Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Stanisław Prutis, Sędziowie asesor WSA Małgorzata Roleder (spr.), sędzia NSA Elżbieta Trykoszko, Protokolant Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 czerwca 2008 r. sprawy ze skargi M. W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] stycznia 2008 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu podania w sprawie uchylenia mandatu - oddala skargę.-

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] stycznia 2008 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało w mocy postanowienie Wójta Gminy M. P. z dnia [...] listopada 2007 r. w przedmiocie zwrotu podania w sprawie o uchylenie mandatu.

U podstaw podjętego rozstrzygnięcia legły następuje ustalenia.

Podaniem z dnia [...] listopada 2007 r. M. W. zwrócił się do Wójta Gminy M. P. o uchylenie mandatu karnego z dnia [...] września

2006 r. seria [...] w kwocie 320 zł, wystawionego przez straż gminną za naruszenie art. 97 kw. Wnioskujący podniósł, iż zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 marca 2007 r. sygn. akt. I.U 1/07 rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego jest niezgodne z art. 131 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – prawo o ruchu drogowym i art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Rozporządzenie uprawniało strażników miejskich do używania fotoradarów rejestrujących przekroczenie prędkości. Trybunał uznał, iż wskazane rozporządzenie rozszerzyło zakres uprawnień funkcjonariuszy straży gminnych sprzecznie z ustawą o ruchu drogowym i wobec powyższego nie mają oni upoważnienia do używania fotoradarów rejestrujących przekroczenie prędkości oraz nakładania mandatów w tym zakresie. Takich uprawnień nie przewiduje bowiem prawo o ruchu drogowym. Zgodnie zaś z art. 102 kpw, nadzór nad postępowaniem mandatowym sprawuje właściwy minister ds. wewnętrznych, a do uchylania mandatu wydanego z naruszeniem prawa uprawniony jest organ przełożony nad funkcjonariuszem, który wadliwie wydał mandat. Stąd w myśl art. 9 ustawy o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779) w konkretnej sprawie do uchylenia mandatu wydanego z naruszeniem prawa uprawniony jest wójt gminy.

Postanowieniem z dnia [...] listopada 2007 r. Wójt Gminy M. P. zwrócił podanie M. W. na podstawie art. 66 § 3 kpa, wskazując, iż organem właściwym do uchylenia prawomocnego mandatu jest Sąd Rejonowy w Ł., Zamiejscowy Wydział Grodzki w K..

Ze stanowiskiem tym nie zgodził się M. W. i wniósł zażalenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł.. W ocenie skarżącego w trybie nadzoru można reagować również na te uchybienia organu mandatowego, które nie dają podstaw do uchylenia prawomocnego mandatu. Do takiego działania uprawniony jest organ przełożony nad funkcjonariuszem, który wadliwie nałożył mandat a więc wójt gminy. Tymczasem Wójt Gminy M. P. uzasadniając swoje rozstrzygnięcie całkowicie pominął aspekt nadzoru nad organem wydającym mandat - art. 102 kpw.

Rozpatrując powyższe zażalenie Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w Ł. nie podzieliło argumentacji skarżącego i postanowieniem z dnia

[...] stycznia 2008 r. orzekło o utrzymaniu w mocy rozstrzygnięcia organu

I instancji.

Organ wyjaśnił, iż zgodnie z art. 101 § 1 i § 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2001 r.

Nr 106, poz. 1148 ze zm.), prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu. Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna.

Zgodnie zaś art. 66 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z ze zm.), gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje

w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy podkreślono, iż skarżący złożył podanie o uchylenie mandatu karnego z dnia [...] września 2006 r. nr [...] w kwocie 320 zł wystawionego przez straż gminną.

Z podania strony wynikało, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny.

Tak, więc Wójt Gminy M. P. jako organ, do którego podanie wniesiono zobowiązany był zwrócić podanie wnoszącemu, co też prawidłowo uczynił.

