...]. Jego zdaniem, geodeta wykazał natomiast istnienie dwóch aktów własności ziemi do działki nr [...]. Wnioskodawca podniósł też, iż podział nieruchomości nie był zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego i jego celem nie była chęć zbycia części wydzielonych nieruchomości, zaś decyzja zatwierdzająca plan realizacyjny z dnia [...]r. nr [...], została skierowana do R. J., który wówczas nie był właścicielem żadnej z działek. Taki stan rzeczy w jego ocenie winien prowadzić do stwierdzenia nieważności decyzji w całości, przy czym Kolegium w ogóle pominęło decyzję nr [...] o identycznej treści, co decyzja nr [...]. Wreszcie, wnioskodawca nie zgodził się ze stanowiskiem organu co do wywołania nieodwracalnych skutków, jako że decyzja o podziale nie została naniesiona w dokumentacji geodezyjnej, zaś akt notarialny z dnia [...]r. rep. A nr [...], jest warunkową umową sprzedaży, która nie przenosi własności i przywołano w nim decyzję nr [...], podobnie jak akt notarialny rep. A nr [...] ( umowa warunkowa ). Do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy dołączono m.in. kserokopię wyroku Sądu Rejonowego w Z. z dnia [...]r. sygn. akt [...], wydanego w sprawie z powództwa L. J. i R. J. przeciwko L. S., M. S. i A. M. o uzgodnienie treści Księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Zaskarżoną decyzją po ponownym rozpoznaniu sprawy Samorządowe Kolegium Odwoławcze orzekło o utrzymaniu w mocy decyzji z dnia [...]r., podzielając dotychczasowe ustalenia faktyczne i pogląd prawny. Odnosząc się do podniesionych przez wnioskodawcę kwestii, Kolegium wyjaśniło, że w odrębnym postępowaniu na wniosek E. S. decyzją z dnia [...] r. znak [...] orzeczono o stwierdzeniu nieważności w całości decyzji oznaczonej nr [...]. Natomiast o ile nawet działka nr [...] była objęta dwoma aktami własności ziemi, to nieprawidłowość ta została wyeliminowana przez wydanie postanowienia o sprostowaniu oczywistej omyłki w akcie nr [...] – poprzez wpisanie w miejsce działki nr [...] – działki nr [...]. Kolegium wyjaśniło też, że decyzja z dnia [...]r. dotyczyła zatwierdzenia planu realizacyjnego zagospodarowania działek pod budowę budynku mieszkalnego i jej treść potwierdza przeznaczenie terenu pod budownictwo mieszkaniowe. Z kolei stanowisko o wystąpieniu o podział nieruchomości przez właścicieli ( oprócz A. i T. M. ), organ oparł na zeznaniach K. S. i E. G.

W skardze do sądu administracyjnego E. S. i L. S. wnieśli o uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego i stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy R. z dnia [...]r. znak [...] oraz tożsamych decyzji znak [...],[...] w przedmiocie zatwierdzenia projektu podziału nieruchomości położonych w R., oznaczonych jako działki [...],[...],[...],[...],[...] – w całości. Nadto, skarżący domagali się zasądzenia zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skarżący ponowili zarzuty co do błędnego ustalenia przez Kolegium stanu faktycznego niniejszej sprawy, zawarte we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, powołując się na treść wyroku SR w Z. sygn. akt [...] oraz wskazując na wadliwą ocenę skutków aktów notarialnych. Skarżący zaakcentowali, iż aktem notarialnym rep. A nr [...] z dnia [...]r. nabyli m.in. prawo własności działki nr [...], zaś na mapach ewidencyjnych i mapie zasadniczej, działka ta nie jest podzielona. Zdaniem skarżących, niezrozumiałe jest stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...]r. tylko w części dotyczącej scalenia, a pozostawienie w mocy części dotyczącej podziału, pomimo niewykonania decyzji. W konsekwencji, zdaniem skarżących działania Kolegium naruszają przysługujące im prawo własności oraz zasadę równości wobec prawa z art. 32 Konstytucji, a także normy z art. 6, 8, 9, 11, 12 § 1, 76 § 1, 80 i 107 § 3 kpa. Wreszcie, skarżący wskazali na naruszenie art. 23 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych.

