drukuj    zapisz    Powrót do listy

6117 Ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.), Wyłączenie sędziego, Dyrektor Izby Skarbowej, Oddalono zażalenie, II FZ 617/08 - Postanowienie NSA z 2009-02-11, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II FZ 617/08 - Postanowienie NSA

Data orzeczenia
2009-02-11 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2008-12-17
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Stanisław Bogucki /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6117 Ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne
Wyłączenie sędziego
Sygn. powiązane
II FZ 262/09 - Postanowienie NSA z 2009-09-21
II FZ 293/08 - Postanowienie NSA z 2008-08-12
II FZ 292/08 - Postanowienie NSA z 2008-08-12
III SA/Wa 3128/06 - Wyrok WSA w Warszawie z 2007-04-20
II FZ 165/09 - Postanowienie NSA z 2009-06-18
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono zażalenie
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 18, art. 19, art. 153,
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Stanisław Bogucki po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia K. P. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 października 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 3128/06 w przedmiocie wyłączenia sędziego wydanego w sprawie ze skargi K. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 21 lipca 2006 r., nr [...] w przedmiocie umorzenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

1.1. Postanowieniem z dnia 21 października 2008 r. o sygn. III SA/Wa 3128/06 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek K. P. (dalej: skarżący) o wyłączenie sędziego w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 21 lipca 2006 r. o nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od spadków i darowizn.

1.2. Uzasadniając postanowienie WSA w Warszawie podał, że skarżący wniósł o wyłączenie sędzi WSA w Warszawie K.K. motywując wniosek faktem, że w.w. sędzia jako sprawozdawca podczas rozprawy zreferowała stan faktyczny sprawy na podstawie niekompletnych akt sprawy, a w związku z tym, w opinii skarżącego, jest ona "zainteresowana, aby skarga kasacyjna nie została przekazana do merytorycznego rozpoznania przez NSA". Skarżący zarzucił również, że postanowienia w.w. sędzi były kierowane "na niego i na jego ojca" - z pominięciem ustanowionego pełnomocnika - oraz z mylącymi pouczeniami, że w celu złożenia odwołania dla skorzystania z obligatoryjnej pomocy adwokackiej skarżący może wystąpić o prawo pomocy, podczas gdy prawo takie zostało mu już przyznane. Dodano, że powyższe argumenty wskazują na to, że sędzia K.K. uniemożliwiła skarżącemu skorzystanie z prawa do uczciwego procesu sądowego zagwarantowanego w art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483; dalej: Konstytucja RP), zgodnie z art. 176 oraz art. 184 Konstytucji RP.

