Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie Agnieszka Bińczyk po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. S. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. S. na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta O. w przedmiocie rozpoznania wniosku w sprawie likwidacji samowoli budowlanej postanawia odmówić przyznania J. S. prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych.

We wniosku z dnia 17 czerwca 2008 r. J. S. wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta O. w przedmiocie rozpoznania wniosku w sprawie likwidacji samowoli budowlanej. W uzasadnieniu wskazał, iż pełna dokumentacja dotycząca jego sytuacji materialnej znajduje się w aktach spraw II SA/Ol 243/08 i II SO/Ol 7/08, sytuacja ta badana była również przez Naczelny Sąd Administracyjny, czego potwierdzeniem jest załączona do wniosku kserokopia postanowienia tegoż Sądu z dnia 20 grudnia 2007 r., sygn. akt II OZ 1325/07. Zgodnie z oświadczeniem o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, skarżący prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną. Nie posiadają oni żadnych zasobów pieniężnych oraz cennych przedmiotów. Do majątku rodziny należy dom o powierzchni 110 m2. Źródłem jej dochodu jest renta skarżącego w wysokości 1.419,68 zł. W piśmie procesowym z dnia 18 czerwca 2008 r., do którego załączony był przedmiotowy wniosek, skarżący podniósł, iż w wyniku gwałtownego wzrostu cen nośników energii oraz żywności sytuacja materialna jego rodziny od czasu wydania wskazanego wyżej postanowienia uległa pogorszeniu. Wskazał, iż nie jest w stanie ponosić pełnych kosztów leczenia, zdarzają się też sytuacje, że brakuje środków pieniężnych na wyżywienie oraz wykup leków.

Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153,

poz. 1270 ze zm.), zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części, czyli przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym następuje jeśli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Z powyższego wynika, że w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy, to na stronie spoczywa ciężar wykazania, że w sprawie występuje przesłanka uzasadniająca zwolnienie od kosztów sądowych. To strona ma zatem przekonać Sąd, że znajduje się w sytuacji, uzasadniającej otrzymanie prawa pomocy.

W niniejszej sprawie skarżący nie wykazał, że sytuacja materialna jego rodziny uniemożliwia poniesienie kosztów sądowych, w tym wymaganego na obecnym etapie postępowania wpisu od skargi.

Zauważyć należy, iż zgodnie z załączoną do pisma procesowego z dnia

13 maja 2008 r., złożonego przez skarżącego w toku postępowania w przedmiocie przyznania prawa pomocy w sprawie o sygn. akt II SO/Ol 7/08, kserokopią decyzji

o waloryzacji renty, 2-osobowa rodzina skarżącego dysponuje miesięcznie dochodem w kwocie 1.419,68 zł netto. Wysokość ponoszonych przez nią miesięcznie wydatków wynosi średnio, według oświadczenia skarżącego złożonego w przedmiotowym piśmie procesowym, ok. 1313,46 zł. Składają się na nie koszty: energii elektrycznej, gazu, wody, usług telekomunikacyjnych, wywozu odpadów, ubezpieczenia na życie (55 zł), podatku od nieruchomości, abonamentu RTV, wizyt lekarskich oraz planowanego

w 2008 r. remontu (475 zł). Stwierdzić należy, iż nie wszystkie z tych wydatków mogą być uznane za wydatki, których uiszczenie pomniejsza stały miesięczny dochód rodziny skarżącego. Do wydatków tych zaliczyć należy wydatki na remont, który zgodnie

z oświadczeniem skarżącego złożonym w przedmiotowym piśmie procesowym miał być sfinansowany ze środków pieniężnych pochodzących ze zwrotu podatków od osób fizycznych i VAT oraz z kredytu odnawialnego, a zatem nie z renty. Do oceny aktualnej sytuacji materialnej skarżącego, nie można również przyjąć wykazanej przez skarżącego wysokości wydatku na ubezpieczenie, który za okres od stycznia do czerwca 2008 r. uiszczony został już w grudniu ubiegłego roku, co wynika z załączonej do przedmiotowego pisma procesowego kserokopii dowodów wpłaty. Oznacza to bowiem, że w tym roku skarżącemu pozostały do opłacenia jedynie składki za pół roku, co daje średnią miesięczną 27,50 zł. W konsekwencji przyjmując wykazane przez skarżącego wydatki, w tym część w wysokości podwyższonej z uwagi na wzrost cen (mimo, że okoliczności tej skarżący nie udowodnił), stwierdzić należy, że ich wysokość to ok. 810,96 zł, a nie jak wykazał skarżący ok. 1313,46 zł. Średnia kwota, jaka postaje skarżącemu do dyspozycji w miesiącu na utrzymanie rodziny to tym samym

ok. 608,72 zł, a nie ok. 106,22 zł. Mając na uwadze wysokość tej ostatniej, trudno byłoby zresztą uznać za wiarygodne, że skarżący jest w stanie z tej kwoty zaspokajać podstawowe potrzeby bytowe swojej 2-osobowej rodziny.

