Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. Z. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Izby Skarbowej z dnia[...] Nr:[...] Nr: [...] w przedmiocie opłaty skarbowej p o s t a n a w i a oddalić wniosek skarżącego o zwolnienie od kosztów sądowych

Wraz ze skargą kasacyjną od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 14 grudnia 2007 roku umarzającego postępowanie sądowe w sprawie ze skargi na decyzję Izby Skarbowej z dnia [...] kwietnia 2002r Nr:[...], [...]w przedmiocie opłaty skarbowej – A. Z. złożył wniosek, na urzędowym formularzu "PPF", o zwolnienie od kosztów sądowych.

Z informacji zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że skarżący prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z synem W. Z., synową R. Z. oraz dwiema 13-letnimi wnuczkami: K. i A.. Ich miesięczny dochód wynosi 2.900 zł i stanowi go świadczenie emerytalne skarżącego w wysokości 2.000 zł oraz wynagrodzenie za pracę synowej w wysokości 900 zł. Syn skarżącego jest osobą bezrobotną. W skład majątku skarżącego wchodzi dom o powierzchni 1200 m² oraz mieszkanie o powierzchni 100 m² Nie dysponuje on natomiast zasobami pieniężnymi, jak również cennymi przedmiotami o wartości powyżej 3000 euro.

Uzasadniając wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżący podniósł, iż znajduje się w ciężkiej sytuacji majątkowej, rodzinnej i zdrowotnej. Ma na utrzymaniu bezrobotnego syna oraz jego córki bliźniaczki. Skarżący jest osobą schorowaną, cierpi na c., r. i s. Na leczenie wydaje miesięcznie 400 zł. Ponadto ponosi opłaty za mieszkanie 700 zł i za dom 300 zł miesięcznie.

Mając powyższe na uwadze, zważono, co następuje:

Instytucja przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, którego przyznania domaga się skarżący, zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami) przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.

W orzecznictwie sądowym prezentowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy powinno mieć charakter wyjątkowy i winno być stosowane w stosunku do osób charakteryzujących się ubóstwem (przykładowo do takich osób można zaliczyć bezrobotnych bez prawa do zasiłku lub osoby ze względu na okoliczności życiowe pozbawione całkowicie środków do życia). Strona będąca osobą fizyczną powinna partycypować w kosztach postępowania, jeżeli ma jakiekolwiek środki majątkowe, w szczególności posiada stały miesięczny dochód przewyższający ustalone minimalne wynagrodzenie za pracę (post. NSA z dnia 22 grudnia 2002 r., OZ 862/04, niepubl.). Zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 września 2007 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 roku (Dz. U. z 2007 r. Nr 171, poz. 1209), od dnia 1 stycznia 2008 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1.126 zł.

Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu postanowienia z dnia 10 stycznia 2005 r. (sygn. akt FZ 478/04, niepubl.) stwierdził, iż opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej. Dlatego też muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby, czy osób, na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia strony skarżącej z obowiązku ich ponoszenia. Strona musi zatem wykazać, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.

W ocenie orzekającego przedstawiona przez skarżącego sytuacja finansowa nie daje podstaw do przyznania mu prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych. Zasadność wniosku skarżącego rozpatrywana była w dwóch aspektach, mianowicie z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie musi on ponieść w niniejszym postępowaniu, a z drugiej strony biorąc pod uwagę możliwości finansowe wnioskodawcy.

Na koszty sądowe na obecnym etapie postępowania składa się wpis od wniesionej skargi kasacyjnej w wysokości 100 zł, zgodnie z § 3 w związku z § 1 pkt 1) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2003 r. Nr 221, poz. 2193) i jest to najmniejsza wysokość wpisu spośród znanych w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Zestawienie wysokości tego obciążenia finansowego z wartością posiadanych przez skarżącego stałych dochodów w postaci świadczenia emerytalnego w wysokości 2.000 zł wskazuje, że wielokrotnie przewyższają one kwotę wpisu. Wysokość uzyskiwanych przez skarżącego dochodów jest także znacznie wyższa niż minimalne wynagrodzenie pracownicze, o którym mowa wyżej.

Z punktu widzenia prawa pomocy istotna jest nie tylko kwestia osiąganych dochodów, lecz także stan majątkowy. Należy zauważyć, iż oprócz stałych miesięcznych dochodów, skarżący dysponuje także majątkiem o znacznej wartości w postaci domu o powierzchni 1.200 m² oraz mieszkania o powierzchni 100 m². Fakt, że strona korzysta z majątku w sposób nieprzynoszący dochodu, nie zmienia faktu, że może on być wykorzystany jako zabezpieczenie pożyczki, czy kredytu, jeśli właścicielowi brakuje bieżących środków na koszty postępowania.

Podnoszony przez skarżącego argument, że utrzymuje on dorosłego syna i dwie wnuczki nie mógł wpłynąć na odmienną ocenę orzekającego. Należy bowiem zauważyć, że synowa skarżącego pracuje i pobiera wynagrodzenie za pracę. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego podnosi się, iż udzielanie przez stronę pomocy dorosłym członkom rodziny nie powoduje, że skarżący nie ma żadnych możliwości poniesienia kosztów postępowania w sprawie (por. postanowienie NSA z 30 kwietnia 2004 r., OZ 45/04 (niepubl.).

W tej sytuacji należało uznać, że nie zostały spełnione przesłanki uzasadniające przyznanie wnioskodawcy prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych. Wysokość pobieranych dochodów oraz stan majątku skarżącego wskazuje, iż jest on w stanie ponieść koszty sądowe w niniejszym postępowaniu bez uszczerbku w utrzymaniu koniecznym siebie oraz rodziny.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 245 § 1 i § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).