Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Bujko Sędziowie Sędzia NSA Alicja Plucińska - Filipowicz ( spr. ) Sędzia NSA Maria Rzążewska Protokolant Magdalena Baduchowska po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Z. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 grudnia 2005 r. sygn. akt I SA/Wa 702/05 w sprawie ze skargi Z. K. na postanowienie Ministra Kultury z dnia [...] lutego 2005 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania 1) uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2) zasądza od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rzecz Z. K. kwotę 400 (czterysta) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 grudnia 2005 r. sygn. akt I SA/Wa 702/06 po rozpoznaniu skargi Z. K. na postanowienie Ministra Kultury z dnia [...] lutego 2005 r. o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] grudnia 2004 r. odmawiającej wpisania do rejestru zabytków terenu opisanego we wniosku jako poligon doświadczalny wytwórni M. przy ul. H. w W. - oddalił skargę.

W uzasadnieniu wyroku podano, że "skarżąca zapoznała się z kopią decyzji Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w dniu 14 stycznia 2005 r., po czym w dniu 17 stycznia 2005 r. wniosła o przywrócenie terminu do złożenia odwołania" od tej decyzji uchybienie terminu motywując chorobą i śmiercią matki oraz pobytem męża w szpitalu. Postanowieniem z dnia [...] lutego 2005 r. Minister Kultury orzekł o odmowie uwzględnienia wniosku uznając brak winy strony w niedopełnieniu obowiązku z powodu przeszkód nie do przezwyciężenia, jednak z uwagi na to, że zgodnie z art. 58 ( 2 kpa jednocześnie z wnioskiem o przywrócenie terminu należy dopełnić czynności, dla której termin był określony, a z akt sprawy w ocenie organu wynikało, że Z. K. wnosząc o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania nie dokonała samej czynności, dla której termin był określony, uznał, że nie zostały spełnione wszystkie warunki wynikające z art. 58 ( 1 i 2 kpa.

Skargę na powyższe postanowienie wniosła Z. K. podnosząc, że nie uwzględnia ono stanu faktycznego w jakim znalazła się jej rodzina, co powoduje, że zostały naruszone zasady współżycia społecznego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał skargę za niezasadną, stwierdzając, że przepis art. 58 kpa wymaga spełnienia określonych warunków, aby wniosek o przywrócenie uchybionego terminu mógł być uwzględniony. Skoro Z. K. nie złożyła wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania samego odwołania, to Minister Kultury prawidłowo wydał postanowienie o odmowie przywrócenia terminu.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła Z. K. reprezentowana przez adwokata I. N. zarzucając naruszenie przepisów postępowania:

1/ art. 145 ( 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm./, zwanej dalej "ppsa" przez nieuwzględnienie skargi pomimo naruszenia przepisów przez organ administracji wobec niezastosowania przez ten organ art. 64 ( 2 i art. 9 kpa,

2/ art. 134 ( 1 ppsa poprzez nieuwzględnienie naruszenia przez organ przepisów postępowania, to jest art. 64 ( 2 kpa,

3/ art. 135 ( 1 ppsa poprzez niepodjęcie przewidzianych w ppsa działań w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do zaskarżonego postanowienia,

4/ art. 1 ( 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz. U. Nr 153, poz. 1269/ poprzez brak prawidłowej kontroli zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia.

Podniesione naruszenia prawa procesowego w ocenie strony miały istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazuje się na to, że sytuację jaka wystąpiła w niniejszej sprawie należało ocenić jako wniesienie podania zawierającego braki formalne, podlegające uzupełnieniu zgodnie z art. 64 ( 2 kpa. W związku z tym organ powinien wezwać stronę do uzupełnienia braku. Taki pogląd wyraził NSA w wyroku z dnia 2 sierpnia 2002 r. sygn. akt SA/Bk 142/00 wskazując, że nie można przejść do rozpoznania wniosku o przywrócenie uchybionego terminu przed wezwaniem strony do dokonania czynności procesowej, której w terminie nie dokonała. Gdyby skarżący nie uczynił zadość temu wezwaniu, to zgodnie z art. 64 ( 2 kpa wniosek o przywrócenie terminu należałoby pozostawić bez rozpoznania, a nie wydawać postanowienia o odmowie przywrócenia terminu. Organ odwoławczy nie zastosował art. 64 ( 2 kpa, jak też nie zastosował się do wymogu art. 9 kpa nakładającego obowiązek informowania strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania, co powinno skutkować uwzględnieniem skargi przez Sąd pierwszej instancji.

Na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym pełnomocnik wnoszącej skargę kasacyjną podniósł w uzupełnieniu uzasadnienia tej skargi, że nie zostało w sprawie ustalone w sposób nie budzący wątpliwości, czy i w jakiej dacie kwestionowaną decyzję stronie doręczono. Nie ma w tej sytuacji jasności, czy i kiedy termin do wniesienia odwołania rozpoczął bieg. Okoliczność tę potwierdził również Sąd pierwszej instancji w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku podając, że strona została jedynie zapoznana z kopią decyzji, a nie wskazując, że decyzja ta została stronie doręczona. Organ orzekający w sprawie jak też Sąd pierwszej instancji nie dostrzegł też, iż strona działając samodzielnie, bez fachowego pełnomocnika, złożyła wprawdzie wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, nie mając jednak świadomości co do tego, że nie ustalono w sprawie daty pewnej doręczenia zaskarżonej decyzji, a wręcz przeciwnie, Sąd sam potwierdził jedynie, iż z kopią decyzji skarżąca została zapoznana co ma taki skutek, że możliwe jest to, iż termin do wniesienia odwołania nie został przez skarżącą uchybiony. Skarżąca nie korzystając z pełnomocnika posiadającego odpowiednie kwalifikacje nie miała też odpowiedniej wiedzy co do tego, jakie są wymogi prawne dotyczące warunków wniosku o przywrócenie terminu. W treści wniosku strony o przywrócenie terminu zawarte zostały sformułowania, z których wynika, że nie jest ona zadowolona z rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji, co powinno zostać ocenione jako spełnienie wymogu jednoczesnego dokonania czynności /wniesienia odwołania/, stosownie do art. 58 ( 2 kpa.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionych podstawach.

