Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

II SA/Wa 733/08 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ 29 sierpnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Adam Lipiński, Sędzia WSA Ewa Grochowska – Jung, Asesor WSA Jarosław Trelka (spr.), Protokolant Aneta Duszyńska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2008 r. sprawy ze skargi W. K. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] marca 2008 r. [...] w przedmiocie renty specjalnej oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2008 r. Prezes Rady Ministrów odmówił W. K. przyznania świadczenia - renty specjalnej, określonej w art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.). Organ podał w uzasadnieniu, że w sprawie nie zaistniały szczególne okoliczności pozwalające przyznać świadczenie, wymagane niezależnie od konieczności zaistnienia trudnej sytuacji bytowej wnioskodawcy oraz wieku lub stanu zdrowia niepozwalających podjąć wnioskodawcy zatrudnienia.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżący wskazał na swoją chorobę (konieczność dializy nerek), gotowość do uczestniczenia w reformie Państwa, swoje doświadczenie zawodowe i kompetencje w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem, chorobę i zasługi swojej matki, przedstawił sprawę nieuczciwego – w jego ocenie – pozbawienia jego chorej córki polisy ubezpieczeniowej na życie przez jedną z firm ubezpieczeniowych. Podkreślił, że jego osiągnięcia zawodowe były doceniane przez środowiska menedżerów, że przyczynił się do poprawy dochodów Skarbu Państwa i poprawy bytu pracowników poprzez wprowadzenie w P. innowacyjnego systemu wynagrodzeń. Skarżący podał ponadto, że niezgodnie z prawem obniżono mu rentę z tytułu niezdolności do pracy. Skarżący szczegółowo opisał też inne okoliczności jego pracy zawodowej i życia rodzinnego (np. niezgodne z prawem działania przedstawicieli związków zawodowych, kadry menedżerskiej przedsiębiorstw, w których pracował, fakt błogosławieństwa jego małżeństwa przez papieża Jana Pawła II w 1979 r., zasługi w uniknięciu niekorzystnej prywatyzacji P.). Wszystkie te okoliczności uzasadniają - w jego ocenie – przyznanie mu wnioskowanego świadczenia.

Decyzją z dnia [...] marca 2008 r. Prezes Rady Ministrów utrzymał w mocy decyzję z [...] stycznia 2008 r. Na podstawie zgromadzonego materiału organ przedstawił przebieg kariery zawodowej skarżącego i jego osiągnięcia w tej dziedzinie. Organ ustalił też, że skarżący otrzymuje rentę inwalidzką w wysokości 1517 zł, jego córka zaś – rentę w kwocie 447 zł. Matka skarżącego otrzymuje świadczenie w kwocie 2700 zł miesięcznie, żona skarżącego nie pracuje zawodowo i poświęca się opiece nad chorą córką. Rodzina skarżącego ponosi miesięczne wydatki rzędu ok. 871 zł za czynsz, ponadto stosowne wydatki za telefon, gaz, a ponadto na leki dla córki skarżącego (od ok. 100 do ok. 800 zł miesięcznie). Organ odstąpił ponadto od badania sytuacji materialnej i rodzinnej skarżącego przez ośrodek pomocy społecznej, gdyż skarżący wnosił o odstąpienie od tej procedury, która – w jego ocenie – jest dla niego upokarzająca. Organ uznał, że osiągnięcia zawodowe skarżącego nie stanowią zasług dla kraju, upoważniających do przyznania wnioskowanego świadczenia. Gdyby takie świadczenie przyznać, to mieliby do niego prawo menedżerowie, szefowie firm, ekonomiści, fachowcy do spraw zarządzania. Wnioskowane świadczenie nie ma też charakteru socjalnego. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję z dnia [...] marca 2008 r. skarżący powtórzył swoje stanowisko w sprawie i ponownie przedstawił szczegółowo swoje osiągnięcia zawodowe oraz – w jego ocenie - zasługi swoje i swojej rodziny. Ponadto ponownie opisał przebieg swojej kariery zawodowej. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i powtórzył swoje stanowisko w sprawie. Swoje stanowisko skarżący powtórzył w piśmie z dnia 11 sierpnia 2008 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze. zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej. Sąd analizuje zaskarżoną decyzję pod względem jej zgodności z prawem materialnym i formalnym obowiązującym w dacie wydania tej decyzji. Stosownie natomiast do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga analizowana według tych kryteriów nie zasługuje na uwzględnienie.

