Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak Sędzia del. WSA Arkadiusz Despot – Mładanowicz /spr./ Sędzia NSA Wiesław Kisiel Protokolant Kamil Strzępek po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Komendanta Głównego Policji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 sierpnia 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 1001/08 w sprawie ze skargi A. Z. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia [...] marca 2008 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na broń palną myśliwską 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę 2. zasądza od A. Z. na rzecz Komendanta Głównego Policji kwotę 280,00 złotych (dwieście osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 20 sierpnia 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 1001/08 uchylił decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia [...] marca 2008 roku oraz poprzedzającą ją decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w Szczecinie z dnia [...] stycznia 2008 r., wydane w sprawie cofnięcia A. Z. pozwolenia na broń palną myśliwską. Jednocześnie Sąd stwierdził, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu.

Przedstawiając w uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, że A. Z. prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Myśliborzu z dnia [...] września 2007 r. został skazany za popełnienie czynu z art. 178 a § 1 k.k.

W związku z tym faktem Komendant Wojewódzki Policji w Szczecinie decyzją z dnia [...] stycznia 2008 r. cofnął A. Z. pozwolenie na posiadanie broni palnej myśliwskiej.

Po rozpatrzeniu odwołania strony Komendant Główny Policji decyzją z dnia [...] marca 2008 r. utrzymał w mocy decyzję organu niższej instancji. W podstawie prawnej powołał się na art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (t.j. Dz. U. Nr 52, poz. 525 ze zm.).

Organ odwoławczy podkreślił, że art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji nakazuje cofnięcie pozwolenia na broń w przypadku, gdy istnieje uzasadniona obawa, iż dana osoba może użyć broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, zwłaszcza wówczas, gdy została ona skazana prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko m.in. życiu, zdrowiu lub mieniu albo, wobec której toczy się postępowanie karne o popełnienie takich przestępstw.

W ocenie organu skazanie A. Z. za popełnienie przestępstwa godzącego w bezpieczeństwo komunikacji pozwala zaliczyć go do kręgu osób, których postępowanie budzi uzasadnioną obawę użycia broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa i porządku publicznego Obawa ta wynika z faktu umyślnego naruszenia prawa a więc zlekceważenia ustanowionego porządku prawnego. Organ przyjął, iż przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, a zwłaszcza te, których jednym ze znamion jest stan nietrzeźwości, winny być uznane za pozaustawowe przesłanki spełniające dyspozycję art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy albowiem pośrednio godzą w życie, zdrowie lub mienie nie tylko sprawcy, ale także innych uczestników ruchu drogowego. Dodał, że A. Z. świadomie wprowadzając się w stan nietrzeźwości a następnie decydując się na kierowanie pojazdem wykazał się nieodpowiedzialnością i brakiem wyobraźni.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie A. Z. wniósł o uchylenie obu decyzji, zarzucając naruszenie art. 18 ust. 1 pkt 2 w związku art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji - dalej zwanej ustawą.

Skarżący wywodził, że katalog przestępstw wyliczony w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy nie daje podstaw do dowolnego zaliczania do kręgu podmiotów nieuprawnionych każdej osoby, która popełni przestępstwo i organy winny indywidualnie rozpatrywać każdy przypadek; z uwzględnieniem okoliczności popełnienia czynu zabronionego jak również wcześniejszego trybu życia, zachowania się po popełnieniu przestępstwa oraz prognozy dotyczącej tego czy osoba taka nie popełni przestępstwa w przyszłości. Stwierdził, że od wielu lat jest myśliwym, nie dopuścił się żadnego uchybienia w związku z używaniem broni a przestępstwo, za które został ukarany nie ma związku z używaniem broni.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację w sprawie.

Przechodząc do rozważań Sąd pierwszej instancji zauważył, że powzięcie "uzasadnionej obawy", o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy musi być poprzedzone należycie przeprowadzonym postępowaniem, z zachowaniem zasad postępowania administracyjnego, zwłaszcza w art. 7, art. 77 § 1 k.p.a. Natomiast uzasadnienie decyzji winno odpowiadać wymogom przewidzianym art. 107 § 3 k.p.a.

