Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosława Rozbicka-Ostrowska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Lidia Serwiniowska, Sędzia WSA Wanda Wiatkowska-Ilków, Protokolant Małgorzata Rutkiewicz, po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 30 maja 2008 r. sprawy ze skargi M. P. na decyzję Dolnośląskiego Kuratora Oświaty z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktu nadania stopnia nauczyciela kontraktowego I. uchyla decyzję I i II instancji; II. orzeka, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana; III. zasądza od Dolnośląskiego Kuratora Oświaty na rzecz skarżącej koszty zastępstwa procesowego w wysokości 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych.

Przedmiotem skargi wniesionej przez M. P. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu jest decyzja Dolnośląskiego Kuratora Oświaty z dnia [...] r. Nr [...] wydana z powołaniem się na przepisy art. 9b ust. 7 pkt 2 , art. 9b ust.1, art. 10 ust. 8 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tj. Dz. U. z 1997 r. Nr 56 poz. 357 ze zm.) oraz § 7 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia (Dz. U. Nr 98 poz. 433 ze zm.), art. 7 ust. 6 ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 19 poz. 239 ze zm.) oraz art. 156 § 1 pkt 2 i art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta W. z dnia [...] r. Nr [...] stwierdzającą z urzędu nieważność decyzji Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr [...] we W. z dnia [...]r. Nr [...], stanowiącej akt nadania stopnia nauczyciela kontraktowego.

Tryb stwierdzenia nieważności w stosunku do decyzji dyrektora Szkoły Podstawowej Nr [...]we W. będącej aktem nadania M. P. stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego po raz pierwszy zastosowany został w decyzji Prezydenta Miasta W. z dnia [...] r. Nr [...], utrzymanej w mocy decyzją Dolnośląskiego Kuratora Oświaty z dnia [...] r. Nr [...]. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2006 r. (sygn. akt IV SA/Wr 377/05) uchylił obie powyższe decyzje stwierdzając , że organy obu instancji nie zbadały w sposób wyczerpujący wszystkich okoliczności faktycznych związanych z rozpatrywaną sprawą. Wskazał ,że dla ustalenia, czy akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego został wydany z rażącym naruszeniem prawa konieczne jest wyjaśnienie dopuszczonej przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w 2000 roku praktyki zatrudniania nauczycieli języków obcych, przy uwzględnieniu wyjaśnień Dyrektora Szkoły zatrudniającego skarżącą.

Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Prezydent Miasta W. decyzją z dnia [...] r. Nr [...] ponownie z urzędu stwierdził nieważność decyzji Nr [...] z dnia [...] r. aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, utrzymaną następnie w mocy przez organ II instancji decyzją z dnia [...]r. Nr [...].

Decyzja powyższa stała się również przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu., który wyrokiem z dnia 9 maja 2007 r. (sygn. akt IV SA/Wr 86/07) uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję ją poprzedzającą. W motywach wyroku stwierdzono, że decyzje organu I i II instancji zapadły z obrazą zasady związania oceną prawną i wskazaniami co do dalszego postępowania wyrażoną w wyroku Sądu z dnia 27 kwietnia 2006 r. (sygn. akt IV SA/Wr 377/05). W ocenie Sądu zarówno zaskarżona decyzja, jak i decyzja ją poprzedzająca nie zawiera ustaleń w zakresie wskazań wyrażonych w orzeczeniu Sądu, które opisywałyby i ewidencjonowały istnienie bądź nieistnienie praktyki zatrudniania nauczycieli języków obcych w trakcie uzupełniania przez nich kwalifikacji do nauczania języków obcych, z prezentacją jej skali. Zamiast tego organ powołał się na materiały pomocnicze opracowane przez Dolnośląskie Kuratorium Oświaty w 2000r., z których wynikało, że praktyka taka pod pewnymi warunkami była dopuszczalna i sankcjonowana stanowiskiem MEN. Zdaniem Sądu w zakresie oceny wyjaśnień Dyrektora Szkoły zatrudniającej skarżącą organy administracji nie wykonały również wskazań zawartych w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 kwietnia 2006 r. , bowiem dokonały oceny przedmiotowego oświadczenia pod kątem jego zgodności z prawem nauczycielskim , a nie pod kątem praktyki zatrudniania nauczycieli. W konsekwencji takiego stanowiska, organ nie wykonał wskazania Sądu, według którego ocena zasadności stwierdzenia nieważności decyzji uzależniona jest od ustalenia, czy zatrudnienie i rozpoczęcie stażu zawodowego przez skarżącą nastąpiło zgodnie z ówczesną interpretacją przepisów prawa przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty i dopuszczaną przez niego praktyką zatrudniania nauczycieli języków obcych.