Skarżący wniósł o przyznanie świadczenia określonego w art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.), zwanej też dalej "ustawą". Świadczenie to miało stanowić rekompensatę za "...zaniżoną rentę inwalidzką.". W postępowaniu mającym za przedmiot takie wyjątkowe świadczenie konieczne było ustalenie, czy w niniejszej sprawie zachodzi "szczególnie uzasadniony przypadek", który, jak stanowi powyżej wskazany przepis, uprawnia organ do przyznania świadczenia na warunkach i w wysokości innej, niż określone w ustawie.

Decyzje wydawane na podstawie art. 82 ust. 1 ustawy, z uwagi na nieokreśloność przesłanki "szczególnie uzasadniony przypadek", uznać należy za typowy przykład decyzji uznaniowych. Nie oznacza to oczywiście przyzwolenia na dowolne, arbitralne rozstrzygnięcie organu, który przy podejmowaniu decyzji w tym względzie zobowiązany jest kierować się zasadami procedury administracyjnej. Konieczne jest w takich sprawach odwołanie się do istniejącej praktyki orzeczniczej Prezesa Rady Ministrów, a także praktyki orzeczniczej sądów administracyjnych. Tak więc utrwaloną zasadą w takich sprawach jest, że osoba, która ubiega się o świadczenie w trybie art. 82 ust. 1 ustawy, powinna wylegitymować się przede wszystkim wybitnymi zasługami na niwie zawodowej, artystycznej, społecznej, czy też politycznej (vide np. wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 czerwca 2005 r., II SA/Wa 1954/04, LEX 171678). "Szczególnie uzasadniony przypadek" może być też następstwem nadzwyczajnych, tragicznych zdarzeń losowych. Co prawda istotna jest także sytuacja materialna wnioskodawcy, ale trudna sytuacja materialna sama w sobie nie pozwala przyznać świadczenia specjalnego. Konieczne jest bowiem jednoczesne wystąpienie drugiej z przesłanek jego przyznania, tj. właśnie szczególnych zasług w określonej dziedzinie, ewentualnie szczególnych zdarzeń losowych.

Taka wykładnia art. 82 ust. 1 ustawy stosowana jest nie tylko przez sądy administracyjne, ale potwierdzona też została orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 października 2006 r. (sygn. akt P 38/05).

Analizując niniejszą sprawę z tego punktu widzenia podzielić należy ocenę organu, że nie zaszły przesłanki przyznania skarżącemu wnioskowanego świadczenia. Zasadnie uznał Prezes Rady Ministrów, że wskazywane przez skarżącego okoliczności, tj. jego sukcesy zawodowe, staranne wykształcenie ekonomiczne i doświadczenie w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem, opracowanie nowatorskiego systemu wynagrodzeń w przedsiębiorstwie, istotny wkład skarżącego w zaniechanie niekorzystnej prywatyzacji P., ewentualne niezgodne z prawem pozbawienie córki skarżącego polisy ubezpieczeniowej oraz zaniżenie renty inwalidzkiej skarżącego – wszystkie one nie wskazują na wyjątkowe, wybitne zasługi skarżącego na niwie zawodowej, czy społecznej. Szczególnie uzasadniony przypadek, o którym mowa w art. 82 ust. 1 ustawy, nie wystąpił. Jak zasadnie wskazał organ – przyznawanie wnioskowanego świadczenia w takich przypadkach, jak sytuacja skarżącego, prowadziłoby do wniosku, że prawo do świadczenia mieliby menadżerowie, ekonomiści, członkowie organów zarządzających spółek prawa handlowego itp. Nie jest też szczególnym zdarzeniem losowym uprawniającym do takiego świadczenia choroba skarżącego i jego córki. Ponownie zauważyć należy, że przyznanie świadczenia na tej podstawie faktycznej także prowadziłoby do utraty wyjątkowego charakteru renty specjalnej i przeczyłoby intencji Ustawodawcy wyrażonej w omawianym przepisie ustawy.

Podzielić należy uwagę Prezesa Rady Ministrów, iż wnioskowane świadczenie z założenia nie ma funkcji wyłącznie socjalnej, nie może być też przyznane tylko dlatego, że skarżącemu przyznano rentę inwalidzką w zaniżonej wysokości. Jeśli tak istotnie było, to skarżący może skorzystać ze środków prawnych służących weryfikacji orzeczenia w przedmiocie renty inwalidzkiej. Renta specjalna nie służy naprawianiu ewentualnie wadliwych orzeczeń organów rentowych i sądów ubezpieczeń społecznych, nie ma też rekompensować niesłusznie zaniżonych świadczeń socjalnych.

Z powyższych względów, na podstawie art. 151 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd oddalił skargę. Zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z prawem.