Powołał się również na pogląd orzecznictwa, że przy cofnięciu pozwolenia na broń nie można powoływać się jedynie na fakt skazania wyrokiem. W takiej sytuacji niezbędne jest wykazanie bezpośredniego związku między popełnionym przez skarżącego czynem, za który został on skazany, i cechami charakteru oraz jego dotychczasowym postępowaniem, które stwarzałoby obawy, że posiadacz pozwolenia na broń użyje jej w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego.

Przestępstwo zdefiniowane w art. 178 a § 1 k.k. ustawodawca zaliczył do przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, a nie przeciwko zdrowiu, życiu czy mieniu. W takiej sytuacji niezbędne jest wykazanie bezpośredniego związku między popełnionym przez skarżącego czynem, za który został skazany i cechami charakteru oraz jego dotychczasowym postępowaniem, które stwarzałoby obawy, że posiadacz pozwolenia na broń użyje jej w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Samo prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości nie może być wystarczającą przesłanką do uznania, że sprawca tego czynu stwarza uzasadnioną obawę użycia broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. O tym czy obawa taka zachodzi powinna decydować ocena dotychczasowego zachowania oraz cech osobowych posiadacza broni (por. wyrok NSA dnia z 15 grudnia 2006 r. II OSK 88/06, niepublikowany).

Zdaniem Sądu pierwszej instancji popełnienie po raz pierwszy przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji w okolicznościach tej konkretnej sprawy nie wystarcza do uznania, iż obawa, o jakiej mowa w art. 18 ust. 1 pkt. 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt. 6 ustawy jest uzasadniona. Organy nie mogą stosować takiej wykładni w/w przepisu, że każda osoba skazana winna mieć cofnięte pozwolenie na broń. Każdą sprawę należy indywidualizować. Istotne jest czy osoba ta posługiwała się bronią, czy zagrażała zdrowiu lub życiu innych osób, a zatem czy całokształtem swego dotychczasowego postępowania stwarza obawę użycia broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku prawnego. Gdyby przyjąć za zasadne stanowisko prezentowane w zaskarżonych decyzjach, to należałoby uznać, że każde przestępstwo popełnione w stanie nietrzeźwości, powodowałoby cofnięcie pozwolenia na broń. Byłaby to kolejna kara dodatkowa, której jednak przepisy nie przewidują (por. wyrok NSA dnia z 4 czerwca 2007 r. II OSK 863/06, niepublikowany).

Na zakończenie Sąd pierwszej instancji zalecił organowi ponownie rozpatrującemu sprawę rozważyć wskazane wyżej okoliczności i przeprowadzić postępowanie administracyjne stosownie do zasad ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego, a wydane rozstrzygnięcie uzasadnić zgodnie z wymogami określonymi w art. 107 § 3 k.p.a.

Jako podstawę prawną wyroku Sąd wskazał art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) - w skrócie p.p.s.a.

Komendant Główny Policji, reprezentowany przez radcę prawnego J. S., zaskarżył opisany wyrok do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze kasacyjnej domagał się jego uchylenia w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Skarżący kasacyjnie organ zarzucił wyrokowi:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji poprzez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że wobec sprawcy przestępstwa z art. 178a § 1 k.k., w szczególności biorąc pod uwagę okoliczności jego popełnienia, nie zachodzi uzasadniona obawa, że może on użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, gdy tymczasem wymieniony czyn wskazuje na zaistnienie takiej obawy;

2. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, polegające na przyjęciu, że organy Policji nie rozważyły wszystkich istotnych okoliczności sprawy i nie dokonały wszechstronnej oceny materiału dowodowego.

Argumentując zarzuty skarżący kasacyjnie stwierdził, że A. Z. wymierzono karę grzywny oraz orzeczono zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 roku. W ocenie skarżącego kasacyjnie okoliczności dokonania przestępstwa, wskazują na zaistnienie obawy, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy. Przedmiotem ochrony tego przepisu jest także życie i zdrowie innych uczestników ruchu drogowego. Sprawca przestępstwa z art. 178 a § 1 k.k. świadomie zatem godził się z ewentualnymi skutkami swojego zachowania, tj. stworzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia innych ludzi. Dlatego też stan nietrzeźwości, stopień społecznej szkodliwości, oraz ewentualne następstwa, muszą być uznane za niewskazaną przez ustawodawcę przesłankę, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy. Takie zachowanie wymienionego świadczy bowiem o skrajnej nieodpowiedzialności, a także braku wyobraźni, które to cechy mają szczególne znaczenie u osób ubiegających się lub posiadających prawo do broni (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 stycznia 2008 r., sygn. akt VI SA/Wa 1972/07). Wysoki stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu, wskazuje również długi okres zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, rzadko spotykany w tego rodzaju sprawach.

