Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 05 czerwca 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzenna Kosewska Sędziowie WSA Walentyna Długaszewska ( spr.) As. sąd. Małgorzata Bejgerowska Protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Wąsik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2008 roku sprawy ze skargi B. H. na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy finansowej I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] nr [...], II. zasądza od Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na rzecz skarżącej kwotę [...],- ( [...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, III. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana. /-/ M. Bejgerowska /-/M. Kosewska /-/W. Długaszewska WSA/wyr. 1- sentencja wyroku

B. H. w dniu [...] roku złożyła wniosek o pomoc finansową na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej wraz z oświadczeniem dotyczącym zobowiązania się do realizacji przedsięwzięcia określonego w planie dostosowania opracowanym przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego.

We wniosku wskazała działki ewidencyjne o numerach: 10, 63, 79, 85, 167, 239, 247, 294/2, 302, 322/2, 294/3, 320/2, 149/5, 159, 174/2, 287, 149/3, 51, 129/3, 105/12, 105/11, 40/1, 41/1.

Do wniosku B. H. dołączyła umowę darowizny z dnia [...], na podstawie której H. i G. małżonkowie W. darowali jej działki o numerach: 10/11, 63, 79, 167, 239, 247, 294/2, 302, 284, 294/3, 320/2 – objęte księgą wieczystą Kw nr [...] oraz działkę 158, objętą księgą wieczystą Kw [...].

Kierownik Biura Powiatowego w dniu [...] wezwał wnioskodawczynię do złożenia wyjaśnień dotyczących stwierdzonych we wniosku nieścisłości, wskazując, iż:

- zadeklarowana działka ewidencyjna o numerze 302105_2.0005.10 nie występuje w ewidencji gruntów

- nie przeniesiono posiadania całości gospodarstwa.

W dniu [...] B. H. przedłożyła korektę wniosku, w którym zadeklarowała działki ewidencyjne o numerach: 10/1, 10/2, 10/3, 10/4, 10/5, 10/6, 10/7, 10/8, 10/9, 10/10, 10/11, 63, 79, 85, 167, 239, 247, 294/2, 302, 322/2, 294/3, 320/2, 149/5, 159, 174/2, 287, 149/3, 51, 129/3, 105/12, 105/11, 40/1, 41/1.

W piśmie skierowanym, do Agencji wnioskodawczyni wyjaśniła, że w dniu [...] zostało jej przepisane gospodarstwo rolne po rodzicach G. i H. W. G. W. w lutym [...] otrzymała z A.RiM.R. decyzję o przyznaniu pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE objętej planem rozwoju obszarów wiejskich na sumę [...] zł. [...] G. W. złożyła wniosek o przyznanie renty strukturalnej. Po uzyskaniu od Kierownika Biura Powiatowego ARiMR postanowienia o spełnieniu warunków niezbędnych do uzyskania renty, rodzice umową darowizny przekazali gospodarstwo wnioskodawczyni. [...] G. W. otrzymała decyzję o przyznaniu renty strukturalnej

B. H. będąc właścicielem przekazanego gospodarstwa złożyła w ARiMR oświadczenie, że w [...] dokończy rozpoczętą w [...] przez rodziców budowę płyty obornikowej. Odnośnie działki nr 10 wnioskodawczyni wyjaśniła, ze działka ta została podzielona na działki 10/1 do 10/11.

Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, kolejnym wezwaniem z dnia [...]. ponownie wezwał wnioskodawczynię do wyjaśnienia nieścisłości polegających na tym, iż zadeklarowane powierzchnie działek ewidencyjnych użytkowanych rolniczo (10/2, 10/3, 10/4, 10/5, 10/6, 10/7, 10/8, 10/10), przekraczają powierzchnię całkowitą tych działek. Nadto wskazano, iż wniosek – korekta z [...] nie odzwierciedla założeń planu dostosowania opracowanego przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego oraz, że nie przeniesiono całości gospodarstwa.

