Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Ewa Makosz-Frymus po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 marca 2007r. w trybie uproszczonym sprawy ze skargi H. R. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przyznania uprawnień kombatanckich 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] r. nr [...], 2. zasądza od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na rzecz H. R. kwotę 100 /sto/ złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych /-/E. Makosz-Frymus MB

Wnioskiem z 20 lipca 1999r. skarżąca zwróciła się do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o przyznanie świadczeń kombatanckich za pobyt w niemieckim obozie przejściowym w Łodzi w sierpniu - wrześniu 1941r. W uzasadnieniu skarżąca podała, że jako 6-cio letnie dziecko została wraz z rodzicami i rodzeństwem wywieziona z miejscowości Trzebisławki do obozu w Łodzi, a stamtąd do Austrii. Skarżąca podała, że do kraju wróciła we wrześniu 1945r., dowód czego stanowi przepustka nr [...] (k.10 akt administracyjnych) wydana na nazwisko matki skarżącej - F. W. Skarżąca wskazała także na zaświadczenie meldunkowe z pobytu w miejscowości Auhof powiat Perg i w Rosenberg, jako dowód jej wysiedlenia i jednocześnie podniosła, że w aktach zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Ł. i w Instytucie Zachodnim w P. brak jest dokumentacji potwierdzającej jej wysiedlenie.

Decyzją nr [...] z [...]r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych umorzył postępowania administracyjne na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy z 24 stycznia 1991r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 1997r., nr 142, poz. 950 ze zm., dalej: ustawa o kombatantach), rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy decyzją nr [...] z [...]r.

W związku z pismem Instytutu Pamięci Narodowej z [...] kwietnia 2004r. potwierdzającym, że w aktach będących w dyspozycji Instytutu figuruje nazwisko rodziny skarżącej, jako wysiedlonych w dniu 12 września 1941r. z miejscowości Trebisheim, Kreis Schroda (k. 50-51 akt administracyjnych), skarżąca wnioskiem z 20 kwietnia 2004r. ponowiła wniosek o uzyskanie uprawnień dla kombatantów i osób represjonowanych. W uzasadnieniu tego pisma skarżąca podała, że wnosi o: "przyznanie mi świadczeń i uprawnień kombatanckich i dla osób represjonowanych" (k. 29 v akt administracyjnych).

Decyzją nr [...] z [...]r. organ uchylił decyzje o umorzeniu postępowania w sprawie i odmówił przyznania uprawnień kombatanckich z tytułu przebywania w obozie przesiedleńczym, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 kwietnia 2003r. sygn. akt SK 4/02, w którym stwierdzono niezgodność art. 22 ust. 3 ustawy o kombatantach z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Organ uznał, że skarżąca nie przedstawiła wystarczających dowodów na to aby pobyt w obozie w Łodzi spełniał warunki przewidziane w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. "c" ustawy o kombatantach. W uzasadnieniu wskazano, że z tytułu deportacji do pracy przymusowej świadczenie pieniężne przysługuje na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. z 1996r., nr 87, poz. 395 ze zm.), po złożeniu przez zainteresowaną osobę stosownego i udokumentowanego wniosku.

Po złożeniu przez skarżącą wniosku o przyznanie uprawnień kombatanckich na urzędowym formularzu i dołączeniu rekomendacji Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, Zarząd Koła w Ś., organ podjął zawieszone postępowanie i przesłał skarżącej kwestionariusz dla osoby ubiegającej się o przyznanie uprawnienia do świadczenia pieniężnego.

Decyzją nr [...] z [...]r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych utrzymał w mocy decyzję własną nr [...] z [...]r. Uzasadniając swoją decyzję organ powołał się na pismo Instytutu Pamięci Narodowej, Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z [...] września 2006r. (k. 61 akt administracyjnych), w którym stwierdzono, że obóz przejściowy przy Wotanstrasse 73 w Łodzi nie spełnia warunków ustawy o kombatantach. w zakresie przyznania uprawnień wynikających z deportacji do pracy przymusowej, organ podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skarżąca wniosła o uchylenie decyzji, powołując się na swoją wcześniejszą argumentację.

Odpowiadająca na skargę organ wniósł o jej oddalenie i rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym, wskazując jednocześnie, że wniosek skarżącej o przyznanie świadczenia pieniężnego na podstawie przepisów ustawy z 31 maja 1996r. został rozpatrzony pozytywnie decyzją z [...] grudnia 2006r.

Pismem z 20 grudnia 2006r.skarżąca wniosła o rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r., nr 153, poz. 1269, dalej: u.s.a.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności organów administracji publicznej. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, kontrola, o której mowa w art.1 §1 u.s.a., sprawowana jest pod względem zgodności z prawem - art. 1 § 2 u.s.a. Oznacza to, że badaniu w postępowaniu sądowoadministracyjnym podlega prawidłowość zastosowania przepisów prawa w odniesieniu do ustalonego w sprawie stanu faktycznego oraz trafność wykładni tych przepisów.

