Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA A. Wrzesińska-Nowacka, Sędziowie NSA A. Cudak, M. Zirk-Sadowski (spr.), Protokolant A. Ratajczyk, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 maja 2004 roku sprawy ze skargi B. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości w podatku od nieruchomości za lata 2000 - 2002 uchyla zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S.

I S.A./Łd 1123/03

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta S. z dnia [...], którą organ pierwszej instancji odmówił panu B. P. umorzenie zaległości podatkowej z tytułu podatku od nieruchomości za okres od 2000 do 2002 roku. W uzasadnieniu decyzji Kolegium stwierdziło, że art. 67 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 ze zm.) przewiduje, że umorzenie zaległości podatkowej jest instytucją o charakterze wyjątkowym i decyzja w tym przedmiocie ma charakter uznaniowy, jednak powinna być podejmowana przy uwzględnieniu ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego. Zdaniem Kolegium, ważnym interesem podatnika przemawiającym za umorzeniem zaległości podatkowej są względy natury obiektywnej, na których podatnik nie miał wpływu, a które wpływają na jego sytuację materialną. Tymczasem w trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniającego organ pierwszej instancji ustalił, że podatnik nigdy nie był zarejestrowany jako bezrobotny. Dopiero wraz z odwołaniem podatnik przedstawił zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w S., z którego wynika, że od 12 maja 2003 r. zarejestrowany jest jako bezrobotny. Skarżący nie wyjaśnił, czy dysponuje innymi źródłami utrzymania. Organ pierwszej instancji ustalił jedynie, że skarżący nie korzysta z pomocy społecznej. Przed wydaniem decyzji podatnik nie wniósł również żadnych zastrzeżeń, co do zgromadzonego materiału dowodowego, do czego został wezwany w trybie przewidzianym w art. 200 § 1 O.p.

W skardze wniesionej do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji, zarzucając, że postępowanie wyjaśniające zostało przeprowadzone niedokładnie, a podane uzasadnienie decyzji jest w swej treści dla niego krzywdzące.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie. W uzasadnieniu Kolegium podtrzymało swoje stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji i przytoczyło ponownie podane w niej argumenty.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

W rozstrzyganej obecnie sprawie Sąd badał jedynie problem zgodności z prawem decyzji organu odwoławczego dotyczącej umorzenia zaległości podatkowej ciążącej na skarżącym.

Przepis art. 67 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), stwierdza, że w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe lub odsetki za zwłokę.

Sąd pragnie podkreślić, że podobnie jak dawny art. 31 ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, również art. 67 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), zawiera konstrukcję uznania administracyjnego. W sprawach dotyczących umorzenia należności podatkowych sąd administracyjny kontroluje zatem tylko, czy swoje stanowisko organy zajęły po zbadaniu, że zachodzą w rozpatrywanej sprawie przewidzianą ustawą okoliczności uzasadniające umorzenie zaległości podatkowych w części lub w całości.

Należy przy tym podkreślić, jak stwierdził w swym orzecznictwie Naczelny Sąd Administracy7jny, że obowiązek podatkowy jest kategorią prawną i faktyczną zobiektyzowaną. Oznacza to, iż powstaje w warunkach przez prawo określonych , niezależnie od woli podmiotów temu obowiązkowi podlegających czy też podmiotów ustawowo zobowiązanych do stosowania różnych środków jego realizacji. (wyrok NSA z 6 sierpnia 1992 r., III SA 709/92, opubl. w: Przegląd Orzecznictwa Podatkowego 1993, z . 4, poz.62). Jak z tego wynika umorzenie zaległości podatkowej, o którym mowa w art. 67 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, jest instytucją nadzwyczajną, bowiem zasadą jest płacenie podatków. Sąd nie podzielił zatem zarzutu strony skarżącej, że należy umorzyć zaległość podatkową, gdyż samo zobowiązanie podatkowe jest dla niej krzywdzące.

Istotne jest natomiast, że choć art. 67 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, jest instytucją nadzwyczajną i został skonstruowany na zasadzie uznania administracyjnego, to jednak organ podatkowy, podejmując decyzję, co do występowania bądź braku rzeczowych przesłanek uzasadniających umorzenie należności podatkowej w konkretnej sprawie powinien wyczerpująco zebrać materiał dowodowy (art.187 § 1 o.p.), dokładnie wyjaśnić wszelkie okoliczności faktyczne (art. 122 o.p.), i ocenić na podstawie zebranego materiału, czy dana okoliczność została udowodniona (art.191 o.p.).

W rozpatrywanej sprawie Sąd uznał, że organ odwoławczy rozstrzygając sprawę tego obowiązku w pełni nie zrealizował. Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w swym wyroku z dnia 7 maja 1985 r. (II SA 318/85, publ. W GP 1986, nr 9, s.46), "obowiązek przeprowadzenia całego postępowania co do wszystkich istotnych okoliczności spoczywa na organie i nie może być przerzucony na stronę. Ciężar dowodu (...) obciąża organ administracyjny. Jeżeli strona przedstawi niepełny materiał dowodowy, organ ma obowiązek z własnej inicjatywy go uzupełnić." Oczywiście należy podkreślić, że również na stronie spoczywa obowiązek współpracy z organem administracji w zbieraniu dowodów. Jeżeli strona odmawia przedstawienia żądanego przez organ dokumentu, z posiadania którego wywodzi dla siebie określone uprawnienia, organ, jeżeli nie jest w stanie ustalić w inny sposób okoliczności wynikających z tego dokumentu, może odmówić żądaniu strony (por. wyrok NSA z dnia 29 października 1985 r., III SA 696/85). W rozstrzyganej sprawie Sąd uznał, że organ odwoławczy nie wykorzystał jednak wszystkich możliwości ustalenia sytuacji materialnej skarżącego. Nie wykorzystano możliwości ustalenia dochodów skarżącego w oparciu o zeznania o wysokości osiągniętego dochodu składanych przez skarżącego w latach podatkowych, których dotyczy rozstrzygana sprawa. Ponownie prowadząc postępowanie wyjaśniające organ odwoławczy powinien sięgnąć do tych materiałów, wykorzystując również zeznanie dotyczące roku 2003.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 ust.1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) orzekł jak w sentencji. Zastosowanie w sprawie art. 152 tej ustawy Sąd uznał za bezprzedmiotowe.