W odpowiedzi na to wezwanie, B. H. w dniu [...]. złożyła kolejną korektę wniosku, w którym wskazała działki o numerach: 10/1, 10/2, 10/3, 10/4, 10/5, 10/6, 10/7, 10/8, 10/9, 10/10, 10/11, 63, 79, 85, 167, 239, 247, 294/2, 302, 322/2, 294/3, 320/2, 149/5, 159, 174/2, 287, 149/3, 51, 129/3, 105/12, 105/11, 40/1, 41/1, o wskazanych tam powierzchniach, w sumie [...] ha, w tym powierzchniach użytków rolnych [...] ha.

W pisemnym wyjaśnieniu B. H. wskazała, że całkowita powierzchnia gospodarstwa, wskazanego przez jej matkę we wniosku o pomoc finansową, wynosiła [...] ha, w tym użytków rolnych [...] ha. Powierzchnia gruntów własnych właściciela G. W. wynosiła [...] ha. Powierzchnia gruntów dzierżawionych i w użytkowaniu wynosiła [...] ha. G. W. przechodząc na rentę przekazała wnioskodawczyni [...]?? ha powierzchni gospodarstwa. Pozostałe 4,6786 ha powierzchni gospodarstwa, w formie podziału rodzinnego, aktem notarialnym zostało rozdzielone między pozostałe 4 córki. H. i G. W. zatrzymali dla siebie, jako działkę przydomową 0,3552 ha. Wnioskodawczyni wskazała również, ze cześć gruntów była dzierżawiona od Agencji Nieruchomości Rolnych i użytkowana od prywatnych właścicieli.

Decyzją z dnia [...], wydaną na podstawie §7b ust.1 i 2, w zw. z §7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej objętej planem rozwoju obszarów wiejskich ( Dz. U. z 2005r., Nr 17, poz. 142 ze zm.), Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa odmówił B. H. przyznania pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej.

W uzasadnieniu, jako przyczynę odmowy przyznania płatności, wskazano "niespełnienie warunku przeniesienia posiadania gospodarstwa rolnego w całości".

B. H. wniosła odwołanie od wskazanej wyżej decyzji, zarzucając jej błąd w ustalenia faktycznych, poprzez przyjęcie, że G. W. i H. W. nie przekazali B. H. całości gospodarstwa, w sytuacji, kiedy nie przekazali oni B. H. powierzchni wyłączonej z produkcji rolnej, stanowiącej las i obszar przeznaczony pod budownictwo mieszkaniowe. Nadto zarzuciła rażące naruszenie przepisów postępowania administracyjnego poprzez brak przeprowadzenia postępowania dowodowego, określającego przedmiotowy zakres gospodarstwa oraz brak przeprowadzenia postępowania na okoliczność przeznaczenia części gospodarstwa wydzielonego z gospodarstwa, które nie zostało przekazane B. H. Wskazała również na naruszenie art. 10 kpa poprzez uniemożliwienie wypowiedzenia się B. H. przed wydaniem decyzji, co do okoliczności prowadzonego postępowania przez organ I instancji. Naruszenie art. 28 kpa poprzez nieprawidłowe oznaczenie strony postępowania. Naruszenie art. 107§1 i 4 poprzez nieprawidłowe uzasadnienie, w szczególności brak wyjaśnienia pojęcia "gospodarstwo rolne", które podlega przekazaniu.

Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pismem z dnia [...] wezwał B. H. do wskazania okoliczności przekazania gospodarstwa rolnego oraz wyjaśnienia faktu deklaracji we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych za rok [...] działek ewidencyjnych, których nie przejęła na własność wraz z pozostałą częścią gospodarstwa. Jak wskazał organ, ma to zasadnicze znaczenie przy ustaleniu uprawnień do przejęcia płatności i zobowiązań wynikających z realizacji programu dostosowania gospodarstwa do standardów Unii Europejskie ( ...).

W odpowiedzi na wskazane wyżej wezwanie, wnioskodawczyni nadesłała plik dokumentów, w tym oświadczenia rodziców, oświadczenia świadków, umowę o użytkowaniu.

Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, decyzją Nr [...] z dnia [...]r., działając na podstawie art. 138 §1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, w zw. z art. 5a ust. 3 i ust. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 roku o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o wpieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej z dnia 28 listopada 2003r. ( Dz.U. z 2003r. Nr 229, poz. 2273 ze zm.), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż na podstawie aktu notarialnego z dnia [...] odwołująca przejęła na własność gospodarstwo rolne, którym dysponowała jako właściciel G. W., z wyłączeniem części obszaru, który to przekazująca pozostawiła sobie na własny użytek. Grunty te stanowiły integralną część gospodarstwa G. W., do którego to gospodarstwa przyznano płatność na dostosowanie do standardów UE. Jak wskazał organ nie ma możliwości, aby uznać, iż przeniesiono posiadanie całości gospodarstwa na rzecz B. H. Tym samym odrzuca się zarzut odwołującej, jakoby popełniono błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż G. W. i H. W. nie przekazali B. H. całości gospodarstwa, w sytuacji, kiedy nie przekazali oni powierzchni wyłączonej z produkcji rolnej, stanowiącej las i obszar przeznaczony pod budownictwo mieszkaniowe. Grunty te, wchodzące w skład przekazywanego gospodarstwa, powinny być przekazane B. H., wówczas możliwe byłoby spełnienie warunku niezbędnego do przejęcia płatności.

Odpowiadając na zarzut naruszenia przepisów postępowania poprzez brak przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność przeznaczenia części gospodarstwa wydzielonego i nie przekazanego B. H. oraz uniemożliwienia wypowiedzenia się odwołującej, co do zaistniałych okoliczności, organ wskazał, iż w odpowiedzi na wezwanie z dnia [...] nie przedstawiono dokumentów pozwalających stwierdzić, iż przejęto całość gospodarstwa rolnego poprzedniego posiadacza, któremu przyznano płatność. Organ wskazał, iż "nie okazano dokumentów sygnowanych datą roku 2005, zawierające w swej treści opis wydarzeń zaistniałych w roku 2006, co podważa wiarygodność składanych wyjaśnień".

Organ stwierdził również, iż odwołująca w dniu [...] została poinformowana o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów, z czego nie skorzystała. Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji stwierdził również, iż w decyzji w sposób prawidłowy oznaczono stronę postępowania, albowiem B. H. wnioskowała o uzyskanie środków pieniężnych z tytułu realizacji inwestycji rozpoczętej przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego. Organ stwierdził, iż biorąc pod uwagę przedłożone przez B. H. dokumenty, złożone wyjaśnienia, a także warunek określony w §7b ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. mówiący o konieczności przeniesienia przez poprzedniego producenta rolnego posiadania całości gospodarstwa rolnego, decyzja Kierownika Biura Powiatowego jest prawidłowa i uzasadniona zgodnie z obowiązującymi przepisami.

B. H. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na wskazaną wyżej decyzję Dyrektora Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, domagając się jej uchylenia.

Skarżąca zarzuciła decyzji:

- naruszenie prawa materialnego tj. §7b ust.1rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej objętej planem rozwoju obszarów wiejskich w zw. z art. 336 Kodeksu cywilnego – poprzez brak precyzyjnego rozstrzygnięcia, co do zakresu gospodarstwa posiadanego przez G. W. w dniu przekazywania gospodarstwa B. H., także poprzez jego błędną wykładnię obejmującą jedynie posiadanie samoistne gospodarstwa rolnego,

- naruszenie procedury administracyjnej tj.

1. art. 104 kpa poprzez wydanie zakażonej decyzji w sprawie rozstrzygniętej wcześniej decyzja z dnia [...],

2. art. 7 kpa poprzez ograniczenie postępowania jedynie do wyjaśnień strony bez analizy akt postępowania

3. art. 8 kpa w zw. z art. 10§1 kpa poprzez pominięcie w postępowaniu odwoławczym udziału pełnomocnika procesowego M. L. oraz wydanie decyzji bez możliwości zapoznania się przez pełnomocnika z aktami postępowania

4. art.15 kpa poprzez podejmowanie istotnych czynności dotyczących postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym

5. art.7 kpa poprzez brak ustalenia, jaki obszar gospodarstwa W. W. powinna przekazać następcy prawnemu t. B. H.

