Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

II OZ 265 / 09 POSTANOWIENIE Dnia 24 marca 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia E. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 11 grudnia 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 93/08 w zakresie oddalenia wniosku skarżącej o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 lipca 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 93/08 w sprawie ze skargi E. M. na decyzję Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] listopada 2007 r., nr [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki części obiektu budowlanego postanawia oddalić zażalenie.

II OZ 265/09

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 11 grudnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił wniosek E. M. o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Uzasadniając powyższe postanowienie Sąd pierwszej instancji wskazał, iż wyrokiem z dnia 17 lipca 2008 r. wydanym na rozprawie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę E. M. na decyzję Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Gdańsku z dnia [...] listopada 2007 r. w przedmiocie nakazu rozbiórki części obiektu budowlanego. Sąd stwierdził, iż w piśmie z dnia 24 września 2008 r. skarżąca wniosła o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie powyższego wyroku. Skarżąca wskazała, iż w dniu 17 września 2008 r. jej pełnomocnik adwokat K. M.- D. uzyskała informację, że rozprawa przewidziana na dzień 17 lipca 2008 r. odbyła się w wyznaczonym terminie, mimo iż pismem z 15 lipca 2008 r. pełnomocnik wniosła o odroczenie terminu rozprawy, uzasadniając to wyjazdem do K. w sprawach służbowych. Przedmiotowy wniosek nie został uwzględniony. Skarżąca wskazała, iż początkowo po otrzymaniu wezwania na rozprawę przypuszczała, iż sama będzie występować przez sądem, później jednak w dniu 15 lipca 2008 r., z uwagi na zły stan zdrowia ustanowiła pełnomocnika. Ponadto skarżąca podała, iż jest osobą samotną, schorowaną, przysługuje jej II grupa inwalidzka, ma dyskopatię, częściowy bezwład rąk i nóg, wobec czego trudno jest jej się poruszać oraz wymaga stałej rehabilitacji. Nadto stwierdziła, iż pełnomocnik nie ponosi winy w uchybieniu terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia albowiem zasadą jest odraczanie terminów rozpraw w takich sytuacjach, gdy strona ustanawia pełnomocnika w krótkim czasie przed rozprawą, a on nie może się stawić ze względu na inne czynności i strona nie wyraża zgody na ustanowienie substytuta. Skarżąca oświadczyła również, iż termin do złożenia wniosku został zachowany, bowiem jej pełnomocnik dowiedział się o nieuwzględnieniu wniosku o odroczenie rozprawy i wydaniu wyroku w dniu 17 września 2008 r.

W uzasadnieniu postanowienia oddalającego wniosek Wojewódzki Sąd Administracyjny, wskazał iż zgodnie z art. 141 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm., dalej zwaną- p.p.s.a.) w sprawach, w których skargę oddalono wyrokiem wydanym na rozprawie, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku. Termin do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku w niniejszej sprawie upłynął więc w dniu 24 lipca 2008 r. Wniosek o sporządzenie uzasadnienia został przez stronę złożony po upływie dwóch miesięcy, w dniu 24 września 2008 r. Czynność ta była więc w świetle art. 85 p.p.s.a. bezskuteczna.

W ocenie Sądu pierwszej instancji skarżąca, nie uprawdopodobniła okoliczności wskazujących na brak jej winy w uchybieniu terminu, a co jest konieczne dla skuteczności wniosku o przywrócenie terminu zgodnie z art. 87 § 2 p.p.s.a. Jak podkreślił Sąd brak winy, jako przesłanka zasadności wniosku o przywrócenie terminu, polega na dopełnieniu obowiązku dołożenia szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. Oceniając wystąpienie tej przesłanki, sąd przyjmuje obiektywny miernik staranności, której można wymagać od każdego należycie dbającego o swoje interesy. O braku winy w uchybieniu terminu można mówić jedynie wtedy, gdy strona (lub jej pełnomocnik) nie mogła usunąć zaistniałej przeszkody nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Dopuszczenie się przez stronę choćby lekkiego niedbalstwa uzasadnia przyjęcie jej zawinienia w uchybieniu terminu i oddalenie wniosku o przywrócenie terminu.

W ocenie Sądu pierwszej instancji skarżąca nie wykazała jakichkolwiek okoliczności stanowiących przeszkodę w uzyskaniu przez skarżącą i jej pełnomocnika w okresie od dnia 17 do 24 lipca 2008 r., a więc w terminie do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia, informacji o wydaniu w sprawie wyroku i jego treści. Skarżąca i jej pełnomocnik posiadali wiedzę o terminie rozprawy i mogli uzyskać informację o jej wyniku oraz złożyć w terminie wniosek o sporządzenia uzasadnienia.