Zwrócono uwagę, że w aktach znajduje się oświadczenie sędzi K.K. z 15 października 2008 r., według którego pomiędzy nią a skarżącym nie zachodzą podstawy do wyłączenia przewidziane w art. 18 i art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: P.p.s.a.). WSA w Warszawie, powołując art. 18 i art. 19 P.p.s.a. oraz stanowiący odpowiednik art. 19 P.p.s.a. art. 49 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.; dalej: K.p.c.), stwierdził, że sędzia K.K. w dniu 20 października 2008 r. złożyła oświadczenie, według którego nie istnieje okoliczność tego rodzaju, która mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jej bezstronności w sprawie. Dodano, że wnioskodawca jednocześnie nie wykazał okoliczności wskazujących na stosunek osobisty sędziego do rozpatrywanej sprawy czy też do osoby skarżącego. Nadmieniono, że wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2007 r. została oddalona skarga skarżącego przez WSA w Warszawie, a w wydanym uzasadnieniu zostały opisane przesłanki faktyczne i prawne stanowiące podstawę wydanego rozstrzygnięcia. Skarga kasacyjna od powyższego wyroku została złożona (przez doradcę podatkowego - pełnomocnika przyznanego skarżącemu przez WSA w Warszawie z urzędu postanowieniem z dnia 4 lipca 2007 r.) z uchybieniem trzydziestodniowego terminu do jej wniesienia, określonego w art. 177 § 1 P.p.s.a. Do skargi kasacyjnej pełnomocnik skarżącego dołączył wniosek o przywrócenie terminu do jej wniesienia, który to wniosek postanowieniem z dnia 17 grudnia 2007 r. został przez WSA odrzucony na podstawie art. 87 § 1 w związku z art. 88 P.p.s.a. W związku z tym, że termin do wniesienia skargi kasacyjnej nie został przywrócony, postanowieniem z dnia 1 września 2008 r. została ona odrzucona. Zaznaczono, że pełnomocnictwo udzielone przez skarżącego w dniu 27 września 2007 r. uprawniało przyznanego z urzędu doradcę podatkowego tylko do sporządzenia w imieniu skarżącego skargi kasacyjnej. W związku z powyższym korespondencja kierowana była do drugiego pełnomocnika – ojca skarżącego. Dopiero w dniu 9 maja 2008 r. skarżący rozszerzył pełnomocnictwo dla przyznanego z urzędu doradcy podatkowego, upoważniając go tym samym do występowaniu w imieniu skarżącego przed WSA oraz Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Rozpatrując wniosek o wyłączenie sędziego, WSA w Warszawie nie dopatrzył się zastrzeżeń co do przebiegu postępowania i działań podejmowanych przez sędzię K.K. Sąd nie stwierdził także, aby w niniejszej sprawie pomiędzy skarżącym a sędzią K.K. zachodził stosunek o charakterze osobistym czy emocjonalnym, jak też nie stwierdził, aby sędzia ta wykazała brak bezstronności w postępowaniu. Powołano postanowienie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 26 października 1995 r., sygn. akt I ACz 309/95 w którym uznano, że przeświadczenie strony co do tego, że sędzia prowadzi proces wadliwie, zwłaszcza nieobiektywnie, nie jest przesłanką do żądania wyłączenia sędziego. Powołując postanowienia SN wyjaśniono, że zarzuty godzące w dokonaną przez sąd I instancji ocenę zebranego materiału dowodowego mogą być przedmiotem środków odwoławczych, nie mogą natomiast być uważane za samodzielną podstawę wniosku o wyłączenie sędziego. Jako podstawę prawną postanowienia podano art. 19 i art. 22 § 1 i 2 P.p.s.a.

