Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Sebastian Michalski - referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2008r. wniosków o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym przy udziale na posiedzeniu niejawnym w sprawie ze skargi B. J. i S. J. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia 08 października 2007r. Nr [...] w przedmiocie uznania zgłoszenia celnego za nieprawidłowe; postanawia: 1. odmówić przyznania prawa pomocy B. J., 2. odmówić przyznania prawa pomocy S. J. /-/ S. Michalski

Skarżący, zobowiązani solidarnie do uiszczenia wpis w kwocie 1.525,00zł, w dniu 19 grudnia 2007r. (data stempla pocztowego) wnieśli o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od obowiązku uiszczenia wpisu od skargi.

W uzasadnieniu zgłoszonych żądań wskazali, że w latach 1990-2007, jako wspólnicy spółki cywilnej, prowadzili działalność gospodarczą (agencja celna, spedycja) pod nazwą "A" Spedycja Międzynarodowa z siedzibą pod adresem ul. [...] i miejscem jej wykonywania przy ul. [...] w P. Wnioskodawcy wyjaśnili, że opisana działalność nie przynosiła dochodów, a pochłaniała duże koszty, więc została zamknięta w styczniu 2007 roku. Wiązało się to ze sporami cywilnoprawnymi oraz administracyjnymi. Oświadczyli, że wydatki spowodowane postępowaniami sądowymi z udziałem Towarzystwa Ubezpieczeń i Reasekuracji [...] S.A. osiągnęły 51.901,00zł, a Sąd Apelacyjny w Poznaniu uwzględnił ich wnioski o częściowe zwolnienie od kosztów sądowych. Z wniosku Towarzystwa toczą się przeciwko wnioskodawcom egzekucje sądowe, a wartość egzekwowanych należności to około 800.000,00zł. Załączono również protokoły z dokonanych w maju 2005 roku czynności egzekucyjnych w postępowaniu administracyjnym.

Prowadzona przez wnioskodawców spółka cywilna w roku 2005 uzyskała przychód w wysokości 800.817,96zł oraz poniosła koszty w wysokości 667.256.52zł. Zysk wyniósł 133.561,44zł. Przychód Spółki w roku 2006 zamknął się kwotą 228.906,43zł; koszty jego uzyskania wyniosły 241.003,43zł. W tym roku skarżący uzyskali także dochody z wynagrodzeń za pracę i świadczeń emerytalnych w łącznej kwocie 30.944,44zł. Po spółce cywilnej nie pozostał żaden majątek; częściowo został on zlikwidowany w postępowaniach egzekucyjnych. Część majątku została sprzedana za kwotę 53.828,00zł córkom M. J. i A. J. Zamknięte zostały rachunki bankowe.

Obecnie B. J. jest zatrudniona na stanowisku prezesa Spedycji Międzynarodowej "B" Spółka z o.o. z siedzibą w P. przy ul. [...]. S. J. jest zatrudniony na stanowisku wiceprezesa wyżej wymienionej Spółki. Umowy zawarto na czas nieokreślony, a pracodawcę reprezentował prokurent A. J. Spedycja Międzynarodowa "B" Sp. z o.o. została ustanowiona umową z dnia 07 lipca 2005r., a udziały w niej objęły córki wnioskodawców M. J. (50%) i A. J. (50%). W roku 2007 osiągnęła ona przychód w wysokości 616.739,36zł i poniosła koszty jego uzyskania w kwocie 686.713,15zł. Jeszcze w roku 2006 Spółka cywilna B. i S. J. wystawiła faktury sprzedaży na Spedycję Międzynarodową "B" Sp. z o.o. na łączną kwotę 391.918,78zł. Zobowiązania objęte tymi fakturami były spłacane sukcesywnie bezpośrednio na rachunek bankowy B. i S. J. W okresie od dnia 28 marca 2006r. do końca listopada 2007r. z tego tytułu skarżący uzyskali 391.918,78zł. Zatem średniomiesięczny przychód z wierzytelności wyniósł około 19.600,00zł.

Wnioskodawcy, pomimo rozwodu, zamieszkują razem na nieruchomości (pow. 0,1257ha) położonej w P. przy ulicy [...]. Stałe wydatki związane z eksploatacją lokalu dzielą po połowie. Własność zamieszkałej przez nich nieruchomości wraz z domem o pow. 350m- została przekazana córce M. J. Wartość darowizny określono na kwotę 600.000,00zł. Na rzecz skarżących ustanowione zostało prawo użytkowania darowanej nieruchomości. Mieszkanie pod adresem ul. [...] należy obecnie do córki A. J. Wnioskodawczyni jest pod tym adresem zameldowana.