Ponadto w ocenie Sądu nie jest on związany złożonym wnioskiem o odroczenie rozprawy, bowiem z art. 109 p.p.s.a. wynika, iż rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość zawiadomienia którejkolwiek ze stron albo jeżeli nieobecność strony lub jej pełnomocnika jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć. W niniejszej sprawie nie zachodziły okoliczności uzasadniające odroczenie rozprawy na podstawie art. 109 p.p.s.a.

Jak podkreślił Sąd pierwszej instancji fakt zaniedbania pełnomocnika i niezłożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku nie uzasadnia przyjęcia braku winy w uchybieniu terminu. Wina pełnomocnika strony w uchybieniu terminu jest bowiem tożsama z winą strony postępowania.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji strona nie uprawdopodobniła okoliczności uzasadniających brak winy w uchybieniu terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku w ustawowym terminie. W związku z powyższym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na podstawie art. 86 § 1 p.p.s.a. a coctrario oddalił wniosek.

Na powyższe postanowienie zażalenie na podstawie art. 194 w zw. z art. 86 § 3 p.p.s.a. wniosła E. M. zaskarżając je w całości i zarzucając mu:

1) naruszenie przepisów postępowania art. 191 w zw. z art. 101 § 1 pkt 2 p.p.s.a, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na nierozpoznaniu w dniu 17 lipca 2008 r. wniosku o odroczenia terminu złożonego przez pełnomocnika strony w dniu 15 lipca 2008 r., o czym świadczy nieujęcie w treści protokołu rozprawy z dnia 17 lipca 2008 r. postanowienia w przedmiocie uwzględnienia lub odmowy uwzględnienia wniosku o odroczenie terminu rozprawy, a w konsekwencji przeprowadzenie rozprawy pomimo uzasadnionego wniosku strony o odroczenie terminu rozprawy,

2) naruszenie przepisów postępowania art. 86 § 1 w zw. z art. 87 § 2 p.p.s.a., które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez oddalenie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia od wyroku z dnia 17 lipca 2008 r., w sytuacji gdy strona uprawdopodobniła okoliczności skutkujące koniecznością przyjęcia, iż zarówno skarżąca jak i pełnomocnik nie mogli stawić się na termin rozprawy z powodów, których nie mogli przezwyciężyć, o czym informowano Sąd w treści wniosku o odroczenie terminu rozprawy z dnia 15 lipca 2008 r., a w konsekwencji bez swojej winy uchybili terminowi do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, zasadnie przyjmując, iż termin rozprawy winien zostać odroczony;

3) naruszenie przepisów postępowania art. 141 § 4 w zw. z art. 166 p.p.s.a., które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na zaniechaniu w treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia odniesienia się do kwestii nierozpoznania na rozprawie w dniu 17 lipca 2008 r. wniosku o odroczenie terminu rozprawy, a tym samym zaniechanie uwzględniania przy ocenie sprawy wszystkich jej okoliczności.

W związku z powyższymi zarzutami skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

W uzasadnieniu wniesionego zażalenia skarżąca podniosła, iż wniosek o przywrócenie terminu powinien zawierać uprawdopodobnienie, a nie udowodnienie braku winy w przekroczeniu terminu. Ponadto powtórzono przytaczane wcześniej argumenty, iż pełnomocnik nie mógł przełożyć terminu innych czynności i zmuszony był do złożenia wniosku o odroczenie terminu rozprawy, a strona nie wyrażała zgodny na ustanowienie pełnomocnika substytucyjnego. W zażaleniu stwierdzono też, że w zakresie obowiązków pełnomocnika leży uczestnictwo "w innych spotkaniach lub czynnościach, często o dużo większym znaczeniu dla Mandanta", które wskazują na przeszkodę, której pełnomocnik nie mógł przezwyciężyć.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności odnieść się należy do zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 191 w zw. z art. 101 § 1 pkt 2 p.p.s.a., wskazując na jego bezzasadność. Przepis art. 191 p.p.s.a., zgodnie z którym Naczelny Sąd Administracyjny na wniosek strony, rozpoznaje również te postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie, odnosi się tylko do postępowania toczącego się przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej. Co prawda na podstawie art. 197 § 2 p.p.s.a do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej, to kluczowe znaczenie w tej kwestii ma znaczenie słowa "odpowiednio". Należy je rozumieć jako znajdujące zastosowanie wprost, stosowane z odpowiednimi modyfikacjami dyspozycji albo w ogóle nieznajdujące zastosowania, ze względu na ich bezprzedmiotowość lub całkowitą sprzeczność z przepisami ustanowionymi dla tych stosunków, dla których zostały ustanowione (J. Nowicki. Analogia legis, Warszawa 1966, s. 141- 144). Z konstrukcji wskazanego przepisu art. 191 p.p.s.a. wynika, iż skarżący może zgłosić wniosek w skardze kasacyjnej lub w terminie do wniesienia tej skargi, a jego skuteczność zależna jest od wpływu postanowień objętych skargą kasacyjną na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny nie wydaje jednak odrębnego postanowienia, wyrażającego ocenę owych niezaskarżalnych postanowień wydanych przez wojewódzki sąd administracyjny. Rozpoznanie tych postanowień znajduje wyraz pozytywny albo negatywny w uzasadnieniu orzeczenia sądu kasacyjnego, gdyż środek procesowy uregulowany w art. 191 p.p.s.a., jest ściśle powiązany z wnioskami skargi kasacyjnej i zmierza do uchylenia zaskarżonego orzeczenia (H. Knysiak- Molczyk [w:] T. Woś (red.) Prawo o postępowania przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Warszawa 2005, s. 578).

