Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Gliniecki po rozpoznaniu w dniu 10 października 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia H. H. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 10 sierpnia 2007r., sygn. akt II SA/Gd 606/06 o odmowie przyznania H. H. prawa pomocy w sprawie ze skargi H. H., S. W., S. B. na uchwałę Rady Gminy B. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie uchwalenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy B. postanawia oddalić zażalenie

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2007r. sygn. akt II SA/Gd 606/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku odmówił skarżącemu H. H. przyznania prawa pomocy w sprawie z jego skargi oraz S. W. i S. B. na uchwałę Rady Miasta B. z dnia [...] w przedmiocie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy B..

Zdaniem Sądu I instancji przyznanie stronie prawa pomocy stanowi wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia kosztów postępowania związanych z udziałem w sprawie zawartej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 zezm.), zwanej dalej Ppsa. Wnioskodawca będący osobą fizyczną powinien złożyć do sądu oświadczenie obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym, dochodach, stanie rodzinnym i wykazać, że nie jest w stanie ponieść pełnych czy jakichkolwiek kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, zgodnie z art. 252 § 1 w zw. z art. 245 § 1 Ppsa. H. H. przedstawił takie oświadczenie zgodnie z obowiązującym wzorem i wojewódzki sąd administracyjny ocenił, że skarżący posiada dostateczne środki na ponoszenie kosztów sądowych. Miesięczny dochód wnioskodawcy, pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną, wynosi około [...] zł netto, przy czym konieczne wydatki, obejmujące koszty energii elektrycznej, opłaty za telefon, wodę, wywóz nieczystości, koszty ogrzewania, zakup leków, zakup paliwa na dojazdy do lekarza zamykają się w kwocie około 800 zł. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku jako kosztów ponoszonych z konieczności w cyklach miesięcznych nie uwzględnił zakupu kosiarki do trawy, wpisów sądowych już uiszczonych w niniejszej sprawie, odpisów na remont domu, traktując te wydatki jako jednorazowe, potwierdzające tezę o dysponowaniu przez skarżącego odpowiednimi środkami finansowymi dla uiszczenia kosztów sądowych. Potwierdzeniem dobrej sytuacji majątkowej H. H., zdaniem Sądu I instancji, jest wykazanie w oświadczeniu zgromadzonych oszczędności w kwocie [...] zł., a także posiadanie majątku nieruchomego w postaci domu o pow. [...] m2 i nieruchomości rolnej o powierzchni [...] ha . Sąd wydając zaskarżone postanowienie stwierdził, że zwolnienie od uiszczenia opłat sądowych jako instytucja o wyjątkowym charakterze może być stosowana tylko wtedy, gdy strona istotnie nie posiada żadnych możliwości finansowych zapłaty tej należności, czy też sytuacja jest tego rodzaju, że zapłata kosztów w postępowaniu sądowym mogłaby się przyczynić do uszczerbku utrzymania koniecznego dla wnioskodawcy i jego rodziny. Skarżącego, który posiada majątek nieruchomy, oszczędności i stały dochód miesięczny w postaci emerytury, nie sposób uznać za osobę na tyle ubogą, aby konieczne było przyznanie mu prawa pomocy.

Zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 10 sierpnia 2007 r. wniósł H. H. wskazując ponowne rzetelne wyliczenie jego miesięcznych wydatków opiewających na kwotę 2560 zł. Podał ponadto, że na miesięczne utrzymanie jednej osoby w jego rodzinie pozostaje 415 zł. Wnoszący zażalenie domaga się uchylenia w całości zaskarżonego postanowienia i jego zmiany. Zażalenie stwierdza, że Sąd I instancji powołał szereg orzeczeń sądów, których treść nie jest skarżącemu znana, a odmowa przyznania prawa pomocy pozbawia go możności obrony jego praw.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z art. 194 § 3 Ppsa zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia.