W następstwie powyższego wyroku Prezydent Miasta W. decyzją z dnia z dnia [...] r. Nr [...] stwierdził nieważność decyzji Dyrektora Szkoły Podstawowej Nr [...] we W. z dnia [...] r. Nr [...] , aktu nadania stopnia nauczyciela kontraktowego. Organ pierwszej instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach , a mianowicie M. P. zatrudniona była na stanowisku nauczyciela języka angielskiego w Szkole Podstawowej nr [...] we W., na podstawie umów o pracę zawartych na czas określony od 01.09 1999 r. do 31.08.2000 r. w wymiarze 12/18etatu oraz od 01.09.2000 r. do 31.08.2001 r. w wymiarze 14/18 etatu. Wskazał , że w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 18 lutego o zmianie ustawy- Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw ( Dz. U. Nr 19, poz. 239 ze zm.), tj. 06.04.2000 r., zgodnie z jej art. 7 ust. 6, jako nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę i nie posiadający wymaganych kwalifikacji, uzyskała stopień nauczyciela stażysty. Natomiast w roku szkolnym 2000/2001 odbyła staż na stopień nauczyciela kontraktowego, otrzymała pozytywną ocenę dorobku zawodowego oraz uzyskała akceptację komisji kwalifikacyjnej, co dokumentuje protokół z posiedzenia komisji kwalifikacyjnej oraz zaświadczenie nr [...] z dnia [...] r. Natomiast Dyrektor Szkoły Podstawowej nr [...] w dniu [...] r. wydał nauczycielce akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego- decyzja nr [...]. Stosownie do obowiązującego wówczas brzmienia art. 9 b ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela, warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest posiadanie kwalifikacji, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, odbycie stażu, zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela oraz, w przypadku nauczyciela stażysty- uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie. Z kolei art. 9 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy przewiduje, że stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje. W dniu rozpoczęcia przez nauczycielkę stażu na stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, kwalifikacje wymagane od nauczycieli określały przepisy rozporządzenia MEN z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia ( Dz. U. Nr 98, poz. 433 ze zm.). W myśl § 7 ust. 2 pkt 4 powołanego rozporządzenia, kwalifikacje do nauczania języków obcych posiada m. in. osoba, legitymująca się dyplomem ukończenia studiów wyższych dowolnego kierunku i świadectwem państwowego nauczycielskiego egzaminu z języka obcego II stopnia (zaawansowana znajomość języka) lub świadectwem odpowiedniego egzaminu z zakresu znajomości języka obcego, przeprowadzonego przez instytucje zagraniczne i uznawanego przez Ministra Edukacji Narodowej, która ponadto uzyskała przygotowanie pedagogiczne. Organ I instancji dalej ustalił ,że M. P. legitymowała się dyplomem skończenia studiów wyższych magisterskich na kierunku geografia, w zakresie, geografii, regionalnej (Uniwersytet W., Wydział Nauk Przyrodniczych, dyplom nr [...]..: z dnia 07.09.1992 r.), świadectwem ukończenia: kursu kwalifikacyjnego pedagogiczna-metodycznego z zakresu nauczania języka angielskiego (Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w L., świadectwo z dnia 16.08.2000 r. ) oraz First Certificate " in English. (University .of Cambridge, grade C, reference number [...], datę of examination: june 1992 r.), dokumentującym podstawową znajomość języka angielskiego. Świadectwo zaawansowanej znajomości języka obcego, nadające kwalifikacje do nauczania języka angielskiego nauczycielka uzyskała dopiero w grudniu 2000 r. ( Certificate in Advanced English, University of Cambridge, grade C, certificate number [...], datę of examination- december 2000). Na tej podstawie organ stwierdził ,że w dniu rozpoczęcia stażu na stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego posiadała wykształcenie wyższe magisterskie, nie posiadała jednak świadectwa dokumentującego zaawansowaną znajomość języka angielskiego, a tym samym nie spełniła zgodnych z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia1982 r.- Karta Nauczyciela, wymagań kwalifikacyjnych, niezbędnych do zajmowania stanowiska nauczyciela. W myśl obowiązującego wówczas art. 10 ust. 8 cyt. ustawy, nie można z nią było nawiązać stosunku pracy, a tym bardziej nadać kolejnego stopnia awansu zawodowego. W związku tym mimo, że odbyła staż na stopień nauczyciela kontraktowego, zakończony pozytywną oceną dorobku zawodowego oraz uzyskała akceptację komisji kwalifikacyjnej nie spełniała wymagań kwalifikacyjnych, koniecznych do zajmowania stanowiska nauczyciela języka angielskiego, a tym samym wymogów niezbędnych do nadania stopnia awansu zawodowego, zgodnie z art. 9b ust. 1 cyt. ustawy. Natomiast badając praktykę zatrudniania i rozpoczynania stażu przez nauczycieli języków obcych, będących w trakcie uzupełniania kwalifikacji, stosowaną przez Dolnośląskie Kuratorium Oświaty w 2000 roku organ wziął pod uwagę oświadczenie, złożone w dniu 14 kwietnia 2005 r. przez dyrektora Szkoły Podstawowej nr [...], zatrudniającego skarżącą. Z treści tego oświadczenia wynika "....że we wrześniu 1999 r., telefonicznie konsultował z Dolnośląskim Kuratorium Oświaty sprawę zatrudnienia M. P., która w tym czasie nie miała kwalifikacji do nauczania języka angielskiego, na stanowisku nauczyciela w/w przedmiotu. We wrześniu 2000 r. konsultował również decyzję podpisania wniosku o rozpoczęcie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego ( kwalifikacje do nauczania języka angielskiego M. P. miała uzyskać dopiero w grudniu 2000 r.). Obydwie decyzje dyrektor podjął po pozytywnym zaopiniowaniu przez pracownika Kuratorium Oświaty. Ponieważ w okresie wprowadzania reformy oświatowej powszechne było telefoniczne konsultowanie problemów dotyczących kwalifikacji nauczycieli i ich drogi awansu zawodowego, dyrektor potraktował te opinie jako wiążące." Dodatkowo organ I instancji wskazał , że zwrócił się do dyrektora Szkoły Podstawowej nr [...] z prośbą o wskazanie wizytatora, z którym we wrześniu 1999 r. i we wrześniu 2000 r. konsultował kwestię zatrudnienia Pani M. P. i rozpoczęcia przez nią stażu na stopień nauczyciela kontraktowego. Pismem nr [...] z dnia [...] r., dyrektor SP [...] poinformował, że w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego M. P. przeprowadził rozmowę telefoniczną z pracownikiem Kuratorium, z którym został połączony przez sekretariat, po uprzednim poinformowaniu, że problem związany jest z procedurą awansu zawodowego nauczyciela, jednakże po upływie tylu lat, dyrektor nie jest w stanie podać konkretnego nazwiska. Ponadto, jako nowo powołany dyrektor nie znał personalnie pracowników Kuratorium. Z uwagi na powyższe organ I instancji zwrócił się do Dolnośląskiego Kuratora Oświaty z zapytaniem, czy możliwe jest ustalenie nazwiska wizytatora, który we wrześniu 1999 r. oraz we wrześniu 2000 r. udzielił dyrektorowi SP [...] we W. informacji dotyczących zatrudnienia i możliwości rozpoczęcia stażu na stopień nauczyciela kontraktowego M. P., Pismem nr [...] z dnia [...] r., dyrektor Wydziału Organizacyjnego Kuratorium Oświaty we W. poinformował, że nie jest możliwe ustalenie, czy rozmowa na temat zatrudnienia i rozpoczęcia stażu M. P. została przeprowadzona i kto ewentualnie mógł udzielić takich informacji. Wskazał jednocześnie, że w świetle obowiązującego wówczas zapisu art. 10 ust. 8 Karty Nauczyciela, nie było możliwości nawiązania stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełniał warunków ust. 5 tego artykułu. Jednym z tych warunków było posiadanie kwalifikacji, wymaganych do zajmowanego stanowiska, bowiem przepis umożliwiający w określonych w ustawie okolicznościach zatrudnienie za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny osoby nie posiadającej kwalifikacji, został dodany ustawą z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy- Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy- Karta Nauczyciela oaz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2001 r., Nr 111, poz. 1194) wszedł w życie 21 października 2001 r.