2. Zażalenie od powyższego postanowienia WSA w Warszawie do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł skarżący (reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu – doradcę podatkowego). Powołując art. 195 § 2 P.p.s.a., wniesiono o zmianę zaskarżonego postanowienia w ten sposób, że "z orzekania w postępowaniach w sprawie III SA/Wa 3128/06 dotyczących skargi kasacyjnej zostaje wyłączona sędzia WSA Pani K.K.", ewentualnie (powołując art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a.) o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania, nadto na podstawie art. 258 § 2 pkt 8 P.p.s.a. wniesiono o przyznanie wynagrodzenia za opracowanie i złożenie zażalenia wg norm przepisanych.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono: (1) naruszenie art. 243 P.p.s.a., poprzez naruszenie prawa skarżącego do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy - skargi kasacyjnej, w tym skorzystania z bezpłatnej pomocy wyznaczonej z urzędu, poprzez rozpatrywanie jego spraw przez sędziego, o którego bezstronności skarżący zgłosił w oddalonym wniosku uzasadnione wątpliwości. Dodano, że z treści wniosku skarżącego wynika jego stosunek emocjonalny i odczucie dotyczące wszystkich postępowań z udziałem sędzi K.K., a zwłaszcza spraw o sygn.: III SA/Wa 3128/06 i III SA/Wa 1310/08 tego rodzaju, że w.w. sędzia podejmuje za skarżącego decyzje w prowadzonych postępowaniach, w tym decydując o doręczaniu korespondencji, uniemożliwiając skorzystanie z przyznanego prawa pomocy, wobec braku akt podatkowych w aktach sądowych, a poprzez to kierując realizacją uprawnień za skarżącego i wykonując czynności na niekorzyść skarżącego i przeciw jego intencjom i interesowi. Nadto, zarzucono również: (2) naruszenie art. 144 P.p.s.a., poprzez pominięcie faktu, że w dniu 30 września 2008 r. w sprawie o sygn. III SA/Wa 2050/08 ze skargi skarżącego WSA w Warszawie wyłączył sędzię K.K. od orzekania w sprawie, (3) naruszenie art. 153 P.p.s.a., poparz przyjęcie, że ocena prawna i wskazania podjęte w orzeczeniu WSA w Warszawie z dnia 30 września 2008 r. w sprawie o sygn. III SA/Wa 2050/08 o wyłączeniu w.w. sędzi od orzekania w tej sprawie nie są związane niniejszą sprawą i osobą skarżącego, (4) naruszenie art. 39 pkt 1 P.p.s.a., poprzez przyjęcie i błędną wykładnię, że pełnomocnictwo z dnia 27 września 2007 r. dla doradcy podatkowego nie obejmowało wszystkich łączących się ze sprawą czynności w tym postępowaniu oraz poprzez przyjęcie niezgodnie z treścią tego pełnomocnictwa, że nie obejmowało ono złożenia skargi kasacyjnej przez doradcę podatkowego z urzędu zgodnie z ostatnią częścią pełnomocnictwa: "(...) przed złożeniem jej w Sądzie", (5) błędną wykładnię i przyjęcie oceny prawnej reprezentowanej przez sędzię objętą wnioskiem o wyłączenie w uzasadnieniu postanowienia z dnia 1 września 2008 r. o odrzuceniu skargi kasacyjnej z naruszeniem art. 177 § 1 w związku z art. 244 § 2 P.p.s.a., w którym WSA w Warszawie uznał, że dniem doręczenia odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem był dzień 6 czerwca 2007 r., w którym to dniu strona nie dysponowała jeszcze prawem pomocy przyznanym w dniu 4 lipca 2007 r., (6) błędną wykładnię i przyjęcie oceny prawnej reprezentowanej przez sędzię objętą wnioskiem o wyłączenie w uzasadnieniu postanowienia z dnia 1 września 2008 r., naruszającą art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 244 § 2 P.p.s.a. i art. 45 w związku z art. 177 i art. 87 § 4 P.p.s.a., poprzez faktyczne uniemożliwienie skarżącemu prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez NSA (prawo do sądu), poprzez odrzucenie skargi kasacyjnej złożonej przez doradcę podatkowego z urzędu we właściwym terminie, a tym samym poprzez uniemożliwienie i zamknięcie drogi do złożenia skargi kasacyjnej przez skarżącego, (7) naruszenie art. 177 § 1 w związku z art. 243 § 1 i art. 244 § 1 i § 2 P.p.s.a., poprzez błędną wykładnię i przyjęcie za sędzią objętą wnioskiem o wyłączenie, że termin 30 dni do wniesienia przez doradcę podatkowego ustanowionego w ramach prawa pomocy skargi kasacyjnej do Sądu biegnie od daty doręczenia stronie skarżącej odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem (tj. 6 czerwca 2007 r.), a nie od daty (tj. 22 października 2007 r.) doręczenia doradcy podatkowemu z urzędu odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem i zapewnienia dostępu do kompletnych akt sądowych, co czyni iluzorycznym korzystanie z prawa pomocy przyznanego skarżącemu, (8) naruszenie art. 39 pkt 1 w związku z art. 67 § 5 P.p.s.a., poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że właściwe jest dopuszczenie do działania w charakterze pełnomocnika i osoby upoważnionej do odbioru pism (w tym postanowienia z dnia 17 grudnia 2007 r. o odrzuceniu wniosku doradcy podatkowego z urzędu o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej) osoby nie będącej adwokatem, radcą prawnym ani doradcą podatkowym w związku z przyznaniem w ramach prawa pomocy doradcy podatkowego i doręczenia pełnomocnictwa temu pełnomocnikowi do zapoznania się z aktami sądowymi i podatkowymi w dniu 9 października 2007 r. w celu przedstawienia treści skargi kasacyjnej przed jej wniesieniem do sądu w związku z brakiem akt podatkowych zwróconych (na zarządzenie sędzi objętej wnioskiem o wyłączenie) do organu podatkowego.