Zażalenie H. H. zostało sporządzone zgodnie z wymogiem art. 194 § 3 Ppsa. Zarzut o powołaniu przez Sąd wielu orzeczeń sądów, z którymi nie może się zapoznać i ustosunkować do nich, jest nietrafny. Uzasadnienie orzeczenia, stosownie do art. 141 § 4 w zw. z art. 166 Ppsa, powinno zawierać przedstawienie sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie, Przywołanie przez Sąd wielu orzeczeń miało na celu przekonanie skarżącego o słuszności wydanego orzeczenia, które jest zgodne z przepisami prawa a także orzecznictwem sądowym.

W dalszej części uzasadnienia swojego zażalenia H. H. przedstawił wykaz wydatków miesięcznych, wnosząc o uzupełnienie i tu Naczelny Sąd Administracyjny przyjmuje, że chodzi o uzupełnienie złożonego oświadczenia PPF z dnia 2 lipca 2007r. jako, że skarżący nie wskazał tego wprost. Wydatki te wynoszą 2560 zł miesięcznie, podczas gdy w oświadczeniu PPF wskazano kwotę ok. 800zł. przy dochodach brutto [...] zł. W zażaleniu z dnia 22 sierpnia 2007r. skarżący podał, iż emerytura wynosi [...] zł. Należy zauważyć, że oprócz różnych kwot dochodu miesięcznego uzyskiwanych z tytułu emerytury H. H. podaje zupełnie nowe pozycje koniecznych wydatków. Takie stanowisko wnoszącego zażalenie pozostaje w oczywistej sprzeczności z ideą wniesienia zażalenia, które ma na celu wykazanie że Sąd błędnie ocenił sytuację majątkową skarżącego i odmówił przyznania prawa pomocy. Skoro na etapie zażalenia H. H. przedstawia nowy wykaz swoich wydatków, choćby zakup modemu do Internetu, rachunek za usługi internetu, to należy uznać, że skarżący przedstawia inny stan faktyczny, niż ten, który skarżący przedstawił w złożonym wniosku PPF, który był podstawą wydania zaskarżonego postanowienia.

Z analizy akt sprawy wynika ponadto, że rozbieżność w podawaniu różnych kwot koniecznych wydatków pojawiła się także na etapie wniesienia sprzeciwu przez H. H. (k. 492 akt sądu) gdzie skarżący uzupełnił swoje oświadczenie z dnia 2 lipca 2007r.

Skoro nie można skutecznie zarzucić Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku błędnej oceny stanu majątkowego H. H. i możliwości ponoszenia przez niego kosztów sądowych, należy uznać, że zaskarżone postanowienie nie narusza prawa.

Jedynie ubocznie należy wskazać, że w myśl art. 165 Ppsa postanowienia niekończące postępowanie w sprawie ( np. o przyznaniu lub odmowie przyznania prawa pomocy) mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne. Skoro skarżący uważa, że faktycznie ponosi większe wydatki na siebie i utrzymanie rodziny, niż przyjął to Sąd powinien złożyć nowy wniosek o przyznanie prawa pomocy, uwzględniający wszystkie wydatki. Należy jednak zauważyć, że nie wszystkie z wydatków dotychczas ujawnionych przez skarżącego, zaliczyć można do niezbędnych i koniecznych do życia, zważywszy na stan rodziny skarżącego, posiadany majątek i uzyskiwane stałe świadczenia emerytalne. Prawo pomocy jest świadczeniem wyjątkowym ze środków Skarbu Państwa i może być przyznane tylko w przypadkach szczególnie uzasadnionych, w których dochód na członka rodziny jest niższy niż w tym przypadku. Każdy ubiegający się o prawo pomocy z racji prowadzonych spraw sądowych, powinien w pierwszej kolejności dostosować swoje wydatki do posiadanych możliwości finansowych, a nie liczyć wyłącznie na pomoc państwa.

Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i § 2 Ppsa orzekł jak w sentencji.