Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie: Przewodniczący Sędzia WSA Nadzieja Karczmarczyk-Gawęcka (spr.), , , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 lutego 2008 r. wniosku D. C. Z. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie z Ich skargi na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie zajęcia z urzędu samochodu na zabezpieczenie należności celnych p o s t a n a w i a: 1) przyznać wnioskodawcom prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu od skargi ponad kwotę [...] ([...]) zł, 2) odmówić przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie.

Pismem z dnia 21 sierpnia 2007 r. D. i C. Z. złożyli skargę na decyzję Dyrektora Izby Celnej w S. z dnia [...] Nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Celnego w K. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie zajęcia z urzędu samochodu na zabezpieczenie należności celnych.

W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od wniesionej skargi w kwocie 500 zł skarżący złożyli wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie.

Skarżący wskazali we wniosku o przyznanie prawa pomocy złożonym na urzędowym formularzu PPF, że okolicznością uzasadniającą jego złożenie był brak środków na prowadzenie spraw sądowych, a środki, którymi dysponują przeznaczają wyłącznie na utrzymanie rodziny i prowadzenie gospodarstwa. Ponadto wskazali, że pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z dwójką nieletnich dzieci (M. – 10 lat, D. – 3 lata) oraz z rodzicami skarżącej.

Wnioskodawcy podali, że źródło ich dochodów stanowi: zasiłek wychowawczy

i rodzinny skarżącej w kwocie 512 zł, wynagrodzenie za pracę skarżącego w kwocie 800 zł, emerytura ojca skarżącej S. P. w kwocie 768,17 zł oraz emerytura matki skarżącej Z. P. w kwocie 601.06 zł, a także dochód osiągany z gospodarstwa rolnego w wysokości 962,38 zł.

Odnosząc się do posiadanego majątku skarżący wskazali, że posiadają dom

o powierzchni 60 m2 oraz nieruchomość rolną o powierzchni 6,67 ha.

W odpowiedzi na wezwanie Sądu do nadesłania dodatkowych oświadczeń

i dokumentów odnoszących się do stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawców wskazali, że nie są w stanie przedłożyć dowodów potwierdzających ich konieczne miesięczne wydatki, przedłożyli natomiast:

- zaświadczenie z zakładu pracy skarżącego K. Spółka jawna potwierdzające jego zatrudnienie od 1 września 2003 r., a także wysokość jego wynagrodzenia netto za miesiąc sierpień 2007 r. w kwocie 863,43 zł, kolejno za wrzesień 887,36 zł, październik 933,20 zł;

- zaświadczenie z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w P.

o wysokości pobranych przez D. Z. świadczeń rodzinnych na dwójkę dzieci

w łącznej wysokości 512 zł za sierpień 2007 r., 612 zł za wrzesień (w tym jednorazowy dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego w kwocie 100 zł), oraz 512 zł za październik; zaświadczające ponadto, że wnioskodawczyni nie podbierała świadczeń z pomocy społecznej;

- odcinki rent za okres od września do listopada 2007 r. ojca skarżącej w kwocie 768,17 zł za miesiąc, oraz matki skarżącej w kwocie 601,06 zł za miesiąc.

Postanowieniem z dnia 29 listopada 2007 r. Sąd w osobie referendarza sądowego odmówił wnioskodawcom przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych z uwagi na brak dowodów potwierdzających wydatki, pozwalających prawidłowo ocenić możliwości płatnicze skarżących.

Wnioskodawcy w ustawowym terminie, złożyli sprzeciw od powyższego postanowienia. Podnosząc, że nie wskazali dowodów potwierdzających wysokość ponoszonych miesięcznie wydatków związanych z koniecznym utrzymaniem siebie i rodziny z powodu braku zrozumienia treści wezwania, gdyż dopiero z uzasadnienia postanowienia dowiedzieli się co pod tym pojęciem mają rozumieć jednocześnie wskazali, że nie posiadają dowodów zakupu żywności, środków higieny i innych artykułów niezbędnych do codziennego funkcjonowania.

