Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Piotr Borowiecki Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Grzelak Sędzia WSA Magdalena Maliszewska (spr.) Protokolant Agnieszka Gajewiak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 lipca 2008 r. sprawy ze skargi A. Sp. z o.o. z siedzibą w B. na decyzję Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych z dnia [...] marca 2008 r. nr [...] w przedmiocie zakazu wprowadzenia artykułu do obrotu i poddania go określonym zabiegom oddala skargę

Decyzją z dnia [...] stycznia 2008 r. Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych w P. :

1. zakazał stronie – A. Sp. z o.o. w B. wprowadzania do obrotu produkcji : "Ser sałatkowy [...] z mleka koziego" a’ 120 g, wielkość partii 162 kg, data produkcji partii 31.10.2007 r., data minimalnej trwałości 19.02.1008 r., wartość partii 4320,00 zł netto (+ 7 % VAT),

2. nakazał poddanie zabiegom prawidłowego oznakowania wyżej wymienionego produktu.

Podstawą prawną wskazaną w decyzji były przepisy art. 6.5, 21 i 29 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577) i art. 104 k.p.a. oraz art. 3.3. ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225); § 11.1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. Nr 137, poz. 966); art. 13 rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych.

Podstawą faktyczną było ustalenie w drodze przeprowadzonej kontroli w zakresie jakości handlowej produkowanych wyrobów nieprawidłowości znakowania opakowań jednostkowych produktu (Sera sałatkowego o nazwie [...]), a ponadto – stwierdzenie, iż na tylnej etykiecie umieszczono określenie "typu [...]", co – zdaniem organu – stało sprzeczności z art. 13 rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. wprowadzającym ochronę nazwy [...] przed jej nadużywaniem.

Nadto w ocenie Wojewódzkiego Inspektora stosowana nazwa [...] jest podobna do chronionej nazwy [...].

Na mocy decyzji z dnia [...] marca 2008 r. Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych:

1. uchylił decyzję organu I instancji w części dotyczącej poddania ww. produktu zabiegowi prawidłowego oznakowania poprzez usunięcie zapisów polegających na użyciu nieprawidłowej kolejności cyfr w dacie minimalnej trwałości, użyciu nieprawidłowego sformułowania "data przydatności jest numerem partii" oraz użyciu sformułowania "ser typu [...]" i w tym zakresie umorzył postępowanie pierwszej instancji;

2. utrzymał decyzję organu I instancji w części dotyczącej zakazu wprowadzania do obrotu produktu "Ser sałatkowy [...] z mleka koziego" i poddania ww. produktu zabiegowi prawidłowego oznakowania poprzez usunięcie nazwy [...].

Rozstrzygnięcie zawarte w pkt 1 ww. decyzji było podyktowane okolicznościami, które nastąpiły po wydaniu decyzji I instancji, tj. usunięciem wykazanych nieprawidłowości w zakresie nieprawidłowego oznakowania opakowań jednostkowych, włącznie z eliminacją sformułowania "ser typu [...]". Rozstrzygnięcie zawarte w pkt 2 ww. decyzji było efektem przeprowadzonego postępowania odwoławczego. Strona zaprezentowała pogląd, iż brak jest możliwości zasadnego przyjęcia, że nazwa [...] może nasuwać skojarzenie z nazwą chronioną "[...]", gdyż odbiorca uważny i dostatecznie poinformowany dostrzeże, że kupuje produkt z mleka koziego, a nie – jak to ma miejsce w przypadku sera [...], nadto – zbieżność nazw produktów w omawianym przypadku nie narusza postanowień wyżej powołanego rozporządzenia Rady (WE), gdyż genezą nazwy [...] jest zastosowanie skrótu [...] – tłuszcz i [...] – koza, zaś powstała nazwa [...] swoim brzmieniem, a także grafiką odbiega od chronionej nazwy [...].

Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych w treści uzasadnienia decyzji II instancji w odniesieniu do rozstrzygnięcia zawartego w pkt 2 uznał za niezasadną argumentację strony dotyczącą braku naruszeń chronionej nazwy [...]. Uzasadniając swoje stanowisko, wskazał na fakt, iż podstawą prawną do stosowania okresu przejściowego był art. 13 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2081/92 z dnia 14 lipca 1993 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i oznaczeń pochodzenia produktów rolnych i artykułów żywnościowych (zastąpionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 510/2006). Zgodnie z przywołanym przepisem prawnym, Państwa Członkowskie mogły utrzymać środki krajowe zezwalające na użycie chronionej nazwy na okres nie dłuższy niż pięć lat od daty wpisania nazwy do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych, pod warunkiem, że:

- produkty były legalnie wprowadzane na rynek przy użyciu zastrzeżonych nazw w ciągu co najmniej pięciu lat przed wpisaniem produktu do ww. rejestru,

- przedsiębiorstwa prowadzą handel tymi produktami zgodnie z prawem, przy ciągłym użyciu nazw w tym samym czasie,

- etykieta wyraźnie wskazuje na rzeczywiste pochodzenie produktu (w taki sposób, aby nie wprowadzać w błąd konsumenta co do prawdziwego pochodzenia produktu).

Od dnia 15 października 2007 r. ser pod nazwą [...] może być produkowany jedynie na terytorium [...] na wyznaczonym obszarze geograficznym. Do produkcji sera używane jest wyłącznie mleko owcze lub mleko owcze z ewentualną domieszką mleka koziego (domieszka ta wynosić może maksymalnie 30 %). Mleko pozyskiwane jest od lokalnych ras owiec i kóz, których pożywienie stanowi roślinność występująca na obszarze wskazanym w specyfikacji. Podczas procesu produkcyjnego zachowana musi być receptura i tradycyjne metody produkcji.

Zgodnie z art. 13 pkt 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych środków spożywczych zarejestrowane nazwy są chronione przed:

- wszelkimi bezpośrednim lub pośrednim wykorzystaniem w celach komercyjnych zarejestrowanych nazwy dla produktów nieobjętych rejestracją, o ile produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą lub jeśli stosowanie nazwy pozwala na czerpanie korzyści z renomy nazwy chronionej,

- wszelkim nadużywaniem, imitacją lub przywołaniem ich, nawet jeśli wskazane jest prawdziwe pochodzenie produktu lub jeśli chroniona nazwa została przetłumaczona lub towarzyszy jej określenie takie, jak: "rodzaj", "typ", "metoda", "na sposób", "imitacja" lub inne podobne określenie,

- wszelkim innym nieprawdziwym lub wprowadzającym w błąd określeniem miejsca pochodzenia lub wytwarzania, właściwości lub podstawowych cech produktu, znajdującym się na opakowaniu zewnętrznym lub wewnętrznym, w materiale reklamowym lub w dokumentach odnoszących się do danego produktu, jak również stosowaniem opakowań mogących stworzyć fałszywe wrażenie co do jego pochodzenia,

- wszelkimi innymi praktykami, które mogłyby wprowadzać konsumenta w błąd co do rzeczywistego pochodzenia produktu.

Zdaniem organu, zastosowana nazwa [...] jest na tyle podobna do chronionej nazwy [...], że przeciętnemu konsumentowi przychodzi na myśl właśnie ser [...], co może być mylące i wprowadzać go w błąd co do rodzaju i pochodzenia towaru. Podkreślił, iż porównywane produkty są do siebie podobne, gdyż oba są serami miękkimi bez skórki, solankowymi, których nazwy mają jednakową liczbę sylab, przy czym pierwsze trzy litery są identyczne.