Zdaniem organu I instancji przeprowadzone postępowanie potwierdziło fakt braku możliwości nawiązania stosunku pracy z nauczycielem, który nie posiadał kwalifikacji wymaganych do zajmowanego stanowiska. Jedyną możliwość nawiązania stosunku pracy przez nauczyciela, który nie posiadał kwalifikacji regulował art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela , który przewidywał, że w szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły, z osobą o której mowa w ust. 2 ( to jest rozpoczynającą pracę w szkole), legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nie posiadającą przygotowania pedagogicznego dopuszczalne jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. W ocenie organu powołany przepis nie miał zastosowania w przypadku M. P. W dniu zatrudnienia, czyli 1 września 2000 r. nauczycielka legitymowała się już świadectwem ukończenia kursu kwalifikacyjnego pedagogiczno- metodycznego z zakresu nauczania języka angielskiego. W ocenie Prezydenta Miasta W. ocena stanu prawnego, obowiązującego w 2000 r. oraz stosowanej w owym czasie przez pracowników Dolnośląskiego Kuratorium Oświaty, interpretacji przepisów Karty Nauczyciela, potwierdza, ze nauczycielka nie spełniła wymogów art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.-Karta Nauczyciela, to jest wymogów kwalifikacyjnych, niezbędnych do zajmowania stanowiska nauczyciela języka angielskiego, a co za tym idzie wymogów art. 9 b ust. 1 przywołanej ustawy, warunkujących nadanie stopnia awansu zawodowego. Powyższe uzasadniało stwierdzenie nieważności decyzji z dnia Nr [...] z dnia [...] r. aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego z powodu rażącego naruszenia prawa.

