Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Czarnecki Sędziowie Sędzia WSA Izabela Głowacka-Klimas (spr.) Sędzia WSA Magdalena Maliszewska Protokolant Marcin Just po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 maja 2008 r. sprawy ze skargi M. P. i W. P. P. na postanowienie Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] listopada 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania w sprawie nałożenia kary pieniężnej za naruszenie przepisów ustawy o transporcie drogowym 1. uchyla zaskarżone postanowienie; 2. stwierdza, że uchylone postanowienie nie podlega wykonaniu.

[...] Wojewódzki Inspektor wydał decyzję z dnia [...] lutego 2007 r., nakładając na Spółkę "W." s. c. karę pieniężną w łącznej wysokości 4.200 złotych.

Odwołanie w zakresie nałożenia kary pieniężnej w wysokości 4.200 złotych od niniejszej decyzji, pismem z dnia [...] lutego 2007 r. złożył pełnomocnik spółki- adwokat A. S.

W wyniku rozpatrzenia odwołania, Główny Inspektor Transportu Drogowego, decyzją z dnia [...] maja 2007 r. uchylił zaskarżoną decyzję w kwestionowanej części dotyczącej nałożenia kary pieniężnej za wykonywanie przewozu drogowego bez uiszczenia opłaty za przejazd na drogach krajowych i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji. Uchylił również zaskarżoną decyzję w kwestionowanej części dotyczącej nałożenia kary pieniężnej za wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem obowiązku wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty i umorzył postępowanie pierwszej instancji.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy, decyzją z dnia [...] lipca 2007 r. Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na Spółkę "W." karę pieniężną wysokości 3000 złotych. Decyzję doręczono pełnomocnikowi spółki – adw. A. S. w dniu [...] lipca 2007 r.

Dnia [...] sierpnia 2007 r. do siedziby [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego wpłynęło pismo z informacją, iż decyzja o nr [...] nie została stronie doręczona. Strona powoływała się na pismo, złożone [...] stycznia 2007 r., informujące o czasowej nieobecności pełnomocnika strony z powodu wyjazdu.

[...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego pismem z dnia [...] sierpnia 2007 r. poinformował stronę, iż zgodnie z art. 40 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98 poz.1071 ze zm.) decyzja nr [...], została prawidłowo doręczona pełnomocnikowi strony w dniu [...] lipca 2007 r., jak wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru.

Dnia [...] września 2007 r. do siedziby [...] Wojewódzkiego Inspektora Drogowego wpłynął wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Transporty Drogowego nr [...] wraz z odwołaniem od ww. decyzji.

Postanowieniem z dnia [...] listopada 2007 r. Główny Inspektor Transportu Drogowego odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 58 k.p.a. w razie uchybienia terminu przez stronę postępowania, organ jest uprawniony do przywrócenia terminu w razie łącznego spełnienia następujących przesłanek:

- uprawdopodobnienie przez osobę zainteresowaną braku swojej winy;

- wniesienie przez zainteresowanego wniosku o przywrócenie terminu;

- dochowanie siedmiodniowego terminu do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu;

- dopełnienie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu czynności, dla której był ustanowiony termin.

Zgodnie z art. 93 ust. 5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r., Nr 125, poz. 874) od decyzji o nałożeniu kary pieniężnej przysługuje stronie odwołanie w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji.

