Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alojzy Skrodzki (spr.), , po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o dopuszczenie Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. do udziału w postępowaniu jako uczestnika w sprawie ze skargi Z. J. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] sierpnia 2007 r. Nr [...] w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego postanawia odmówić dopuszczenia Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania

Pismem z dnia 18 grudnia 2007 r. Okręgowa Izba Radców Prawnych w W. (zwana "OIRP") reprezentowana przez r. pr. G. D. na podstawie art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.; powoływanej dalej jako "P.p.s.a.") wniosła o dopuszczenie do udziału w charakterze uczestnika postępowania w sprawie skargi Z. J. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] sierpnia 2007 r. w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w odniesieniu do opodatkowania świadczeń udzielanych przez radcę prawnego na rzecz aplikanta radcowskiego, tj. finansowania kosztów aplikacji radcowskiej.

W uzasadnieniu wniosku pełnomocnik powołując się na art. 5 ust. 1 i art. 41 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123 poz.1059 ze zm.; zwanej "u.o.r.pr.") wskazał, iż OIRP jest jednostką organizacyjną samorządu zawodowego radców prawnych i w związku z tym jej zadaniem jest m.in. reprezentowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz ochrona ich interesów zawodowych. Dalej podniósł, że ze względu na podmioty, których dotyczy stan faktyczny, jak i przedmiot interpretacji, wynik sprawy dotyka bezpośrednio interesów zawodowych członków samorządu radców prawnych OIRP uczestniczących w tej sprawie, jak i - pośrednio - interesów innych członków tego samorządu, dla których wyrok w sprawie niniejszej może mieć znaczenie precedensu. Zdaniem OIRP opodatkowanie świadczeń dokonywanych między radcą prawnym a zatrudnionym przez niego aplikantem w postaci finansowania zajęć aplikacji radcowskiej jest kwestią mieszczącą się w pojęciu interesów zawodowych obu tych osób, i jako taka może podlegać ochronie i wsparciu ze strony organów samorządu zawodowego. W przekonaniu OIRP z powyższej argumentacji wynika, iż jej udział, jako organizacji samorządu zawodowego (a tym samym organizacji społecznej) jest w sprawie uzasadniony.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje;

Zgodnie z art. 33 § 2 P.p.s.a. udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Przepis art. 25 § 4 P.p.s.a. przyznaje natomiast zdolność sądową organizacjom społecznym, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.

Analizując stan prawny przede wszystkim należy zauważyć, iż przepisy prawa procesowego, wprowadzając do postępowania sądowoadministracyjnego udział organizacji społecznej, nie definiują tego pojęcia. W doktrynie prawa administracyjnego buduje się pojęcie organizacji społecznych według kryteriów materialnych, jak kryterium formy organizacyjnej, przyjmując jako podstawowe kryterium zrzeszanie grup społecznych. W takim właśnie kierunku proponuje się budowanie definicji organizacji społecznych: odstępując od wąskiego znaczenia pojęcia organizacji społecznych na rzecz znaczenia szerokiego, obejmując nim wszelkie rodzaje zrzeszeń (E. Smoktunowicz: Prawo zrzeszania się w Polsce, Warszawa 1992, s. 13). Na podstawie tego kryterium przyjmuje się "termin organizacje społeczne w szerokim znaczeniu obejmującym wszelkie formy, w których urzeczywistnia się konstytucyjne prawo obywateli do zrzeszania się" (E. Smoktunowicz: Status administracyjnoprawny obywatela [w:] System prawa administracyjnego, t. IV, Wrocław 1980, s. 35). Definicja pojęcia organizacji społecznych rozbudowana na podstawie poglądów doktryny, rozwiązań prawnych przyjętych w polskim prawie oraz orzecznictwa sądowego obejmuje "wszystkie trwałe zrzeszenia osób fizycznych, a także prawnych, tzn. takie grupy tych podmiotów, które związane są wspólnym celem i stałą więzią organizacyjną, niewchodzące w skład aparatu państwowego i niebędące zarazem spółkami prywatnymi" (E. Smoktunowicz: Prawo zrzeszania się w Polsce, Warszawa 1992, s. 15; R. Michalska-Badziak [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2000, s. 200).