W odwołaniu od decyzji pierwszo instancyjnej strona zarzuciła naruszenie przepisów art. 9b ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 1, ustawy z dnia 26 stycznia 1983 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003r. Nr 118 poz. 1112 ze zm.) przez błędną jego wykładnię, polegającą na przyjęciu, że warunkiem uzyskania przez skarżącą stopnia kwalifikacji zawodowych do nauczania języka angielskiego jest spełnienie wymagań w dniu rozpoczęcia stażu zawodowego, podczas gdy prawidłowo należy przyjąć, że warunkiem uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych na dzień złożenia wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego. Ponadto w ocenie odwołującej decyzja Prezydenta Miasta W. narusza przepis art. 16 k.p.a. w związku z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. przez jego błędną wykładnię, polegająca na przyjęciu, że prawomocna decyzja administracyjna z dnia [...] roku, nadająca skarżącej stopień nauczyciela kontraktowego, wydana została z rażącym naruszeniem prawa, podczas gdy w dniu jej wydawania skarżąca spełniała wszystkie przesłanki materialno-prawne, wskazane w ustawie Karta Nauczyciela, a wymagane dla otrzymania stopnia nauczyciela kontraktowego, co powodowało, że wskazana w zaskarżonej decyzji norma prawna nie mogła stanowić podstawy prawnej do stwierdzenia nieważności przedmiotowej decyzji. Zdaniem strony Prezydent Miasta W., wydając po raz kolejny decyzję o stwierdzeniu nieważności awansu zawodowego skarżącej, błędnie interpretował i rażąco naruszył art. 9b ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, albowiem w dniu wydania decyzji o jej awansie zawodowym, spełniała ona wszystkie określone w nim przesłanki do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. Według odwołującej zarówno gramatyczna jak i celowościowa wykładnia tego przepisu jednoznacznie wskazuje na to , że spełnienie wszystkich warunków w nim określonych musi łącznie wystąpić w momencie wydawania decyzji przez właściwy organ o awansie zawodowym nauczyciela, a nie w momencie rozpoczynania stażu przez nauczyciela.

W motywach decyzji ostatecznej organ administracji oświatowej wskazał, że kwalifikacje do nauczania języka obcego w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, zgodnie z przepisami § 7 ust. 2 obowiązującego w dniu nabycia stopnia nauczyciela stażysty oraz w dniu ponownego zatrudnienia, rozporządzenia MEN z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia (Dz.U. nr 98, poz. 433 ze zm.) posiadała osoba legitymująca się :

* dyplomem ukończenia studiów wyższych magisterskich lub zawodowych w zakresie nauczania języka obcego;

* dyplomem ukończenia studiów wyższych lub zawodowych ukończonych w kraju, w którym językiem urzędowym jest dany język obcy;

* dyplomem ukończenia nauczycielskiego kolegium języków obcych;

* dyplomem ukończenia studiów wyższych dowolnego kierunku i świadectwem państwowego nauczycielskiego egzaminu z języka obcego II stopnia lub odpowiedniego egzaminu przeprowadzanego przez instytucje zagraniczne uznawanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz ponadto uzyskała przygotowanie pedagogiczne.