6. art. 28 kpa poprzez pominięcie w postępowaniu strony W. W.

W odpowiedzi na skargę, Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona.

Podstawą prawną decyzji odmawiającej skarżącej przyznania pomocy finansowej stanowił przepis art. §7b ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej objętej planem rozwoju obszarów wiejskich ( Dz. U. z 2005r., Nr 17, poz. 142 ze zm.), zgodnie z którym w przypadku, gdy w okresie od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności do dnia złożenia oświadczenia, o którym mowa w §9 ust. 3 pkt 1 lit. b nastąpi przeniesienie posiadania całości gospodarstwa rolnego na rzecz innego podmiotu w wyniku umowy sprzedaży albo innej umowy, płatność przysługuje temu podmiotowi, jeżeli w terminie 35 dni od dnia przeniesienia posiadania gospodarstwa rolnego podmiot ten:

1) złoży wniosek o przyznanie płatności, która przysługiwała poprzedniemu posiadaczowi gospodarstwa rolnego;

2) będzie realizował przedsięwzięcie określone w planie dostosowania opracowanym przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego;

3) zobowiąże się do zapłaty na rzecz Agencji równowartości kwoty płatności uzyskanej przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego, jaką posiadacz ten byłby obowiązany zwrócić, jeżeli nie zrealizowałby w terminie przedsięwzięcia określonego w planie dostosowania.

W ocenie organów obu instancji, w rozpatrywanej sprawie, nie nastąpiło przeniesienie posiadania całości gospodarstwa, co stanowiło przyczynę odmowy przyznania pomocy finansowej.

Jak wynika z ustaleń dokonanych przez organy administracji decyzją z dnia [...] G. W. (matce B. H.) przyznano pomoc finansową na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej. Decyzję tę wydano po rozpatrzeniu wniosku G. W., w którym w pkt VII / Charakterystyka gospodarstwa rolnego/ wnioskodawczyni wskazała powierzchnię całkowitą gospodarstwa – 48, 82 ha, zaś w pkt VIII wniosku wskazała działki o numerach: 10, 63, 79, 85, 167, 239, 247, 294/2, 302, 322/2, 294/3, 320/2, 149/5, 159, 174/2, 287, 149/3, 51, 129/3, 105/42, 105/11, 40/1, 41/1.

[...], umową darowizny H. i G. małżonkowie W. przekazali B. H. działki o numerach: 10/11, 63, 79, 167, 239, 247, 294/2, 302, 284, 294/3, 320/2 – objęte księgą wieczystą Kw nr [...] oraz działkę 158, objętą księgą wieczystą Kw [...]. Umowę darowizny H. i G. W. zawarli w związku z zaprzestaniem prowadzenia przez nich działalności rolniczej

W dniu [...] B. H. złożyła wniosek o pomoc finansową na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej, wraz z oświadczeniem dotyczącym zobowiązania się do realizacji przedsięwzięcia określonego w planie dostosowania opracowanym przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego – G. W. We wniosku wskazała działki ewidencyjne o numerach: 10, 63, 79, 85, 167, 239, 247, 294/2, 302, 322/2, 294/3, 320/2, 149/5, 159, 174/2, 287, 149/3, 51, 129/3, 105/12, 105/11, 40/1, 41/1.

W dniu [...] B. H. przedłożyła korektę wniosku, w którym zadeklarowała działki ewidencyjne o numerach: 10/1, 10/2, 10/3, 10/4, 10/5, 10/6, 10/7, 10/8, 10/9, 10/10, 10/11, 63, 79, 85, 167, 239, 247, 294/2, 302, 322/2, 294/3, 320/2, 149/5, 159, 174/2, 287, 149/3, 51, 129/3, 105/12, 105/11, 40/1, 41/1.

