Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Krzysztof Przasnyski po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. W. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na decyzję Wojewody [...] z dnia 11 stycznia 2007 r. nr [...] w przedmiocie zameldowania na pobyt czasowy postanawia odmówić wnioskodawcy przyznania prawa pomocy.

Wnioskiem z dnia 14 marca 2008 r. skarżący zwrócił się do Sądu o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. Uzupełniając wniosek na urzędowym formularzu w dniu 18 kwietnia 2008 r., skarżący zmodyfikował żądanie przyznania prawa pomocy, wnosząc o częściowe zwolnienie od kosztów sądowych. Powyższy wniosek jest kolejnym złożonym przez wnioskodawcę w niniejszej sprawie. Poprzedni został rozpoznany negatywnie (postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 października 2007 r. sygn. akt III SA/Gd 178/07 odmówiono skarżącemu przyznania prawa pomocy, a postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 grudnia 2007 r. sygn. akt II OZ 1339/07 oddalono zażalenie na rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji).

Według złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, skarżący prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, posiada dwa lokale użytkowe w [...] przy ul. [...] (jeden jest przez skarżącego wykorzystywany na cele magazynowe, a drugi jest zajmowany przez byłego najemcę przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne); nieruchomość przy ul. [...] w [...] (w trakcie remontu), budynek przy ul. [...] w [...] (przeznaczony do rozbiórki lub remontu kapitalnego), przy ul. [...] w [...] (przeznaczony do remontu), przy ul. [...] w [...] (współwłasność), przy ul. [...] w [...] (współwłasność), przy ul. [...] w [...] (współwłasność), przy ul. [...] w [...] (współwłasność, niezabudowana działka), przy ul. [...] w [...] (budynek zajmowany przez lokatora na podstawie dożywotniej nieodpłatnej służebności mieszkania), przy ul. [...] w [...] (współwłasność, trzy lokale użytkowe), przy ul. [...] w [...] (zajęta przez lokatorów bez tytułu prawnego), przy ul. [...] w [...] (toczy się spór o prawo własności). Ponadto wnioskodawca oświadczył, że nie posiada oszczędności, papierów wartościowych ani przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro. W rubryce 10 wniosku podał, iż źródłem jego dochodu jest emerytura w kwocie 1240,19 zł brutto miesięcznie.

Jako okoliczności przemawiające za uwzględnieniem wniosku skarżący wskazał wysokość bieżących dochodów w stosunku do wydatków, które wzrosły z uwagi na konieczność leczenia po pobycie w szpitalu; niemożność spieniężenia nieruchomości z uwagi na trwający proces regulowania ich stanu prawnego; brak oszczędności, papierów wartościowych, cennych ruchomości. Wnioskodawca oświadczył ponadto, iż nie osiąga żadnych dochodów z posiadanych nieruchomości z uwagi na nieuregulowane stany prawne, konieczność poniesienia nakładów na ich doprowadzenie do stanu zgodnego z normami prawa budowlanego oraz spłatę zobowiązań z lat poprzednich.

Zgodnie z brzmieniem art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

W myśl art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Wskazane przepisy stanowią odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 P.p.s.a. Zatem to rzeczą wnioskodawcy jako zainteresowanego jest wykazanie, iż jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie, o którym mowa w przytoczonych przepisach. Tym samym to na nim spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy, zaś rozstrzygnięcie w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione.

W związku z tym, iż oświadczenie strony skarżącej zawarte we wniosku okazało się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych, na podstawie art. 255 P.p.s.a., zarządzeniem referendarza sądowego z dnia 6 maja 2008 r. (doręczonym w dniu 28 maja 2008 r.) wezwano skarżącego do przedłożenia – w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania – następujących dokumentów: odpisów zeznań podatkowych za 2007 r., a w przypadku ich nieskładania - odpisów imiennych informacji o wysokości osiągniętego dochodu lub rocznego obliczenia podatku za ten rok; wyciągów i wykazów ze wszystkich posiadanych rachunków bankowych, maklerskich (i innych na których gromadzone są środki pieniężne), obrazujących historię i salda tych rachunków w okresie ostatnich trzech miesięcy, a w przypadku ich nieposiadania złożenia stosownego oświadczenia w tym przedmiocie; kopii dokumentów potwierdzających wysokość i źródło uzyskiwanych dochodów w okresie ostatnich trzech miesięcy oraz oświadczenia w przedmiocie wszystkich zarejestrowanych na niego pojazdów mechanicznych (podania ich marki, modelu, roku produkcji i aktualnej wartości).