Zdaniem Kuratora odwołująca posiadała w dniu rozpoczęcia stażu poziom wykształcenia odpowiedni do nauczania w szkole oraz kurs pedagogiczno-metodyczny z zakresu metodyki nauczania języka angielskiego. Konieczne jednak było jeszcze potwierdzenie, co najmniej zaawansowanej znajomości języka angielskiego. Uznawanymi wówczas przez Ministerstwo dokumentami w tym zakresie były: Certificate in Advanced English ( z oceną A, B lub C), TOEFL ( z wynikiem co najmniej 550 pkt. z testu, co najmniej 4,5 pkt. z egzaminu pisemnego - TWE oraz 230 pkt. z egzaminu ustnego-TSE), a także Certificate of Proficiency in English. W dniu zatrudnienia i rozpoczęcia stażu na stopień nauczyciela kontraktowego, to jest 1 września 2000 r. strona nie posiadała jeszcze potwierdzenia co najmniej zaawansowanej znajomości języka angielskiego , ponieważ uzyskała je dopiero w grudniu 2000 r. Dalej organ podniósł, że powołany w odwołaniu przepis art. 7 ust. 6 ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (...) dopuszczał nadanie stopnia stażysty nauczycielom zatrudnionym w dniu jej wejścia w życie na podstawie umowy o pracę i nie posiadającym kwalifikacji, w związku z czym również odwołująca, jako nauczyciel spełniający te warunki, uzyskała stopień stażysty, jednakże zastrzega, że wprawdzie stosunki pracy z określonymi w nim nauczycielami wygasają 31 sierpnia 2006r. jeśli nie uzupełnią kwalifikacji, ale tylko o ile stosunek pracy nie zostanie z nimi rozwiązany w odrębnym trybie. Zastrzeżenie takie – zdaniem organu- ziściło się w przypadku strony odwołującej się, gdyż jej stosunek pracy uległ rozwiązaniu z upływem okresu, na jaki umowa o pracę została zawarta, czego strona w odwołaniu nie kwestionuje. Kolejna umowa o pracę, na okres od dnia 1 września 2000r. do 31 sierpnia 2001r. była zawarta już pod rządami ustawy Karta Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym w dniu 1 września 2000r, a więc po zmianach wprowadzonych ustawą o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw i art. 7 ust. 6 tejże ustawy, mający charakter przepisu przejściowego - nie miał zastosowania w chwili zawierania z odwołującą się umowy o pracę na okres od 1 września 2000r. do 31 sierpnia 2001r. Zdaniem Dolnośląskiego Kuratora, na mocy art. 1 pkt 11 ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (...), art. 10 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. ustawy Karta Nauczyciela uzyskał brzmienie, z którego wynika, że z osobą rozpoczynającą pracę w szkole stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego pod warunkiem, że osoba ta posiada wymagane kwalifikacje. Ponadto, zgodnie z art. 10 ust. 8 Karty Nauczyciela, który również został wprowadzony do Karty Nauczyciela ustawą o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, nie można zatrudnić nauczyciela, który nie posiada wymaganych kwalifikacji. Przywołane regulacje w ocenie organu odwoławczego powodują, że odwołująca nie mogła zostać zatrudniona w szkole na stanowisku nauczyciela języka angielskiego, a tym samym nie mogła odbywać stażu na kolejny stopień awansu zawodowego. Warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zgodnie z art. 9b ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela jest spełnianie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego oraz uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej. Wobec czego -w ocenie organu - odbyty przez stronę staż nie mógł zostać uznany za prawidłowy, a zatem niespełnienie jednego z warunków koniecznych do nadania stopnia awansu zawodowego spowodowało, że akt nadania stopnia nauczyciela kontraktowego został wydany z rażącym naruszeniem prawa. Ścisłe powiązanie posiadania kwalifikacji z możliwością zatrudnienia na stanowisku nauczyciela wprowadził do systemu prawnego art. 10 noweli Karty Nauczyciela z dnia 18 lutego 2000r. (Dz. U. Nr 19, poz. 239 z późn. zm.). Przyjęto, że począwszy od nauczyciela stażysty warunkiem nawiązania stosunku pracy jest posiadanie wymaganych kwalifikacji. Było to założenie fundamentalne i w tym kontekście należy interpretować przepisy dotyczące awansu zawodowego nauczycieli. Tylko w szczególnych przypadkach dopuszczono zatrudnienie osoby posiadającej odpowiedni poziom wykształcenia, lecz nie posiadającej przygotowania pedagogicznego. Elementarnym założeniem tej reformy było wprowadzenie mechanizmów służących podwyższeniu kwalifikacji przez nauczycieli. Stąd też wyłącznie przepisem o charakterze przejściowym dopuszczono do pozostania w stosunku pracy nauczycieli nie posiadających odpowiednich kwalifikacji, pod warunkiem ich uzupełnienia do wyznaczonej daty. Nieuzupełnienie kwalifikacji w wyznaczonym terminie skutkowało wygaśnięciem stosunku pracy z mocy prawa. Przepis ten miał jednak zastosowanie wyłącznie do osób zatrudnionych w dniu wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy z zastrzeżeniem, że ich stosunek pracy nie ulegnie wcześniej rozwiązaniu. Podkreślił organ II instancji ,że ustawa z dnia 23 sierpnia 200lr. osłabiła zasadę niezatrudniania nauczycieli niespełniąjących warunków określonych w art. 10 ust. 5 pkt 2-5 ustawy Karta Nauczyciela dopuszczając zatrudnianie - lecz jedynie w szczególnych przypadkach - nauczycieli nie posiadających wymaganych kwalifikacji, jeżeli do pracy nie zgłoszą się osoby legitymujące się odpowiednimi kwalifikacjami, a organ sprawujący nadzór pedagogiczny wyrazi zgodę na nawiązanie stosunku pracy z nauczycielami bez kwalifikacji. Przy czym na mocy art. 10 ust. 10 Karty Nauczyciela do nauczycieli zatrudnionych w sytuacji opisanej w art. 10 ust 7 i nie spełniających warunku określonego w art. 10 ust. 5 pkt 5 nie stosuje się przepisów rozdziału 3a, a zatem nauczyciele zatrudnieni w powyższym trybie nie mogą ubiegać się w czasie trwania zatrudnienia o uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego. Nauczyciele ci nie rozpoczynają stażu, a jak stażyści są traktowani jedynie do celów płacowych.

Zdaniem organu odwoławczego całokształt regulacji zawartych w ustawie Karta Nauczyciela, zasada racjonalnego ustawodawcy, a także wykładnia systemowa i historyczna (w szczególności uzasadnienie wprowadzenia noweli Karty Nauczyciela z 2000r.) i korelująca z nimi wykładnia językowa art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela wskazują na to , że pierwszym i podstawowym warunkiem do odbywania stażu, przeprowadzania kolejnych etapów postępowania zmierzającego do uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego, a tym samym uzyskiwania kolejnych stopni awansu zawodowego - jest posiadanie wymaganych kwalifikacji na zajmowanym stanowisku, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust. la-3 w momencie rozpoczęcia stażu na kolejny stopień awansu zawodowego.

Ponadto organ II instancji powołał się na przepis art. 9c ust. 3 zdanie pierwsze ustawy - Karta Nauczyciela , zgodnie z którym w okresie odbywania stażu nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego powinien odbywać staż w sposób przewidziany w odpowiednich przepisach wykonawczych oraz przepisem § 3 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000r., w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2000r., Nr 70, poz. 825 ze zm.) Końcowo podniósł ,ze odbywanie stażu nie obejmuje zdobywania kwalifikacji, a jedynie zakłada ich doskonalenie, wobec czego nie można uznać, że wynikiem odbycia stażu było zdobycie przez nauczyciela kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku.

Skarga na decyzję ostateczną oparta została na zarzutach naruszenia następujących przepisów, a to:

- art. 9b ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112 ze zm.) przez błędną wykładnię , polegająca na uznaniu, że w dacie wydania decyzji nadaniu skarżącej stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego nie spełniała wymogów nadania jej tego stopnia;

- art. 156 § 2 k.p.a. poprzez błędne przyjęcie, że decyzja nadającą skarżącej stopień nauczyciela kontraktowego wydana została z rażącym naruszeniem prawa;

- art. 7, art. 8 , art. 12 k.p.a. poprzez naruszenie wynikających z nich zasad załatwiania sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, pogłębiania zaufania do organów państwa oraz szybkości postępowania, będące konsekwencją uporczywego podejmowania kolejnych decyzji administracyjnych w tej samej sprawie.