Zatem mając powyższą definicję na uwadze należy stwierdzić, iż Okręgowa Izba Radców Prawnych spełnia kryterium organizacji społecznej.

Niemniej jednak należy rozważyć dalej czy OIRP może być uczestnikiem w postępowaniu dotyczącym udzielenia podatnikowi (radcy prawnemu) indywidualnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Rozstrzygając powyższe, należy dokonać wykładni art. 33 § 2 P.p.s.a, przy czym oprócz literalnego brzmienia tego przepisu, należy uwzględniać także jego wykładnię systemową. Oznacza to, że organizacja społeczna może brać udział w charakterze uczestnika postępowania przed sądem administracyjnym jedynie w takich sprawach, w których przepisy prawa dopuszczają jej udział w postępowaniu administracyjnym, a ona skorzystała z tego uprawnienia. Za takim ograniczonym rozumieniem zdolności sądowej organizacji społecznej przemawia również art. 50 § 1 P.p.s.a., zgodnie z którym organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jest uprawniona do wniesienia skargi, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Zdaniem Sądu, nieuzasadnione byłoby dopuszczanie do udziału w postępowaniu sądowym organizacji społecznej, która z mocy wyraźnie wskazanego w art. 50 § 1 P.p.s.a. przepisu nie posiada legitymacji do wniesienia skargi. Tym samym dokonując oceny wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu sądowym należy jednocześnie wziąć pod uwagę przesłanki określone w przepisach postępowania administracyjnego dotyczących udziału w nim organizacji społecznej.

Ponadto zgodnie z art. 33 § 2 P.p.s.a dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu sądowym w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jest możliwe tylko w sytuacji, gdy za takim udziałem przemawia zakres jej statutowej działalności. Tym samym we wniosku organizacja społeczna powinna przedstawić dowody i argumenty, które przemawiają za tym, że takie działanie znajduje podstawę w treści statutu.

W ocenie Sądu, niniejsza sprawa dotyczy postępowania w przedmiocie udzielenia indywidualnej interpretacji podatkowej podatnikowi, tym samym należy sprawdzić czy OIRP brała udział w tym postępowaniu oraz ocenić czy wypełniła przesłanki do udziału w postępowaniu określone w art. 133a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.: zwanej dalej "O.p."). Ponadto należy poddać ocenie przedstawione we wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu okoliczności o zakresie jej statutowej działalności.

Mając na uwadze powyższe oraz przedłożone przez organ akta podatkowe należy stwierdzić, iż OIRP nie brała udziału w postępowaniu w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji, a także nie zgłaszała żądania o jej dopuszczenie do udziału w tym postępowaniu.

Jednocześnie Sąd zwraca uwagę, iż zgodnie z art. 133a O.p. organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby, za jej zgodą, występować z żądaniem wszczęcia postępowania, dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes publiczny. Przepis ten wskazuje na konieczność wyrażenia zgody przez skarżącego na dopuszczenie OIRP do udziału w postępowaniu. Natomiast ze złożonego wniosku z 18 grudnia 2007 r. nie wynika, czy OIRP uzyskała zgodę skarżącego na przystąpienie do udziału w postępowaniu.

Kolejno przechodząc do oceny ostatniej z okoliczności, a mianowicie uzasadnienia celami statutowymi OIRP, jej uczestnictwa w postępowaniu, zdaniem Sądu, nie wystarczające jest samo przytoczenie brzmienia art. 5 ust. 1 i art. 41 pkt 2 u.o.r.pr., które stanowią, iż radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego, do którego zadań w szczególności należy reprezentowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz ochrona ich interesów zawodowych. Z regulacji tych nie wynika, aby sprawa skarżącego, dotycząca udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w odniesieniu do opodatkowania świadczeń udzielanych przez radcę prawnego na rzecz radcowskiego, tj. finansowania kosztów aplikacji radcowskiej, dotyczyła zakresu aplikanta statutowej działalności OIRP. Niniejsza sprawa dotyczy opodatkowania dochodów osobistych pracownika Skarżącego.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 33 § 2 P.p.s.a. postanowił o odmowie dopuszczenia na prawach uczestnika OIRP w W. do prowadzonego w niniejszej sprawie postępowania sądowoadministracyjnego.