Jak wynika więc z powyższego, regulacja art. 191 p.p.s.a. może być stosowana tylko w odniesieniu do skargi kasacyjnej, a jej odpowiednie stosowanie w odniesieniu do postępowania zażaleniowego, polegać będzie w efekcie na pominięciu tegoż przepisu.

Na uwzględnienie nie zasługują również kolejne podniesione w zażaleniu zarzuty. Zgodnie z treścią art. 86 § 1 p.p.s.a., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. We wniosku tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy (art. 87 § 2 p.p.s.a.). Wskazane w przepisie uprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym dowodu, które nie daje pewności wystąpienia określonego faktu, ale uwiarygodnia jego wystąpienie.

W niniejszej sprawie nie można uznać za uprawdopodobnienie braku winy w złożeniu wniosku uzasadnienie okoliczności przedstawionych w zażaleniu. Zgodnie z art. 141 § 2 zd. 1 p.p.s.a. wniosek o sporządzenie uzasadniania wyroku oddalającego skargę należy zgłosić do Sądu w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Pełnomocnik natomiast dowiedział się o wydaniu wyroku z dnia 17 lipca 2008 r. dopiero w dniu 17 września 2008 r., jednakże podnoszone okoliczności, nie wskazują powodów dla których pełnomocnik uchybił terminowi do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i dlaczego ustały te przeszkody, zdaniem pełnomocnika, dopiero po tak długim czasie. Nie jest też zrozumiałe z jakich względów pełnomocnik wynikiem sprawy, w której go ustanowiono, zainteresował się dopiero we wrześniu. Ciężar uprawdopodobnienia braku winy obciąża przy tym wnioskodawcę.

Ponadto nieporozumieniem ze strony autora zażalenia jest wskazywanie, iż okolicznością przemawiającą za spełnieniem przesłanki z art. 87 § 2 p.p.s.a. stanowił zły stan zdrowia strony, w sytuacji, gdy strona właśnie z tych względów ustanowiła profesjonalnego pełnomocnika. Prawidłowa jest ocena dokonana przez Sąd pierwszej instancji, że pełnomocnik nie wykazał jakichkolwiek okoliczności stanowiących przeszkodę w uzyskaniu informacji o wydaniu w sprawie wyroku i jego treści oraz aby wykazał minimum staranności, jakiej można od profesjonalnego pełnomocnika oczekiwać. Na pewno za taką przeszkodę nie można uznać podnoszonej w zażaleniu okoliczności "uczestniczenia w innych spotkaniach lub czynnościach, często o dużo większym znaczeniu dla Mandanta", niepodając na czym one polegały ani jak długo trwały.

Chybione są też zarzuty zażalenia dotyczące naruszenia przepisów postępowania t.j. art. 141 § 4 w zw. z art. 166 p.p.s.a. Wbrew odmiennym wywodom skarżącej Sąd pierwszej instancji uwzględnił przy ocenie sprawy wszystkie okoliczności mające znaczenie dla rozpoznania przedmiotowego wniosku.

Naczelny Sąd Administracyjny nie znajdując okoliczności pozwalających na podważenie zasadności skarżonego postanowienia na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. oddalił wniesione zażalenie, jako pozbawione uzasadnionych podstaw.