W uzasadnieniu skargi skarżąca ponowiła argumentację podniesioną w odwołaniu.

W odpowiedzi na skargę strona przeciwna wniosła o jej oddalenie podtrzymując stanowisko i argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniosła, że nie jest możliwe wysnucie z obowiązujących przepisów innych wniosków niż przedstawione w zaskarżonej decyzji, skoro przesłanką materialno prawną ubiegania się o nadanie kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 i 9 b ust. 1 Karty Nauczyciela łącznie i z zachowaniem przewidzianej prawem chronologii czynności. Zdaniem strony przeciwnej przyjęcie odmiennej interpretacji stoi w sprzeczności z celem i założeniami elementarnej zmiany wprowadzonej reformą 2000 r. tj. reguły posiadania przez nauczycieli stosownych kwalifikacji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W punkcie wyjścia rozważań nad zasadnością skargi zauważyć należy, że ta sama sprawa administracyjna ma po raz trzeci swój epilog przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu , a tym samym ocena postępowania obu organów orzekających w analizowanej sprawie musi uwzględniać fakt wpływu, jaki miały na jej rozpatrzenie wyroki tego Sądu z dnia 27 kwietnia 2006 r. sygn. akt IV SA/Wr 375/05 i z dnia 9 maja 2007 r. sygn. akt IV SA/Wr 86/07, którymi uchylono kolejno wydawane w niniejszej sprawie decyzje organów obu instancji w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji nadającej skarżącej stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. Wskazać bowiem w tym miejscu należy ,że zgodnie z przepisem art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.)(zwaną dalej p.p.s.a.) ocena prawna wyrażona w orzeczeniu sądu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie było przedmiotem zaskarżenia. Oznacza to, że orzeczenie sądu administracyjnego wywiera skutki wykraczające poza zakres postępowania sądowo-administracyjnego, a jego oddziaływaniem objęte jest także przyszłe postępowanie administracyjne w sprawie. Przy czym ocena prawna wynika z uzasadnienia wyroku sądu i dotyczy wykładni przepisów prawnych i sposobu ich zastosowania w konkretnym przypadku, w związku z rozpoznawaną sprawą. Jak wynika z obu wskazanych wyżej wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu wyłączną podstawę prawną uchylenia skarżonych decyzji stanowił przepis art. 145 § 1 pkt 1 "c", a więc powodem wyeliminowania ich z obrotu prawnego były naruszenia natury proceduralnej i w tym kierunku zmierzały również wytyczne Sądu co do dalszego postępowania organów przy ponownym rozpatrywaniu sprawy. Oceniając w tym zakresie materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie stwierdzić należy , organy orzekając po raz trzeci w tej sprawie wykonały wskazania Sądu co do zakresu postępowania polegającego na wyjaśnieniu dopuszczonej przez Dolnośląskiego Kuratora Oświaty w 2000 r. praktyki zatrudniania nauczycieli języków obcych oraz uwzględnieniu wyjaśnień Dyrektora Szkoły zatrudniającej skarżącą.

Jednakże zakres rozpoznania niniejszej sprawy determinuje również i ta okoliczność , że decyzje obu organów wydane zostały po uruchomieniu nadzwyczajnego trybu postępowania, jakim jest postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności. A zatem w dalszej kolejności odnieść się należy do kwestii podstaw stwierdzenia nieważności.

Wypada w tym miejscu jedynie przypomnieć, że postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji prowadzone jest w trybie nadzoru i organ administracyjny ma obowiązek rozpatrzyć sprawę w granicach zakreślonych przepisem art. 156 §1 k.p.a. Postępowanie to nie może jednak przeradzać się w postępowanie o charakterze merytorycznym, lecz jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym, którego istota sprowadza się do ustalenia czy dana decyzja dotknięta jest jedną z wad wymienionych w powołanym przepisie. Przy czym enumeratywne wymienienie w omawianym przepisie wad, nie tylko stanowi katalog przesłanek, warunkujących stwierdzenie nieważności, ale także tym samym zakreśla ramy powierzonej sądowi administracyjnemu kontroli legalności decyzji wydanych w tym nadzwyczajnym postępowaniu.