B. J. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z córką M. J. Uzyskuje dochody ze stosunku pracy (1.000,00zł) oraz emerytury (1.195,00zł). Świadczenia zostały zajęte przez komornika sądowego. Miesięczne koszty własnego utrzymania określiła na kwotę 1.120,00zł. Oświadczyła, że nie posiada żadnych oszczędności, wartościowych przedmiotów i nieruchomości. Wskazała, że na utrzymanie córki M. studiującej w Wielkiej Brytanii wydatkuje 1.000,00zł miesięcznie. Zgodnie z treścią wniosku, M. J. pobiera czynsz za wynajem części biurowej budynku w wysokości 230,00zł miesięcznie i poza nieruchomością nie posiada innych wartościowych składników majątku. S. J. podał, że jego dochody wynoszą 2.277,00zł miesięcznie (1.277,00 - emerytura oraz 1.000,00zł - wynagrodzenie za pracę). Koszty własnego utrzymania określił na 734,00zł. Oświadczył, że na utrzymanie córki M. wydatkuje 1.000,00zł miesięcznie. Nie posiada żadnych oszczędności, wartościowych przedmiotów i nieruchomości.

Skarżący posiadają wspólny rachunek bankowy, na który w okresie od 08 stycznia 2007r. do 31 grudnia 2007r. wpłynęły środki finansowe w wysokości 106.191,66zł - średniomiesięcznie kwota około 8.850,00zł. Wpłaty w wysokości 44.260,00zł pochodziły od Spedycji Międzynarodowej "B" Sp. z o.o. Środki w wysokości 29.450,00zł wpłaciła córka A. J. Na osobny rachunek bankowy S. J. w okresie od 17 kwietnia 2007r. do 10 stycznia 2008r. wpłynęło 14.587,92zł. Ze wskazanych rachunków nie są prowadzone egzekucje. Środkami w łącznej wysokości 120.779,58zł dysponowali B. i S. J.

W Wydziale III tutejszego Sądu uwzględniono 21 wniosków o prawo pomocy w zakresie zwolnienia od obowiązku uiszczenia wpisu od skargi ponad - jego wysokości (łącznie zwolniono od kosztów sądowych w kwocie 7.110,00zł). Natomiast odmówiono Skarżącym prawa pomocy, między innymi, w sprawach zarejestrowanych pod sygn. III SA/Po 65-67/07 (suma wpisów - 1.657,00zł), a także pod sygn. akt III SA/Po 516-516/07 (suma wpisów - 5.815,00zł). Zasadniczym powodem takiego rozstrzygnięcia było ujawnienie, że wnioskodawcy w okresie od 05 września 2006r. do 01 marca 2007r. swobodnie dysponowali środkami finansowymi w wysokości 127.079,48zł - średniomiesięcznie kwotą ponad 21.000,00zł.

Według wyliczeń Skarżących, na dzień złożenia wniosku o prawo pomocy, łączna kwota wpisów od skarg wniesionych do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu osiągnęła kwotę 65.000,00zł. Natomiast według treści wyciągu bankowego na koszty postępowań sądowych w roku 2007 Skarżący wydatkowali 39.115,50zł (500,00zł - koszty w sprawach cywilnych, 3.206,00zł - wpisy od skarg zarejestrowanych w Wydziale I tutejszego Sądu, 31.712,00zł - wpisy od skarg zarejestrowanych w Wydziale III tutejszego Sądu, 2.947,00zł - kwota przekazana kancelarii prawnej reprezentującej Skarżących).

Mając na uwadze powyższe ustalenia nie można przyjąć, że podnoszony we wnioskach brak zdolności do poniesienia kosztów sądowych znajduje usprawiedliwienie w okolicznościach wskazanych w art. 246 §1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej p.p.s.a.). W szczególności nie zostało wykazane, iż uiszczenie wpisu w niniejszej sprawie naraża wnioskodawców na uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie lub rodziny.

Analiza sytuacji majątkowej wnioskodawców za okres od 2005 do 2007 roku prowadzi do wniosku, że suma ich przychodów z tego okresu osiągnęła poziom 1.506.251,17zł (1.029.724,39zł - przychody Spółki cywilnej, 84.608,44zł - dochód z wynagrodzeń za pracę i świadczeń emerytalnych oraz 391.918,78zł - zrealizowane wierzytelności od Spedycji Międzynarodowej Sp. z o.o.). Zatem przez ostatnie trzy lata Skarżący średniomiesięcznie dysponowali kwotą około 41.800,00zł. Natomiast w okresie od września 2006r. do grudnia 2007r. kwotą niemniejszą niż około 20.000,00zł miesięcznie. Wydatki na koszty postępowania w sprawach cywilnych za okres od stycznia 2007r. zostały udokumentowane jedynie na kwotę 500,00zł, albowiem 1.500,00zł z uiszczonych wpisów od skarg kasacyjnych zostało zwrócone. Postępowania egzekucyjne skierowano do wynagrodzenia za pracę i uposażenia emerytalnego dopiero w drugiej połowie 2007 roku. Ponadto zastosowane środki egzekucyjne ogranicza zasada poszanowania minimum egzystencji. Kwoty wolne od potrąceń pokrywają, a nawet przewyższają, koszty własnego utrzymania wnioskodawców. Zatem nie może być mowy o uszczerbku utrzymania koniecznego dla wnioskodawców.

