Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Marian Jaździński Sędziowie: Sędzia WSA Marzena Kowalewska (spr.) Asesor WSA Kazimierz Maczewski Protokolant: Karolina Borowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 października 2004r. sprawy ze skargi M.H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2002r. o d d a l a skargę

Decyzją z dnia [...] Nr [...] z upoważnienia Prezydenta Miasta ustalono wobec M. H. podatek od nieruchomości położonej w Szczecinie przy [...]za 2002 r w wysokości [...] zł. W uzasadnieniu organ I instancji podniósł, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 ze zmianami) wszystkie grunty i budynki położone na przedmiotowej nieruchomości opodatkowano jako związane z działalnością gospodarczą. M. H. nabył nieruchomość na podstawie aktu notarialnego z dnia [...] składającej się z działki o powierzchni [...] zabudowanej budynkiem o łącznej powierzchni [...] Zgodnie z aktem notarialnym wykorzystywana była na sklep oraz warsztat samochodowy – zgodnie z § 3 aktu nabyta z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej. Z wykazów nieruchomości z dnia [...] i [...]m r. złożonych przez M.H. wynika, że część nieruchomości wykorzystywana jest na cele związane z działalnością gospodarczą a część na cele mieszkaniowe:

- grunt działki o powierzchni [...] m2do prowadzonej działalności,

- grunt działki o powierzchni [...] m2 jako grunt pozostały,

- [...] m2 jako powierzchnia mieszkalna w budynku,

- [...] m2 jako powierzchnia związana z prowadzoną działalnością gospodarczą,

- [...] m2 jako powierzchnia pozostała zajęta na prowadzenie działalności gospodarczej (magazyny),

- [...] m2 jako powierzchnia pozostała zajęta na potrzeby własne (garaż, powierzchnia gospodarcza w budynku).

Dalej organ podaje, że podatnik dokonał samowolnej adaptacji części budynku na cele mieszkalne – Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wstrzymał użytkowanie obiektu. Organ uznał, że dopóki nie zostanie zalegalizowana samowolna przebudowa i wydane zezwolenie na zmianę sposobu użytkowania nie jest możliwe opodatkowanie pomieszczeń wykorzystywanych przez podatnika na cele mieszkalne, stawką określoną dla budynków mieszkalnych. W myśl art. 21 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne (tj. Dz.U. Nr 100, poz. 1086 ze zm.) organ ma prawo sam ustalić przedmiot opodatkowania na podstawie posiadanych danych z ewidencji gruntów i budynków. W ewidencji gruntów budynek figuruje jako budynek użytkowy – inny należy przez to rozumieć, że jest to budynek inny, niż mieszkalny.

W odwołaniu skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem organu I instancji. Podniósł, że o kwalifikacji nieruchomości do kategorii związania z działalnością gospodarczą nie decyduje samo prowadzenie działalności przez nabywcę nieruchomości lecz sposób wykorzystania tejże nieruchomości. Prowadzona przez niego sprzedaż części samochodowych odbywa się poza zakupionym budynkiem, a fakt wstrzymania użytkowania części powierzchni przez Powiatowego Inspektora Budowlanego przesądza, że podatnik nie miał możliwości wykorzystywania nieruchomości na potrzeby prowadzonej działalności. Ponadto wskazał, że faktycznie na potrzeby prowadzonej działalności faktycznie używał [...] traktował jako powierzchnię do wykorzystania na cele magazynowe w przyszłości i do dzisiaj nie zdołał zagospodarować tej powierzchni do efektywnej działalności gospodarczej.

Decyzją z dnia [...] Nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu organ odwoławczy podzielił stanowisko Prezydenta, iż decydujące znaczenie dla wysokości stawek podatku od nieruchomości ma fakt, iż przedmiotowa nieruchomość została nabyta przez przedsiębiorcę dla celów działalności gospodarczej. Wskazał też, że nie aktualny sposób wykorzystania, lecz zmiana przeznaczenia części budynku na mieszkalny miałaby wpływ na wysokość stawki podatku od nieruchomości. Organ wskazał, że skoro podatnik w złożonym wykazie nie wykazał całej powierzchni budynku, zatem należało przyjąć obmiar powierzchni użytkowej wskazany w akcie notarialnym kupna nieruchomości. Dalej organ podaje, że ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera unormowań, zgodnie z którymi za związane z działalnością gospodarczą grunty i budynki uważa się te budynki i grunty które są nieprzerwanie używane w takim celu. Odnośnie zaś do części budynku deklarowanej przez podatnika jako używanej na potrzeby mieszkaniowe, organ wskazał, że zgodnie z ewidencją gruntów i budynków (art. 21 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne Dz.U. Nr 30, poz. 163 ze zm.), przedmiotowy budynek przy ul. [...] w S. sklasyfikowany jest jako budynek inny niż mieszkalny – zatem dopóki zmiana ta nie będzie odzwierciedlona w ewidencji, dopóty budynek ma przeznaczenie użytkowe.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy skarżący wnosząc o uchylenie zaskarżonych decyzji podniósł, że za budynki związane z działalnością gospodarczą uznać należy te budynki, w których faktycznie prowadzona jest taka działalność oraz służące tej działalności i faktycznie w tym celu wykorzystywane.