Nie godząc się z tym rozstrzygnięciem M. W. wywiódł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. wnosząc o uchylenie mandatu na podstawie art. 102 kpw o nadzorze w sprawie postępowania mandatowego. Skarżący powołując się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, powtórzył argumentację zawartą we wniosku z dnia [...] listopada 2007 r. skierowanego do Wójta Gminy M. P.. Skarżący ponownie stwierdził, iż w sprawie niniejszej zastosowanie ma art. 102 kpw o nadzorze w postępowaniu mandatowym. W ramach tego nadzoru można nakazać zwrot ukaranemu nadpłaconej grzywny, gdy wymierzono ją np.: w wysokości wyższej niż dopuszczalna w trybie mandatowym czy powyżej granicy przewidzianej za dany czyn, choć jeszcze w granicach grzywny ustalonej dla mandatu, albo, gdy nałożono ją powyżej granic ustalonej taksy. Stąd w omawianym trybie można również reagować na te uchybienia organu mandatowego, które nie dają podstaw do uchylenia prawomocnego mandatu. Do takiego działania uprawniony jest też organ przełożony nad funkcjonariuszem w sprawach o wykroczenia. Kolegium nie odniosło się natomiast do art. 102 kpw, a więc do meritum zażalenia i dokonało niczym nieuprawnionej interpretacji artykułu 101 kpw przypisując mu cechy warunku koniecznego dla uchylenia mandatu karnego. Tymczasem jest to jedynie warunek dostateczny, a inne okoliczności umożliwiające uchylenie mandatu opisane są w art. 102 kpw. Końcowo skarżący podkreślił, iż ustawa zasadnicza jest najważniejszym prawem w Rzeczypospolitej Polskiej, stąd wystawienie mandatu karnego w sprzeczności z nim jest niewątpliwym uchybieniem organu mandatowego. Nie rozstrzygając zgodności wymierzenia mandatu i nie zamykając drogi do zgodnego z prawem wymierzenia kary za czyn wyczerpujący znamiona art. 97 kpw, organ sprawujący nadzór nad strażą gminy może uchylić rzeczony mandat, czyniąc w ten sposób zadość wymogom konstytucyjnym decyzji podejmowanych przez nadzorowane przez siebie organy.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w sprawie i wniosło

o jej oddalenie. Ustosunkowując się do podniesionych zarzutów wyjaśniono,

iż wbrew twierdzeniom skargi uzasadnienie postanowienia zawiera motywy, którymi kierował się organ wydając rozstrzygnięcie. Zgodnie z art. 102 ustawy kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, nadzór nad postępowaniem mandatowym sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych,

a w sprawach, o których mowa w art. 95 § 3 - Główny Inspektor Pracy. W tych uwarunkowaniach stwierdzić należy, iż do rozpatrzenia wniosku strony zawartego w złożonym podaniu o uchylenie prawomocnego mandatu karnego uprawniony jest tylko sąd powszechny, zaś w trybie nadzoru nad postępowaniem mandatowym nie jest to możliwe. Końcowo podkreślono,

iż rozpatrując zażalenie na postanowienie Wójta Gminy M. P. nie badano czy funkcjonariusz straży gminnej był upoważniony do nałożenia mandatu karnego, bowiem Kolegium nie było uprawnione do takiej oceny. Dlatego też wydało postanowienie o zaskarżonej treści, czego nie chce czy też nie może zrozumieć skarżący.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zarzuty skargi nie są zasadne.

Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sąd administracyjny bada legalność skarżonych rozstrzygnięć, to jest ich zgodność z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej i oceny tej dokonuje w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony

w aktach sprawy.

Sąd administracyjny nie ma natomiast uprawnień do merytorycznego rozpatrzenia sprawy (np. jak w omawianej sprawie uchylenia mandatu na podstawie art. 102 kpw), ma wyłącznie uprawnienia kasatoryjne. Sąd rozpoznając sprawę nie może, zatem zmienić zaskarżonego rozstrzygnięcia

a jedynie, uwzględniając skargę, może je uchylić, stwierdzić jego nieważność lub niezgodność z prawem. W przypadku zaś, gdy nie zachodzą okoliczności stanowiące podstawę uwzględnienia skargi wskazane w art. 145 § 1 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - skarga podlega oddaleniu. Sąd nie posiada również kompetencji do oceny celowości czy też słuszności kwestionowanych rozstrzygnięć.