A. Sp. z o.o. w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zarzuciła zaskarżonej decyzji naruszenie:

1) art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno - spożywczych (Dz. U. 2005 Nr 187, poz. 1577 ze zm.) poprzez bezpodstawne nakazanie usunięcia nazwy [...] z opakowania sera,

2) art. 30a ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych poprzez bezpodstawne przyjęcie, że nazwa [...] nie spełnia wymogów w zakresie znakowania towarów i jest podobna do chronionej nazwy [...] – wnosząc o jej uchylenie w części zaskarżonej oraz decyzji I instancji.

Skarżąca podniosła, iż wbrew twierdzeniom zawartym w decyzjach obu instancji, nazwa [...] nie jest nazwą podobną do chronionej nazwy [...], gdyż stanowi zlepek dwóch słów o odmiennym znaczeniu – o czym była mowa wyżej.

Powołała się również na fakt, iż podobna nazwa – [...] funkcjonuje na rynku w odniesieniu do produktu innego producenta, lecz w tym przypadku kontrola przez Wojewódzkiego Inspektora nie wywołała takich skutków, jak w przypadku skarżącego.

Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych w odpowiedzi na skargę nie podzielił argumentacji w niej zawartej, wnosząc o jej oddalenie.

Na rozprawie w dniu 16 lipca 2008 r. pełnomocnik skarżącej podniósł dodatkowo, iż decyzja organu odwoławczego narusza zakaz reformationis in peius zawarty w art. 139 k.p.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych, sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej, dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słusznościowych.

Ponadto Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1829/2002 z dnia 14 października 2002 r. zmieniającym załącznik do rozporządzenia (WE) nr 1107/96 w odniesieniu do nazwy [...] powyższa nazwa została wpisana do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych nazw geograficznych w dniu 15 października 2002 r., od której to daty liczony był pięcioletni okres "dostosowawczy", w którym dozwolone było powszechne używanie nazwy [...] przez nieuprawnionych producentów.

Podstawą prawną do stosowania okresu przejściowego był art. 13 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2081/92 z dnia 14 lipca 1993 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i oznaczeń pochodzenia produktów rolnych i artykułów żywnościowych (zastąpionego rozporządzeniem Komisji (WE) nr 510/2006).

Od dnia 15 października 2007 r. ser pod nazwą [...] może być produkowany jedynie na terytorium [...] na wyznaczonym obszarze geograficznym. Do produkcji sera używane jest wyłącznie mleko owcze lub mleko owcze z ewentualną domieszką mleka koziego (domieszka ta wynosić może maksymalnie 30 %). Mleko pozyskiwane jest od lokalnych ras owiec i kóz, których pożywienie stanowi roślinność występująca na obszarze wskazanym w specyfikacji. Podczas procesu produkcyjnego zachowana musi być receptura i tradycyjne metody produkcji.

Zgodnie z art. 13 pkt 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych środków spożywczych zarejestrowane nazwy są chronione przed:

- wszelkim bezpośrednim lub pośrednim wykorzystaniem w celach komercyjnych zarejestrowanych nazwy dla produktów nieobjętych rejestracją, o ile produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą lub jeśli stosowanie nazwy pozwala na czerpanie korzyści z renomy nazwy chronionej,

- wszelkim nadużywaniem, imitacją lub przywołaniem ich, nawet jeśli wskazane jest prawdziwe pochodzenie produktu lub jeśli chroniona nazwa została przetłumaczona lub towarzyszy jej określenie takie, jak: "rodzaj", "typ", "metoda", "na sposób", "imitacja" lub inne podobne określenie,

- wszelkim innym nieprawdziwym lub wprowadzającym w błąd określeniem miejsca pochodzenia lub wytwarzania, właściwości lub podstawowych cech produktu, znajdującym się na opakowaniu zewnętrznym lub wewnętrznym, w materiale reklamowym lub w dokumentach odnoszących się do danego produktu, jak również stosowaniem opakowań mogących stworzyć fałszywe wrażenie co do jego pochodzenia,

- wszelkimi innymi praktykami, które mogłyby wprowadzać konsumenta w błąd co do rzeczywistego pochodzenia produktu.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że zastosowanie przez A. Sp. z o.o. nazwy [...] dla produkowanego przez siebie sera, w połączeniu z określeniem "ser typu [...]" widniejącym na tylnej etykiecie produktu, pozostaje w sprzeczności z postanowieniem art. 13 rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych jak również z art. 6 ust. 5 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych.