W odpowiedzi na wezwanie Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...], B. H. w dniu [...] złożyła kolejną korektę wniosku, w którym wskazała działki o numerach: 10/1, 10/2, 10/3, 10/4, 10/5, 10/6, 10/7, 10/8, 10/9, 10/10, 10/11, 63, 79, 85, 167, 239, 247, 294/2, 302, 322/2, 294/3, 320/2, 149/5, 159, 174/2, 287, 149/3, 51, 129/3, 105/12, 105/11, 40/1, 41/1, o wskazanych tam powierzchniach, w sumie 48, 82 ha, w tym powierzchnia użytków rolnych 47,08ha.

W pisemnym wyjaśnieniu B. H. wskazała, że całkowita powierzchnia gospodarstwa, wskazanego przez jej matkę we wniosku o pomoc finansową, wynosiła 48, 82 ha, użytków rolnych 47,08 ha. Powierzchnia gruntów własnych właściciela G. W. wynosiła 19, 4120 ha. Powierzchnia gruntów dzierżawionych i w użytkowaniu wynosiła 29, 4070 ha. G. W. przechodząc na rentę przekazała wnioskodawczyni 14,7684 ha powierzchni gospodarstwa. Pozostałe 4,6786 ha powierzchni gospodarstwa, w formie podziału rodzinnego, aktem notarialnym zostało rozdzielone między pozostałe 4 córki. H. i G. W. zatrzymali dla siebie, jako działkę przydomową 0,3552 ha. Wnioskodawczyni wskazała również, ze cześć gruntów była dzierżawiona od Agencji Nieruchomości Rolnych i użytkowana od prywatnych właścicieli.

Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, co wynika z uzasadnienia decyzji, przyjął, iż z przedstawionych przez wnioskodawczynię dokumentów oraz wyjaśnień jednoznacznie wynika, że G. W. nie przeniosła całości gospodarstwa rolnego na rzecz córki. Organ wskazał na akt notarialny z dnia [...], § 9 z którego wynika, że H. i G. W. wnieśli na podstawie postanowień zawartych w tym akcie o odłączenie od nieruchomości Kw nr [...] działek o numerach 10/2, 10/6. 10/9, 10/10, założenia dla nich księgi wieczystej i wpis w nich własności na rzecz H. i G. W.

Organ II instancji, rozpoznając wniesione przez B. H. odwołanie, pismem z dnia [...] wezwał odwołującą do wskazania okoliczności przekazania gospodarstwa rolnego oraz wyjaśnienia faktu deklaracji we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych za rok [...] działek ewidencyjnych, których nie przejęła na własność wraz z pozostałą częścią gospodarstwa.

W odpowiedzi na wskazane wyżej wezwanie wnioskodawczyni nadesłała plik dokumentów, w tym swoje wyjaśnienia, oświadczenia rodziców, oświadczenia świadków, umowę o użytkowaniu.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa uznał, że skarżąca nie przedstawiła dokumentów pozwalających stwierdzić, iż przejęto całość gospodarstwa rolnego poprzedniego posiadacza, któremu przyznano płatność. Nadto podkreślił, iż "nie okazano dokumentów sygnowanych datą roku [...], zawierające w swej treści opis wydarzeń zaistniałych w roku [...], co podważa wiarygodność składanych wyjaśnień".

W ocenie Sądu dokonane przez organy obu instancji ustalenia nie są wystarczające dla dokonania oceny, czy skarżąca spełniła przesłanki dla otrzymania pomocy finansowej w oparciu o wskazane wyżej rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r.