W odpowiedzi na skargę Prezes SKO wniósł o jej oddalenie jako nieuzasadnionej, podkreślając że skarżącym ani ich poprzednikom, nie przysługiwał tytuł prawny do pozostałych działek, objętych podziałem ( oprócz działki nr [...]).

W kolejnym piśmie procesowym z daty [...]r. skarżący wnieśli o "wycofanie" z akt sprawy dowodu z dokumentu w postaci odpisu aktu własności ziemi Nr [...] z daty [...]r., sporządzonego w dniu [...]r.

W toku rozprawy sądowej skarżący podali, że decyzja SKO w B. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy R. nr [...], jest ostateczna.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Skarga nie jest uzasadniona.

W pierwszym rzędzie wyjaśnić przyjdzie, iż przedmiotem kontroli sądowej w niniejszym postępowaniu była wyłącznie ocena zgodności z prawem decyzji Kolegium z dnia [...]r., wydanej po ponownym rozpatrzeniu wniosku skarżącego L. S. o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy R. z dnia [...]r. znak [...]. Stąd też zgodnie z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 135, poz. 1270 ze zm.), nie mogły podlegać badaniu przez sąd administracyjny inne akty, a mianowicie decyzja z tej daty znak [...] oraz bliżej niesprecyzowana decyzja znak [...]. Akty te nie zostały bowiem wydane w granicach niniejszej sprawy, jako że postępowanie administracyjne, zakończone zaskarżoną decyzją, wszczęte zostało z wniosku skarżącego, w którym jednoznacznie domagał się stwierdzenia nieważności decyzji o znaku [...]. Niezależnie od tego zauważyć przyjdzie, iż jak wynika z wyjaśnień skarżących złożonych w toku rozprawy sądowej, w odrębnym postępowaniu administracyjnym Kolegium na mocy decyzji z dnia [...]r. nr [...] stwierdziło nieważność decyzji o podziale nieruchomości z dnia [...] r. znak [...] i decyzja ta jest prawomocna ( nie złożono wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy ). Oznacza to, że decyzja o znaku [...] została wyeliminowana z obrotu prawnego, zaś ponowne wydanie aktu w tym przedmiocie jest bezprzedmiotowe i niedopuszczalne. Gdy zaś idzie o przywołaną w skardze decyzję o podziale nieruchomości znak [...], zauważyć przyjdzie, iż taki numer decyzji pojawia się jedynie w akcie notarialnym z dnia [...]r. Rep. A nr [...] w sprawie warunkowej umowy sprzedaży m.in. działek nr [...] i [...], powstałych w wyniku podziału działki nr [...]. Ocena prawidłowości sporządzenia tego aktu notarialnego, ważności i skutków prawnych zawartej umowy, nie należy zaś do organów administracji, ani sądu administracyjnego. Wreszcie, na istnienie kolejnej decyzji o podziale o numerze [...], strony nie powoływały się w toku niniejszego postępowania.

Nadto, wskazać przyjdzie, że zgodnie z art. 50 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, legitymacja czynna przysługuje podmiotowi, mającemu w tym interes prawny. Tymczasem skarżący są współwłaścicielami jedynie działki nr [...], która była jedną z kilku nieruchomości, objętych kwestionowaną decyzją o podziale nr [...], na którą powołano się przy zawarciu umowy sprzedaży powstałych w wyniku podziału działek nr [...] i [...] ( w akcie notarialnym nie przywołano decyzji znak [...]).

Z braku interesu prawnego ( tytułu do pozostałych nieruchomości, objętych kwestionowaną decyzją), skarżący nie są zatem uprawnieni do negowania decyzji Kolegium w takiej części, która nie dotyczy działki nr [...], a mianowicie, w części odmawiającej stwierdzenia nieważności decyzji o podziale innych działek. Do ochrony obiektywnie pojętego porządku prawnego legitymowany jest bowiem wyłącznie prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich. Jedynie na marginesie wskazać przyjdzie, iż ustawa z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych ( Dz. U. Nr 27, poz. 250 ze zm.), regulowała stan prawny nieruchomości na dzień 4 listopada 1971 r. niezależnie od daty wydania aktu własności ziemi, czy postanowienia o jego sprostowaniu. Prawidłowość tych aktów nie może zaś być przedmiotem kontroli sądu administracyjnego i w ramach niniejszego postępowania skarżący nie mogą negować postanowienia o sprostowaniu oczywistej omyłki w akcie nr [...] – poprzez wpisanie w miejsce działki nr [...], działki nr [...], do których to działek skarżący nie mają żadnego tytułu prawnego.