Dalej zarzuca wewnętrzną sprzeczność w stanowisku Samorządowego Kolegium Odwoławczego tj. że z jednej strony organ przyjmuje jako podstawę wymiaru podatku dane z ewidencji gruntów i budynków a z drugiej z aktu notarialnego. Podnosi, że sama ustawa podatkowa wskazuje, że nie dane z ewidencji ale faktyczny związek gruntu z prowadzoną działalnością gospodarczą będzie podstawą obciążenia nieruchomości wyższą stawką podatku. Ponadto jego zdaniem pojęcie "związania z prowadzeniem działalności gospodarczej" oznacza nic innego niż to, że działalność taka jest prowadzona i to w obrębie tej nieruchomości. Dane z ewidencji gruntów i budynków, zdaniem skarżącego, nie są jedynym i wyłącznym dowodem na to, że dany grunt (budynek) wykorzystywany jest na cele gospodarcze. Nadto skarżący podnosi, że wnosił o przeprowadzenie dowodu na okoliczność faktycznego wykorzystywania nieruchomości na potrzeby prowadzonej działalności.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wnosząc o jej oddalenie podtrzymało argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Sądowa kontrola zaskarżonej decyzji prowadzona na podstawie art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) wykazała, że skarga jest nieuzasadniona.

Właściwość Sądu ustalono na podstawie art. 97 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. (Dz. U. Nr 153, poz. 1271) przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W myśl tego przepisu sprawy, w których skargi zostały wniesione do Naczelnego Sądu Administracyjnego przed dniem 1 stycznia 2004 r. i postępowanie nie zostało zakończone, podlegają rozpoznaniu przez właściwe wojewódzkie sądy administracyjne.

Zasadniczy spór między stronami w sprawie ustalenia zobowiązania w podatku od nieruchomości za 2002r. dotyczył wykładni pojęć: "grunty związane z działalnością gospodarczą" użytego w art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tj. Dz.U. Nr 9, poz. 84 ze z zm.), "budynki związane z działalnością gospodarczą" użytego w art. 5 ust. 1 pkt 2 tej ustawy oraz "zmiana sposobu wykorzystywania budynku albo gruntu", o którym mowa w art. 6 ust. 3 cytowanej ustawy.

Art. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych określa podmioty, których dotyczy obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości, art. 3 określa przedmiot opodatkowania, a art. 5 dotyczy wysokości stawek w podatku od nieruchomości. Określając przedmiot opodatkowania ustawodawca wymienia budynki, budowle, grunty.

Art. 5 cyt. ustawy rozróżnia m.in. wysokość stawek od budynków lub ich części związanych z działalnością gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna z pewnymi wyjątkami (pkt 2) oraz od gruntów związanych z działalnością gospodarczą inną niż działalność rolnicza lub leśna, z wyjątkiem związanych z budynkami mieszkalnymi.

W ustawie nie ma definicji "budynku związanego z działalnością gospodarczą", jest natomiast definicja gruntu związanego z działalnością gospodarczą. Za takie uważa się grunty zabudowane i niezabudowane, będące w posiadaniu przedsiębiorcy. Sąd podziela pogląd wypowiedziany w uchwale Składu Pięciu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 02.04.2001 FPK 3/00 (ONSA 2001 nr 4, poz. 150) "iż wszystkie grunty będące w posiadaniu przedsiębiorcy, podlegające podatkowi od nieruchomości, są w obecnym stanie prawnym związane z działalnością gospodarczą." W uzasadnieniu uchwały wskazano, że zmiana odpowiedniego przepisu wprowadzona od dnia 1 stycznia 1997 r. świadczy o tym, że ustawodawca zamierzał znacznie rozszerzyć zakres tego pojęcia, obejmując wyższymi stawkami podatkowymi nawet grunty nie służące w rzeczywistości do prowadzenia działalności gospodarczej. Podobną zmianę wprowadzono w odniesieniu do budynków (art. 5 ust.1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Sprowadziły się one do wykreślenia ze zwrotu "budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej" wyrażenia "z prowadzeniem". Celem wprowadzenia tej zmiany było, podobnie jak przy opodatkowaniu gruntów, rozszerzenie obowiązku podatkowego na wszystkie podmioty gospodarcze posiadające budynki bez względu na to czy faktycznie są one wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Brzmienie przepisu art. 5 ust.1 pkt 2 cyt. ustawy w roku 2002 tj. stanowiącym o opodatkowaniu budynku przy ul. Przodowników Pracy umożliwiało zastosowanie wyższych stawek w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek związków budynku z działalnością gospodarczą.