W pierwszej kolejności należy bowiem wskazać, iż przepis §7b ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. wskazuje na konieczność przeniesienie posiadania całości gospodarstwa rolnego na rzecz innego podmiotu w wyniku umowy sprzedaży albo innej umowy. Jak słusznie podnosi skarżąca, wskazując na przepis art. 336 k.c., posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Z uzasadnień obu decyzji zaś zdaje się wynikać, jakoby dla spełnienia przesłanek z §7b ust.1, w ocenie organów, konieczne było wyłącznie posiadanie samoistne. Organy ograniczyły bowiem swoją ocenę do badania wyłącznie umowy darowizny z dnia [...]. Wprawdzie organ II instancji wskazał, iż skarżąca nie przedstawiła dokumentów pozwalających stwierdzić, iż przejęto całość gospodarstwa rolnego poprzedniego posiadacza, któremu przyznano płatność, zauważyć jednak należy, iż w żadnym z kierowanych do B. H. wezwań, zarówno w postępowaniu przed organem I jak i II instancji, nie wskazano, na jaką okoliczność i jakiego rodzaju dokumenty wnioskodawczyni powinna złożyć. W żadnym z wezwań nie sprecyzowano, co do których działek występują wątpliwości w czyim posiadaniu działki te się znajdują. W wezwaniu z [...] organ I instancji zakwestionował dane dotyczące działki nr 10 oraz ogólnie wskazał – "nie przeniesiono posiadania całości gospodarstwa".

W kolejnym wezwaniu z [...] zakwestionowano wskazaną powierzchnię działek od 10/2 do 10/10, wskazano, iż wniosek korekta nie odzwierciedla założeń planu dostosowania opracowanego przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego, jednakże bez jakiegokolwiek uzasadnienia czy też wezwania w tym zakresie. Podobnie też, jak w poprzednim wezwaniu, wskazano, iż nie przeniesiono posiadania całości gospodarstwa. Podobnie organ II instancji, wzywając B. H. do złożenia wyjaśnień wniósł o wskazanie okoliczności przekazania gospodarstwa rolnego oraz wyjaśnienia faktu deklaracji we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych za rok [...] działek ewidencyjnych, których nie przejęła na własność wraz z pozostałą częścią gospodarstwa, bez konkretnego wskazania odwołującej, jakiego rodzaju wątpliwości, czy nieścisłości stwierdzono w złożonym przez nią wniosku.

Dopiero w odpowiedzi na skargę, organ wskazując na przepis art. 348 k.c. wskazał, że B. H. nie dostarczyła dokumentów pozwalających na jednoznaczne stwierdzenie, w czyim posiadaniu znajdują się działki ewidencyjne o numerach 10/1, 10/3, 85, 149/3, 51, 129/3, 105/12,105/11, 40/1, 41/1. Zauważyć jednak należy, iż dokonanie tego rodzaju oceny dopiero w odpowiedzi na skargę nie jest wypełnieniem obowiązku wynikającego dla organu prowadzącego postępowanie administracyjne z art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a.

Również, dopiero w odpowiedzi na skargę, analizując brzmienie przepisu §7b organ II instancji uznał, iż pojecie " przeniesienia posiadania całości gospodarstwa" może wskazywać na przeniesienie posiadania ogółu gruntów rolnych będących w posiadaniu podmiotu przekazującego w dniu przekazywania gospodarstwa. Jak wskazał organ, w analizowanej sprawie przepisy rozporządzenia nie regulują, jaki moment czasowy jest właściwy dla określenia znaczenia terminu " całość gospodarstwa rolnego", w szczególności, czy chodzi o wszystkie grunty zadeklarowane przez pierwotnego posiadacza gospodarstwa rolnego we wniosku o przyznanie płatności, czy też są to wszystkie grunty rolne pozostające w posiadaniu podmiotu przekazującego w momencie przekazywania gospodarstwa.

