Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska (spr.) Sędziowie Anna Łukaszewska - Macioch NSA Paweł Miładowski Protokolant Barbara Dąbrowska po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Wójta B. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Wójtem B. a Prezydentem Miasta B.-B. w przedmiocie organu właściwego do rozpoznania wniosku K. L. o przyznanie zasiłku celowego postanawia: wskazać Prezydenta Miasta B.-B. jako organ właściwy do rozpoznania wniosku K. L. o przyznanie zasiłku celowego

Wnioskiem z dnia 16 kwietnia 2008r Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B., działający z upoważnienia Wójta Gminy B., wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego, na podstawie art. 22 § 1 pkt.1 i § 3 pkt.2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. - dalej "k.p.a."), o rozstrzygnięcie "sporu kompetencyjnego" pomiędzy Dyrektorem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. - B. a Kierownikiem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. w sprawie z wniosku K. L. o przyznanie zasiłku celowego na pokrycie części kosztów pobytu w Ośrodku Readaptacyjnym [...] Fundacji "[...]" w B. B.

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że postanowieniem z dnia [...] Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. - B. uznał się niewłaściwym do wydania decyzji w przedmiocie świadczeń wnioskowanych przez K. L. i sprawę tę przekazał Kierownikowi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. Zdaniem wnioskodawcy powyższe postanowienie jest niezasadne i sprzeczne z prawem. K. L. nie jest bowiem osobą bezdomną, w rozumieniu art. 6 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), a zatem ostatnie jego miejsce zamieszkania na pobyt stały nie może, w świetle art.101 ust.2 cyt. ustawy, rozstrzygać o właściwości organu. Z nadesłanych dokumentów wynika natomiast, że K. L. zameldowany jest na pobyt stały w miejscowości L. D. [...], lecz od [...] r. nie zamieszkuje, ani nie przebywa pod wskazanym adresem. Od [...] r. mieszkał on w miejscowości B. przy ul. [...], zaś od [...] przebywa w B. - B. w Ośrodku Readaptacyjnym [...] Fundacji "[...]". Od [...] pracuje w [...] Przedsiębiorstwie [...] w B.- B. Powyższe ustalenia, w ocenie wnioskodawcy, dowodzą, iż K. L. całą swą aktywność życiową ześrodkował w B. - B. gdzie zamieszkuje i przebywa z zamiarem stałego pobytu. Dlatego organem miejscowo właściwym, zgodnie z treścią art. 101 ust 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, jest organ miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia, a zatem właściwym do rozpatrzenia wniosku K. L. jest Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. - B..

W odpowiedzi na powyższy wniosek Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. - B. stwierdził, iż K. L. jest osobą bezdomną, w rozumieniu art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej, bowiem nie zamieszkuje w lokalu mieszkalnym i jest zameldowany na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Ośrodek Readaptacyjnym [...] Fundacji "[...]" w B. - B. w żadnym wypadku nie może być uznany za lokal mieszkalny w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy. Ponadto K. L. nie przebywa w miejscowości L. D. [...], gdzie jest zameldowany na pobyt stały, bowiem według oświadczenia samego zainteresowanego jego dom rodzinny stanowi obecnie własność brata, który zamieszkuje w nim wraz z matka, żoną i pięciorgiem dzieci. Rodzina nie życzy sobie jego powrotu po tylu latach do domu. Dlatego mimo, że gmina B. nie jest obecnie miejscem pobytu, ani zamieszkania K. L., to jako gmina ostatniego miejsca zameldowania osoby bezdomnej na pobyt stały, jest miejscowo właściwa do rozpatrzenia jego wniosku o przyznanie zasiłku celowego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Sądy administracyjne rozpoznają - na podstawie art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej P.p.s.a) - spory o właściwość oraz spory kompetencyjne. Przez takie spory należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej, jednocześnie uważają się za właściwe do załatwienia konkretnej sprawy (spór pozytywny) lub też żaden z nich nie uważa się za właściwy do jej załatwienia (spór negatywny). Spór o właściwość może toczyć się pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego i samorządowymi kolegiami odwoławczymi, natomiast spór kompetencyjny- między organami tych jednostek a organami administracji rządowej.

