Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Wolska /spr./ Sędziowie WSA Krystyna Józefczyk AWSA Magdalena Józefczyk Protokolant: sekr. sąd. Anna Mazurek-Ferenc po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2006 r. na rozprawie sprawy ze skargi J. S. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] czerwca 2005 r. Nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia I. uchyla zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] kwietnia 2005 r. Nr [...]; II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

II SA/Rz 704/05

U z a s a d n i e n i e

Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem z dnia [...] czerwca 2005 r. /[...]/, wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 i art. 144 k.p.a. oraz art. 64a i art. 121 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz. U. z 2002r. Nr 110, poz. 968 ze zm./ po rozpatrzeniu zażalenia J. S. od postanowienia Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] kwietnia 2005 r. /[...]/ o nałożeniu grzywny w wysokości 6.585 zł w celu przymuszenia do wykonania obowiązku rozbiórki samowolnie ustawionego garażu konstrukcji blaszanej na działce nr 2459/5 w B., wynikającego z decyzji z dnia [...] września 2002 r. /[...]/, utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu postanowienia organ II instancji podał, że zobowiązany J. S. nie wykonał dobrowolnie obowiązku nałożonego w/w decyzją z dnia [...] września 2002 r. /[...]/ - wniesioną przez niego skargę na tę decyzję Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił wyrokiem z dnia 1 grudnia 2004 r. sygn. akt SA/Rz 4/03 – i dlatego Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego prawidłowo przystąpił do jego wyegzekwowania. Po doręczeniu upomnienia, przesłał zobowiązanemu tytuł wykonawczy z klauzulą o skierowaniu go do egzekucji, a następnie postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2005 r. /[...]/ nałożył na J. S. grzywnę w celu przymuszenia do wykonania obowiązku w wysokości 6.585 zł oraz opłatę związaną z wydaniem postanowienia w kwocie 68 zł.

W zażaleniu na to postanowienie J. S. wniósł jednocześnie zarzuty do prowadzonego postanowienia egzekucyjnego i o umorzenie tego postępowania. Postanowieniem z dnia [...] maja 2005 r. organ egzekucyjny odrzucił zarzuty zgłoszone przez J. S., a odrębnym postanowieniem z tej samej daty odmówił umorzenia postępowania egzekucyjnego w przedmiotowej sprawie. Wnosząc zażalenie na postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, J. S. podniósł zarzuty wymienione w art. 33 pkt 5 i 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zarzucił ponadto rażące naruszenie art. 29 i art. 48 Prawa budowlanego, a także zawyżenie wskaźnika stanowiącego podstawę do naliczenia grzywny oraz wysokość nałożonej grzywny. Podniósł, że środkiem mniej uciążliwym od grzywny jest wykonanie zastępcze oraz, że nie został poinformowany przez organy obu instancji o nowych zaistniałych okolicznościach, jakim jest wyrok WSA.

Organ II instancji, odnosząc się do zarzutu rażącego naruszenia przepisów Prawa budowlanego wyjaśnił, że w postępowaniu egzekucyjnym nie znajdują one zastosowania, gdyż w tym postępowaniu egzekwuje się określony obowiązek wynikający z ostatecznej decyzji, który jest wymagalny i podlega wykonaniu. Zarzuty dotyczące niewykonalności obowiązku oraz zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego zostały rozpatrzone przez organ egzekucyjny. Organy nadzoru budowlanego nie są organami kompetentnymi do wysyłania kopii odpisu wyroku WSA. Zarzuty dotyczące zasad i podstawy naliczania grzywny nie są uzasadnione. Zgodnie z art. 121 § 5 cyt. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w przypadku egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym, polegającego na rozbiórce budynku lub jego części, wysokość grzywny w celu przymuszenia stanowi iloczyn powierzchni zabudowy lub jego części, objętej nakazem rozbiórki i 1/5 ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonej i ogłoszonej przez Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast na podstawie odrębnych przepisów do obliczenia premii gwarancyjnej dla posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych. Przeznaczenie obiektu lub jego części nie ma wpływu na wysokość grzywny i nie jest uwzględniane przy jej naliczeniu. Zgodnie z Dz.Urz. GUS z dnia 21 stycznia 2005 r. Nr 2, w IV kwartale 2004 r. cena ta wynosiła 2.195 zł. Grzywnę w celu przymuszenia wyliczono zgodnie z art. 121 § 5 cyt. ustawy w następujący sposób: 1/5 powierzchni zabudowy budynku x 1 m2 = 15 m2 x 1/5 x 2195 zł/m2 = 6.585 zł.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na powyższe postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego wniósł J. S. Zarzucając naruszenie art. 33 pkt 5 i 7 oraz art. 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, art. 29 pkt 1, art. 48 ust. 3 pkt 2 oraz art. 3 pkt 1a, b ustawy z dnia 7 lipca 1994 r., Prawo budowlane, art. 7, 8, 10 k.p.a., skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i "umorzenie w całości lub nieistnienie obowiązku". Uzasadniając skargę J. S. szczególności podał, że wyrokiem z dnia 1 grudnia 2004 r. SA/Rz 4/03 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił jego skargę na decyzję nakazującą rozbiórkę garażu. O wyroku nie został zawiadomiony ani przez Sąd ani przez organy administracji, lecz egzekucja została wszczęta.

