Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Marek Zalewski, Sędziowie Asesor WSA Małgorzata Fita (sprawozdawca), Sędzia NSA Maria Wieczorek, Protokolant Stażysta Marzena Gawron, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 9 listopada 2006r. sprawy ze skargi Burmistrza Miasta na decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zobowiązania do wniesienia opłaty za uzgodnienie środowiskowych uwarunkowań dotyczących budowy nawierzchni drogi i kanalizacji deszczowej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] nr [...]; 2. określa, że decyzje wymienione w punkcie 1 nie mogą być wykonane w całości.

Decyzją nr [...] z dnia [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 37 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tj. Dz.U. z 1998 r., Nr 90, poz. 575 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania złożonego przez Burmistrza Miasta od decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...], nr [...] zobowiązującej do wniesienia opłaty za uzgodnienie środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięcia polegającego na budowie nawierzchni drogi nr [...] i kanalizacji deszczowej – ulicy K. w T., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W decyzji organ odwoławczy podał, iż na podstawie art. 51 ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Burmistrz Miasta wystąpił do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego o uzgodnienie środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięcia polegającego na budowie nawierzchni drogi nr [...] i kanalizacji deszczowej ulicy K. w T. Odpowiadając na powyższe Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, na podstawie art. 57 ust. 1 ww. ustawy, postanowieniem z dnia [...] nr [...] dokonał uzgodnienia. Za czynności związane z opracowaniem postanowienia organ ten, na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, decyzją z dnia [...] nr [...] zobowiązał Miasto (podmiot realizujący przedsięwzięcie) do uiszczenia opłaty. Od decyzji tej Burmistrz Miasta wniósł odwołanie, ponieważ w jego ocenie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie miał podstaw do obciążenia Miasta kosztami opracowania opinii. W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska – brak jest przepisu zobowiązującego organ współuczestniczącego w postępowaniu zmierzającym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, do pobierania opłat za dokonywane uzgodnienia.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny stwierdził, że czynności Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie uzgadniania środowiskowych uwarunkowań należą do dziedziny działania zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. Za czynności z zakresu działania zapobiegawczego nadzoru sanitarnego przepis art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej bezwarunkowo nakazuje ponoszenie kosztów ich wykonania przez jednostkę organizacyjną zobowiązaną do przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych (podmiot realizujący przedsięwzięcie). W rozpatrywanym przypadku podmiotem obowiązanym do poniesienia kosztów jest Miasto. Na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej organ nie pobiera opłat jedynie, gdy w związku ze sprawowaniem bieżącego nadzoru sanitarnego nie stwierdzono naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych. Zwolnienie to dotyczy czynności wynikających ze sprawowania bieżącego, a nie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego.

Na powyższą decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego Burmistrz Miasta złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, w której zarzucił zaskarżonej decyzji, iż wydana została z naruszeniem przepisu art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 1998 r., Nr 90, poz. 575 ze zm.) oraz wniósł o jej uchylenie. W uzasadnieniu skargi podniósł, że powołując się na art. 36 ust. 1 cyt. ustawy ani Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, ani Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny nie wskazał i nie wyjaśnił jakiego rodzaju czynności zostały wykonane z zakresu nadzoru zapobiegawczego. Ponadto Burmistrz Miasta dodał, iż zgodnie z przepisem art. 57 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, organem właściwym do dokonania uzgodnienia przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację inwestycji jest Starosta Powiatowy i Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, a o dokonanie takiego uzgodnienia występuje z wnioskiem na podstawie art. 48 ust. 3 cyt. ustawy Burmistrz Miasta. Powyższa ustawa nie nakłada obowiązku opłaty za wydanie decyzji w sprawie środowiskowych uwarunkowań na realizację przedsięwzięcia.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji w zakresie zastosowania w niniejszej sprawie przepisu art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, podkreślając, że w podstawie prawnej decyzji organu I instancji wskazano, że opłata naliczona została za wydanie postanowienia, nr [...] z dnia [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Mając na uwadze art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sąd dokonuje kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem.

Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), sąd uwzględnia skargę i uchyla zaskarżoną decyzję jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy bądź naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W niniejszej sprawie do takiego naruszenia doszło i dlatego skarga podlegała uwzględnieniu.

Dokonując oceny zaskarżonej decyzji wydanej przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, należy wskazać, że zadania i zakres działania, organizacja oraz uprawnienia Państwowej Inspekcji Sanitarnej określone zostały w ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tj. Dz.U. z 1998 r., Nr 90, poz. 575 ze zm.), która to ustawa jest zasadniczą podstawą funkcjonowania tejże inspekcji.

Zgodnie z art. 1 i art. 2 wyżej wymienionej ustawy Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny radiacyjnej, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieniczno – sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których udzielane są świadczenia zdrowotne – w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych. Wykonywanie tych zadań polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności oświatowo – zdrowotnej.

Zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego określa przepis art. 3 cyt. ustawy, zawierający otwarty katalog takich działań, który określa, iż do zapobiegawczego nadzoru sanitarnego należy uzgadnianie projektów planów zagospodarowania przestrzennego województwa, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych, uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dotyczącej budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych i innych, a także nowych materiałów i procesów technologicznych przed ich zastosowaniem w produkcji lub budownictwie, uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku obiektów budowlanych i innych, a także inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie zapobiegania negatywnym wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi.

Szczególnym przepisem, pozostającym w ścisłym związku z powołanym wyżej art. 3 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest przepis art. 57 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (na dzień wydania decyzji – Dz. U. z 2001 r., Nr 62, poz. 627 ze zm.), który stanowi, że organem właściwym do dokonania uzgodnienia przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz wydawania opinii w sprawie obowiązku sporządzenia raportu i jego zakresu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko w odniesieniu do planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu stwierdza w drodze decyzji organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jest państwowy powiatowy inspektor sanitarny.

Mając na uwadze powyższe uregulowania, Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, iż wydanie przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego postanowienia o uzgodnieniu środowiskowych uwarunkowań dla przedsięwzięcia polegającego na budowie nawierzchni drogi, mieści się w zakresie działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. Formą takiego uzgodnienia jest postanowienie wydane na podstawie art. 106 § 1 i § 5 k.p.a.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, za badania laboratoryjne i inne czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w związku ze sprawowaniem bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego pobiera się opłaty w wysokości kosztów ich wykonania. Opłaty ponosi osoba lub jednostka organizacyjna obowiązana do przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych.

Pobieranie opłaty za wykonane badania i inne czynności na podstawie art. 36 ust. 1 cyt. ustawy następuje w drodze decyzji administracyjnej (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1995 r., III AZP 11/94, publ. OSNP 1995/11/126).

Sposób ustalania wyżej wymienionych opłat reguluje wydane na podstawie art. 36 ust. 4 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 lutego 2004 r. w sprawie opłat za badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 20, poz. 193). Określa ono między innymi w § 2 , że wysokość opłat za badania laboratoryjne oraz inne czynności ustala się na podstawie bezpośrednich i pośrednich kosztów ich wykonania. Bezpośrednie i pośrednie koszty, o których mowa, wymienione są w § 3 i § 4 rozporządzenia.

Odnosząc się do samego pojęcia "inne czynności", za które oprócz badań laboratoryjnych pobiera się opłaty, stwierdzić przede wszystkim należy, że nie zaliczają się do nich ani samo wydanie decyzji przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie art. 104 k.p.a., przez której wydanie organ załatwia określoną sprawę, ani też wydanie postanowienia zgodnie z art. 106 § 1 k.p.a., w którym z kolei organ zajmuje określone stanowisko.

Czynnościami takimi będą wszelkie działania, które są wykonywane przez organy inspekcji sanitarnej w ramach ich uprawnień określonych w przepisach Rozdziału 3, przepisach art. 23 – art. 35 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w celu realizacji ich uprawnień określonych w powołanym wcześniej art. 1. W przypadku postanowień wydawanych na podstawie art. 106 k.p.a., czyli w sprawie zajęcia stanowiska, od którego uzależnione jest wydanie decyzji przez inny organ, będą to czynności przeprowadzone w ramach postępowania wyjaśniającego, o którym mowa w art. 106 § 4 k.p.a.

Jak wynika z powyższych dywagacji, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na mocy art. 36 wyżej wymienionej ustawy uprawnione są do pobierania opłat w związku ze sprawowaniem bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, jednakże w decyzji określającej obowiązek i wysokość jej zapłaty powinny podać za jakie konkretne czynności opłaty te mają zostać pobrane i w jaki sposób zostały ustalone (przy uwzględnieniu wysokości kosztów pośrednich i bezpośrednich).

W rozpoznawanej sprawie zarówno organ I instancji, jak i organ odwoławczy nie wskazał w decyzji, za jakie konkretne czynności i przy uwzględnieniu jakich kosztów ustalił opłatę po wydaniu postanowienia nr [...] z [...] dotyczącego uzgodnienia środowiskowych uwarunkowań dla inwestycji polegającej na budowie nawierzchni drogi. Za takie wskazanie nie można bowiem uznać stwierdzenia zawartego w uzasadnieniu decyzji Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...], w której krótko podał, iż organ I instancji zobowiązał Miasto do uiszczenia opłaty "za czynności związane z opracowaniem" wcześniej wymienionego postanowienia.

Z tych też względów oraz na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 a) i c) w związku

z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), należało orzec jak w sentencji.