Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jarosław Stopczyński, Sędziowie Sędzia WSA Anna Szymańska, Sędzia WSA Marian Wolanin (spr.), Protokolant Artur Dral, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2008 r. sprawy ze skargi W. L. na postanowienie Ministra Skarbu Państwa z dnia (...) kwietnia 2008 r. nr (...) w przedmiocie przekazania pisma według właściwości I. uchyla zaskarżone postanowienie i utrzymane nim w mocy postanowienie z dnia (...) marca 2008 r.; II. zasądza od Ministra Skarbu Państwa na rzecz skarżącej W. L. kwotę 340 (trzysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia (...) kwietnia 2008 r. Nr (...), (...) Minister Skarbu Państwa utrzymał w mocy swoje postanowienie z dnia (...) marca 2008 r. o przekazaniu wniosku W. L., J. L. i A. B. w sprawie wypłaty rekompensaty

z tytułu utraty własności nieruchomości stanowiącej las, według właściwości do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stwierdzono, iż skoro cały majątek wnioskodawców przejęto bezprawnie - jak podano we wniosku - na podstawie dekretu

z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, to organem właściwym do rozpatrywania spraw związanych z tym dekretem jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Minister Skarbu Państwa nie jest bowiem organem, przed którym toczą się postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji nacjonalizacyjnych. Stronie, która poniosła natomiast szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 §1 kpa albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną szkodę rzeczywistą od organu, który wydał decyzję z naruszeniem art. 156 §1 kpa. Minister Skarbu Państwa jest dysponentem państwowego funduszu celowego pn. Fundusz Reprywatyzacji i realizuje wnioski o wypłatę odszkodowań przekazywane przez organy reprezentujące Skarb Państwa we właściwym postępowaniu administracyjnym lub sądowym. Wypłata odszkodowań odbywa się wyłącznie na podstawie tytułów prawnych, tj. decyzji administracyjnych, wyroków sądowych lub ugod sądowych wydawanych na podstawie art. 160 kpa w zw. z art. 5 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 162, poz. 1692), wskutek stwierdzenia bezprawności orzeczeń

o nacjonalizacji mienia przez Państwo. Wszelkie inne roszczenia odszkodowawcze związane z nacjonalizacją mienia, która nastąpiła zgodnie z ówcześnie obowiązującym prawem, zostaną zrealizowane po uchwaleniu i wejściu w życie ustawy reprywatyzacyjnej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na postanowienie Ministra Skarbu Państwa z dnia (...) kwietnia 2008 r., W. L. zarzuciła naruszenie art. 19 kpa poprzez błędne uznanie, iż Minister ten nie jest organem właściwym do przyznania odszkodowania za nieruchomości przejęte

przez Skarb Państwa na podstawie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej, art. 25 ust. 1 i 2, art. 22 i art. 23 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji

Sygn. akt IV SA/Wa 953/08

rządowej, a także art. 56 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw poprzez uznanie, iż kwestia ustalenia kwoty rekompensaty nie wchodzi w zakres kompetencji Ministra Skarbu Państwa, oraz art. 8 i art. 107 §3 kpa poprzez nienależyte uzasadnienie zaskarżonego postanowienia z uwagi na zawarcie w nim zbyt ogólnikowych stwierdzeń.

W uzasadnieniu skargi przedstawiono argumentację mającą przemawiać za jej uwzględnieniem, a w szczególności wskazano, iż Minister nie odniósł się do żądania wniosku o ustalenie rekompensaty w związku z przejęciem nieruchomości na podstawie dekretu z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa. Ponadto, Minister wykazał niezrozumienie wniosku, ponieważ wnioskodawcy nie wnosili o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, lecz o wydanie całkowicie nowej decyzji o ustalenie rekompensaty, zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz.U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.).

W odpowiedzi na skargę Minister Skarbu Państwa wniósł o jej oddalenie, przytaczając motywy zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie z dnia (...) marca 2008 r. wydane zostały z naruszeniem prawa procesowego mającym istotny wpływ na wynik sprawy.