Podobnie, skarżący nie mogą negować faktu, czy o podział pozostałych działek wystąpili ich właściciele, jak to wynika z treści decyzji nr [...], przy czym niewątpliwie A. B. i A. B. zawierając warunkową umowę sprzedaży, przedłożyli decyzję o takim numerze. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie ma też znaczenia fakt, czy R. J. legitymowany był do wystąpienia w dniu [...]r. o zatwierdzenie planu realizacyjnego zagospodarowania m.in. działki nr [...], jako że decyzja w tym przedmiocie, wydana przez Naczelnika Gminy R. z dnia [...]r. znak [...], na podstawie ustawy – Prawo budowlane, nie była przedmiotem postępowania, zakończonego zaskarżoną decyzją Kolegium. Nie ma też znaczenia zarzut, że w dacie wydania kwestionowanej decyzji o podziale, R. J. nadal nie dysponował tytułem prawnym do nieruchomości, objętych decyzją z dnia [...]r., przywołaną w uzasadnieniu decyzji nr [...]).

Podnieść należy, że dla oceny przesłanek z art. 156 § 1 kpa, miarodajny jest stan prawny z daty wydania kwestionowanego aktu. Tymczasem zgodnie z art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości ( tekst jednolity Dz. U. z 1989 r. Nr 14, poz. 74 ze zm.) – w brzmieniu obowiązującym w dniu 10 lipca 1989 r. - podział nieruchomości mógł nastąpić na podstawie decyzji terenowego organu administracji państwowej, zatwierdzającej projekt podziału, jeżeli był on zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Oznacza to, że przesłanką dopuszczalności podziału była zgodność z planem, obowiązującym w dacie wydania decyzji w tym przedmiocie. Tymczasem w dniu [...]r. na terenie Gminy R.obowiązywał plan ogólny zagospodarowania przestrzennego, zatwierdzony uchwałą [...] z dnia [...] r. ( Dz. Urz. [...] nr [...], poz. [...]), zgodnie z którym działki, objęte podziałem, położone były na terenach oznaczonych symbolem GMN, MR, przeznaczonym pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i zagrodowe. Zdaniem sądu administracyjnego takie przeznaczenie terenu, określone w obowiązującym wówczas planie miejscowym, przesądzało o dopuszczalności wydania decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału m.in. działki nr [...].

Jednak zasadnie uznał organ administracji, iż decyzja w trybie art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z 1985 r. mogła być wydana jedynie na wniosek właściciela ( użytkownika wieczystego ) nieruchomości, podlegającej podziałowi ( vide : wyrok SN z dnia 25 maja 1995 r. sygn. akt III ARN 16/95, OSNAP 1995/21/258 ). Tymczasem ówcześni właściciele działki nr [...], A. i T. M. nie wystąpili z wnioskiem o jej podział, ani też decyzji tej im nie doręczono.

Na tej podstawie trafnie Kolegium uznało, że decyzją nr [...] w tej części, w jakiej dotyczy powyższej działki, została wydana z rażącym naruszeniem prawa, a mianowicie art. 12 ust. 1 i 3 powołanej ustawy oraz norm procesowych, co stanowi przypadek z art. 156 § 1 pkt 2 kpa.

Niewątpliwie skarżący jako następcy prawni A. i T. M. legitymowani są do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji nr [...] w tym zakresie, w jakim dotyczyła ona działki nr [...], a w konsekwencji są uprawnieni do wniesienia skargi na rozstrzygnięcie Kolegium, zawarte w pkt 2 poprzedzającej decyzji z dnia [...]r,

Mianowicie, Kolegium stwierdziło wydanie decyzji w tym zakresie z rażącym naruszeniem prawa, ale odmówiło stwierdzenia jej nieważności w jej części z powodu wywołania nieodwracalnych skutków prawnych ( art. 156 § 2 kpa ).

Wniosek taki organ administracji wyprowadził z faktu zawarcia umowy sprzedaży, mocą której M. i A. B. zbyli na rzecz L. i R. J. działki nr [...] i [...], pozostałe z podziału działki nr [...].