Zarządzeniem z dnia 10 stycznia 2008 r. Sąd ponownie wezwał skarżących do przedłożenia dowodów potwierdzających wysokość wydatków ponoszonych na konieczne utrzymanie rodziny skarżących (opłaty za energię elektryczną, gaz, wodę, czynsz), a także:

- wyciągów z posiadanych przez skarżących i pozostałych członków rodziny prowadzących wspólne gospodarstwo domowe rachunków bankowych z ich stanem za okres ostatnich 3 miesięcy;

- oświadczenia, z jakiego tytułu skarżący otrzymują dochód z gospodarstwa rolnego, czy stanowią je np. dopłaty do gospodarstwa rolnego jeżeli tak to należy przedłożyć decyzje właściwych organów, czy sprzedaż płodów rolnych lub żywego inwentarza;

- zaświadczenia z Urzędu Gminy o dochodach uzyskiwanych z gospodarstwa rolnego brutto i netto za 2007 r. w terminie 7 dni pod rygorem odmowy przyznania prawa pomocy.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie skarżący oświadczyli, że nie posiadają dowodów potwierdzających wydatki na codzienne utrzymanie t.j. żywność, środki czystości, gaz do butli, kosztów związanych ze szkołą, leczeniem, dojazdami do pracy, opału i in. jednocześnie podając, że miesięcznie wydatki w powyższym zakresie kształtują się w wysokości 1200 -1500 zł. Wskazali również, że ponoszą znaczne wydatki związane z kupnem środków ochrony roślin, pasz oraz usług weterynaryjnych, które szacują na około 7 000 rocznie. Ponadto oświadczyli, że przychód ze sprzedaży tuczników szacują na około 10 000 rocznie.

Do powyższego oświadczenia D. i C. Z. dołączyli:

- rozliczenie za energię elektryczną w tym 313,31 zł w styczniu 2008 r.; 140,18 zł w listopadzie 2007; 272,13 zł w październiku 2007– (313,31 + 140,18 + 272,13 = 725,62 / 4 = 181,4) czyli w sumie 181,4 zł miesięcznie;

- kopie rachunków (faktur) za wodę w tym za maj 2007 r. w kwocie 220,89 zł (okres rozliczeniowy od lutego do końca kwietnia), za wrzesień 2007 r. - 232,73 (okres rozliczeniowy od maja do końca września), za grudzień 2007 r. – 114,60 zł (okres rozliczeniowy od października do k. grudnia), czyli w sumie około 51,6 zł miesięcznie;

- dowody wpłaty kwoty ubezpieczenia, za 2007 i 2008 rok, kolejno 414 i 419 zł;

- fakturę VAT z dnia 22 stycznia 2008 r. za m.in. węgiel w kwocie 3 070,89 zł;

- kopię decyzji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] o przyznaniu skarżącej płatności do gruntów rolnych na rok 2007

w kwocie 4 480,26 zł;

- kopię decyzji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] o przyznaniu skarżącej pomocy finansowej w ramach wspierania obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) na rok 2007

w wysokości 1 272,69 zł;

- kopię decyzji Wójta Gminy P. z dnia [...] ustalającej skarżącej zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w kwocie 93,83 zł;

- wyciąg z rachunku bankowego wnioskodawczyni z banku PKO za okres od października 2007 r. do stycznia 2008 r. z saldem końcowym 4 292,06 zł (wykazującym co miesięczne przelewy w kwocie 512 zł z tytułu świadczeń rodzinnych);

- kopię decyzji Wójta Gminy P. z dnia [...] ustalającej wymiar podatku łącznego dla wnioskodawczyni na 2007 rok (w tym podatku rolnego, leśnego

i od nieruchomości) w kwocie 548,00 zł.;

- postanowienie Wójta Gminy P. z dnia [...] odmawiającego wydania zaświadczenia o wysokości dochodu z pracy w gospodarstwie rolnym za 2007 rok.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) dalej zwanej p.p.s.a., w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, postanowienie przeciwko któremu został wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.

Stosownie do art. 245 § 1 ustawy p.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 ustawy p.p.s.a.).

Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 ustawy p.p.s.a.). Przez uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, o którym mowa w przywołanym przepisie, należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, że nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych (por. post. NSA z dnia 17 marca 2005r., sygn. akt II FZ 137/05 nie publ.). Ponadto z przytoczonych przepisów wynika, że to na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania istnienia okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy.