Główny Inspektor Transportu Drogowego zważył, iż strona nie uprawdopodobniła braku swojej winy w uchybieniu terminu do złożenia odwołania od decyzji nr [...]. Strona działała przez umocowanego pełnomocnika, któremu to decyzja organu I instancji została prawidłowo doręczona. Organ odwoławczy, zważył, iż zaniedbanie pełnomocnika strony w przedmiocie wniesienia odwołania w wymaganym terminie, nie może stanowić postawy stwierdzenia, iż uchybienie terminu nastąpiło bez winy strony. Nie sposób bowiem pominąć w tym przypadku faktu, iż pełnomocnik strony to adwokat. Zagraniczny wyjazd pełnomocnika strony nie może tym samym stanowić podstawy do przywrócenia uchybionego terminu, tym bardziej, że z wnioskiem takim występuje strona, a nie umocowany przez nią pełnomocnik. Jak wynika, bowiem z zebranego w sprawie materiału dowodowego w dniu w którym do siedziby [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego, tj. [...] września 2007 r. wpłynął wniosek o przywrócenie uchybionego terminu, pełnomocnictwo A. S. do reprezentowania spółki było ważne. Strona informuje o jego odwołaniu dopiero pismem, które wpłynęło do siedziby Głównego Inspektora Transportu Drogowego dnia [...] października 2007 r. Ponadto strona nie informuje, kiedy dokładnie odwołała ww. pełnomocnictwo, jedynie wskazuje, iż przedsiębiorstwo będzie reprezentował Pan M. P. W interesie strony będącej przedsiębiorcą, a zatem profesjonalnym uczestnikiem obrotu prawnego, leży dołożenie szczególnej staranności w związku z prowadzoną przez siebie działalnością, a zaniedbania w tym zakresie nie mogą być uważane za niezawinione.

Główny Inspektor Transportu Drogowego po wnikliwej analizie sprawy zważył, iż odwołanie zostało wniesione po terminie. Należy zauważyć, iż w decyzji z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...][...]i Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego wyraźnie pouczył stronę, iż służy jej odwołanie do Głównego Inspektora Transportu Drogowego w terminie 14 dni od doręczenia decyzji za pośrednictwem [...] Wojewódzkiego Inspektor Transportu Drogowego. Instytucja przywrócenia terminu ma charakter wyjątkowy, a niezłożenie w terminie odwołania z uwagi na brak podjęcia stosownych kroków ze strony profesjonalnie działającego pełnomocnika strony, nie stanowi w żadnym przypadku takiej nadzwyczajnej okoliczności. Podkreślenia wymaga fakt, iż skarżący został w decyzji wyraźnie pouczony o terminie i sposobie wniesienia odwołania. Tym samym organ I instancji wywiązał się z obowiązku wynikającego z art. 9 k.p.a. Zgodnie, bowiem z treścią art. 9 k.p.a. organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób jednoznaczny wynika również, iż pełnomocnikiem strony w dniu wnoszenia odwołania, które wpłynęło do siedziby [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego dnia [...] września 2007 r., był adwokat A. S. W aktach sprawy nie ma żadnego dokumentu, który wskazywałby na odwołanie pełnomocnictwa udzielonego A. S. we wskazanym okresie, a jedynie informacja strony o czasowej nieobecności jej pełnomocnika z powodu wyjazdu. Organ odwoławczy wyjaśnia, iż na gruncie obecnej regulacji k.p.a. nie jest możliwe kwalifikowanie doręczenia jako czynności pozostającej w pełnej dyspozycji strony. Jedyną możliwością wpływania przez stronę na ustalenie kręgu podmiotów, któremu doręczana będzie korespondencja jest wyraźne wyłączenie umocowanego pełnomocnika, przejawiające się w odwołaniu udzielonego pełnomocnictwa, albowiem pozostaje to w zakresie swobody przysługującej stronie przy kształtowaniu jej stosunków z pełnomocnikiem. Wobec faktu, iż strona nie odwołała w sposób wyraźny udzielonego pełnomocnictwa, a jedynie poinformowała organ I instancji o czasowej nieobecności pełnomocnika z powodu wyjazdu, należy przyjąć, iż uprawnienie do odbioru wszelkiej korespondencji w przedmiotowej sprawie przysługiwało pełnomocnikowi strony. Wobec powyższego należy uznać, iż decyzja ta została doręczona w sposób prawidłowy zgodnie z dyspozycją art. 40 § 2 k.p.a.

Główny Inspektor Transportu Drogowego wyjaśniał, iż bieg terminu do wniesienia odwołania od decyzji organu I instancji rozpoczyna się od daty skutecznego doręczenia decyzji pełnomocnikowi strony.

Organ odwoławczy zważył, iż zgodnie ze znajdującym się w aktach sprawy zwrotnym potwierdzeniem odbioru decyzja [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego nr [...] została doręczona pełnomocnikowi strony [...] lipca 2007 r. termin na wniesienie odwołania upłynął zatem [...] sierpnia 2007 r.