W tym względzie sąd administracyjny podzielił pogląd Kolegium co do wystąpienia negatywnej przesłanki z art. 156 § 2 kpa, aczkolwiek zasadnie skarżący zarzucili poczynienie przez organ administracji błędnych ustaleń faktycznych w zakresie istnienia dwóch aktów własności ziemi co do działki nr [...]. Kwestia ta została bowiem przesądzona w postępowaniu przed sądem powszechnym. Jak wynika z odpisu uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Z. z dnia [...]r., sygn. akt [...], mocą którego oddalono powództwo L. J. i R. J. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym ( k. 114 – 124 akt adm.), treść aktu własności ziemi nr [...], wydanego na rzecz M. i A. B., nie obejmuje spornej działki nr [...]. Działka ta została bowiem wymieniona jedynie w odpisie tego aktu, sporządzonym w dniu [...] r. w celu założenia księgi wieczystej ( Kw nr [...] ). W dziale II tej księgi ujawnione zostało prawo własności na rzecz A. i M. B. we wspólności ustawowej. Działka nr [...], ujawnione w dziale I tej księgi wieczystej, została też w [...] r. dopisana do jednostki rejestrowej nr [...].

Apelację od powyższego wyroku oddalono na mocy okazanego przez skarżących w toku rozprawy sądowej wyroku Sądu Okręgowego w B. z dnia [...]r. sygn. akt [...].

Oznacza to, że sąd powszechny przesądził kwestię, że powyższa działka objęta była wyłącznie aktem własności ziemi nr [...], wydanym na rzecz T. i A. M., których prawo własności ujawniono w księdze wieczystej Kw nr [...] i do [...] r. figurowali oni jako właściciele w jednostce rejestrowej nr [...].

Jednak wadliwe ustalenia Kolegium co do istnienia dwóch aktów własności ziemi dla działki nr [...], nie miały istotnego wpływu na wynik sprawy. Prawidłowo bowiem przyjął organ administracji, iż powstałe z podziału tej nieruchomości działki nr [...] i [...], były przedmiotem obrotu prawnego. Aczkolwiek Kolegium w motywach decyzji przywołało jedynie daty aktów notarialnych, będących warunkową umową sprzedaży tychże działek, to jednak z motywów wyrobu SR w Z. wynika, że następnie w dniu [...] r. została zawarta umowa sprzedaży ( Rep. [...] – k. 118 akt adm.). Po zawarciu tejże umowy dla zakupionych przez L. i R. J. działek, w tym nr ewid. [...] i [...], została też założona księga wieczysta nr [...].

Z kolei działka nr [...], objęta jest księgą wieczystą nr [...], w której jako współwłaścicieli ujawniono skarżących.

Stąd też dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy istotne jest rozważenie pojęcia nieodwracalnych skutków prawnych w rozumieniu art. 156 § 2 kpa.

Jak wyjaśniono w literaturze, nieodwracalność skutków prawnych może być rozumiana dwojako, jako bezwzględna rozpatrywana w ramach całego systemu prawa albo jako względna, odnoszona do organu administracji i prawnych podstaw jego działania w sprawach indywidualnych, w jego stosunkach prawnych z jednostką. Nieodwracalność skutków prawnych decyzji administracyjnej musi być rozpatrywana w zakresie obowiązywania kpa oraz przepisów prawa materialnego stosowanych przez organ administracji w sprawach indywidualnych.

Przy braku przepisów prawnych rangi ustawowej, które mogłyby stanowić dla organu administracji podstawę prawną działań, mających na celu cofnięcie, zniesienie, odwrócenie skutków prawnych spowodowanych przez decyzję dotkniętą nieważnością, zachodzić będzie względna ich nieodwracalność.

Wprawdzie inne organy państwowe lub osoby, działając na podstawie innych przepisów mogłyby obalić te skutki prawne, ale takie działania nie będą dostępne organowi administracyjnemu jako wykraczające poza jego właściwość, zadania i kompetencje ( vide : B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Wyd. C.H. Beck, W-wa 1996, str. 709-710).

Nadto, podkreślić należy, że w przypadku skutków cywilnoprawnych są one możliwe do cofnięcia wówczas, gdy wadliwa decyzja administracyjna wywołała je w sposób bezpośredni, a nie doszło do nich w sposób pośredni np. przez zawarcie umowy sprzedaży ( M. Jaśkowska, A. Wróbel, Komentarz Zakamycze 2005, Wyd. II).

