Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Maciej Dybowski Sędziowie WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak (spr.) As. sąd. Izabela Kucznerowicz Protokolant sekr.sąd. Krystyna Pietrowska po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 28 marca 2007 r. sprawy ze skarg B. K. na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] [...] r. nr [...] w przedmiocie stypendium szkolnego 1. uchyla decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] 2. uchyla decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] /-/ I. Kucznerowicz /-/ M. Dybowski /-/ D. Rzyminiak- Owczarczak

Decyzjami z dnia [...] r. nr [...] oraz nr [...], podjętymi na podstawie art. 90d, art. 90m, art. 90n, art. 90p ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.) w zw. z uchwałą Nr XXIII/205/05 Rady Gminy P. z dnia 24 marca 2005 r. w sprawie Regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Gminy P. (Dz.Urz. Woj. [...] Nr 77 poz. 2218) Wójt Gminy P. odmówił przyznania B. K. stypendium szkolnego na rok szkolny 2006/2007 dla córki M. K. oraz syna K. K. – uczniów Zespołu Szkół Budowlano-Energetycznych w O. Decyzje podjęto w wyniku rozpatrzenia wniosku strony, który do Gminnego Zespołu Ekonomiczno-Administarcyjnego Szkół w P. wpłynął w dniu 14 września 2006 r. Do wniosku B. K. załączyła odpis umowy o pracę, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za miesiąc sierpień 2006 r., decyzję o utracie statusu osoby bezrobotnej, zaświadczenie o otrzymywanej zaliczce alimentacyjnej i zasiłkach rodzinnych. W uzasadnieniu decyzji podjętych po przeanalizowaniu tych dokumentów organ wyjaśnił, iż wnioskowanych stypendiów nie przyznano z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego zgodnie z powołanym Regulaminem do otrzymania przedmiotowych świadczeń. Organ wyjaśnił, iż kryterium to wynosi 316 zł na osobę podczas, gdy w rodzinie strony dochód na osobę przekracza tę kwotę.

Przy piśmie z dnia 11 grudnia 2006 r. [...] Wójt Gminy P. przekazał do Samorządowego Kolegium Odwoławczego skierowane do tego organu pismo B. K. z dnia 01 grudnia 2006 r., nazwane przez nią "odwołaniem". W treści tego pisma B. K. zwróciła się o ponowne rozpatrzenie jej wniosku w sprawie udzielenia stypendium szkolnego dla dzieci. Wyjaśniła, iż jest matką samotnie wychowująca dzieci, bezrobotną, bez prawa do zasiłku, a umowa o pracę, która złożyła wraz z wnioskiem w miesiącu wrześniu 2006 r. była zawarta do dnia 31 października 2006 r. i od tej daty pozostaje bez pracy, utrzymuje się z otrzymywanej zaliczki alimentacyjnej i świadczeń rodzinnych, stąd nie ma pieniędzy na zakup koniecznych dla dzieci rzeczy.

Decyzjami z dnia [...] r. nr [...] i [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy obie zaskarżone decyzje Wójta Gminy P. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, iż zasady przyznawania prawa do stypendium szkolnego reguluje ustawa o systemie oświaty, zgodnie z którą miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie ucznia uprawniająca do ubiegania się o stypendium nie może być większa niż kwota, o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64 poz. 593 ze zm.), tj. kwoty 316 zł, a dochód osiągany przez rodzinę strony w kwocie 361,84 zł kryterium to przekracza.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu B. K. powtórzyła argumentację przytoczoną w odwołaniu od decyzji organu I instancji, wnosząc o wydanie korzystnego dla niej rozstrzygnięcia. Podniosła, iż ostatnia jej umowa o pracę zawarta była na dwa miesiące i 11 dni i nie została przedłużona, stąd obecnie dochód jej rodziny wynosi 832 zł na trzy osoby. Do skargi załączyła dokumentację sprawy oraz dodatkowo kopię pisma, które w dniu 8 listopada 2006 r. złożyła Dyrektorowi Szkoły, do której jej dzieci uczęszczają – prośbę o przyznanie stypendium.

W odpowiedzi na skargę, organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując w całości swoje dotychczasowe twierdzenia oraz dodatkowo wskazując, iż w sprawie prawidłowo przyjęto dochód, jaki rodzina strony uzyskała w miesiącu sierpniu 2006 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Na wstępie wyjaśnić należy, iż przedmiotem niniejszego postępowania są dwie skargi, wniesione przez B. K. na decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. o numerach [...] oraz [...]. Sprawy te, z uwagi na pozostawanie ze sobą w związku, Sąd na zasadzie art. 111 §2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. -dalej ppsa) połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Skargi okazały się zasadne, choć z innych przyczyn, aniżeli wskazano w ich treści.