W piśmie z dnia (...) marca 2008 r. m.in. skarżąca wystąpiła do Ministra Skarbu Państwa o przyznanie i wypłatę rekompensaty z tytułu utraty własności nieruchomości objętej zakresem art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz.U. Nr 97, poz. 1051, ze zm.). Za podstawę tego żądania wskazany został art. 7 powołanej ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju.

Przy tak jednoznacznie sformułowanej podstawie prawnej wniosku, zwłaszcza że wniosek ten złożony został przez adwokata, jako profesjonalnego pełnomocnika działającego w imieniu m.in. skarżącej, Minister Skarbu Państwa bezpodstawnie uznał ten wniosek za żądanie ustalenia i wypłaty odszkodowania w związku z art. 160 kpa, jako mającego mieć związek z oceną legalności orzeczenia przejmującego przedmiotową nieruchomość na własność Skarbu Państwa.

Sygn. akt IV SA/Wa 953/08

Wprawdzie w omawianym wniosku wskazano także na przeprowadzenie przez Ministra Skarbu Państwa dowodu z akt sprawy toczącej się przed Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczącej oceny podpadania zespołu pałacowo-parkowego w Z. pod dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej, który to majątek obejmował także rozważaną w niniejszej sprawie nieruchomość leśną, to jednak nie stanowiło to wystarczającej podstawy dla Ministra Skarbu Państwa do uznania całego wniosku z

dnia (...) marca 2008 r. za mający związek z jakimkolwiek orzeczeniem administracyjnym wydanym na podstawie przepisów dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej, by w ten sposób uznać się niewłaściwym do jego rozpatrzenia i przekazać go do rozpatrzenia Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Dysponentem żądania zgłaszanego organowi administracji do stosownego rozstrzygnięcia jest wnioskodawca, na którym ciąży obowiązek jednoznacznego określenia przedmiotu swojego żądania, w tym jakiego rodzaju działania oczekuje od organu administracji, do którego występuje. Na tej podstawie, organ administracji zobowiązany jest, stosownie do art. 19 i art. 20 kpa, ustalić swoją właściwość lub niewłaściwość do rozpatrzenia sprawy. Jeżeli przedmiot żądania lub wskazana przez wnioskodawcę jego podstawa prawna budzi wątpliwości organu administracji, organ

ten, stosownie do art. 9 w zw. z art. 7 i art. 8 kpa, powinien w pierwszej kolejności wyjaśnić rzeczywistą wolę wnioskodawcy, pouczając o okolicznościach prawnych, także więc procesowych, wobec zdeklarowanego przez stronę przedmiotu żądania.

Mimo więc, iż w przedmiotowej sprawie - w ocenie Sądu - przedmiot żądania i

jego podstawa prawna jednoznacznie zostały określone w piśmie z dnia (...) marca 2008 r., złożonym m.in. przez skarżącą, to jednak w przypadku powzięcia przez Ministra

Skarbu Państwa jakiejkolwiek wątpliwości w tym względzie, organ ten powinien był w pierwszej kolejności zwrócić się do wnioskodawcy o wyjaśnienie treści żądania. Tymczasem, Minister Skarbu Państwa, wbrew jednoznacznej treści żądania skarżącej, dokonał błędnej jego kwalifikacji prawnej, przez co uchylił się od jego rozpatrzenia i przekazał je do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, nie mając ku temu żadnego umocowania we wniosku skarżącej, przez co przekazanie to, jako czynność procesowa organu administracji, nie może być uznane za działanie w ramach rozpatrzenia tego wniosku.

Zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie z dnia (...) marca 2008 r. wydane zatem zostały z naruszeniem art. 7 w zw. z art. 8 i art. 9 oraz art. 61 §1 kpa, które to naruszenie miało istotny wpływ na wynik tych postanowień, dlatego na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o

Sygn. akt IV SA/Wa 953/08

postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, jak w sentencji.

O zwrocie kosztów postępowania na rzecz skarżącej orzeczono na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 §2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Przy ponownym rozpatrywaniu sprawy Minister Skarbu Państwa w pierwszej kolejności odniesie się do wniosku stron w kontekście zgłoszonej w nim podstawy prawnej żądania, tj. w kontekście dopuszczalności prowadzenia postępowania administracyjnego na podstawie art. 7 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju, i dopiero po tych ustaleniach dokona oceny sposobu rozstrzygnięcia tego wniosku.