W tej sytuacji stwierdzić należy, że skoro skarżący będąc w gorszej sytuacji materialnej – posiadając niższy dochód, był w stanie partycypować w części w kosztach prowadzonych przez siebie spraw sądowych, co wynika m.in. z uzasadnienia prawomocnego postanowienia Referendarza sądowego z dnia 3 stycznia 2007 r.,

sygn. akt II SA/Ol 914/06, którym przyznano skarżącemu, zgodnie z jego wnioskiem, prawo pomocy w zakresie częściowym, obejmujące zwolnienie od wpisu od skargi

w kwocie przekraczającej 200 zł, to tym samym jest w stanie także obecnie zgromadzić środki pieniężne na uiszczenie kosztów sądowych w niniejszej sprawie (aktualnie wpisu w kwocie 100 zł) bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i żony. Podkreślić jednocześnie należy, iż w warunkach sprawy o sygn. akt II SA/Ol 914/06, w której skarżący ponosił koszty postępowania w zakresie nieobjętym zwolnieniem nie wykazywał on, tak jak obecnie, żadnych oszczędności, nie podnosił również, aby ponoszone przez niego wydatki były finansowane z innych źródeł niż renta.

Zauważyć również należy, iż z analizy przesłanych przez skarżącego kserokopii wyciągów z rachunku bankowego, załączonych do wskazanego wyżej pisma procesowego z dnia 13 maja 2008 r., wynika ponadto, iż skarżący wypłaca miesięcznie z tego rachunku średnio 1.142,85 zł (średnia wypłat z 7 miesięcy), co oznacza,

że pokrycie wydatków koniecznych jego 2-osobowej rodziny nie wymaga wypłaty całej kwoty wpływającej na rachunek renty. Oszczędności te można tym samym wykorzystać na pokrycie kosztów sądowych wymaganych w niniejszej sprawie oraz w innych toczących się aktualnie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Olsztynie.

Przyjąć należy również, iż obecnie skarżący może przeznaczyć na ten cel także środki, które zabezpieczył na pokrycie planowanego w tym roku remontu. Zgodnie

z oświadczeniami skarżącego złożonymi w toku postępowania w przedmiocie przyznania prawa pomocy w sprawie o sygn. akt II SO/Ol 7/08 (w pismach procesowych z dnia 13 maja 2008 r. i z dnia 26 maja 2008 r. oraz w sprzeciwie z dnia 13 czerwca 2008 r.) przedmiotowy remont za kwotę 5.700 zł miał obejmować wymianę wyeksploatowanych i uszkodzonych przy próbach włamań drzwi zewnętrznych

i garażowych. W kwietniu 2008 r. skarżący uiścił zaliczkę w kwocie 2.000 zł na poczet ceny obejmującej wykonanie stolarki drzwiowej. Zgodnie ze sprzeciwem firma, która miała wykonać remont okazała się jednak niesolidna i skarżący najprawdopodobniej nie odzyska zapłaconej zaliczki, a usługa nie zostanie wykonana. W sytuacji wykonania usługi należność dla firmy będzie musiał natomiast przelać na rachunek wskazany przez komornika. W świetle powyższego, uznać należy zatem, że do czasu wyjaśnienia kwestii związanej z wykonaniem tej usługi przez firmę, z którą skarżący podpisał umowę, środki na ten cel nie będą wydatkowane. Mogą być tym samym przeznaczone na pokrycie kosztów sądowych, tym bardziej, że w sprawach o sygn. akt II SA/Ol 243/08 i II SO/Ol 7/08 skarżący nie wykazał w istocie, że wydatek na przedmiotowy remont w kwocie 5.700 zł służy zaspokojeniu jego najniezbędniejszych potrzeb. Nie odniósł się do tej kwestii również w sprawie niniejszej, uznając, że wszystkie kwestie dotyczące jego sytuacji materialnej wyjaśnione zostały przez niego we wskazanych sprawach. Nie można natomiast przyjąć, że koszty realizacji inwestycji, której konieczności przeprowadzenia skarżący nie wykazał, są ważniejsze od kosztów sprawy sądowoadministracyjnej. Skoro jest on w stanie pozyskać środki pieniężne na realizację tej inwestycji, nawet w formie kredytu, to uznać należy, że dowiódł, iż jest zdolny do wygospodarowania kwoty nieporównywalnie wyższej od kosztów postępowania zarówno w sprawie niniejszej, jak i w innych toczących się aktualnie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Olsztynie.

Na marginesie, zauważyć jednocześnie należy, iż fakt uwzględnienia wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy przez Naczelny Sąd Administracyjny w jednej z prowadzonych przez niego spraw nie stanowi automatycznie o zasadności wniosku złożonego w sprawie niniejszej. Przesłanki uzasadniające przyznanie prawa pomocy są bowiem każdorazowo odnoszone do aktualnej sytuacji materialnej strony. W niniejszej sprawie, z przyczyn wskazanych wyżej uznano natomiast, iż skarżący nie wykazał,

że jego aktualna sytuacja materialna uzasadnia zwolnienie go od kosztów sądowych, czy to w całości, czy też w części.

Tym samym, na podstawie art. 258 § 2 pkt 7 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.