W związku z pismem strony, które wpłynęło do siedziby Głównego Inspektora Transportu Drogowego dnia [...] października 2007 r., w którym strona informuje, że w sprawach przed Inspekcją Transportu Drogowego nie będzie reprezentowana przez adwokata A. S., organ odwoławczy przesyła niniejsze postanowienie na adres strony.

Zgodnie z art. 59 § 2 o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.

Skargę na powyższe postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnieśli M. P. i W. P. zwani dalej skarżącymi. W skardze domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia.

W uzasadnieniu wskazali, że decyzja z dnia [...] lipca 2007 r. została doręczona adwokatowi A. S. z Kancelarii Adwokackiej "A." A. S., który wcześniej występował jako pełnomocnik skarżących, składając na wstępie zastrzeżenia do protokołu z kontroli oraz wnosząc odwołanie od decyzji wydanej przez organ.

Jednakże zgodnie z pismem złożonym przez skarżących w styczniu 2007 r. w siedzibie [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego w G., cała korespondencja dotycząca sprawy, winna być przesłana na adres siedziby spółki cywilnej, tj. P., działka nr [...], [...] K. Było to spowodowane przebywaniem adwokata za granicą i następnie rozwiązaniem z nim umowy. Wysłanie korespondencji na adres Kancelarii Adwokackiej nie zapewniało zatem udziału strony w postępowaniu.

Organ wydaną przez siebie decyzję przesłał jednakże na adres Kancelarii Adwokackiej "A." , chociaż zgodnie z treścią złożonego pisma winien przesłać ją na adres siedziby spółki. Skarżący dopełnili ciążącego na nich obowiązku wynikającego z art. 41 § k.p.a., powiadamiając organ o zmianie swego adresu, pod który należało kierować korespondencję dotycząca ww. sprawy. Organ jednakże nie zastosował się do uzyskanej informacji i mimo to wydaną przez siebie decyzję przesłał na adres Kancelarii Adwokackiej. Mimo, iż pouczenie o obowiązku strony, polegającym na poinformowaniu o ewentualnej zmianie adresu prowadzenia przez stronę działalności organ zamieszczał niemal na każdym piśmie kierowanym do strony, sam jednakże, bez konsekwencji nie zastosował się do uzyskanych informacji. Przesłanie ww. decyzji na adres kancelarii adwokackiej, mimo pisemnej prośby złożonej przez stronę, uniemożliwiło otrzymanie tej decyzji w terminie, umożliwiającym złożenie odwołania. Mimo odebrania ww. decyzji adwokat A. S. nie przekazał otrzymanej decyzji w terminie, umożliwiającym stronie złożenie odwołania od ww. decyzji. Strona otrzymała ww. decyzję dopiero w dniu [...] sierpnia 2007 r. i wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia odwołania złożyła odwołanie od ww. decyzji, w terminie przewidzianym w k.p.a. dla tych czynności.

Jednakże, w opinii Głównego Inspektora, okoliczności uzasadniające uchybienie terminu, przedstawione w złożonym wniosku nie zasługują na uwzględnienie, ponieważ zdaniem organu, decyzja została skutecznie doręczona w dniu [...] lipca 2007 r. na ręce pełnomocnika, a zatem termin na wniesienia odwołania upłynął z dniem [...] sierpnia 2007 r.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sądy administracyjne sprawują więc kontrolę aktów i czynności z zakresu administracji publicznej pod względem ich zgodności z obowiązującym w dacie ich wydania prawem materialnym i przepisami procesowymi - nie będąc związanymi granicami skargi (art. 134 p.p.s.a.).

Biorąc powyższe pod rozwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie doszedł do wniosku, że skarga na postanowienie Głównego Inspektora Transportu Drogowego zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie w aktach administracyjnych znajduje się pełnomocnictwo udzielone przez wspólników spółki cywilnej M. P. i W. P. adwokatowi A. S. (k. 52 akt administracyjnych). Pełnomocnictwo jest udzielone w dniu [...] października 2006 r. do prowadzenia sprawy o sygn. akt. [...] (protokół kontroli). Jak wynika z akt sprawy na etapie od wszczęcia postępowania do [...] maja 2007 r., pełnomocnik adwokat A. S. brał czynny udział w postępowaniu zarówno przed organem I jak i II instancji.

Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia [...] kwietnia 2008 r. do akt sądowych niniejszej sprawy zostały włączone kserokopie kart 12, 36, 37, 38, 39 akt administracyjnych ze sprawy VISA/Wa [...], która to sprawa dotyczy również skarżących. Skarżący są stroną postępowania w sprawie o sygn. akt. VISA/Wa [...]. Z analizy ww. kopi akt administracyjnych wynika, że w dniu [...] stycznia 2007 r. skarżący złożyli w Wojewódzkim Inspektoracie Transportu Drogowego w G. pismo informujące, że w związku z wyjazdem adwokata A. S. proszą o kierowanie całej korespondencji na adres siedziby firmy, jednocześnie do powyższego pisma zostało dołączone pełnomocnictwo dla A. K. do reprezentowania firmy skarżących.

Pismem z dnia [...] stycznia 2007 r. organ wezwał skarżących do wskazania sygnatur spraw, których przedmiotowe pismo dotyczy. W odpowiedzi na powyższe, skarżący wskazali pismem z dnia [...] stycznia 2007 r. między innymi niniejszą sprawę ([...]).

Zdziwienie składu orzekającego wzbudza fakt, że powyżej omówione dokumenty nie zostały dołączone przez organ do niniejszych akt administracyjnych pomimo tego, że dotyczą one powyższego postępowania.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9 września 1993 r. sygn. II ARN 45/93.

Zgodnie z art. 40 § 2 k.p.a. "jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi". Przepis ten nie dopuszcza żadnych wyjątków i zgodnie z przyjętą w kodeksie postępowania administracyjnego zasadą oficjalności doręczeń obarcza organy administracyjne prowadzące postępowanie obowiązkiem doręczania wszystkich pism procesowych, a w tym orzeczeń (decyzji i postanowień) pełnomocnikowi ustanowionemu w sprawie. Od dnia powiadomienia organu o ustanowieniu pełnomocnika powinien mieć on zapewniony czynny udział w postępowaniu tak samo jak strona, a pominięcie pełnomocnika strony w czynnościach postępowania jest równoznaczne z pominięciem strony i wywołuje te same skutki prawne.

Strona postępowania administracyjnego, ustanawiająca pełnomocnika, chroni się przed skutkami nieznajomości prawa, a jeżeli organ administracji pomija pełnomocnika w toku czynności postępowania administracyjnego, to niweczy skutki staranności strony w dążeniu do ochrony swych praw i interesów i otrzymania takiej ochrony prawnej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa. Pogwałcenie wobec przepisu art. 40 § 2 k.p.a. godzi w wysokie wartości prawne, gwarantowane jednostce w art. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, i sąd administracyjny, w ramach kontroli zgodności z prawem działania administracji rządowej i samorządowej, powinien był zapewnić jednostce należną jej ochronę prawną.

W niniejszej sprawie skarżący ustanowili pełnomocnika, jednak pismem z dnia [...] stycznia 2007 r. i [...] stycznia 2007 r. wnieśli o doręczenie korespondencji w niniejszej sprawie na adres spółki. W ocenie składu orzekającego skarżący mieli do tego prawo, gdyż to oni są "gospodarzem" postępowania administracyjnego i mogą decydować mimo ustanowienia pełnomocnika na jaki adres ma być im doręczona korespondencja.

W ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie jeżeli strona, która ustanowiła pełnomocnika zgłosi wniosek o doręczenie jej pisma, organ powinien zastosować się do tego wniosku (podobne stanowisko prezentowane jest w doktrynie E. Iserzon Komentarz IV 1970 r. s.120). Doręczenie dokonane w tych warunkach jest skuteczne.

Biorąc powyższe pod rozwagę należy uznać, że organ wydając postanowienie o uchybieniu terminu błędnie uznał, że doszło do prawidłowego doręczenia decyzji czym naruszył art. 58 k.p.a., gdyż w ocenie sądu i powyższych wywodów należy uznać, że skarżący uprawdopodobnili brak winy w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania.

Biorąc powyższe pod rozwagę na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji. O niewykonalności orzeczono w oparciu o art. 152 p.p.s.a.