Zdaniem skarżącego kasacyjnie istotne znaczenie ma fakt, że pozwolenie na broń jest uprawnieniem wyjątkowym i z tego względu jego posiadacz musi być osobą dającą rękojmię, iż swoim postępowaniem nie zagrozi bezpieczeństwu lub porządkowi publicznemu. Świadome działanie przeciwko ustanowionemu porządkowi prawnemu, taką rękojmię niweczy i świadczy jednoznacznie, iż osoba taka nie powinna posiadać pozwolenia na broń (por. wyrok NSA z dnia 25 czerwca 2008 r. II OSK 698/07, niepublikowany). Dopuszczenie się przez posiadacza broni prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwym uzasadnia obawę, że w takim samym stanie może on skorzystać z posiadanej broni, w rezultacie użyć jej z narażeniem życia i zdrowia innych osób.

Co istotne, organ Policji nie ma obowiązku udowodnienia, że posiadacz pozwolenia może użyć broni w sposób określony w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy. Wystarczające jest już samo uzasadnione domniemanie takiego zachowania wynikające z faktu skazania lub choćby podejrzenia o popełnienie przestępstwa godzącego w życie i zdrowie ludzkie.

Sąd pierwszej instancji naruszył również art. 145 § 1 pkt 1 c p.p.s.a. w związku z art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., które to naruszenie mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Komendant Główny Policji zbadał bowiem wszystkie okoliczności faktyczne sprawy oraz przeprowadził dowody służące ustaleniu stanu faktycznego zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej. Dokonał jedynie ich odmiennej oceny przy rozstrzyganiu o istocie sprawy. Ocena ta była również wynikiem znowelizowanej dyspozycji przepisu art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy i podyktowana charakterem sprawy. Organ nie dopuścił się obrazy zasady swobodnej oceny dowodów, oparł się bowiem na wszystkich dowodach zgromadzonych w sprawie oraz dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego, co znalazło swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną A. Z. wniósł o jej oddalenie, podzielając w pełni stanowisko Sądu pierwszej instancji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna jest oparta na usprawiedliwionych podstawach.

Rozstrzygając niniejszą sprawę w pierwszej kolejności należy wskazać, że Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 18 listopada 2009 r. (sygn. akt II OPS 4/09) podjął uchwałę następującej treści: "Osoba skazana prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu jest osobą, co do której istnieje uzasadniona obawa, że może użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, co uzasadnia cofnięcie pozwolenia na broń takiej osobie, na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 6 i art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r., Nr 52, poz. 525 ze zm)."

Przedstawione przez Naczelny Sąd Administracyjny w powołanej uchwale stanowisko znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, zarówno ze względu na jej przedmiot, jak i powołane w skardze kasacyjnej zarzuty.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji pozwolenia na broń nie wydaje się osobom, co do których istnieje uzasadniona obawa, że mogą użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, a w szczególności skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu albo wobec których toczy się postępowanie karne o popełnienie takich przestępstw. Powołana regulacja – na mocy art. 18 ust. 1 pkt 2 cytowanej ustawy, znajdująca również zastosowanie w sprawach o cofnięcie pozwolenia na broń – przewiduje, że odmowa przyznania prawa do posiadania broni, jak i cofnięcie już przyznanego prawa następuje wobec osób, co do których istnieje uzasadniona obawa, że mogą użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publiczne.