Rolą Sądu jest kontrola zaskarżonego orzeczenia z prawem. Sąd sprawując tę kontrolę sprawdza, czy organ prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego a także, czy postępowanie administracyjne przeprowadzone zostało zgodnie z wymogami proceduralnymi. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie w pierwszej kolejności zbadania wymagało, czy skierowane do Samorządowego Kolegium Odwoławczego pismo strony z dnia 01 grudnia 2006 r. należało uznać za odwołanie od decyzji organu I instancji z dnia [...] r. Zważyć bowiem należy, iż pomiędzy tą datą, a datą zamieszczoną na "odwołaniu" upłynął ponad miesiąc, akta sprawy nie zawierają żadnej informacji i dowodu na okoliczność daty doręczenia stronie decyzji, a w treści tego pisma strona wskazuje na zmianę jej sytuacji dochodowej po dniu 31 października 2006 r., kiedy wygasła jej ostatnia umowa o pracę. Powyższe nakazywało organowi II instancji poczynić ustalenia na okoliczność daty doręczenia decyzji z dnia [...] r. i w zależności od tych ustaleń organ ten zobligowany był poinformować stronę o skutkach uchybienia terminu do wniesienia odwołania i możliwościach uchylenia się od negatywnych skutków czynności podjętej z uchybieniem terminu, a przede wszystkim o prawie wystąpienia z ponownym wnioskiem o przyznanie pomocy materialnej dla uczniów do organu I instancji i o możliwości przekazania jej pisma z dnia 2006 r. do rozpatrzenia temu organowi. W niniejszej sprawie czynności tych zaniechano, a pismo z dnia 01 grudnia 2006 r. rozpatrzono jako odwołanie od wskazanych na wstępie decyzji organu I instancji.

Wskazać przy tym należy, iż warunkiem skuteczności czynności procesowej jest zachowanie ustawowego terminu do jej dokonania. Zgodnie z art. 129 §2 k.p.a. odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie. Uchybienie ustawowego terminu powoduje bezskuteczność tej czynności, czego następstwem jest ostateczność decyzji, a zważyć należy, iż rozpatrzenie odwołania wniesionego z uchybieniem terminu, który nie został przywrócony, stanowi rażące naruszenie prawa (art. 156 §1 pkt 2 k.p.a.).

W niniejszej sprawie materiał dowodowy zawarty w aktach sprawy nie pozwala ocenić, czy zaskarżone decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego wydane zostały z uwzględnieniem tych wymogów, co uzasadnia postawienie temu organowi zarzutu naruszenia art. 138 §1 k.p.a. w zw. z art. 7, 77 §1, 107 §3 k.p.a. oraz art. 134 k.p.a.

Wskazać nadto należy, iż treści skargi wynika, że strona skarżąca nie kwestionuje ustaleń zawartych w decyzji organu I instancji, wskazuje natomiast na zmianę w jej sytuacji dochodowej, która nastąpiła wraz z utratą zatrudnienia. Zgodnie z art. 90n ust. 7 ustawy o systemie oświaty wniosek o przyznanie stypendium szkolnego może być złożony po dniu 15 września, stąd zmiana sytuacji materialnej rodziny skarżącej w trakcie roku szkolnego uprawniała ją do ponownego merytorycznej oceny uprawnień jej dzieci do otrzymania stypendium. Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż poza stypendium szkolnym ustawa o systemie oświaty przewiduje inną formę pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów – zasiłki szkolne. Zgodnie z art. 90e tej ustawy ta forma pomocy może być przyznana uczniowi znajdującemu się w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego, a o przyznanie zasiłku można ubiegać się w terminie nie dłuższym niż dwa miesiące od wystąpienia zdarzenia uzasadniającego jego przyznanie (art. 90e ust.4). Do skargi strona skarżąca załączyła kopię pisma skierowanego do Dyrektora Szkoły, do której jej dzieci uczęszczają – prośbę o przyznanie stypendium. Dokumentu tego akta administracyjne sprawy nie zawierają, stąd uznać należy, iż organ II instancji nie miał wiedzy o złożeniu przez stronę takiego pisma. W tych okolicznościach pominięcie przez ten organ działań, które umożliwiłyby rozpatrzenie przez organ I instancji sprawy z uwzględnieniem aktualnej sytuacji dochodowej rodziny skarżącej, pozbawiło tę rodzinę prawa do otrzymania wsparcia materialnego, choć od dnia 1 listopada 2006 roku rodzina ta spełniała kryterium dochodowe.

Wskazać także należy, iż akta administracyjne sprawy nie zawierają tekstu Regulaminu Rady Gminy P. w sprawie udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie tej Gminy, w oparciu o który podjęto decyzje pierwszoinstancyjne, co wobec nie wymienienia tych przepisów w treści zaskarżonych decyzji naraża organ II instancji na zarzut rozpatrzenia sprawy z pominięciem ich zastosowania w sprawie.

Z powyższych przyczyn Sad na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ppsa Sąd uchylił obie zaskarżone decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Przepisu art. 152 ppsa Sąd nie zastosował z uwagi na negatywny charakter zaskarżonych rozstrzygnięć.

Rozpoznając sprawę ponownie Samorządowe Kolegium Odwoławcze poczyni ustalenia na okoliczność zachowania przez stronę terminu do złożenia odwołania od decyzji pierwszoinstancyjnych, kierując się wskazaniami wynikającymi z treści niniejszego wyroku i jednocześnie rozważy możliwość przekazania pisma strony organowi I instancji w celu zbadania możliwości udzielenia jej dzieciom przewidzianej przepisami ustawy o systemie oświaty pomocy materialnej.

/-/ I. Kucznerowicz /-/ M. Dybowski /-/ D. Rzyminiak-Owczarczak

at