Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie: Przewodniczący - sędzia WSA - Barbara Mleczko- Jabłońska po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi R. K. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej z dnia [...] września 2007 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją o odmowie potwierdzenia represji; postanawia: - odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

R. K. wezwany do uiszczenia wpisu sądowego od skargi wystąpił z wnioskiem (uzupełnionym na urzędowym formularzu PPF z 20 grudnia 2007 r.) o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, tj. zwolnienia od kosztów sądowych.

W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wskazał, iż we wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje wraz z małżonką, posiadają [...], natomiast nie posiadają zasobów pieniężnych, ani przedmiotów wartościowych. Wnioskodawca oświadczył, iż wraz z małżonką uzyskują stały dochód w postaci: skarżący - [...] w wysokości [...] zł, małżonka skarżącego - [...] w wysokości [...] zł. W uzasadnieniu wniosku podniósł, nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych z uwagi na skromne dochody, które przeznaczone są na podstawowe potrzeby życiowe, tj. "czynsz - [...] zł, opłaty: prąd - [...]zł, gaz - [...] zł, abonament TV - [...] zł, telefon - [...] zł, węgiel na zimę - [...] zł, lekarstwa - [...] zł, reszta, zdaniem skarżącego nie wystarcza na utrzymanie".

Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2008 r. odmówiono skarżącemu przyznania prawa pomocy albowiem analiza podanych przez niego okoliczności dokonana w związku z przepisami ustawy uzasadnia stwierdzenie, że nie zachodzą przesłanki przemawiające za uwzględnieniem jego wniosku.

Pismem z dnia 19 stycznia 2008 r. R. K. wniósł sprzeciw od powyższego postanowienia.

Rozpoznając wniosek zważyć należało, co następuje:

Na wstępie zaznaczyć należy, iż zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a. - wniesienie sprzeciwu na postanowienie referendarza sądowego skutkuje tym, iż traci ono moc a wniosek skarżącej podlega ponownemu rozpatrzeniu.

W postępowaniu sądowoadministracyjnym zasadą jest, że strona wnosząca do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki obowiązana jest do uiszczenia kosztów sądowych. Zgodnie bowiem z art. 199 - strona ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Prawo pomocy stanowi wyjątek od tej zasady i może zostać przyznane osobie fizycznej w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).

Literalna wykładnia omawianych regulacji nie pozostawia wątpliwości co do tego, iż inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki przemawiające za udzieleniem prawa pomocy, ciąży na ubiegającej się o takie prawo stronie. Godzi się zatem przyjąć, iż wprowadzając wyjątek od ogólnej zasady partycypowania w kosztach sądowych, ustawodawca złożył obowiązek wykazania pozytywnych przesłanek na wnioskodawcę, zaś ocenę ich spełnienia pozostawił uznaniu sądu rozpoznającego wniosek.

Mając na uwadze powyższe, Sąd przeanalizował wniosek złożony na urzędowym formularzu PPF z 20 grudnia 2007 r. z uwzględnieniem zarówno obciążeń finansowych, jakie skarżący będzie obowiązany ponieść w postępowaniu (na obecnym etapie - wpis sądowy 200zł), jak i jej możliwości finansowych. W odniesieniu do drugiego z przedstawionych aspektów rozpatrywania wniosku, istotnym w ocenie Sądu jest nie tylko to, jakie w danym momencie są realne możliwości finansowe strony, ale również przyczyny takiego stanu rzeczy.

Rozpatrując w tym świetle wniosek skarżącego, Sąd doszedł do przekonania, iż nie zasługuje on na uwzględnienie, bowiem R. K. nie wykazał, iż ustawowe przesłanki uprawniające do skorzystania z prawa pomocy we wnioskowanym zakresie wystąpiły w stosunku do jego osoby.

Zasadniczy wpływ na zajęcie takiego stanowiska wywarła okoliczność, iż skarżący posiada stałe źródło dochodów w postaci [...] w wysokości [...] zł netto oraz prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną, która osiąga dochody w postaci [...] w wysokości [...] zł. W świetle powyższego, skarżącego nie sposób uznać za osobę, której sytuacja majątkowa nie pozwala na pokrycie ciążącego na nim wpisu od skargi w wysokości 200 zł.

Prawo pomocy jest instytucją przewidzianą dla osób znajdujących się w stanie ubóstwa, dla których poniesienie wydatków sądowych nie jest możliwe bez uszczerbku w niezbędnym utrzymaniu, czego nie sposób powiedzieć o skarżącym. Dodać wypada, iż wielokrotnie już podniesiono w orzecznictwie, że strona, dla wydatków związanych z postępowaniem sądowym winna znaleźć pokrycie w swych dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków nie będących niezbędnymi dla utrzymania. Ubiegająca się o taką pomoc osoba winna więc poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny.

Należy również zauważyć, że skarżący wraz z żoną, z którą jak sam oświadczył prowadzi wspólne gospodarstwo domowe uzyskuje dochody w łącznej kwocie [...] zł miesięcznie. Jeśli przyjąć- biorąc pod uwagę oświadczenie ilustrujące osiągane dochody, jak również miesięczne wydatki, które mieszczą się w kategorii "wydatków niezbędnych dla utrzymania" - że miesięcznie wszystkie wydatki jej rodziny wynoszą [...]zł (opłata za węgiel została ustalona jako średnia miesięczna w wysokości [...] zł), to należy zauważyć, że ich zaspokojenie jest możliwe bez uszczerbku, o którym mowa w art. 246 § 2 p.p.s.a.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 254 § 1 i art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.