Decyzja będąca przedmiotem osądu oraz poprzedzająca ją decyzja Prezydenta W. wydane zostały na skutek wszczęcia z urzędu postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji ostatecznej z dnia [...]r. Nr [...] aktu nadania M. P. stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. Zdaniem obu organów orzekających w sprawie decyzja będąca przedmiotem postępowania o stwierdzenie nieważności rażąco narusza prawo, albowiem wydana została niezgodnie z art. 9 b ust.1 oraz art. 9 ust.1 pkt 1 ustawy Karta Nauczyciela. Oceniając pod tym kątem zakwestionowaną decyzję wypada zauważyć, że rażące naruszenie prawa mimo, że nie ma ściśle określonego znaczenia, nie ma również charakteru całkowicie abstrakcyjnego. Przede wszystkim odwołać się w tym miejscu należy do orzecznictwa sądowo-administracyjnego, w którym przeważa pogląd o formalnym rozumieniu pojęcia rażącego naruszenia prawa ( por. wyrok NSA z dnia 28 listopada 1997r. sygn. akt III SA 1134/96 ). Taka linia orzecznictwa wiąże się niewątpliwie z językową wykładnią pojęcia rażącego naruszenia prawa. Według definicji zawartej w Słowniku języka polskiego (Warszawa 1993, t. III s. 24) "rażący" znaczy oczywisty, dający się łatwo stwierdzić, niewątpliwy. Wobec tego o rażącym naruszeniu prawa możemy mówić, gdy występuje oczywista sprzeczność między treścią przepisu a rozstrzygnięciem objętym decyzją. Jest ono z reguły wyrazem ewidentnego i jasno uchwytnego błędu w interpretowaniu prawa. W orzecznictwie sądowym ugruntował się również pogląd, według którego jako rażącego nie można traktować takiego rozstrzygnięcia, które wynika z odmiennej interpretacji danej normy oraz, że w przypadku stwierdzenie nieważności decyzji z oparciu o tę przesłankę, organ powinien wykazać, iż treść decyzji pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią przepisu prawa oraz, że charakter tego naruszenia powoduje, że decyzja nie może być akceptowana jako akt wydany przez organ praworządnego państwa.

W badanej sprawie organy obu instancji upatrywały przypadek rażącego naruszenia prawa w tym ,że nauczyciel ubiegający się o nadanie stopnia awansu zawodowego nie spełniał wymagań kwalifikacyjnych określonych w art. 9b Karty nauczyciela w dniu rozpoczęcia stażu. Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokując już w tej sprawie ( sygn. akt IV SA/Wr 86/07) nie przesądził wprawdzie w ramach oceny prawnej – po myśli przywołanego wyżej art.153 p. p. s. a. - kwestii możliwości uzupełnienia kwalifikacji przez nauczyciela w trakcie trwania stażu odbywanego w ramach procedury nadania aktu awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, lecz jedynie zasygnalizował stanowisko wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lutego 207 r. sygn. akt I OSK 541/06, zgodnie z którym w świetle art. 9 b ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1983 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003r. Nr 118 poz. 1112 ze zm.) ocena spełnienia przez nauczyciela ubiegającego się o awans zawodowy wymagań kwalifikacyjnych powinna być dokonana na dzień złożenia przez niego wniosku, a nie na dzień rozpoczęcia stażu. W uzasadnieniu tego wyroku zaakcentowano, że przepisy ustawy Karta Nauczyciela nie przewidują podejmowania przez organ decyzji o dopuszczeniu do rozpoczęcia stażu, a jedynym warunkiem jego rozpoczęcia jest złożenie w tej sprawie do dyrektora szkoły wniosku, zaś warunki określone w art. 9 b ust. 1 dotyczą nadania stopnia awansu zawodowego, a nie rozpoczęcia stażu. Powyższy pogląd i zasadniczy tok rozważań Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie orzekającym w niniejszej sprawie w pełni aprobuje. Taka zmiana dotychczasowej linii orzeczniczej, podyktowana celowościową wykładnią przepisu art. 9b ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, została zaakceptowana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu również w innych orzeczeniach , czego wyrazem jest wyrok tego Sądu z dnia 7 maja 2008 r. w sprawie o sygn. akt IV SA/Wr 46/08.

W analizowanej sprawie decydującym dla oceny czy istnieją podstawy do stwierdzenia nieważności z powodu rażącego naruszenia prawa jest stan prawny obowiązujący na dzień wydania przedmiotowej decyzji. Zgodnie z uregulowaniami obowiązującymi w dniu nadania M. P. aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu w myśl art. 9b ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela było spełnianie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego oraz uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej. Natomiast kwalifikacje do zajmowania przez nauczyciela stanowiska określono w art. 9 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, zgodnie z którym stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje. Szczegółowe kwalifikacje zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia ( Dz. U. Nr 98, poz. 433 z późn. zm. ). W odniesieniu do kwalifikacji do nauczania języków obcych w szkołach, to zgodnie z § 7 ust. 2 rozporządzenia kwalifikacje te posiada osoba legitymująca się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku filologicznym o specjalności języki obce lub lingwistyka stosowana i przygotowaniem pedagogicznym, legitymująca się dyplomem ukończenia wyższych studiów zawodowych w zakresie nauczania języka obcego, legitymująca się dyplomem ukończenia nauczycielskiego kolegium języków obcych, legitymująca się dyplomem ukończenia studiów wyższych dowolnego kierunku i świadectwem państwowego nauczycielskiego egzaminu z języka obcego II stopnia lub świadectwem odpowiedniego egzaminu z zakresu znajomości języka obcego, przeprowadzanego przez instytucje zagraniczne i uznawanego przez Ministra Edukacji Narodowej, która ponadto uzyskała przygotowanie pedagogiczne.