Należy zgodzić się ze skarżącym, że brak definicji "związanie z działalnością gospodarczą" w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie umożliwia dowolnego interpretowania tego pojęcia. Na tle brzmienia art. 5 ustawy nie budzi wątpliwości, że samo pojęcie działalności gospodarczej jest rozumiane w taki sposób, jak jest zdefiniowane w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19.11.1999 r. Prawo działalności gospodarczej. W tym rozumieniu należy przyjąć, że w świetle regulacji ustawy Prawo działalności gospodarczej działalność skarżącego jest działalnością gospodarczą a zatem spełnione są przesłanki do objęcia opodatkowaniem budynku przy zastosowania najwyższej stawki.

Z zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej przedstawionego przez skarżącego na wezwanie Samorządowego Kolegium Odwoławczego wynika, że M.H. prowadzi działalność przedmiotem której jest "sprzedaż części samochodowych, artykułów przemysłowych i spożywczych. Montaż części samochodowych. Usługi motoryzacyjne – naprawa. Skup części samochodowych nowych i używanych. Zarobkowy transport (...)", jest zatem przedsiębiorcą w rozumieniu Prawa działalności gospodarczej. Przedsiębiorcą - w rozumieniu art. 2 ustawy Prawo działalności gospodarczej - jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, którą jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Za tak pojmowanym związkiem z działalnością gospodarczą prowadzoną przez M.H. przemawia również zapis w akcie notarialnym z[...] , którym M.H. zakupił nieruchomość położoną w S. przy ul.[...] , a zgodnie z oświadczeniem nim zawartym zakup został dokonany z "przeznaczeniem na działalność gospodarczą i na działalność gospodarczą"(§ 3 aktu notarialnego).

Sąd podziela także stanowisko organów podatkowych wyrażone w rozpoznawanej sprawie, co do tego, że zmiana sposobu wykorzystania budynku lub gruntu, o której mowa w art. 6 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie jest okolicznością faktyczną zależną wyłącznie od woli podatnika. Ma ona treść normatywną tożsamą z definicją zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego wskazaną w art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126) zaś zgodnie z art. 72 ustawy Prawo budowlane może nastąpić wyłącznie po przeprowadzeniu postępowania określonego stosownym aktem prawnym - rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15 grudnia 1994 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 10, poz. 47 ze zmianami).

Zatem do zmiany sposobu wykorzystania (użytkowania) może dojść wyłącznie na skutek wydania stosownego aktu przez właściwy organ administracyjny, po przeprowadzeniu określonego wyżej postępowania.

Ponadto na potwierdzenie powyższych wywodów podnieść należy, że cenną wskazówką interpretacyjną jest brzmienie przepisu art. 6 ust.3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych . Mowa w nim o zmianie sposobu wykorzystania budynku lub jego części mającej wpływ na wysokość opodatkowania. Nie jest zatem uprawniony wniosek, że dokonanie przez podatnika faktycznej zmiany sposobu wykorzystania budynku stanowi podstawę do obniżenia podstawy opodatkowania. Z omawianego przepisu wynika bowiem wprost, że wpływ na wysokość opodatkowania ma tylko taka zmiana sposobu wykorzystania, która pozostaje w zgodzie z wymaganiami formalnymi określonymi ustawą – Prawo budowlane. Jak zaś wynika z ewidencji gruntów i budynków (art. 21 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne), budynek położony przy ul. [...] figuruje jako budynek użytkowy inny czyli niemieszkalny. Zasadnym jest zatem, tak jak uczyniły to organy(do czego upoważnia je powołany przepis art. 21 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne) przyjęcie, że nie nastąpiła zmiana przeznaczenia części budynku.

Mając na uwadze powyższe wywody i nie znajdując podstaw do uwzględnienia skargi na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należało orzec jak w sentencji.