Naczelny Sąd Administracyjny, uzasadniając stanowisko zaprezentowane w cytowanej wyżej uchwale wskazał, że użycie słów "w szczególności", poprzedzające wymienienie osób, które zostały skazane za popełnienie przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu oznacza, że co do tych osób ustawodawca sam rozstrzygnął, iż co do nich istnieje obawa sprzecznego z prawem użycia broni. Organ nie musi więc wobec tych osób przeprowadzać oceny, czy obawa rzeczywiście istnieje, gdyż oceny tej dokonał już ustawodawca w sposób wiążący. Skoro organ prawidłowo ustalił, że określona osoba w dacie wydania decyzji była osobą skazaną z przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu, to fakt ten przesądza, iż należy ona do kręgu osób, które zdaniem ustawodawcy stwarzają zagrożenie użycia broni w sposób niezgodny z przepisami prawa i nie mogą tą bronią dysponować. Z kolei oznacza to, że w razie zaistnienia takiej okoliczności organ Policji jest nią związany, jako przesłanką dla odmowy udzielenia pozwolenia na broń i zarazem dla wydania decyzji w sprawie cofnięcia pozwolenia na posiadanie broni. W kontekście tym podkreślenia wymaga, iż pozwolenie na broń palną jest uprawnieniem wyjątkowym, będącym atrybutem władztwa państwowego i z tego względu jego posiadacz musi być osobą dającą rękojmię, iż swoim postępowaniem nie zagrozi bezpieczeństwu lub porządkowi publicznemu. W związku z tym, osoby posiadające pozwolenie na broń powinny w sposób szczególny unikać wchodzenia w kolizje z prawem (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2005 r. sygn. akt VI SA/Wa 1781/05 (LEX nr 190907).

Jak wynika z akt rozpoznawanej sprawy niewątpliwym jest fakt, że skarżący znajdując się pod wpływem alkoholu ( 0,28 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu) zdecydował się kierować samochodem osobowym i tym samym dopuścił się popełnienia przestępstwa z art. 178a § 1 k.k., za co został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Myśliborzu z dnia [...] września 2007 r. sygn. akt VI K 394/07. Przestępstwo to nie należy do przestępstw wyliczonych w art. 15 ust. 1 pkt 6 omawianej ustawy. Dlatego dla cofnięcia pozwolenia na broń koniecznym było wykazanie związku pomiędzy popełnionym przez skarżącego czynem, za który został skazany i cechami jego charakteru oraz dotychczasowym postępowaniem, które mogłoby stworzyć obawy, że posiadacz pozwolenia na broń użyje jej w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Takiej oceny dokonały organy Policji. Za uprawnioną należy uznać ocenę tych organów, że zachowanie skarżącego naruszającego porządek prawny może rodzić obawy użycia broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa i porządku publicznego. Pozytywne opinie z miejsca zamieszkania oraz koła łowieckiego, na które skarżący się powołuje oraz dotychczasowy sposób używania broni, mają oczywiście znaczenie dla sprawy, jednakże nie są one w stanie przesłonić faktu, że skarżący popełnił przestępstwo umyślne działając pod wpływem alkoholu, a więc w okolicznościach, które przy ocenie każdego zachowania mają wpływ na negatywną ocenę takiego postępowania. Należy podkreślić, że skoro skarżący świadomy faktu, że znajduje się w stanie po spożyciu alkoholu zdecydował się prowadzić w tym stanie pojazd po drodze publicznej to nie można wykluczyć, że w takim stanie mógłby użyć broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Wobec tego należy stwierdzić, że skarżący swoim zachowaniem stworzył realne zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego. Podkreślenia wymaga, że tego rodzaju zachowanie często wywołuje tragiczne skutki w postaci wypadków powodujących śmierć i kalectwo ludzi, czy szkodę w mieniu.

Popełnienie przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, z racji charakteru tego przestępstwa, jako stwarzające realne zagrożenie życia i zdrowia, powoduje uzasadnioną i realną obawę, że osoba dopuszczająca się takich czynów może użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, co w świetle wykładni art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji dokonanej w powołanej wyżej uchwale, uzasadnia cofnięcie takiej osobie pozwolenia na broń.

Mając powyższe na uwadze, skoro zasadny okazał się wskazany w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa materialnego, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i rozpoznał skargę na podstawie art. 188 p.p.s.a.

Rozpoznając skargę A. Z. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia [...] marca 2008 r. Nr [...] w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na broń palną myśliwską Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem, co skutkuje oddalenie skargi na mocy art. 151 w związku z art. 193 p.p.s.a.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o art. 203 pkt 2 p.p.s.a.