W rozpoznawanej sprawie Wójt Gminy B. domagał się rozstrzygnięcia sporu pomiędzy dwoma, niemającymi wspólnego organu wyższego stopnia, organami samorządu terytorialnego w sprawie przyznania zasiłku celowego na częściowe pokrycie kosztów pobytu w ośrodku readaptacyjnym. Wniosek ten w istocie dotyczył sporu o właściwość. Wnioskodawca błędnie zatem określił ten spór jako spór kompetencyjny, wskazał natomiast prawidłową podstawę wniosku, powołując art.22 § 1pkt.1 kpa.

Właściwość miejscową gminy zobowiązanej do rozpoznania sprawy dotyczącej świadczenia z pomocy społecznej, zgodnie z treścią art.101 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004r o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o takie świadczenie.

Natomiast w przypadku osoby bezdomnej, w myśl ust.2 art. 101 ustawy, właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały.

Przy tak określonej właściwości organów konieczne jest ustalenie, czy K. L. jest osobą bezdomną w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. Pojęcie osoby bezdomnej zostało określone w art.6 pkt.8 ustawy o pomocy społecznej. W świetle zawartej tam definicji za bezdomnego uważana jest: osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy oraz niezameldowana na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym i zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Powołany przepis zawiera dwa odrębne stany faktyczne pozwalające na uznanie osoby za bezdomną. Pierwszy odnosi się do osoby, która nie posiada stałego miejsca zameldowania oraz jednocześnie nie mieszka w lokalu służącym do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych a także lokalu będącym pracownią służącą twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki, natomiast drugi-dotyczy sytuacji kiedy osoba nie zamieszkuje w lokalu mieszkalnym a posiada stałe zameldowanie, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Wskazane elementy składające się na każdy z przedstawionych stanów faktycznych muszą zachodzić łącznie.

K. L. przebywa czasowo w ośrodku readaptacyjnym, które bezspornie nie może być uznany za lokal mieszkalny w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy. Uczestnik postępowania zameldowany jest na pobyt stały w L. D. [...], jednak od [...]r. nie przebywa w tej miejscowości. K. L. nie może przebywać w miejscu zameldowania na pobyt stały, gdyż nie wyraża na to zgody jego brat, który jest obecnie właścicielem domu. Z powyższych względów zainteresowanego należy uznać za osobę bezdomną w rozumieniu art.6 pkt.8 ustawy o pomocy społecznej.

W tym miejscu podkreślić należy, że ustawa o pomocy społecznej w art.101 ust.3 przewiduje, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o świadczenie, w spawach niecierpiących zwłoki (...)właściwą miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie. Przepis ten ma zastosowanie przy rozpoznawaniu spraw o świadczenia wymienione w art. 37-42 i art.47-50, a zatem i w sprawach przyznania zasiłku celowego określonego w art.39 ustawy. Jednocześnie- jak stanowi art.101 ust.7 ustawy o pomocy społecznej- gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania albo na ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały jest obowiązana do zwrotu wydatków gminie, która przyznała świadczenie w miejscu pobytu.

Odnosząc ten stan prawny do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy należy zauważyć, że K. L. ubiega się o zasiłek celowy na pokrycie części kosztów pobytu w Ośrodku Readaptacyjnym [...] Fundacji "[...]" w B. B. Po zakończeniu programu readaptacyjnego zainteresowany nie zamierza powrócić do L. D. [...], gdzie nie przebywa. od [...] lat. Wymieniony od wielu lat pracuje na terenie B.-B.. Sytuacja osobista K. L. oraz cel, na jaki ubiega się on o pomoc społeczną, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w pełni wyczerpują warunki określone w art.101 ust.3 ustawy o pomocy społecznej do wskazania gminy miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie jako właściwej do rozpoznania wniosku. Skoro zaś miejscem pobytu K. L. jest B.-B., to organem właściwym do rozpoznania jego wniosku, stosownie do powołanego przepisu, jest Prezydent Miasta B.-B.

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny postanowił jak w sentencji na podstawie art. 4 w zw. z art.15 § 1 pkt.4 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)