Jednocześnie operacje finansowe na wspólnym rachunku bankowym wskazują, że koszty sądowe ponoszone, zarówno w sprawach cywilnych, jak i sądowoadministracyjnych, de facto nie obciążają dochodów ze stosunku pracy oraz uposażenia emerytalnego. Opłaty w postępowaniach cywilnych, wpisy od skarg wniesionych do WSA w Poznaniu, a także należności kancelarii prawnej zostały uiszczone z przychodów z wierzytelności oraz środków otrzymanych od A. J.

Argumentacja wniosku dotycząca konieczności finansowego wspierania studiującej córki nie znajduje potwierdzenia w udokumentowanej w trybie art. 255 p.p.s.a. sytuacji materialnej M. J. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego już w 2005r. zakupiła ona od rodziców majątek za kwotę prawie 28.000,00zł. Otrzymała od nich nieruchomość i pobiera czynsz z tytułu wynajmu. Okoliczności niniejszej sprawy wskazują, że zgromadzony w ten sposób majątek został wykorzystany do zorganizowania przedsiębiorstwa i podjęcia działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przychód tej Spółki w 2007 osiągnął poziom 617.000,00zł. Jednocześnie A. J., posiadająca równy z M. J. udział we wskazanym przedsiębiorstwie, tylko w grudniu 2007r. przekazała rodzicom ze swojego rachunku bankowego kwotę 27.300,00zł. W tych okolicznościach nie sposób przyjąć, że spoczywający na Skarżących obowiązek uiszczenia kosztów sądowych oddziaływuje na sytuację majątkową M. J. powodując uszczerbek koniecznego dla niej utrzymania.

Oświadczenia majątkowe skarżących pomijają informacje dotyczące: wymagalnych i wolnych od egzekucji wierzytelności, prowadzenia działalności gospodarczej przez M. i A. J., a także wysokość środków finansowych faktycznie pozostających w ich dyspozycji. Ich wyjaśnienia nie korespondują z treścią przedłożonych dokumentów. Podając, że nie posiadają żadnego majątku uiszczają jednocześnie podatek od nieruchomości i środków transportowych (operacje z dnia 18 grudnia 2007r.). Deklarują ponoszenie kosztów za gaz na poziomie około 3.600,00zł rocznie, gdy z własnych środków wydatkują na ten cel ponad 11.000,00zł (operacje na wspólnym rachunku bankowym na kwoty: 6.873,44zł z 06.06.2007, 1.567,34zł z 25.07.2007, 864,55zł z 31.10.2007. oraz 1.923,77zł z 18.12.200.). Wnosząc o prawo pomocy wskazują na wysokość należności egzekwowanych na rzecz Towarzystwa Ubezpieczeń i Reasekuracji [...] S.A., gdy tymczasem zaległości pozostają na takim samym poziomie, a skarżący swobodnie dysponują dochodem ponad półtora miliona złotych. Ostatnio istotnym źródłem finansowania wydatków Skarżących są pożyczki od córki A. J. Niemniej umowa pożyczki zakłada zwrot pozyskanych w ten sposób środków i nie powoduje, że ciężar finansowania kosztów sądowych zostaje przerzucony na pożyczkodawcę. Wskazać należy, iż Skarżący gromadzili już środki w podobny sposób (wpłata z 21.05.2007r. oraz wypłata z 10.07.2007r.). Zatem, także z tego względu, nie można uznać, że uiszczenie wpisu w niniejszej sprawie przekracza zdolność płatnicze wnioskodawców ograniczając im realizację prawa do sądu. W konsekwencji nieuzasadnione jest przerzucenie tego ciężaru na Skarb Państwa, a w rzeczywistości na podatników.

Z powyższych względów uznać należało, że Skarżący przedstawili swoją sytuację majątkową w sposób, który nie oddaje ich rzeczywistych zdolności płatniczych. Dlatego na podstawie art. 258 §1 i §2 pkt 7 oraz art. 246 §1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzeczono jak w sentencji postanowienia.

/-/ S. Michalski

D.W.d