W odpowiedzi na to wezwanie skarżący nadesłał odpis zeznania podatkowego PIT-36 za 2007 r., w którym zadeklarował przychód (dochód) z tytułu emerytury w wysokości 13 974 zł. Ponadto wnioskodawca wykazał przychody z najmu, dzierżawy w wysokości 11 289,72 zł, koszty uzyskania przychodów z tego źródła w kwocie 18 710,46 zł oraz stratę – 7 420,74 zł. Z załączonych kopii przekazów pocztowych wynika, że wysokość emerytury otrzymanej przez skarżącego za kwiecień br. wyniosła 1 196,72 zł, zaś świadczenie za maj oraz czerwiec br. wypłacono w kwocie 1 200,72 zł miesięcznie. Wbrew wezwaniu, skarżący nie przedłożył wyciągów i wykazów z rachunków bankowych obrazujących historię i salda tych rachunków w okresie ostatnich trzech miesięcy. Przedstawił natomiast wyciągi z rachunku bankowego obejmujące miesiące od stycznia do marca br. Wynika z nich, że na rachunek wnioskodawcy wpływa czynsz najmu w kwocie 190,81 zł miesięcznie. Jednocześnie wnioskodawca oświadczył, że nie posiada innych rachunków bankowych oraz maklerskich ani jakichkolwiek pojazdów mechanicznych.

W niniejszej sprawie skarżący nie wykazał, że spełnia ustawowe przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. Instytucja prawa pomocy ma bowiem charakter wyjątkowy, co oznacza, że może być stosowana tylko w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną, do których zalicza się bezrobotnych bez prawa do zasiłku lub osoby, które pozbawione są środków do życia bądź których środki są bardzo ograniczone i zaspokajają tylko potrzeby egzystencjalnie niezbędne (por. postanowienie NSA z dnia 19 października 2005 r., I GZ 107/05, niepubl.). Przepis art. 246 § 1 P.p.s.a. co do zasady nie ma więc zastosowania do osób osiągających dochody z własnej pracy i posiadających jakikolwiek majątek, nawet jeśli koszty sądowe stanowią poważną kwotę w miesięcznym budżecie rodziny (por. postanowienie NSA z dnia 18 stycznia 2005 r., sygn. akt OZ 1099/04, niepubl.). Tymczasem wnioskodawca uzyskuje stały dochód z tytułu emerytury w wysokości 1 200 zł netto, jest posiadaczem wielu nieruchomości o znacznej wartości, z których w 2007 r. uzyskał przychód w kwocie 11 289,72 zł. Nie bez znaczenia jest również okoliczność, iż w tym okresie wnioskodawca poniósł koszty uzyskania przychodu z najmu (dzierżawy) w wysokości 18 710,46 zł.

Dane zawarte we wniosku oraz dokumenty przedłożone na wezwanie w trybie art. 255 P.p.s.a. nie pozwalają zaliczyć skarżącego do kręgu osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny. Koszty sądowe powinny bowiem być ponoszone na równi z innymi niezbędnymi wydatkami (por. postanowienie WSA w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2006 r. sygn. akt III SA/Wa 229/06, niepubl.)

Ponowny wniosek o przyznanie prawa pomocy, złożony po prawomocnym oddaleniu poprzedniego takiego wniosku, nie mógł zostać uwzględniony, albowiem wnioskodawca nie przedstawił w nim tego rodzaju okoliczności, które miałyby wpływ na przyznanie prawa pomocy.

W konsekwencji na podstawie przepisu art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji postanowienia.