Przedmiotowy garaż "blaszak" posiada wartość 1000 zł i wobec niego nie można stosować przepisu art. 121 § 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Skarżący podał również, że z dniem [...] stycznia 2005 r. uprawomocniła się wydana mu decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o czym wspominał w zażaleniu z dnia [...] maja 2005 r., a co nie zostało uwzględnione w postanowieniu z dnia [...] czerwca 2005r.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie, ponawiając argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie. Przede wszystkim należy wskazać że w myśl przepisów art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. Nr 153, poz. 1269/ sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to po stronie Sądu obowiązek zbadania, czy zaskarżony akt odpowiada prawu i jeśli jest to, jak w niniejszym przypadku, postanowienie, powinność uwzględnienia skargi, gdy stwierdzone zostanie naruszenie prawa materialnego lub procesowego wymienione w art. 145 § 1 pkt 1 lit. a – c, w pkt 2, jak również w przypadku przewidzianym w pkt 3 tego przepisu. W świetle powyższego stwierdzić należy, że zaskarżone postanowienie i utrzymane nim w mocy postanowienie organu egzekucyjnego z dnia [...] kwietnia 2005 r. powinny być wyeliminowane z obrotu prawnego z powodu naruszenia prawa w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c powyższej ustawy.

W postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązków o charakterze niepieniężnym, a takim właśnie jest egzekwowany obowiązek wynikający z decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2002 r. /[...]/, jednym ze środków egzekucyjnych jest grzywna w celu przymuszenia.

W niniejszej sprawie na skarżącego została nałożona grzywna w celu przymuszenia na podstawie art. 121 § 4 i 5 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm./. Powyższe przepisy dotyczą wyłącznie sytuacji, gdy egzekucja ma na celu spełnienie przez zobowiązanego obowiązku wynikającego z przepisów prawa budowlanego lub z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, mają więc charakter lex specialis. Jeszcze węższe, pod względem przedmiotowym, jest stosowanie § 5 tegoż artykułu, bowiem może on być stosowany tylko w przypadku "przymusowej rozbiórki budynku lub jego części", przy czym przy obliczaniu wysokości grzywny w celu przymuszenia bierze się pod uwagę wielkość "powierzchni zabudowy budynku lub jego części objętego nakazem przymusowej rozbiórki".

Z powyższego wynika, że nakładając na zobowiązanego grzywnę w celu przymuszenia organ winien przede wszystkim rozważyć, czy nakaz rozbiórki dotyczy budynku /lub jego części/ w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane /Dz.U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm./, a następnie przy określaniu wysokości grzywny uwzględnić powierzchnię zabudowy budynku /lub jego części/.

Do obiektów budowlanych lub ich części, których rozbiórkę nakazano, a które nie są budynkami w rozumieniu art. 3 pkt 2 Prawa budowlanego, przy nakładaniu na zobowiązanego grzywny w celu przymuszenia nie można stosować art. 121 § 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przepis ten ustanawia sposób obliczania wysokości grzywny, a jej wysokość – w przeciwieństwie do przypadków przewidzianych w § 2 i 3 – nie jest ograniczona górnymi granicami. Nie można zatem tu dopuścić do stosowania wykładni rozszerzającej, bowiem mogłoby to doprowadzić do sytuacji, że wysokość grzywny byłaby wyższa od wartości obiektu budowlanego, podlegającego rozbiórce. Stąd też przy ustalaniu wysokości grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku przymusowej rozbiórki innego obiektu budowlanego niż budynek, winny być stosowane przepisy art. 121 § 2, 3 i 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Z powyższych przyczyn należało dojść do wniosku, że zaskarżone postanowienie oraz utrzymane nim w mocy postanowienie organu I instancji zostały wydane z naruszeniem prawa. Dlatego na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 152 cytowanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji wyroku.

11.04.06 mk