W pierwszym rzędzie należy stwierdzić, że skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego nie podziela poglądu wyrażonego w zacytowanym w skardze kasacyjnej orzeczeniu wskazującego na to, że niedokonanie wraz z wnioskiem o przywrócenie uchybionego terminu czynności, dla której określony był termin /art. 58 ( 2 kpa/ stanowi brak tego wniosku jako pisma procesowego będący brakiem formalnym, który może zostać uzupełniony na wezwanie organu właściwego do rozpoznania wniosku, w myśl art. 64 ( 2 kpa. Słuszne jest w niniejszej sprawie stanowisko Sądu pierwszej instancji, że przepis art. 58 kpa określa przesłanki, które muszą być spełnione aby możliwe było przywrócenie stronie terminu do skutecznego dokonania czynności, dla której termin ustawowy został przez stronę uchybiony. Do tych przesłanek, traktowanych jako materialnoprawne warunki, należy złożenie przez stronę, która dopuściła do uchybienia terminu, odpowiedniego wniosku skierowanego do właściwego organu, wskazanie w tym wniosku okoliczności uprawdopodobniających, że uchybienie terminu przez stronę nastąpiło bez jej winy, złożenie wniosku w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu, jak też jednoczesne z wniesieniem prośby o przywrócenie terminu dopełnienie czynności, dla której określony był termin.

Kwestia "jednoczesności" dopełnienia czynności, dla której dokonania termin został przez stronę uchybiony wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu, podlega ocenie co do tego, czy strona ma obowiązek złożyć odrębny wniosek o przywrócenie uchybionego terminu i wraz z tym wnioskiem np. złożyć odwołanie, dla wniesienia którego termin ustawowy został przez stronę uchybiony, czy też strona ma możliwość dokonania czynności, jak np. w niniejszej sprawie - wniesienia odwołania i w jego treści może zawrzeć /zamieścić/ wniosek o przywrócenie uchybionego terminu do dokonania tej czynności, czy też wreszcie, strona może złożyć wniosek o przywrócenie uchybionego terminu i w treści tego wniosku zawrzeć /zamieścić/ również treść odpowiadającą czynności, dla której określony był termin, a więc np. wzmiankę o tym, że jest niezadowolona z rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji, co należy rozumieć jako dokonanie czynności polegającej na wniesieniu odwołania.

Orzekający w niniejszej sprawie skład Naczelnego Sądu Administracyjnego wyraża przekonanie, że każda z przedstawionych wyżej form zachowania się strony, odpowiada wymogowi "jednoczesnego" złożenia wniosku o przywrócenie uchybionego terminu i dokonania czynności, dla której termin został uchybiony, a więc powinna być oceniona jako odpowiadająca wymogom art. 58 ( 2 kpa.

Jak to wynika z akt administracyjnych, treść wniosku o przywrócenie terminu złożonego osobiście przez skarżącą, która jak to wskazano, nie ma kwalifikacji pozwalających na pełną ocenę skutków prawnych dokonanych przez nią czynności, zawiera wskazanie, że w ocenie strony decyzja, którą skarżąca kwestionuje, nie jest w pełni prawidłowa. Wprawdzie użyto we wniosku sformułowania, iż powinna być ona "sprostowana", jednakże jak to przyjmuje się w utrwalonym orzecznictwie sądowoadministracyjnym, decydujące znaczenie mają nie tyle sformułowania pism sporządzanych przez strony, co ich istota i zamiar strony. Skoro więc strona składa wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji organu pierwszej instancji, nie może budzić wątpliwości, iż dokonanie takiej czynności jest wyrazem woli zaskarżenia tej decyzji. Zamieszczenie przy tym w treści wniosku o przywrócenie terminu wypowiedzi odnoszącej się do treści decyzji, którą strona chce środkiem prawnym /odwołaniem/ zaskarżyć, i to takiej, która wskazuje na niezadowolenie z treści decyzji, powinno być potraktowane jako spełnienie wymogu z art. 58 ( 2 kpa co do jednoczesnego dokonania czynności, dla której termin był określony, a więc wniesienie odwołania. Wszak w sytuacji, gdy brak jest przepisu stawiającego szczególne wymogi dla odwołania, mają zastosowanie ogólne reguły Kodeksu postępowania administracyjnego, z których wynika, że jest całkowicie wystarczające, że strona wskaże akt przez nią kwestionowany i da wyraz temu, iż nie akceptuje treści tego aktu. Jeżeli zachodzą wątpliwości co do tego, czy faktycznie wolą strony jest spowodowanie, aby sprawa została rozpoznana w postępowaniu odwoławczym przez organ drugiej instancji, konieczne jest skorzystanie z instytucji art. 9 kpa, a więc porozumienie się ze stroną aby jednoznacznie określiła swoją wolę. Ten warunek w niniejszej sprawie nie został spełniony, jak to zasadnie podniesiono w skardze kasacyjnej.

Z tych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji z mocy art. 185 ( 1 ppsa. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 203 pkt 1 ppsa.