Koszty sądowe obciążające skarżących w sprawie, sprowadzają się w obecnym stadium postępowania do opłacenia wpisu od skargi w kwocie 500 zł.

Sąd rozpoznając przedmiotowy wniosek, dokonał oceny sytuacji majątkowej i rodzinnej wnioskodawców, na podstawie informacji zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy złożonym na druku PPF oraz dodatkowo złożonych oświadczeniach strony i załączonych dokumentów. Jak wynika to z poczynionych na wstępie ustaleń faktycznych skarżący pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z dwójką nieletnich dzieci oraz rodzicami skarżącej. Źródłem dochodu rodziny jest: wynagrodzenie skarżącego w kwocie średnio 894,66 zł; zasiłek rodzinny skarżącej w kwocie 512 zł, emerytura matki skarżącej Z. P. w kwocie 601,06 zł oraz emerytura ojca skarżącej w kwocie 768,17 zł – czyli w sumie miesięcznie 2 775,89 zł. Skarżący oświadczyli, że rocznie uzyskują ponadto kwotę 10 000 zł z tytułu sprzedaży tucznika. Jak wynika z przedłożonych dokumentów - skarżąca otrzymuje płatności bezpośrednie oraz pomoc finansową przyznawaną do gruntów rolnych w sumie 5 752,92 zł na rok,

a także zwrot podatku akcyzowego w kwocie 93,83 zł. Wobec tego zsumowanie powyższych wartości (10 000+5 752,92+ 93,83) daje kwotę 15 846,75, która podzielona na 12 miesięcy daje wartość 1 320,56 zł dodaną miesięcznie do dochodu. W tej sytuacji należy podnieść, że dochód sześcioosobowej rodziny kształtuje się na poziomie ok. 4096,45 zł miesięcznie.

Natomiast do koniecznych, miesięcznych wydatków rodziny skarżących należy zaliczyć opłatę za energie elektryczną w kwocie ok. 181,4 zł; opłatę za wodę 51,6 zł; natomiast koszty związane z wyżywieniem i innymi opłatami wg oświadczenia skarżących wynoszą ok. 1 200 zł, czyli w sumie 1 433 zł miesięcznie. Ponadto, jak wynika z nadesłanych dokumentów, skarżący ponoszą też dodatkowe koszty w skali roku związane z ubezpieczeniem - 419 zł; opłatą podatku ok. 548 zł oraz koszty innych wydatków związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego w kwocie ok. 7 000 zł. Zsumowanie powyższych kwot oraz podzielenie ich na 12 miesięcy daje kwotę 663,9 zł. W tej sytuacji wysokość miesięcznych wydatków skarżących wynosi ok. 2 096,9 zł.

Wobec powyższego należy podnieść, że różnica między dochodem skarżących (4096,45 zł) a ponoszonymi przez nich koniecznymi wydatkami (2 096,9 zł) wynosi miesięcznie około 1 999, 55 zł, czyli nie można wnioskodawców zaliczyć do osób pozbawionych jakichkolwiek możliwości finansowych, podnosząc jednocześnie, że na rachunku skarżącej (z daty 21 stycznia 2008 r.) zostało wykazane saldo w kwocie 4 292,06 zł.

Jednakże w ocenie Sądu wysokość wydatku obciążającego wnioskodawców w sytuacji w jakiej się znajdują (konieczność utrzymania sześcioosobowej rodziny) uzasadnia przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym.

W tej sytuacji Sąd postanowił zwolnić skarżących z ponoszenia opłat sądowych w części dotyczącej wpisu od skargi ponad kwotę 100 zł, a w pozostałej części odmówić zwolnienia mając na względzie charakter orzeczenia o częściowym zwolnieniu, które jest rozstrzygnięciem, zabezpieczającym prawo do sądu strony skarżącej, a jednocześnie nie skutkuje przeniesieniem na współobywateli konieczności ponoszenia pełnych kosztów prowadzonego postępowania sądowego" /por. post. WSA w Olsztynie z dnia 7 września 2006 r., sygn. II SA/Ol 588/06, LEX nr 191863/.

Mając powyższe na uwadze, należało na podstawie art. 245 § 4 w zw. z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. orzec jak w postanowieniu.