Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. - Zbigniew Kruszewski po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Syndyka Masy Upadłości J.Z. - Przedsiębiorstwo "B" J.Z. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1999 rok postanowił: 1. przyznać skarżącemu prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu od skargi w części przekraczającej 2.000 (dwa tysiące) złotych; 2. w pozostałym zakresie odmówić przyznania prawa pomocy.

Skarżący w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu od skargi ustalonego na 8509 zł wniósł o przyznanie prawa pomocy. W złożonym formularzu wniosku nie określił jednak żądanego zakresu prawa pomocy. Z uzasadnienia wniosku wynika jednak, że obejmuje jedynie żądanie zwolnienia od wpisu. Skarżący motywując je podniósł, że choć saldo na rachunku bankowym upadłego wynosi 8.390,35 zł, to są to jedyne aktywa masy upadłości, a pozbawienie jej wskazanej kwoty uniemożliwi dalsze prowadzenie postępowania upadłościowego. Z oświadczenia syndyka oraz przedłożonych przez niego dokumentów wynika, że poza środkami na rachunku bankowym w masie upadłości brak jest istotnych składników majątkowych.

Merytoryczną ocenę wniosku należało poprzedzić rozważeniem który z przepisów będzie stanowić podstawę prawną orzeczenia o prawie pomocy - czy art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm. - dalej określanej jako "p.p.s.a.") - dotyczący osób fizycznych, czy też art. 246 § 2 pkt 2 tej ustawy, gdzie wskazuje się przesłanki prawa pomocy w przypadku, gdy o jego przyznanie ubiega się osoba prawna.

Należy bowiem zwrócić uwagę, że w sytuacji, gdy ze skargą występuje syndyk masy upadłości, niezależnie od tego czy upadłym jest osoba prawna, czy przedsiębiorca będący osobą fizyczną, ewentualne koszty postępowania pokrywane są ze środków masy upadłości. Z art. 62 ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60 poz. 535 ze zm.) wynika, że masa upadłości, to majątek upadłego w dniu ogłoszenia upadłości i nabyty w toku prowadzenia postępowania upadłościowego. Wszelkie dysponowanie tym majątkiem nie ma więc bezpośredniego wpływu na bieżące utrzymanie osoby upadłego i jego rodziny, ponieważ nie służy jego finansowaniu. W związku z tym w przypadku wystąpienia z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy syndyka masy upadłości w razie, gdy upadłym jest osoba fizyczna, ocena sytuacji majątkowej nie może być dokonywana przy uwzględnieniu przesłanek wymienionych w art. 246 § 1 p.p.s.a., ponieważ nie przystają one do statusu prawnego masy upadłości. Z tej przyczyny zasadne jest odwołanie się do przesłanek wymienionych w art. 246 § 2 p.p.s.a. dotyczącym przesłanek prawa pomocy, w razie, gdy o jego przyznanie ubiega się osoba prawna (argumentum a simili).

Zgodnie natomiast z tym przepisem, prawo pomocy przysługuje w razie wykazania, że osoba ubiegająca się o jego przyznanie nie ma środków wystarczających na pokrycie całości kosztów postępowania.

Z oświadczenia i dokumentów przedstawionych przez syndyka masy upadłości w niniejszej sprawie wynika, że w jego dyspozycji na rachunku bankowym upadłego znajdują się wolne środki, co do których nie ma przeszkód, że mogą zostać w części przeznaczone na koszty sądowe. Należy bowiem podkreślić, że zasadą jest, że strony postępowań sądowych ponosić koszty postępowania. Odstępstwo od tej zasady poprzez zwolnienie od obowiązku ich uiszczania jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy uiszczenie kosztów sądowych wykracza poza możliwości płatnicze strony, stwarzając barierę w realizacji prawa do zaskarżenia decyzji administracyjnej.

Zestawiając powyższe uwagi z okolicznościami niniejszej sprawy, należy zauważyć, że ustalony wpis od skargi kasacyjnej przekracza wysokość kwot znajdujących się w dyspozycji syndyka. Trzeba też zauważyć, że - jak wynika - z załączonych do wniosku odpisów sprawozdań syndyka, masa upadłości zasilana jest niewielkimi kwotami pochodzącymi z wyegzekwowanych wierzytelności upadłego. Stąd też nie można uznać, by poza środkami znajdującymi się na rachunku bankowym syndyk był w stanie pozyskać dodatkowe kwoty pozwalające na sfinansowanie w całości kosztów postępowania w niniejszej sprawie. Spełniona jest zatem zasadnicza przesłanka prawa pomocy wynikająca z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.

Ustalony stan masy upadłości nie daje jednak podstaw do uwzględnia całości żądania wniosku, tj. zwolnienia od wpisu od skargi w pełnej wysokości. Nie można bowiem uznać, że koszty postępowania upadłościowego mają charakter priorytetowy przed innymi kosztami postępowania toczącego się z udziałem syndyka (zob. post. SA w Lublinie z 19 lutego 1997 I ACz 65/97 Apel.-Lub. 1997/2/10).

Niemniej niecelowe - z punktu widzenia słusznego interesu skarżącego - jest zwolnienie od wpisu w takiej wysokości, że pozbawiłoby to syndyka wszystkich posiadanych środków. Ostatecznie uznano zatem, że uiszczenie kwoty 2.000 zł nie przekracza możliwości płatniczych strony. Dlatego na podstawie stosowanego per analogiam art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. postanowiono jak w sentencji