Na wstępie rozważań stwierdzić należy, że organ słusznie potraktował pisma składane przez skarżącą jako wnioski o przyznanie uprawnień kombatanckich jak i o przyznaniu świadczenia pieniężnego w rozumieniu ustawy z 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. z 1996r., nr 87, poz. 395 ze zm.). W zakresie świadczenia pieniężnego organ orzekł merytorycznie decyzją z [...]r. - na co wskazuje treść odpowiedzi na skargę (k. 7 akt sądowych).

Dokonując jednak kontroli decyzji podjętych w niniejszej sprawie przez Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Sąd uznał, że zostały one podjęte z naruszeniem przepisów postępowania mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W ocenie Sądu postępowanie dowodowe przeprowadzone przez organ ograniczyło się w istocie do oceny dokumentu przedstawionego przez skarżącą, a wydanego przez Instytutu Pamięci Narodowej w dniu [...] kwietnia 2004r. (k. 26 akt administracyjnych). Organ poza zwróceniem się o wydanie opinii, czy pobyt w obozie przejściowym wskazanym w załączniku do powołanego pisma, spełniał kryteria wskazane w ustawie o kombatantach, w zasadzie nie przeprowadził innych czynności dowodowych. Z nadesłanej przez Instytut Pamięci Narodowej, Główną Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu odpowiedzi z [...] września 2006r. wynika jedynie, że obóz w którym przebywała skarżąca, nie spełniał warunków ustawowych. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uznał tę opinię za wystarczającą do podjęcia decyzji o odmowie przyznania uprawnień kombatanckich.

W ocenie Sądu stanowi to istotne naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, a w szczególności art. 7 k.p.a. i 77 k.p.a., albowiem organ nie podjął wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego w celu załatwienia sprawy, nie zebrał w sposób wyczerpujący i nie rozpatrzył całego materiału dowodowego. Ponadto podkreślić należy, że przepisy ustawy o kombatantach nie przewidują ograniczenia postępowania dowodowego jedynie do zasięgnięcia opinii Instytutu Pamięci Narodowej, ani nie dają im szczególnej mocy dowodowej. Organ zatem nie tylko nie miał przeszkód do przeprowadzenia postępowania dowodowego i swobodnej oceny dowodów, ale ciążył na nim taki obowiązek w myśl powołanych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Przy czym podkreślić należy, że z opinii z [...] września 2006r. nie wynika dlaczego obóz, w którym przebywała skarżąca nie spełnia kryteriów wskazanych w ustawie o kombatantach. W szczególności nie wskazano, czy osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. "b" lub "c" ustawy o kombatantach.

Ponadto Sąd uznał za konieczne podkreślić, że w aktach sprawy brak jest odpowiednich dokumentów przetłumaczonych na język polski, w szczególności zaś dokumentów zgromadzonych na k. 5, 6, 7, 8, 9, 24-25 i 40 akt administracyjnych. W ocenie Sądu powoduje to z jednej strony niemożność oceny materiału dowodowego, sporządzonego w tym wypadku w języku niemieckim, a z drugiej strony stanowi naruszenie ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 1999r., nr 90, poz. 999 z późn. zm.). Podkreślić należy, że organ nie zastosował się do art. 4 i 5 tej ustawy, z których wynika obowiązek, m.in. organów administracji, do posługiwania się w swoim działaniu językiem polskim, a także posługiwania się dokumentami w tym języku. Wskazać należy, że skoro organ nie zwrócił się do skarżącej o złożenie przetłumaczonych dokumentów - do czego miał prawo - to powinien zlecić dokonanie odpowiedniego tłumaczenia. W rzeczonej sprawie organ tego nie uczynił, co prowadzi do stwierdzenia, że materiał dowodowy został zgromadzony niewłaściwie, z istotnym naruszeniem przepisów postępowania (vide: wyrok WSA w Warszawie z 01.09.2004r. sygn. akt V SA/Wa 181/04 publ.: LEX nr 162207).

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, że zaskarżona decyzja, oraz decyzja ją poprzedzająca nr [...] z [...]r. wydane zostały z istotnym naruszeniem przepisów postępowania, wobec czego zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" ustawy z 30 sierpnia 2002r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002r., nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) w zw. z art. 135 p.p.s.a. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach sądowych orzeczono w punkcie 2 wyroku, zgodnie z art. 200 p.p.s.a. zasądzając od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na rzecz skarżącej kwotę 100 zł tytułem poniesionego przez nią wpisu od skargi.

/-/ E. Makosz-Frymus