Zdaniem Sądu, wątpliwości organu wskazane w odpowiedzi na skargę, winny być punktem wyjścia w prowadzonym w tej sprawie postępowaniu. Zajęcie stanowiska w przedmiocie wskazanej wyżej wątpliwości miało bowiem zasadniczy wpływ zarówno na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy, jak i na zakres postępowania dowodowego, poprzedzającego wydanie decyzji, koniecznego dla prawidłowego ustalenia stanu faktycznego. Ponadto, stanowisko w tym zakresie winno zostać zawarte w uzasadnieniach decyzji organów administracji, tak by umożliwić stronie poznanie motywów takiego, a nie innego rozstrzygnięcia, jak i umożliwić Sądowi dokonanie w tym zakresie oceny legalności decyzji. Uzasadnienie jako jeden z elementów decyzji winno bowiem zawierać poza oceną zebranego materiału dowodowego, również dokonaną przez organ wykładnię stosowanych w sprawie przepisów prawa oraz ocenę przyjętego stanu faktycznego w świetle wskazanych w nim norm prawa materialnego. Rozstrzygając niniejszą sprawę organy administracji nie wyjaśniły wskazanej wyżej kwestii, nie odnosząc się do niej w uzasadnieniach. Próba uzasadnienia wydanych decyzji, we wskazanym wyżej zakresie, została podjęta dopiero w odpowiedzi na skargę. Zauważyć jednak należy, iż pismo procesowe, jakim jest odpowiedz na skargę, nie może "uzupełniać" zaskarżonej decyzji przez zamieszczenie w nim rozważań i ocen, które winny zostać zawarte w uzasadnieniu faktycznym i prawnym tej decyzji.

Ponadto należy wskazać, iż również pominięcie w uzasadnieniu decyzji oceny okoliczności faktycznych mogących mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, stwarza przesłankę do uznania naruszenia przez organy przepisów o postępowaniu administracyjnym w stopniu wywierającym istotny wpływ na wynik sprawy. W rozpatrywanej sprawie, zarówno w odpowiedzi na wezwanie Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Poznaniu z dnia [...], jak i w odpowiedzi na wezwanie organu II instancji z dnia [...], skarżąca przedstawiła szereg okoliczności wraz z dokumentami w postaci swoich wyjaśnień, oświadczenia rodziców, oświadczenia świadków, umowy o użytkowaniu, odpisów ksiąg wieczystych, które winny zostać ocenione w prowadzonym przez organy postępowaniu. Analizy materiału dowodowego organ winien dokonać zgodnie z art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a. w prowadzonym postępowaniu administracyjnym i wynik tej analizy, łącznie z oceną zebranych dowodów, przedstawić w uzasadnieniu decyzji, która kończy postępowanie administracyjne w danej instancji. Tymczasem, w rozpoznawanej sprawie organy z naruszeniem art. 80 K.p.a. nie ustosunkowały się do przedstawionych dowodów, ograniczając się do stwierdzenia, że nie spełniono warunku przeniesienia całości gospodarstwa rolnego, bądź, jak to uczynił organ II instancji wskazując, iż " nie okazano dokumentów sygnowanych datą roku 2005, zawierające w swej treści opis wydarzeń zaistniałych w roku 2006, co podważa wiarygodność składanych wyjaśnień". W tym miejscu należy również wskazać, iż to na organach administracji, zgodnie z przepisami art. 7 i art. 77 § 1 K.p.a. ciąży obowiązek zgromadzenia całego materiału dowodowego koniecznego do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, uzupełnienia, z własnej inicjatywy, ewentualnych braków w tym zakresie, jak i wyjaśniania istniejących wątpliwości. Nie oznacza to oczywiście, iż strona nie może i nie powinna przedstawić posiadanych przez siebie dokumentów potwierdzających okoliczności, w jakich się znajduje. Obowiązkiem organu jest jednak umożliwienie stronie przedstawienia tych dokumentów przez skierowanie do niej stosownego wezwania, precyzyjnie wskazującego, jakiego rodzaju dowody i na jaką okoliczność strona winna je przedstawić.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 maja 1998 r. II SA 420/1998, w postępowaniu administracyjnym wydanie prawidłowej decyzji w każdym przypadku powinno poprzedzać dokładne ustalenie stanu faktycznego istotnego w sprawie, stosownie do art. 7 i 77 § 1 K.p.a. Zgodnie zaś z art. 107 § 3 K.p.a. decyzja powinna być należycie uzasadniona z podaniem m.in. dowodów, na podstawie których określone fakty organ orzekający przyjął za udowodnione, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówiono wiarygodności i mocy dowodowej. Niewyjaśnienie wszystkich okoliczności mających istotne znaczenie w sprawie oraz nieuzasadnienie decyzji w sposób właściwy narusza podstawowe zasady postępowania administracyjnego i stanowi podstawę do uchylenia przez Sąd administracyjny zaskarżonej decyzji.