Pozostaje poza sporem w rozpatrywanej sprawie, że skarżąca w dniu rozpoczęcia stażu nie posiadała wymaganych prawem kwalifikacji do nauczania języka angielskiego, jednakże uzupełniła kwalifikacje w tym zakresie w grudniu 2000 r. i w dniu nadania jej stopnia nauczyciela kontraktowego tj. 29 czerwca 2001 r. spełniała wszystkie warunki dla uzyskania tego stopnia. Wobec niespornego w tym zakresie stanu faktycznego trzeba wskazać, że organ administracji w sprawie stwierdzenia nieważności wszczyna postępowanie w nowej sprawie, w której nie orzeka co do istoty sprawy rozstrzygniętej w wadliwej decyzji, lecz wydaje rozstrzygnięcie jako organ kasacyjny. Orzeka więc wyłącznie, co do nieważności decyzji albo jej niezgodności z prawem, nie jest zaś władny rozstrzygać o innych kwestiach dotyczących istoty sprawy. Oceną prawną nie są więc objęte fakty, które miały miejsce przed wydaniem decyzji, lecz ta właśnie decyzja. Przedmiotem postępowania o stwierdzenie nieważności jest zatem ustalenie, czy decyzja administracyjna poddana kontroli w trybie nadzorczym jest dotknięta jedną z wad, których mowa w art. 156 § 1 k.p.a. oraz czy nie występują przesłanki negatywne, wymienione w art. 156 § 2 k.p.a. Idąc dalej podkreślić ponownie należy, że w postępowaniu w sprawie stwierdzenia nieważności , opartym na przesłance rażącego naruszenia prawa, pomiędzy decyzją a przepisem prawa ma zachodzić ewidentna sprzeczność, widoczna niejako na pierwszy rzut oka. Przyjęta wykładnia przepisu art. 9 b ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, w tym również wykładnia literalna, nie daje zdaniem Sądu podstaw do przyjęcia, że akt nadania skarżącej stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego wydany został z rażącym naruszeniem prawa. Natomiast zastosowana przez organ II instancji wykładnia systemowa regulacji dotyczących procedury awansu zawodowego nauczycieli oraz zatrudniania nauczycieli w kontekście trybu i zakresu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej .nie może zasługiwać na aprobatę Sądu .Na gruncie wszczętego z urzędu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności nie może odnieść zamierzonego skutku prawnego powoływanie się przez organ administracji na całokształt regulacji zawartych w ustawie Karta Nauczyciela, na zasadę racjonalnego ustawodawcy, a także na wykładnię systemową i historyczną, a "w szczególności na uzasadnienie wprowadzenia noweli Karty Nauczyciela z 2000r." i korelującą z nimi wykładnię językową art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela, skoro wprost nie wynikają z nich jednoznaczne wymogi , jakie winien spełniać nauczyciel w momencie rozpoczynania stażu. Niewątpliwie ma rację organ , kiedy wywodzi , że nauczyciel ubiegający się o awans zawodowy powinien spełniać wszystkie przesłanki wymagane przez prawo, lecz przepisy Karty Nauczyciela nie określają kolejności, w jakiej owe przesłanki winny być spełnione. Jeżeli nauczyciel odbył staż, w sytuacji gdy kierunek ukończonych przez niego studiów nie zgadzał się z nauczanym przedmiotem, ale w dniu złożenia wniosku o nadanie stopnia awansu zawodowego spełnił wymagania kwalifikacyjne to brak jest podstaw do nałożenia na niego obowiązku odbycia kolejnego stażu. (por. A. Barański, Ustawa Karta Nauczyciela Komentarz, ABC, 2007). Powoływanie się na wykładnię systemową i historyczną przy odczytaniu niebudzącego wątpliwości znaczeniowych – w takim aspekcie o jakim mowa w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego I OSK 541/06 - przepisu art. 9 b ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela nie uzasadnia stwierdzenia nieważności decyzji z uwagi na rażące naruszenie prawa. Podobne stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 marca 2007r. sygn. akt I OSK 1340/06 , w którym przyjęto ,że nie tylko stanowi rażącego naruszenia prawa, ale w ogóle nie narusza prawa decyzja nadania nauczycielowi stopnia nauczyciela kontraktowego, gdy w chwili wydania tej decyzji spełniał on kryteria do uzyskania tego stopnia. W orzeczeniu tym Naczelny Sąd Administracyjnego stwierdził dalej, że gdyby oceniać fakt zatrudnienia nauczyciela bez wymaganego wykształcenia, to należałoby dojść do wniosku, iż nastąpiło to z naruszeniem obowiązujących przepisów, które wymagały, aby nauczyciel stażysta legitymował się wyższym wykształceniem. Naruszenie to w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zakończyło się jednak z chwilą uzyskania przez nauczyciela niezbędnego wykształcenia. Jednakże w przypadku postępowania w sprawie nieważności decyzji aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczycieli ocenie prawnej nie są objęte fakty, które miały miejsce przed wydaniem decyzji w sprawie, lecz ta właśnie decyzja. Powyższy pogląd ma w pełni odniesienie do realiów sprawy będącej przedmiotem osądu.

Konkludując powyższe rozważania stwierdzić należy, że wydane w sprawie decyzje zostały wydane z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, co obligowało Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu do wyeliminowania ich z obrotu prawnego. na podstawie art. 145 § 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.)