Uzasadniając zażalenie, opisano szczegółowo przebieg czynności podejmowanych przez pełnomocnika wyznaczonego z urzędu w sprawie od momentu wyznaczenia. Następnie wskazano, że skarżący stosował się do pouczeń Sądu (w tym do treści zarządzenia z dnia 17 grudnia 2007 r.), że doradca podatkowy z urzędu został ustanowiony jedynie do sporządzenia skargi kasacyjnej, dodano jednakże, że taka treść w.w. zarządzenia "nie została potwierdzona przed NSA i w korespondencji z WSA". Stosując się do pouczenia w w.w. zarządzeniu, skarżący samodzielnie złożył zażalenie na postanowienie do NSA, czym według wnoszącego zażalenie naruszono art. 185 § 2 pkt 5 P.p.s.a., ponieważ strona została pozbawiona możności obrony swych praw przez doradcę podatkowego ustanowionego z urzędu w ramach prawa pomocy. Dodano, że z uwagi na powyższe, skarżący skierował do Sądu wniosek o wyłączenie od orzekania sędzi K.K. Zaskarżonym postanowieniem WSA w Warszawie tenże wniosek oddalił, pomijając jednakże okoliczność, że ten sam Sąd w innej sprawie skarżącego wyłączył od orzekania w sprawie wymienioną wyżej sędzię.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

3. Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Podstawą żądania wyłączenia sędziego na wniosek strony jest istnienie okoliczności tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie (art. 19 P.p.s.a.). Nie wystarczą więc do wyłączenia sędziego jakiekolwiek okoliczności zachodzące w odniesieniu do jego osoby. Nie stanowi podstawy wyłączenia sędziego okoliczność, że dany sędzia rozstrzygając sprawę z udziałem tej strony wyraził pogląd prawny dla niej niekorzystny i podjął w sprawie inne czynności procesowe, które (zdaniem skarżącego) uchybiają przepisom prawa. Strona może wadliwe orzeczenia (w jej przekonaniu) zwalczać przy pomocy środków odwoławczych, nie może natomiast przez składanie nieuzasadnionego wniosku o wyłączenie sędziego wpływać na skład sądu rozpoznającego daną sprawę.

W rozpoznawanej sprawie wobec niewskazania przez skarżącego okoliczności, które w myśl art. 19 P.p.s.a. mogłyby stanowić podstawę wyłączenia sędzi KK. oraz z uwagi na złożone przez tą sędzię oświadczenie, że pomiędzy nią a skarżącym nie zachodzą podstawy do wyłączenia przewidziane w art. 18 i art. 19 P.p.s.a., należy podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji, że skarżący nie może skutecznie powoływać się na podstawę wyłączenia sędziego przewidzianą w art. 19 P.p.s.a.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 153 P.p.s.a., należy podkreślić, że w myśl tegoż przepisu ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Rozstrzygnięcie WSA w Warszawie z dnia 30 września 2008 r. w sprawie o sygn. III SA/Wa 2050/08 nie może być zatem wiążące w innej sprawie sądowoadministracyjnej.

4. Kierując się wyżej wymienionymi względami, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny nie orzekł o przyznaniu pełnomocnikowi skarżącego (doradcy podatkowemu ustanowionemu z urzędu) wynagrodzenia na zasadzie prawa pomocy, gdyż przepisy art. 209 i 210 P.p.s.a. mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Natomiast wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną należne od Skarbu Państwa (art. 250 P.p.s.a.) przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258-261 P.p.s.a.



Powered by SoftProdukt