Niewątpliwie, zastosowana nazwa [...] jest na tyle podobna do chronionej nazwy pochodzenia [...], że przeciętnemu konsumentowi przywodzi na myśl właśnie ser [...]. Nie można również zgodzić się z twierdzeniem skarżącego, że nazwa sera [...], który produkowany jest wyłącznie z mleka koziego, wynika z zastosowania skrótu [...] – tłuszcz i [...] – koza i nie ma nic wspólnego z chronioną nazwą pochodzenia [...].

Stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych, wprowadzane do obrotu artykułów rolno – spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta.

Artykuł 3 ust. 5 ww. ustawy stanowi, że jakość handlowa są to cechy artykułu rolno – spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 5 ww. ustawy oznakowanie artykułu rolno – spożywczego nie może w szczególności wprowadzać w błąd konsumenta co do tożsamości tego artykułu, w tym jego rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, pochodzenia oraz sposobu produkcji.

W decyzji organu I instancji nie przywołano podstawy prawnej tj. art. 30a ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych, jednak nie miało to wpływu na treść tej decyzji ani nie powodowało, że decyzja została wydana bez podstawy prawnej. Wydając decyzję organ II instancji uzupełnił ten brak, podając właściwe podstawy prawne.

W ocenie Sądu – pomiędzy nazwą [...] a chronioną nazwą [...] zachodzi znaczne podobieństwo, z którego wynika możliwość wprowadzenia w błąd konsumenta zarówno co do rodzaju (tożsamości) artykułu, jak i co do jego pochodzenia, sposobu produkcji itp.

Prawidłowo Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolnych odwołał się w powyższym zakresie do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości tj. orzeczeń: Gorgonzola v. Cambozola (C- 87/97) oraz Parmigiano Reggiano v. Parmezan (C – 132/05), które odnoszą się do oceny podobieństw oznaczeń towarowych, w tym wypadku serów.

Fakt nie wskazania w ramach podstawy prawnej decyzji I instancji przepis art. 30a ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno - spożywczych jest uchybieniem mającym wpływ na treść orzeczenia, a ponadto – został konwalidowany poprzez wprowadzenie go do podstawy prawnej decyzji II instancji.

Nie można uznać za trafny zarzut dotyczący naruszenia zasady reformationis in peuis (vide – rozprawa dnia 16 lipca 2008 r.), który sprowadza się do porównania zakresu sentencji decyzji obydwu instancji. Prima facie – zakres decyzji I instancji jest węższy, gdyż w ramach zakazu wprowadzania do obrotu produktu "Ser sałatkowy [...] z mleka koziego" – wskazuje na określoną partię produktu wprowadzonego do obrotu, którego ograniczenia nie zawiera decyzja II instancji. Jest jednak rzeczą oczywistą, iż charakter decyzji II instancji (utrzymanie w mocy określonego orzeczenia pierwszoinstancyjnego) przesądza o jej zakresie ograniczonym sentencją decyzji I instancji. Zakres decyzji Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych z dnia [...] marca 2008 r. może być oceniany bowiem wyłącznie przez pryzmat rozstrzygnięcia decyzji Wojewódzkiego Inspektora Jakości Artykułów Rolno – Spożywczych z dnia [...] stycznia 2008 r., w sentencji której sprecyzowano partię produktu objętą zakazem wprowadzania do obrotu oraz nakazem prawidłowego oznakowania.

Z uwagi na powyższe, mając na uwadze treść art. 151 p.p.s.a. – orzeczono jak w sentencji.