Zdaniem składu orzekającego, taki stan rzeczy ma zaś miejsce w niniejszej sprawie. Kwestionowana decyzja w tej części, w jakiej zatwierdza projekt podziału działki nr [...] jest niewątpliwie obarczona wadą kwalifikowaną, lecz rozstrzygnięcie to nie wywołało bezpośrednich skutków cywilnych ( przeniesienia prawa własności ). Na jej podstawie doszło następnie do zawarcia umowy sprzedaży powstałych w wyniku podziału działek nr [...] i [...]. Jednak do oceny ważności aktu notarialnego oraz skutków prawnych umowy cywilnoprawnej, a tym bardziej ich odwrócenia, nie jest władny organ administracji.

Zgodnie z art. 2 § 1 kpc, spory cywilnoprawne ( na tle własności ), rozstrzygane są bowiem przez sądy powszechne. Stanowisko takie nie podważa treści prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w sprawie [...]. To właśnie sąd powszechny jest kompetentny w ramach systemu prawa cywilnego do odwrócenia skutków, jakie jedynie pośrednio wywołała wadliwa w tej części decyzja administracyjna. Ochrona prawa własności wymaga zatem uruchomienia drogi postępowania przed sądem cywilnym, który władny jest do rozstrzygnięcia sporu cywilnoprawnego na tle własności, w tym poprzez uzgodnienie treści księgi wieczystej KW nr [...] z rzeczywistym stanem prawnym. Samo wyeliminowanie z obrotu prawnego obarczonej wadą kwalifikowaną decyzji zatwierdzającej projekt podział spornej nieruchomości, takich skutków cywilnoprawnych nie jest w stanie odwrócić. Wreszcie, nie bez znaczenia jest okoliczność, że działka ta została zabudowana przez małż. Jagosz budynkiem mieszkalnym, co może mieć znaczenie dla ich ochrony prawnej przed sądem powszechnym, lecz w tym względzie właściwy jest jedynie tenże sąd.

Z tych wszystkich względów Wojewódzki Sąd Administracyjny nie stwierdził naruszenia prawa materialnego ( w tym Konstytucji RP ), podzielając pogląd organu administracji co do wystąpienia negatywnej przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...]r. ( art. 156 § 2 kpa ). Należy też podnieść, iż dopuszczalne jest stwierdzenie nieważności decyzji jedynie w części – w niniejszej sprawie w zakresie "scalenia i przyłączenia" nowowydzielonych działek. Trafnie zauważyło bowiem Kolegium, iż przedmiotem obrotu były działki powstałe w wyniku podziału, a nie – działka powstała w wyniku scalenia, którego przeprowadzenie było niedopuszczalne na podstawie decyzji, zatwierdzającej projekt podziału.

Wreszcie, odnosząc się do pozostałych zarzutów skargi w zakresie naruszenia reguł procedury administracyjnej, jak i ustawy o ochronie danych osobowych, wyjaśnić przyjdzie, iż nie mogły one mieć istotnego wpływu na wynik sprawy.

W niniejszej sprawie istotna była jedynie kwestia wykładni art. 156 § 2 kpa i w tym względzie sprawa została należycie rozpatrzona, zaś częściowo wadliwe ustalenie faktyczne Kolegium, o których była już wyżej mowa, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Tymczasem w świetle art. 145 § 1 pkt 1 lit. b i c ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uwzględnienie skargi następuje jedynie w razie stwierdzenia naruszenia przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy bądź skutkującym wznowieniem tego postępowania, których to wadliwości w niniejszej sprawie sąd administracyjny nie stwierdził.

Wreszcie, odnosząc się do żądania skarżących "wycofania" z akt sprawy dokumentu w postaci odpisu aktu własności ziemi nr [...], sporządzonego w dniu [...]r., uznać przyjdzie, iż żądanie takie jest całkowicie niezrozumiałe. Skutki wydania tego dokumentu podlegały ocenie sądu powszechnego, zaś do stwierdzenia faktu popełnienia przestępstwa ( fałszerstwa materialnego bądź intelektualnego ), powołane są inne organy i sąd w postępowaniu karnym.

W takim stanie rzeczy skarga nie mogła odnieść skutku i jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 tej ustawy.