Rozpoznając skargę w tak zakreślonej kognicji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. nie dopatrzył się, aby w zaskarżonym postanowieniu zostało naruszone prawo materialne oraz przepisy postępowania administracyjnego. W ocenie Sądu organy obu instancji prawidłowo ustaliły stan faktyczny zaistniały w niniejszej sprawie oraz właściwie zastosowały i zinterpretowały przepisy prawa obowiązujące w chwili wydawania skarżonego postanowienia.

Przedmiotem dokonywanej kontroli sądowej jest postanowienie o zwrocie podania w sprawie uchylenia prawomocnego mandatu karnego. Podstawą prawną wydanego rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 66 § 3 ustawy z dnia

14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zgodnie z którym, gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w formie postanowienia.

Jak wynika z akt sprawy omawiane rozstrzygnięcie zapadło na skutek podania skarżącego skierowanego w dniu [...] listopada 2007 r. do Wójta Gminy M. P. o uchylenie zaocznego mandatu karnego nałożonego przez straż gminną za przekroczenie prędkości. Skarżący powołując się na treść wyroku Trybunału Konstytucyjny z dnia 22 marca 2007 r., sygn. akt I.U. 1/07 orzekającego o niezgodności rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych

i Administracji z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego

z art. 131 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – prawo o ruchu drogowym

i art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, podniósł, iż strażnicy gminni nie mają uprawnień do używania fotoradarów rejestrujących przekroczenie prędkości i nakładania mandatów w tym zakresie. Stąd nałożony na niego przez straż gminną mandat został wystawiony nieprawnie i dlatego też domaga się jego uchylenie w trybie nadzoru nad postępowaniem mandatowym – art. 102 kpw.

Tymczasem zgodnie z art. 101 § 1 i § 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2001 r. Nr 106,

poz. 1148 ze zm.) – zwanego dalej kpw, prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony

w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu. Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna. Prawomocny mandat karny podlega zatem uchyleniu tylko przez sąd

i tylko wówczas, gdy grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Oznacza to, iż organ sprawujący nadzór nad postępowaniem mandatowym w żadnym wypadku nie może uchylić ("ani anulować") prawomocnego mandatu karnego (por.: komentarz autorstwa Janusza Lewińskiego do art. 102 ustawy kodeks postępowania w sprawach

o wykroczenia, LexPolonica).

W tym stanie prawnym podzielić należy stanowisko organów, iż do rozpatrzenia wniosku strony złożonego w dniu [...] listopada 2007 r. do Wójta Gminy M. P. o uchylenie prawomocnego mandatu karnego uprawniony jest tylko sąd powszechny. Natomiast w trybie nadzoru nad postępowaniem mandatowym wbrew żądaniu skarżącego nie jest możliwe uchylenie prawomocnego mandatu. W myśl bowiem przepisu art. 102 kpw, nadzór nad postępowaniem mandatowym sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych, a w sprawach, o których mowa w art. 95 § 3 - Główny Inspektor Pracy. Z przepisu tego nie można jednak wyprowadzać kompetencji dla Wójta Gminy do uchylenia prawomocnego mandatu w ramach sprawowanego nadzoru nad strażą gminną. Przyjęcie odmiennej interpretacji tego artykułu, jak chciałby skarżący i podjęcie żądanego rozstrzygnięcia z pewnością stanowiłoby o naruszeniu obowiązującego porządku prawnego, w tym ustawy zasadniczej

w zakresie kompetencji organów administracji publicznej i Sądu. W tym miejscu podzielić również należy stanowisko organu odwoławczego, iż Wójt Gminy M. P. nie mógł dokonywać oceny, czy funkcjonariusz straży gminnej był upoważniony do nałożenia mandatu karnego, albowiem bezspornie takiego uprawnienia nie posiadał.

W konsekwencji powyższego uznać należy, iż organy obu instancji prawidłowo na podstawie art. 66 § 3 kpa postanowiły o zwrocie wniesionego podania w sprawie uchylenia mandatu.

Wobec stwierdzenia bezzasadności zarzutów skargi, podlegała ona oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), o czym orzeczono jak w sentencji.