Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Stanisław Bogucki po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J. M. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 10 czerwca 2008 r., sygn. akt I SA/Rz 164/08 odmawiającego przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym wydanego w sprawie ze skargi J. M. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia 27 listopada 2007 r., nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania w sprawie podatku od nieruchomości postanawia: oddalić zażalenie.

Postanowieniem z dnia 10 czerwca 2008 r. o sygn. akt I SA/Rz 164/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie odmówił przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi J. M. (dalej: podatnik) na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia 27 listopada 2007 r. o nr [...] w przedmiocie zwieszenia postępowania w przedmiocie podatku od nieruchomości. Jako podstawę prawną postanowienia WSA w Rzeszowie podał art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. (dalej: P.p.s.a.).

Uzasadniając postanowienie wskazano, że podatnik we wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata oświadczył, że pobiera rentę w wysokości 648 zł, z której po dokonaniu potrąceń alimentacyjnych pozostaje kwota około 260 zł netto miesięcznie. Majątek podatnika jest przedmiotem postępowania w sprawie podziału między podatnikiem i jego byłą żoną, a składają się nań: niewykończony dom o powierzchni 220 m-, mieszkanie spółdzielcze o powierzchni 49 m-, działka o powierzchni 5a oraz samochód Opel Agila.

Sąd I instancji wyjaśnił, że badając wniosek skarżącego posiłkował się dodatkowymi oświadczeniami i dokumentami przedkładanymi przez podatnika na wezwanie w innych jego sprawach wnoszonych do WSA w Rzeszowie, tj. I SA/Rz 921/07, I SA/Rz 487/07, I SA/Rz 546/07, I SA/Rz 89/08, I SA/Rz 90/08.

Dalej podano, że odpowiadając na wezwanie Sądu o wyjaśnienie wątpliwości związanych z jego sytuacją majątkową, podatnik przedstawił rachunki z potwierdzoną zapłatą za energię elektryczną i inne media, których wysokość równała się, a niekiedy przewyższała jego miesięczne dochody i dodał, że w budynku, którego w.w. opłaty dotyczą nie mieszka stale. Wyjaśnił, że pozostaje na utrzymaniu konkubiny i matki (wskazując, że pomoc ta nie polega na wsparciu pieniężnym) oraz że nie otrzymuje jakiejkolwiek pomocy kierowanej przez instytucje do osób pozostających w ubóstwie. W zeznaniu dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. podatnik zadeklarował dochód w wysokości 12.562,88 zł, a za 2006 r. w kwocie 16.248,17 zł. Według załączników PIT/O, w obu okresach rozliczeniowych podatnik korzystał z ulgi za wyszkolenie uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego (za 2005 r. - 7.745,50 zł do odliczenia od podatku, a za 2006 r. - 7.466,84 zł). Podatnik, pomimo wezwania, nie wyjaśnił kwestii podziału majątku dorobkowego byłych małżonków jak również nie przedłożył zaświadczenia z właściwej ewidencji o posiadanych nieruchomościach, nie wyszczególnił również kosztów swojego utrzymania. Natomiast do sprzeciwu w sprawach o sygn. I SA/Rz 89 i 90/08 podatnik załączył kserokopię zeznania podatkowego za 2004 r., w którym wykazano przychód w wysokości 43.907,24 zł, koszty uzyskania przychodów w wysokości 42.862,02 zł i stratę z pozarolniczej działalności gospodarczej w wysokości 9.195,33 zł, a w ostatecznym rozliczeniu wykazano nadpłatę w wysokości 1.946,80 zł. Podatnik przedłożył również korektę zeznania za 2006 r., w rozliczeniu za ten okres wykazując nadpłatę w kwocie 342 zł.

WSA w Rzeszowie dokonując oceny sytuacji majątkowej podatnika stwierdził, że nie wykazał on, iż jest osobą na tyle ubogą, że jego rzeczywiste zdolności płatnicze uniemożliwiają mu wywiązanie się z obowiązku partycypowania w kosztach postępowania sądowoadministracyjnego, do których na dzień złożenia skargi zaliczyć można jedynie wpis od skargi w wysokości 100 zł. Zdaniem Sądu I instancji, analiza w.w. dokumentów nie wpływa na sytuację podatnika w stopniu, który kwalifikowałby go jako uprawnionego do przyznania mu prawa pomocy. Podatnik nie wykazał, że nie byłby w stanie ponieść kosztów związanych z wniesieniem skargi, ani tego że wiązałoby się to z uszczerbkiem dla utrzymania koniecznego dla niego i jego rodziny.

Od postanowienia WSA w Rzeszowie podatnik złożył zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnosząc o uchylenie tegoż postanowienia i przyznanie prawa pomocy w całości. Uzasadniając zażalenie wskazał na swoją trudną sytuację materialną oraz zły stan zdrowia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie podnieść należy, że instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 199 P.p.s.a., zgodnie z którą strony samodzielnie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. W myśl art. 243 § 1 i 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a. prawo pomocy w zakresie całkowitym może zostać przyznane na wniosek strony, będącej osobą fizyczną, jeżeli wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że ciężar dowodu w zakresie przesłanek warunkujących zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika obciąża stronę, która powinna należycie uzasadnić i wykazać okoliczności stanowiące podstawę żądania. Obowiązkiem sądu jest natomiast dokonanie wnikliwej i swobodnej, lecz nie dowolnej, analizy oświadczeń, informacji oraz dokumentów przedłożonych przez osobę ubiegającą się o przyznanie prawa pomocy.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnioski dotyczące całokształtu sytuacji majątkowej podatnika przedstawione przez Sąd pierwszej instancji w zaskarżonym postanowieniu odpowiadają zasadom logiki i doświadczenia życiowego. Na gruncie niniejszej sprawy uzasadnione wątpliwości budzą źródła utrzymania skarżącego, który uzyskując deklarowany dochód w kwocie niewystarczającej na zapewnienie minimum egzystencji, jednocześnie opłaca rachunki przewyższające wysokość pozostawionej do jego dyspozycji renty. Skarżący unika przy tym - jak trafnie podniósł WSA w Rzeszowie - precyzyjnego określenia wysokości wsparcia finansowego uzyskiwanego od innych podmiotów, ograniczając się zasadniczo do ogólnego wyjaśnienia, że otrzymuje pomoc faktyczną od konkubiny i matki. Zauważyć jednocześnie należy, że niejasne są także twierdzenia podatnika dotyczące samochodu. Z jednej strony oświadcza on bowiem, że samochód jest mu niezbędny ze względu na jego niepełnosprawność oraz podeszły wiek matki, która ze swej emerytury pokrywa koszty eksploatacji auta, z drugiej zaś strony wskazuje, że głównym użytkownikiem Opla Agili jest konkubina. Wątpliwości dotyczą również kwestii podziału majątku wspólnego byłych małżonków.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, jak również fakt, że koszty postępowania na obecnym etapie sprawy wynoszą 100 zł (wpis od skargi), Naczelny Sąd Administracyjny w pełni podziela ocenę sytuacji majątkowej strony prezentowaną przez WSA w Rzeszowie. Reasumując należy wskazać, że żądanie podatnika nie może być uwzględnione, gdyż nie wykazał on w sposób wiarygodny, iż jego faktyczne zasoby finansowe nie pozwalają na uiszczenie opłaty sądowej we wskazanej wyżej wysokości.

Kierując się wyżej wymienionymi względami Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a.