Jednocześnie, za nieuzasadnione Sąd uznał zarzuty skarżącej dotyczące naruszenia przepisów art. 104 K.p.a., art. 8 K.p.a. w zw. z art. 10 K.p.a i art. 28 K.p.a.

Jak wynika z dołączonego do akt sprawy pełnomocnictwa udzielonego przez skarżącą M. L. i M. L., pełnomocnictwo to, mimo wezwania wystosowanego przez organ II instancji do pełnomocnika w dniu [...] / potwierdzenie odbioru [...]./, zostało przedłożone w Oddziale Regionalnym ARiMR dopiero w dniu [...].

Nie ulega również wątpliwości, iż pismo Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia [...] sporządzone na podstawie art. 9 K.p.a i art. 10 K.p.a. należy traktować jako informację o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego oraz zawiadomieniem o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie.

Sąd podziela również stanowisko organów, iż stroną niniejszego postępowania o przyznanie pomocy finansowej na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej, zgodnie z wnioskiem złożonym w dniu [...] jest wyłącznie B. H.

Mając na względzie poczynione wyżej rozważania, Sąd uznał, iż wydanie zaskarżonej decyzji nastąpiło z naruszeniem przepisów procedury administracyjnej, w szczególności, art. 7 K.p.a. obligującego organ administracji do podejmowania wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli, art. 77 § 1 K.p.a. obligującego organ administracji do wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego, art. 80 K.p.a. wyrażającego zasadę swobodnej oceny dowodów i art. 107 § 3 K.p.a. wskazującego, jakie elementy powinno zawierać uzasadnienie decyzji (orzeczenia). Wskazane naruszenia, zdaniem Sądu, miały wpływ na wynik sprawy, a w konsekwencji nie jest również możliwa należyta ocena rozstrzygnięcia w aspekcie jego zgodności z prawem materialnym.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, mając na względzie przedstawione wyżej rozważania, organy ponownie przeprowadzą postępowanie wyjaśniające, z uwzględnieniem art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a., którego wynik oraz ocena znajdą wyraz w uzasadnieniu decyzji rozstrzygającej wniosek B. H. o przyznanie pomocy finansowej, sporządzonej zgodnie z wymogiem zawartym w art. 107 § 3 K.p.a.

Ponadto, dokonując oceny okoliczności dotyczących przejęcia przez B. H. gospodarstwa wraz z przejęciem zobowiązania realizowania przedsięwzięcia określonego w planie dostosowania opracowanym przez poprzedniego posiadacza gospodarstwa rolnego, organ odniesie się do brzmienia przepisu art. 36 Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 817/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. (Dz.U.UE.L.04.153.30), w myśl którego, w przypadku gdy podczas okresu ważności zobowiązania podjętego jako warunek przyznania wsparcia beneficjent przekazuje całość lub część swojego gospodarstwa innej osobie, ta ostatnia może przejąć zobowiązanie na pozostały okres. Jeśli zobowiązanie nie jest przekazywane, beneficjent zwraca przyznane mu wsparcie, oceniając, czy i w jakim zakresie wskazany przepis miałby zastosowanie w rozpatrywanej sprawie.

Wobec powyższego, na podstawie art. 145 § 1 lit. c oraz art. 152 i art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) Sąd orzekł, jak w sentencji.

/-/ M. Bejgerowska /-/ M. Kosewska /-/ W. Długaszewska

za nieobecnego sędziego

/-/ W. Długaszewska

D.W.d